ΠΩΣ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΤΟ ΧΑΜΠΟΥΡΓΚΕΡ

Είναι το φαγητό που έχει αντικαταστήσει παραδοσιακές, υγιεινές τροφές στο καθημερινό μας μενού. Πάνω σε αυτό βασίστηκε η παγκόσμια εξάπλωση αλυσίδων φαστ φουντ αποφέροντας τεράστια κέρδη, ενώ θεωρείται ως ένα από τα σύμβολα της αμερικάνικης, διατροφικής ποπ κουλτούρας. Ο λόγος για το χάμπουργκερ, το οποίο μπορεί να έχει γερμανικές ρίζες, όμως τόσο η σημερινή του μορφή με την οποία το αγαπήσαμε, όσο και το ίδιο του το όνομα είναι made in USA.

Οι μετανάστες από το Αμβούργο που έφθαναν στον Νέο Κόσμο το 19ο αιώνα, όπως ήταν αναμενόμενο, μετέφεραν και τις διατροφικές τους συνήθειες. Ένα παραδοσιακό πιάτο της γερμανικής πόλης ήταν και το αλεσμένο ή τεμαχισμένο βοδινό κρέας, γνωστό και ως μπριζόλα Αμβούργου. Όμως το φαγητό αυτό δε θύμιζε το γνωστό χάμπουργκερ μέσα στα ψωμάκια με τις πίκλες, τη μαγιονέζα και την κέτσαπ, που απολαμβάνουμε στο φαστ φουντ της γειτονιάς μας. 

Άλλωστε, σύμφωνα με τον ορισμό που έδινε το λεξικό του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η συγκεκριμένη μπριζόλα προσδιοριζόταν ως αλατισμένο κρέας, μια σκληρή πλάκα από αλατισμένο κιμά, που συχνά ήταν ελαφρώς καπνιστός, αναμεμειγμένος με κρεμμύδια και φρυγανιά, ενώ βαρύτητα δινόταν κυρίως στην αντοχή του φαγητού, να μη χαλάει εύκολα, και όχι στη γεύση του.

Ορισμένες πηγές, μάλιστα, αναφέρουν ότι οι πραγματικές ρίζες της μπριζόλας του Αμβούργου πρέπει να αναζητηθούν στην μπριζόλα των Ταρτάρων, ένα φαγητό που μετέφεραν οι ορδές του Τζέγκις Χαν στην περιοχή της Ρωσίας, την περίοδο που η μογγολική αυτοκρατορία κατέκτησε το μεγαλύτερο τμήμα της Ασίας αλλά και της ανατολικής Ευρώπης. Όταν το 17ο αιώνα έμποροι από το Αμβούργο άρχισαν να συναλλάσσονται με τους Ρώσους, λέγεται ότι εκτός από τα συνήθη εμπορεύματα έφεραν στην πατρίδα τους και το νέο αυτό φαγητό, που στη συνέχεια το εξέλιξαν. 

Σε κάθε περίπτωση, οι Γερμανοί μετανάστες ήταν εκείνοι που μετέφεραν το φαγητό στην αμερικανική ήπειρο, όπου θα εξελισσόταν περαιτέρω φτάνοντας το στο απόγειο της δόξας του. Δεν είναι εξακριβωμένο ποιος ήταν ο αυθεντικός πατέρας του σύγχρονου χάρμπουργκερ, όμως το μόνο σίγουρο είναι ότι χρονιά-σταθμό αποτέλεσε το έτος 1885 ενώ δύο πολιτείες ερίζουν για την πατρότητα του χάμπουργκερ, το Ουινσκόσιν και το Οχάιο.

Ο Τσάρλι Ναγκρίν από το Σέιμουρ του Ουινσκόσιν υποστήριζε ότι έφτιαξε το πρώτο σάντουιτς με χτυπημένο βοδινό κρέας ανάμεσα σε ψωμάκια το 1885, σε ηλικία 15 ετών. Σε μια έμπνευση της στιγμής, ονόμασε τη νέα λιχουδιά χάμπουργκερ, ενώ μέχρι το θάνατο του το 1951, τον συνόδευε το παρατσούκλι "ο χάμπουργκερ-Τσάρλι".

Με την εκδοχή αυτή, όμως, διαφωνούν οι απόγονοι των αδελφών Φρανκ και Τσαρλς Μέντσες από το Άκρον του Οχάιο. Τη δεκαετία του 1880 τα δύο αδέλφια περιόδευαν σε διάφορα πανηγύρια των μεσοδυτικών αμερικανικών πολιτειών, ενώ το αγαπημένο τους φαγητό ήταν το σάντουιτς με λουκάνικο, το γνωστό χοτ ντογκ. Όταν κάποια στιγμή, το 1885, έφτασαν στο Χάμπουργκ της Νέας Υόρκης, προς μεγάλη τους απογοήτευση ανακάλυψαν ότι είχαν ξεμείνει από χοιρινό κρέας. Εν τω μεταξύ, επειδή εκείνη τη μέρα έκανε πολύ ζέστη, οι χασάπηδες δεν έσφαξαν κανένα γουρούνι, ενώ ένας χασάπης της περιοχής τους πρότεινε να ετοιμάσουν το σάντουιτς με βοδινό κρέας αντί χοιρινού. 

Πράγματι, ο Φρανκ και ο Τσαρλς προμηθεύτηκαν βοδινό κιμά, τον έκαναν πλάκα ανακατεύοντας τον μαζί με καφέ ζάχαρη, καφέ και διάφορα μπαχαρικά και έφτιαξαν ένα νέο σάντουιτς που το ονόμασαν χάμπουργκερ προς τιμήν της πόλης, όπου βρίσκονταν εκείνη την ημέρα. Αυτή η ιστορία φαίνεται περισσότερο αληθοφανής, υπάρχουν άλλωστε και οι μάρτυρες, ενώ αξίζει να επισημανθεί ότι στη νεκρολογία του Φρανκ Μέντσες που δημοσιεύτηκε το 1951 στην εφημερίδα Los Angeles Times, ο Φρανκ αναφερόταν ως ο "εφευρέτης του χάμπουργκερ". 

Το επίσημο ντεμπούτο του χάμπουργκερ στο ευρύ κοινό έγινε στο Σαιν Λούις το 1904, κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης για τα 100 χρόνια από την αγορά της Λουιζιάνα, στα πλαίσια της οποίας θα διεξάγονταν και οι τρίτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες. Πάντως, τα πρώτα χρόνια, το χάμπουργκερ ήταν το φαγητό που προτιμούσαν οι εργάτες στο μεσημεριανό τους διάλειμμα. και δεν ήταν ευρέως διαδεδομένο. Σταδιακά, το ενδιαφέρον άρχισε να μεγαλώνει, όταν η βιομηχανική πρόοδος εξαπλώθηκε σε όλες τις αμερικανικές πολιτείες και παράλληλα αυξήθηκε η ζήτηση για γρήγορα φαγητά. Η πρώτη αλυσίδα φαστ φουντ ιδρύθηκε στη Γουιτσίτα του Κάνσας το 1921 και ονομαζόταν Whiet Castle, ενώ το πρώτο εστιατόριο ΜακΝτόναλτς θα ιδρυόταν πολλά χρόνια αργότερα, το 1955, στο Des Plaines του Ιλινόις.

Εν τω μεταξύ, τη δεκαετία του 1920 εκείνη γεννιέται και το τσίσμπεργκερ. Σύμφωνα με το βιβλίο "Welcome to Hamburger Heaven" του Jeffrey Tennyson που εκδόθηκε το 1995, το πρώτο "χάμπουργκερ με τυρί", όπως ονομαζόταν αρχικά, παρασκευάστηκε στη Πασαντίνα της Καλιφόρνια, και πιο συγκεκριμένα στο μαγαζί Rite Spot. Σύμφωνα με το πιο πρόσφατο βιβλίο "The Hamburger: A History" του Jodh Ozersky, η έμπνευση για την προσθήκη τυριού ανήκε στον Λάιονελ Στέρνμπεργκερ, ο οποίος στα μέσα της δεκαετίας του '20 εργαζόταν σ' ένα μαγειρείο στην Πασαντίνα ή, κατ' άλλες πηγές, σε ένα μικρό εστιατόριο κάπου στα βορειοανατολικά της κομητείας του Λος Άντζελες. 

Πάντως, η ονομασία τζίσμπεργκερ είναι κατοχυρωμένη επισήμως από τον Λούις Μπάλαστ, ο οποίος εργαζόταν στο Humpty Dumpty Barrel Drive-In στο Ντένβερ του Κολοράντο. Ωστόσο, η κατοχύρωση της ονομασίας έγινε στις 5 Μαρτίου 1935, πολλά χρόνια αργότερα από την πιθανολογούμενη περίοδο, κατά την οποία πρωτοπαρασκευάστηκε το συγκεκριμένο είδος μπέργκερ, κάτι που σημαίνει ότι προφανώς ο Μπάλαστ έδωσε απλά το όνομα, που χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα σε όλες τις γλώσσες, και σίγουρα όχι τη χάρη.

Πηγές:
www.foxnews.com
whatscookingamerica.net/