ΕΙΝΑΙ Ο ΤΕΝ-ΤΕΝ ΡΑΤΣΙΣΤΗΣ;

Σάλο και πολλές συζητήσεις προκάλεσε στη Σουηδία η απόφαση της Kulturhuset, που είναι η σημαντικότερη βιβλιοθήκη της Στοκχόλμης, να αποσύρει από τα ράφια της τα βιβλία με τις περιπέτειες του ΤενΤεν, επειδή είναι "ρατσιστικά".

Μιλώντας στη δανέζικη εφημερίδα Dagens Nyheter, ο Behrang Miri, διευθυντής του νεανικού τμήματος της βιβλιοθήκης δήλωσε: "Η εικόνα που τα βιβλία του ΤενΤεν δίνουν για τους Αφρικανούς είναι αφρο-φοβική. Οι Αφρικανοί είναι λίγο χαζοί, οι Άραβες κάθονται σε ιπτάμενα χαλιά και οι Τούρκοι καπνίζουν ναργιλέ... Η μεροληπτική εικόνα στιγματίζει. Ο ΤενΤεν προσφέρει μια καρικατούρα [ιδωμένη] από μια αποικιοκρατική ματιά. Τα μικρά παιδιά απορροφούν μια πληροφορία χωρίς να την κριτικάρουν".

Στην ίδια συνέντευξη, ο Miri προανήγγειλε επέκταση της έρευνας και σε άλλα παιδικά, λογοτεχνικά βιβλία, τα οποία ενδεχομένως να θίγουν με στερεοτυπικό - και επομένως ρατσιστικό - τρόπο μια σειρά από κοινωνικά ζητήματα, όπως η ισότητα των φύλων ή η ομοφοβία. Μάλιστα, ελέγχονται και αρκετά βιβλία που προορίζονται για ενήλικες, καθώς το ζητούμενο είναι η πρόταξη μιας καλύτερης εικόνας για τις ξένες κουλτούρες.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η απόφαση να λογοκριθούν τα βιβλία προκάλεσε πολλές συζητήσεις στα σουηδικά μέσα ενημέρωσης και τελικά η βιβλιοθήκη αναδιπλώθηκε μετά από τις αντιδράσεις. "Η απόφαση ελήφθη πολύ γρήγορα" δήλωσε σήμερα το πρωί ο Eric Sjöström, διευθυντής της Kulturhuset, ανακοινώνοντας την ακύρωση της απόσυρσης των βιβλίων του ΤενΤεν. "Ήθελα να τονίσω μια άποψη για τα θέματα των διακρίσεων, όμως τώρα καταλαβαίνω ότι είναι λάθος να απαγορεύονται βιβλία" απολογήθηκε και ο Miri, πρωτοβουλία του οποίου ήταν η απαγόρευση του ΤενΤεν. 

Κακά τα ψέματα, το ζήτημα της καταπολέμησης του ρατσισμού είναι πολύ λεπτό και απαιτεί ειδικές, λεπτές ισορροπίες όσον αφορά τα μικρά παιδιά. Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι η λύση είναι να καταφύγουμε στις ίδιες πρακτικές που εφάρμοζαν παλιότερα οι αντιδραστικότερες δικτατορίες εναντίον κάθε φιλελεύθερης άποψης, δηλαδή λογοκρίνοντας και απαγορεύοντας κάθε διαφορετική άποψη. 

Το ζητούμενο δεν είναι να εξαφανίσουμε τα βιβλία, τα οποία ούτως ή άλλως γράφτηκαν υπό δεδομένες συνθήκες μέσα σ' ένα συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο, το οποίο ουδεμία σχέση έχει με το σημερινό. Δεν καταπολεμάται με αυτόν τον τρόπο ο ρατσισμός. Το ζητούμενο πρέπει να είναι πώς θα συζητήσουν οι γονείς και οι δάσκαλοι με τα παιδιά πάνω σ' αυτά τα ευαίσθητα θέματα, εξηγώντας γιατί κάποιες εικόνες π.χ. στον ΤενΤεν είναι απροκάλυπτα στερεοτυπικές, πού οφείλεται αυτό και γιατί δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Η ιστορία δεν πρέπει να κρύβεται κάτω από το χαλί, αλλά να μας διδάσκει και η λογοκρισία κάθε μορφής ποτέ δε δίδαξε την ανθρωπότητα.