Οι 4 πρόεδροι των ΗΠΑ που δολοφονήθηκαν

Όύτε ένας, ούτε δύο, ούτε καν τρεις, αλλά τέσσερις υπήρξαν μέχρι σήμερα οι πρόεδροι της χώρας που θέλει ν' αυτοπροβάλλεται ως "πρότυπο σύγχρονης δημοκρατίας", οι οποίοι έπεσαν θύματα δολοφονικών επιθέσεων - χωρίς να συμπεριλαμβάνουμε φυσικά τις αποτυχημένες απόπειρες. Καθώς σήμερα συμπληρώνονται 49 χρόνια από την περίεργη δολοφονία του Λι Όσβαλντ, του φερόμενου ως δολοφόνου του Τζον Κένεντι, ας κάνουμε μια σύντομη αναδρομή στις 4 προεδρικές δολοφονίες που συγκλόνισαν την αμερικανική ιστορία.


1. Ο Αβραάμ Λίνκολν ήταν ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που δολοφονήθηκε. Το έγκλημα διαπράχθηκε στις 14 Απριλίου 1865, λίγες μόνο ημέρες πριν την τυπική λήξη του Εμφυλίου Πολέμου και ενώ η νίκη των Βορείων είχε ήδη διασφαλιστεί με την παράδοση του Στρατηγού Ρόμπερτ Λι (της Συνομοσπονδίας) στις 9 Απριλίου. Τόπος του εγκλήματος ήταν το θέατρο Φορντ της πρωτεύουσας Ουάσιγκτον και δράστης ήταν ο 27χρονος ηθοποιός Τζον Γουιλκς Μπουθ.

Ο Μπουθ, που καταγόταν από το Μαίρυλαντ, ήταν φανατικός υπέρμαχος της Συνομοσπονδίας και πολέμιος της κατάργησης της δουλείας και της αναγνώρισης πολιτικών δικαιωμάτων στους μαύρους. Το καλοκαίρι του 1864 είχε καταστρώσει τα πρώτα του σχέδια για ν' απαγάγει τον αμερικανό πρόεδρο με αντάλλαγμα την απελευθέρωση των κρατουμένων που προέρχονταν από το Νότο. Για το σκοπό αυτό, οργάνωσε μαι ομάδα συνομωτών, οι οποίοι ήταν έτοιμοι να πραγματοποιήσουν το σχέδιο τους στις 17 Μαρτίου 1865, όμως τα σχέδια τους ανατράπηκαν, όταν ο Λίκνολν είχε αλλάξει τα προγραμματισμένα σχέδια του.

Η ευκαιρία δόθηκε στις 14 Απριλίου 1865, όταν ο Αβραάμ Λίνκολν θα παρακολουθούσε την απογευματινή παράσταση του θεατρικού έργου "Our American Cousin". Ο Μπουθ θα σκότωνε τον πρόεδρο κι ένας από τους συνεργάτες του τον αντιπρόεδρο Άντριου Τζόνσον, αλλά ο τελευταίος μάλλον το μετάνιωσε και δεν το επιχείρησε καν. Στις 10.15΄ το βράδυ, ο Μπουθ ανέβηκε στο θεωρείο, απ' όπου ο Λίνκολν παρακολουθούσε την παράσταση με τη σύζυγο του, πυροβολώντας τον στο πίσω μέρος της κεφαλής του. Φώναξε "Sic Semper Tyrannis" ("έτσι πρέπει στους τυράννους") και το έσκασε από την πίσω πόρτα του θεάτρου, εκμεταλλευόμενος τον πανικό που επικράτησε. 

Στις 7.22΄ το πρωί της 15ης Απριλίου, ο Λίνκολν άφησε την τελευταία του πνοή, ενώ στις 26 Απριλίου, οι ομοσπονδιακές αρχές έστησαν ενέδρα στον Μπουθ, που είχε διαφύγει στο Πορτ Ρόγιαλ  της Βιρτζίνια. Καθώς εκείνος αρνούνταν να παραδοθεί, ένας από τους αστυνομικούς τον πυροβόλησε και τον σκότωσε.

2. Η δολοφονία του Τζέιμς Γκάρφιλντ στις 2 Ιουλίου 1881 δεν είχε κάποιο πολιτικό κίνητρο, αλλά ήταν έργο ενός παράφρονα. Ο Τσαρλς Γκιτό πίστευε ότι είχε συμβάλλει καθοριστικά στην επικράτηση του Γκάρφιλντ κατά τις προεδρικές εκλογές του 1880, χάρη σ' ένα λόγο που είχε γράψει ("Garfield vs. Hancock"). Στην πραγματικότητα, βέβαια, αυτό που είχε κάνει ο Γκιτό ήταν να γράψει αρχικά ένα λόγο υπέρ του Γκραντ, συνυποψήφιος του Γκάρφιλντ για το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, στη συνέχεια άλλαξε απλά το όνομα και μοίρασε το κείμενο του σε μέλη του ρεπουμπλικανικού κόμματος.

Ωστόσο, με το ταραγμένο του μυαλό, αποτέλεσμα μιας ταραγμένης παιδικής ηλικίας και ενώ η οικογένεια του είχε ζητήσει να κηρυχτεί τρελός λίγα χρόνια νωρίτερα, πίστευε ότι χωρίς τη δικιά του συμβολή, ο Γκάρφιλντ δεν θα κέρδιζε τις εκλογές. Έτσι, ασκούσε πιέσεις για να διοριστεί πρέσβης στη Βιέννη ή το Παρίσι, ως ανταμοιβή. Η εύλογη άρνηση του παράλογου αιτήματος του, ώθησε τον Γκιτό σε ακραίες ενέργειες. 

Στις 2 Ιουλίου 1881, περίμενε τον αμερικανό πρόεδρο στο σιδηροδρομικό σταθμό της Βαλτιμόρης. Την ώρα που ο Γκάρφιλντ έμπαινε στο σταθμό, τον πυρβόλησε δύο φορές πισώπλατα. Ο Γκιτό συνελήφθη επί τόπου, ενώ ο Γκάρφιλντ διατηρούσε τις αισθήσεις του. Αν και αρχικά οι γιατροί ήταν αισιόδοξοι ότι θα μπορούσε να θεραπευθεί, η κατάσταση της υγείας του αμερικανού προέδρου άρχισε να χειροτερεύει αργά αλλά σταθερά. Τελικά, άφησε την τελευταία του πνοή στις 19 Σεπτεμβρίου 1881 στο Έλμπερον του Νιου Τζέρσεϊ, δύο μήνες πριν κλείσει τα πενήντα. 

Εκτιμάται ότι ο Γκάρφιλντ θα σωζόταν, αν η επιστήμη είχε κάνει περισσότερα βήματα προόδου μέχρι τότε, καθώς τα τραύματα του δεν πρέπει να ήταν τόσο σοβαρά, που να δικαιολογούν το θάνατο του. Η προεδρία του Γκάρφιλντ διήρκεσε λιγότερες από 200 μέρες - η δεύτερη μικρότερη στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Στις 14 Οκτωβρίου 1881, παρά την προφανή ψυχική ασθένεια του, ο Γκιτό καταδικάστηκε σε θάνατο και η ποινή του εκτελέστηκε ακριβώς ένα μήνα μετά διά απαγχονισμού.

3. Στις 6 Σεπτεμβρίου 1901, ο Ουίλιαμ ΜακΚίνλεϊ, που λίγους μήνες νωρίτερα είχε ανανεώσει την προεδρική του θητεία, δέχτηκε επίθεση, ενώ επισκεπτόταν την Παναμερικανική έκθεση στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης. Ο δράστης ονομαζόταν Leon Czoglosz, ήταν 28 ετών, πολωνικής καταγωγής και αυτοπροσδιορίστηκε ως αναρχικός - αυτό ήταν το επιχείρημα με το οποίο δικαιολόγησε την επίθεση του.  Σε μα ταχύτατα αναπτυσσόμενη Αμερική, το άνοιγμα του κοινωνικού χάσματος όπλισε το χέρι του Czoglosz, που θεωρούσε αφελώς ότι με την κίνηση του αυτή θα άλλαζε την πορεία των πραγμάτων.
Ο ΜακΚίνλεϊ, που ήταν ο πρώτος πρόεδρος ύστερα από 28 χρόνια που ανανέωσε τη θητεία του,  δέχτηκε δύο πυροβολισμούς από κοντινή απόσταση, ενώ η μία σφαίρα τον πέτυχε στην κοιλιακή χώρα. Εξέπνευσε οκτώ μέρες μετά, τα ξημερώματα της 14ης Σεπτεμβρίου 1901, παρόλο που τις πρώτες μέρες οι γιατροί ήταν αισιόδοξοι για την πορεία της υγείας του.  Η δίκη του Czoglosz ξεκίνησε στις 13 Σεπτεμβρίου, μία μόλις μέρα πριν το θάνατο του Ουίλιαμ ΜακΚίνλεϊ. Καταδικάστηκε σε θάνατο και η ποινή του εκτελέστηκε σε ηλεκτρική καρέκλα στις 2 Οκτωβρίου του ίδιου έτους.

4. 22 Νοεμβρίου 1963. Στο Ντάλας του Τέξας δολοφονήθηκε ο αμερικανός πρόεδρος Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι - ο μόνος εκ των τεσσάρων που ανήκε στο Δημοκρατικό κόμμα. Στις 12.30΄ το μεσημέρι δέχτηκε τρεις σφαίρες από ελεύθερο σκοπευτή, την ώρα που ολοκλήρωνε την περιοδεία του στην πόλη και ενώ επέβαινε σε ανοιχτό αυτοκίνητο. Λίγη ώρα αργότερα άφηνε την τελευταία του πνοή στο τοπικό νοσοκομείο, όπου είχε μεταφερθεί.
Η δολοφονία του Κένεντι αποτελεί μέχρι σήμερα έναν άλυτο γρίφο. Ως ύποπτος συνελήφθη σε παρακείμενο κινηματογράφο ο Λι Όσβαλντ, ο οποίος κατηγορήθηκε αρχικά για διασυνδέσεις με μια παράνομη οργάνωση υπέρ του Φιντέλ Κάστρο, όμως αυτό ουδέποτε αποδείχτηκε. Ο ίδιος δήλωνε αθώος, ενώ δύο μέρες μετά σκοτώθηκε μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες από τον ιδιοκτήτη νυχτερινών κέντρων Τζάκ Ρούμπι. Ήταν όντως ο Όσβαλντ ο πραγματικός δολοφόνος του Κένεντι; Κι αν ναι, ενήργησε μόνος του ή ήταν μέρος μιας ευρύτερης συνομωσίας των μυστικών υπηρεσιών; Ο ξαφνικός και περίεργος θάνατος του όχι μόνο δεν έριξε φως, αλλά περιέπλεξε ακόμη περισσότερο το μυστήριο γύρω από τη δολοφονία του Τζον Κένεντι αφήνοντας - εύλογα - όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά.