ΕΠΩΝΥΜΟΣ ΕΙΣΑΙ ΚΑΙ ... ΦΑΙΝΕΣΑΙ;; ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ 20 ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΕΛΕΜΠΡΙΤΙ

Τους αγαπάμε και τους θαυμάζουμε, άλλους περισσότερο και άλλους λιγότερο, ενώ για ορισμένος αποτελούν και πρότυπο. Είναι οι Έλληνες σελέμπριτι, οι καταχρηστικά αποκαλούμενοι και ως "επώνυμοι". Τι σημαίνουν όμως τα επώνυμα τους; Κάποια από αυτά είναι προφανή, όπως π.χ. το επώνυμο της Κατερίνας Καινούργιου, της Φαίης Σκορδά, επίθετα με πρώτο συνθετικό το "Παπα-" ή επίθετα που προέρχονται από κάποιο όνομα, επάγγελμα κλπ. Ορισμένα επίθετα όμως έχουν μια δική τους ξεχωριστή σημασία προερχόμενα ετυμολογικά κυρίως από ξένες γλώσσες ή και από λέξεις της αρχαίας ελληνικής, που όμως ατόνισαν στο πέρασμα των αιώνων. Επειδή γλωσσολόγος δεν είμαι, ήθελα όμως να ικανοποιήσω την περιέργεια μου, κατέφυγα στην πολύτιμη βοήθεια των λεξικών, αλλά και της εγκυκλοπαίδειας Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα. Για να δούμε τι "ψάρια πιάσαμε"...

Ο Αντίνοος Αλμπάνης συγκαταλέγεται στα ανερχόμενα ταλέντα του ελληνικού θεάτρου. Τι σημαίνει όμως το επίθετο του; Η λέξη "αλμπάνης" (που προέρχεται από την τουρκική λέξη nalbant) έχει διπλή ερμηνεία και σημαίνει "πεταλωτής, καλιγωτής", ενώ πολύ συχνά χρησιμοποιείται και ως απαξιωτικός χαρακτηρισμός για να υποδηλώσουμε ότι ένας επαγγελματία είναι άπειρος στη δουλειά του. Ο Αντίνοος πάντως σίγουρα δεν είναι "αλμπάνης ηθοποιός"!

Ο Θοδωρής Αθερίδης όχι μόνο είναι Θεσσαλονικιός, αλλά το δηλώνει και το επίθετό του. Η Αθερίδα είναι ακρωτήριο στις δυτικές ακτές του Θερμαϊκού κόλπου και κάτι μας λέει ότι όλο και κάποια σχέση έχει η προέλευση του επιθέτου με το συγκεκριμένο τοπωνύμιο. 

Τι σημαίνει το επίθετο του ηθοποιού και βουλευτή Γιάννη Βούρου; Όπως διαβάζουμε στο λεξικό της εγκυκλοπαίδειας Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα, βούρος ονομάζεται το ψάρι οξύρυγχος, ενώ ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από το αρχαίο "βωρεύς". Τώρα, πώς η ονομασία ενός ψαριού έγινε επώνυμο... ειλικρινά δεν έχω ιδέα!

Τι κοινό έχουν η Άννα Βαγενά και ο Κώστας Βουτσάς. Τα επίθετα των δυο ηθοποιών έχουν την ίδια σημασία. Βουτσάς (αλλά και βουτσινάς) είναι ο βαρελοποιός, αυτός που κατασκευάζει βουτσιά. Όμως βαρέλια (ή βαγένια) κατασκευάζει και ο βαγενάς. Η διαφορά των δύο λέξεων βρίσκεται στην ετυμολογία. Η λέξη "βαγένι" προέρχεται από τη σλαβική λέξη "vagen", ενώ το "βουτσί" έχει λατινικές ρίζες.

Καθώς η Ελλάδα είναι ναυτική χώρα, οι περισσότεροι λίγο πολύ ξέρουν τι σημαίνει το επίθετο της Καίτης Γαρμπή. Για όσους δεν έχουν ιδέα, γαρμπής ονομάζεται από τους ναυτικούς ο νοτιοδυτικός άνεμος. Η ρίζα της λέξης είναι αραβική, ενώ εικάζεται ότι η λέξη πέρασε στο ελληνικό λεξιλόγιο από τους Βενετσιάνους και τους Ισπανούς ναυτικούς. Φυσάει η Καιτούλα!

Ναυτικές ρίζες έχει μάλλον και το επίθετο του ηθοποιού Στέλιου Μάινα, καθώς στη γλώσσα των ναυτικών η λέξη "μάινα" είναι πρόσταγμα για το κατέβασμα των πανιών. Ωστόσο, μάινα ονομάζεται και ένα παλιό παιδικό παιχνίδι.

Ο Φάνης Γκέκας είναι από τους πιο πετυχημένους Έλληνες ποδοσφαιριστές κάνοντας καριέρα στη Γερμανία εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά η σημασία που έχει το επίθετο του είναι λίγο... χμ... όχι ιδιαίτερα κολακευτική. Η λέξη "γκέκας", λοιπόν, έχει τις εξής ερμηνείες: είναι ο "ψηλός, άχαρος και βρώμικος άνθρωπος", ο "πεισματάρης, εκδικητικός και βάναυσος άνθρωπος", αλλά και "ράτσα κυνηγετικών σκυλιών με μεγάλη αντοχή και ικανότητα", ενώ η ρίζα της λέξης είναι αλβανική, καθώς Γκέγκηδες ονομάζονται οι κάτοικοι της βορείου Αλβανίας. 

Καθόλου κολακευτικό δεν είναι και το επίθετο του Γρηγόρη Αρναούτογλου. Αφαιρώντας την κατάληξη "-ογλου", δηλωτική της καταγωγής του παρουσιαστή από τη Μικρά Ασία, το επίθετο "αρναούτης" σημαίνει τον "άξεστο, βάρβαρο", ενώ έτσι αποκαλούσαν παλαιότερα και τους Αλβανούς (αρναούτηδες). Ως ουσιαστικό, πάντως, "το αρναούτι" είναι η ονομασία του θεσσαλικού σταριού. Μα είναι δυνατό να σημαίνει "άξεστος" το επώνυμο του "καλού παιδιού" της ελληνικής τηλεόρασης;

Το επίθετο του Γιάννη Μποσταντζόγλου έχει επίσης εμφανώς μικρασιάτικες επιρροές και μόνο από την κατάληξη "-όγλου".  Μποσταντζής, ωστόσο, ονομαζόταν και το μέλος της ανακτορικής φρουράς στην Οθωμανική αυτοκρατορία, όπως και ο απλός, ταπεινός καλλιεργητής ενός μποστανιού.

Το επίθετο της πολύ αγαπητής ηθοποιού Κατερίνας Λέχου μας μπερδεύει λίγο. Αν θεωρήσουμε ότι η λέξη έχει τουρκική ρίζα, τότε η ηθοποιός θα μπορούσε κάλλιστα να ονομάζεται Κατερίνα Πολωνή, καθώς "Λέχος" (Leh) ονομάζεται στα τούρκικα ο Πολωνός. Αν όμως θεωρήσουμε ότι η λέξη έχει αρχαιοελληνικές ρίζες, τότε θα καταλήγαμε σε μια ερμηνεία που έχει σχέση με το γάμο, αφού οι αρχαίοι μας πρόγονοι χρησιμοποιούσαν τη λέξη "λέχος" αναφερόμενοι στο ανάκλιντρο, το συζυγικό κρεβάτι, το γάμο ή τη σύζυγο. Κατερίνα Πολωνή ή Κατερίνα Γάμου;

Δύο προσεγγίσεις έχουμε και για το επίθετο της Ελένης Φιλίνη. Στην αρχαία ελληνικά η λέξη "φιλίνος" είχε την ίδια σημασία με τον "φίλο", ενώ στη ζωολογία ως "φιλίνη" ονομαζόταν παλαιότερα το γένος γαστερόποδων μαλακίων. Η δεύτερη περίπτωση ως πηγή έμπνευσης του επωνύμου, μάλλον απορρίπτεται.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με το επίθετο του φωτογράφου (και πρώην μοντέλου) Στέφανου Πώρου. Κατ' αρχήν η λέξη "πώρος" σημαίνει "πέτρα", ενώ ως αρχαιοελληνικό επίθετο σήμαινε "ταλαίπωρος" και "τυφλός". Άκου να δεις τώρα... και φωτογράφος και "τυφλός"!

Το επίθετο της καλής τραγουδίστριας Μαργαρίτας Ζορμπαλά, που τα τελευταία αρκετά χρόνια έχει χαθεί από το μουσικό προσκήνιο, σημαίνει τον "τυραννικό, βίαιο, αυθαίρετο άνθρωπο", ότι δηλαδή σημαίνει και η λέξη "ζορμπάς".

Ο καλτ τραγουδιστής Τάσος Μπουγάς (γνωστός και ως "πλανητάρχης") δεν ξέρω τι ζώδιο είναι, το επίθετο του πάντως σημαίνει "ταύρος" και προέρχεται από την τουρκική λέξη boga. Διαισθάνομαι ότι ο "πλανητάρχης" θα νιώσει κολακευμένος".

Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Σταμάτης Φασουλής έχει επίθετο ταιριαστό με την ιδιότητα του κωμικού ηθοποιού, αφού φασουλής ονομάζεται ο κωμικός ήρωας του κουκλοθεάτρου, ενώ σε ακραίες περιπτώσεις σημαίνει τον "γελοίο άνθρωπο". Εμείς προτιμάμε να κρατήσουμε πάντως την πρώτη ερμηνεία.

Η πολυαγαπημένη μου Κατερίνα Ζαρίφη θα χαρεί πολύ αν μάθει (και εφόσον δεν το γνωρίζει ήδη) ότι το επίθετο της σημαίνει "κομψός, ευγενής" και προέρχεται από την τουρκική λέξη zarif. Μα είναι κομψή άλλωστε η Κατερίνα. Διαφωνεί κανείς;

Αντίθετα, ο μετρ του savoir vivre Χρήστος Ζαμπούνης μάλλον δε θα μείνει ευχαριστημένος αν πληροφορηθεί ότι το επίθετό του σημαίνει "ασθενής, αδιάθετος, καχεκτικός". Και αυτή η λέξη πάντως έχει τούρκικες ρίζες από το επίθετο zebum.

Η αρχαιοελληνική λέξη "ευειδής", που τη χρησιμοποιούμε ακόμα, σημαίνει τον "όμορφο στην όψη" και είναι πολύ πιθανό να συνδέεται ετυμολογικά με αυτήν και το επίθετο της Τζόυς Ευείδη.

Τέλος, δεν ξέρω αν τον είχαν παραχαΐδεμένο από μικρό τον Αντώνη Κανάκη, πάντως το ουσιαστικό "κανάκι" σημαίνει το ντάντεμα που κάνουν στα μωρά (ή αλλιώς το κανάκεμα). Οι τηλεθεατές πάντως τον έχουν σίγουρα στα κανακέματα χαρίζοντας πολύ υψηλές τηλεθεάσεις στην παρέα του Ράδιο Αρβύλα.