Σε συνέντευξη του προς τον δημοσιογράφο Χένρι Μπράντον, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Sunday Times στις 3 Ιουλίου 1960, κατά τη διάρκειας του προεκλογικού του αγώνα, ο Τζον Φιτζέρλαντ Κένεντι απάντησε - μεταξύ άλλων - στο ερώτημα για τα προσόντα που εκείνος πίστευε ότι πρέπει να διαθέτει ένας Πρόεδρος. Απάντησε: ".. ήθος, ευθυκρισία, δυναμισμό, νοητική πολυπραγμοσύνη, γνώση και αίσθηση της ιστορίας, ισχυρή αίσθηση του μέλλοντος, διορατικότητα και πολλά άλλα χαρίσματα, βεβαίως. Απλώς αναφέρω τα πλέον στοιχειώδη, που θα χαρακτήριζαν έναν Πρόεδρο επιτυχημένο".
Με αφορμή τη σημερινή επέτειο από τη δολοφονία του 35ου προέδρου των ΗΠΑ, Τζον Κένεντι, ας ανατρέξουμε σε μια ομιλία του, όπου αποτυπώνονται ακριβώς αυτά τα στοιχεία. Πρόκειται για τον λόγο της ορκωμοσίας του, που ο Κένεντι εκφώνησε στις 20 Ιανουαρίου 1961. Είναι μια ομιλία με πολυεπίπεδα νοήματα, διαχρονικά, που ξεφεύγουν από το ψυχροπολεμικό κλίμα εκείνης της περιόδου και τον εξοπλιστικό ανταγωνισμό των δύο - τότε - υπερδυνάμεων. Απευθύνεται όχι μόνο στους Αμερικανούς αλλά σε ολόκληρη την ανθρωπότητα και - ανεξάρτητα από το αν στο λίγο χρόνο της θητείας του ο Τζον Κένεντι τα τήρησε ή όχι - τα λόγια αυτά εμπεριέχουν ένα μήνυμα ειρήνης και αλληλεγγύης, επίκαιρο ακόμη και σήμερα.
"Παρακολουθούμε σήμερα όχι μια κομματική νίκη, αλλά έναν εορτασμό της ελευθερίας, που συμβολίζει ένα τέλος, καθώς επίσης μια αρχή, που υποδηλώνει μια ανανέωση, καθώς επίσης μια αλλαγή. Επειδή έχω ορκισθεί ενώπιον υμών και του Υψίστου Θεού τον ίδιο ιερό όρκο που και οι πρόγονοι μας υπαγόρευσαν σχεδόν 175 χρόνια πριν.
Ο κόσμος είναι πολύ διαφορετικός τώρα. Γιατί ο άνθρωπος έχει στα θνητά χέρια του τη δύναμη να καταργήσει όλες τις μορφές της ανθρώπινης φτώχειας ή όλες τις μορφές της ανθρώπινης ζωής. Και ακόμη, οι ίδιες επαναστατικές πεποιθήσεις για τις οποίες πάλεψαν οι πρόγονοί μας εξακολουθούν να είναι επίμαχες ανά την υδρόγειο: η πεποίθηση ότι τα δικαιώματα του ανθρώπου πηγάζουν όχι από τη γενναιοδωρία του κράτους, αλλά από το χέρι του Θεού.
Δεν τολμούμε να λησμονήσουμε σήμερα ότι είμαστε οι κληρονόμοι αυτής της πρώτης επανάστασης. Διαδώστε το μήνυμα από αυτήν την εποχή και από αυτό το μέρος σε φίλους και εχθρούς ομοίως, ότι ο πυρσός έχει μεταλαμπαδευθεί σε μια νέα γενιά Αμερικανών, γεννημένων εντός του αιώνα αυτού, σφυρηλατημένων στον πόλεμο, πειθαρχημένων από μια επίπονη και πικρή ειρήνη, υπερήφανων για την αρχαία μας κληρονομιά και απρόθυμων να γίνουν μάρτυρες ή να επιτρέψουν το σταδιακό αφανισμό των ανθρώπινων εκείνων δικαιωμάτων, στα οποία το έθνος αυτό υπήρξε πάντοτε αφοσιωμένο και στα οποία είμαστε σήμερα προσηλωμένοι στο εσωτερικό της χώρας και ανά τον κόσμο.
Ας μάθει κάθε έθνος, είτε τρέφει καλά είτε τρέφει κακά αισθήματα για μας, ότι θα καταβάλουμε κάθε τίμημα, θα κουβαλήσουμε οποιοδήποτε φορτίο, θ' αντιμετωπίσουμε κάθε δοκιμασία, θα υποστηρίξουμε κάθε φίλο, θ' αντιταχθούμε απέναντι σε κάθε εχθρό, προκειμένου να εξασφαλίσουμε την επιβίωση και την ευόδωση της ελευθερίας. Για τούτα δεσμευόμαστε - και για ακόμη περισσότερα.
Στους παλιούς εκείνους συμμάχους, των οποίων την πολιτισμική και θρησκευτική προέλευση συμμεριζόμαστε, αναλαμβάνουμε την πίστη αφοσιωμένων φίλων. Ενωμένοι, ελάχιστα δεν μπορούμε να κάνουμε σ' ένα πλήθος κοινών εγχειρημάτων. Διχασμένοι, ελάχιστα μπορούμε να κάνουμε, επειδή δεν αποτολμούμε ν' αντιμετωπίσουμε μια ισχυρή πρόκληση, ν' αναλάβουμε το ρίσκο και διαιρούμαστε σε χωριστά κομμάτια.
Σ' εκείνα τα νέα κράτη, τα οποία καλωσορίζουμε στις τάξεις των ελευθέρων εθνών, δίνουμε το λόγο μας ότι μια μορφή αποικιακού ελέγχου δεν έχει εκλείψει απλώς για ν' αντικατασταθεί από μια ακόμη σκληρότερη τυραννία. Δεν πρέπει πάντα να περιμένουμε να τους δούμε να υποστηρίζουν την άποψη μας. Πρέπει πάντα, όμως, να ελπίζουμε να τους δούμε να υποστηρίζουν ισχυρά τη δική τους ελευθερία και να θυμούνται ότι στο παρελθόν, εκείνοι που ανόητα επεδίωκαν την ισχύ με το να ανακατεύονται με τα πίτουρα, τους έφαγαν οι κότες.
Στους ανθρώπους εκείνους, στις καλύβες και στα χωριά της μισής υδρογείου που πασχίζουν να σπάσουν τα δεσμά της ομαδικής δυστυχίας, υποσχόμαστε να βάλουμε τα δυνατά μας, να τους βοηθήσουμε να βοηθήσουν τον εαυτό τους για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται. Όχι γιατί ίσως το κάνουν οι κομμουνιστές, όχι γιατί επιδιώκουμε τις ψήφους τους, αλλά επειδή είναι σωστό. Εάν μια ελεύθερη κοινωνία δεν μπορεί να βοηθήσει τους πολλούς που είναι φτωχοί, δεν μπορεί να σώσει τους λίγους που είναι πλούσιοι.
Στις αδελφές δημοκρατίες νοτίως των συνόρων μας, προσφέρουμε μια ειδική δέσμευση: να μετατρέψουμε τα καλά μας λόγια σε καλές πράξεις, σε μια νέα συμμαχία για την πρόοδο, να ενισχύσουμε τους ελεύθερους ανθρώπους και τις ελεύθερες κυβερνήσεις να λύσουν τα δεσμά της φτώχειας. Αυτή, όμως, η ειρηνική επανάσταση ελπίδας δεν μπορεί να γίνει έρμαιο εχθρικών δυνάμεων. Ας γνωρίζουν όλοι μας οι γείτονες ότι θα συμπράξουμε μαζί τους, προκειμένου να εναντιωθούμε στην επίθεση και στην υπονόμευση των καθεστώτων οπουδήποτε στην αμερικανική ήπειρο. Και όποια άλλη δύναμη, ας γνωρίζει ότι το ημισφαίριο αυτό σκοπεύει να παραμείνει αφέντης του εαυτού του.
Σ' αυτήν την παγκόσμια συνέλευση των κυρίαρχων κρατών, στα Ηνωμένα Έθνη, στην ύστατη βέλτιστη ελπίδα μας σε μια εποχή όπου τα όργανα του πολέμου έχουν μακράν απορυθμίσει τα όργανα της ειρήνης, ανανεώνουμε τη δέσμευση μας για υποστήριξη, προκειμένου να την εμποδίσουμε να καταντήσει απλώς ένα βήμα για προπηλακισμούς, προκειμένου να να ενισχύσουμε την ασπίδα της για τους νέους και τους αδύνατους και προκειμένου να διευρύνουμε τη σφαίρα, εντός της οποίας θα μπορούν να εκτελούνται επιτυχώς οι εντολές της.
Τέλοςμ στα έθνη εκείνα, τα οποία θα σκόπευαν να γίνουν αντίπαλοι μας, προσφέρουμε όχι μια δέσμευση, αλλά μια έκκληση: και οι δύο πλευρές να ξεκινήσουμε εκ νέου την αναζήτηση για ειρήνη, προτού οι σκοτεινές δυνάμεις της καταστροφής, που εξαπολύθηκαν από την επιστήμη, συμπαρασύρουν σύμπασα την ανθρωπότητα σε προσχεδιασμένη ή απροσχεδίαστη αυτοκαταστροφή.
Δεν τολμούμε να τους δελεάσουμε με την έλλειψη δύναμης. Διότι μόνο όταν τα όπλα μας επαρκούν πέραν αμφιβολίας μπορούμε να είμαστε σίγουροι, χωρίς αμφιβολία, ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν ποτέ.
Ούτε, όμως, δύο μεγάλες και ισχυρές ομάδες εθνών μπορούν εξίσου να είναι ικανοποιημένες από την παρούσα πορεία μας. Και οι δυο πλευρές είναι υπερφορτωμένες από τις δαπάνες των σύγχρονων όπλων, και οι δύο είναι δικαίως πανικοβλημένες από τη σταθερή εξάπλωση του φονικού ατόμου, κι όμως και οι δύο ανταγωνίζονται σε αγώνα δρόμου ν' αλλάξουν αυτήν την ευμετάβλητη ισορροπία του τρόμου, η οποία συγκρατεί τον ύστατο πόλεμο της ανθρωπότητας.
Ας ξεκινήσουμε εκ νέου, λοιπόν, θυμίζοντας και στις δύο πλευρές ότι οι καλοί τρόποι δεν είναι ένδειξη αδυναμίας και ότι η ειλικρίνεια είναι πάντα αντικείμενο προς απόδειξη. Ας μην διαπραγματευθούμε ποτέ υπό καθεστώς φόβου. Ας μην φοβηθούμε, όμως, ποτέ να διαπραγματευθούμε.
Ας διατυπώσουμε για πρώτη φορά και οι δύο πλευρές σοβαρές και σαφείς προτάσεις για την επιθεώρηση και τον έλεγχο των όπλων και ας θέσουμε την απόλυτη ισχύ να καταστρέψουμε άλλα έθνη, υπό τον απόλυτο έλεγχο όλων των εθνών.
Ας επιδιώξουμε και οι δύο πλευρές να επιζητήσουμε τα θαύματα της επιστήμης, αντί για τον τρόμο της. Ας εξερευνήσουμε μαζί τα αστέρια, ας κατακτήσουμε τις ερήμους, ας εξαλείψουμε τις ασθένειες, ας αξιοποιήσουμε τα βάθη των ωκεανών και ας προαγάγουμε τις τέχνες και το εμπόριο. Ας ενωθούμε και οι δύο πλευρές για ν' ακούσουμε σε όλες τις γωνιές της Γης το πρόσταγμα του Ησαΐα: "να αποτινάξουμε το βαρύ φορτίο.... να απελευθερώσουμε τους καταπιεσμένους".
Κι αν ένα προγεφύρωμα συνεργασίας απωθούσε, ίσως, την ζούγκλα της καχυποψίας, ας συμπαραταχθούμε και οι δύο πλευρές στη δημιουργία μιας νέας προσπάθειας, όχι μιας νέας ισορροπίας δυνάμεων, αλλά ενός νέου κόσμου νομιμότητας, όπου οι ισχυροί είναι δίκαιοι και οι αδύνατοι είναι ασφαλείας και η ειρήνη διαφυλάσσεται.
Όλο αυτό δεν πρόκειται να περατωθεί στα πρώτα εκατό χρόνια. Ούτε πρόκειται να περατωθεί στα πρώτα χίλια χρόνια, ούτε στη διάρκεια αυτής της διακυβέρνησης, ούτε ακόμη, ίσως, στη διάρκεια του βίου μας στον πλανήτη αυτόν. Ας ξεκινήσουμε όμως.
Στα χέρια σας, φίλοι μου και συμπολίτες, περισσότερο απ' ότι στα δικά μου, εναπόκειται η τελική ευόδωση ή αποτυχία της πορείας μας. Από τότε που ιδρύθηκε αυτή η χώρα, κάθε γενιά Αμερικανών έχει κληθεί ν' αποδείξει την εθνική της αφοσίωση. Τα μνήματα των νεαρών Αμερικανών, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα για υπηρεσία στην πατρίδα κυκλώνουν την υδρόγειο.
Τώρα, το σάλπισμα μας καλεί ξανά. Όχι, ως κάλεσμα να πάρουμε τα όπλα, αν και όπλα χρειαζόμαστε, όχι ως κάλεσμα για μάχη, αν και όντως μας αντιμάχονται, αλλά ένα κάλεσμα να σηκώσουμε το φορτίο ενός μακρού αγώνα στο λυκόφως, χρόνο με το χρόνο - "χαρούμενοι στην ελπίδα, υπομονετικοί στις δοκιμασίες" - ενός αγώνα απέναντι στους κοινούς εχθρούς του ανθρώπου: την τυραννία, τη φτώχεια, την αρρώστια και τον πόλεμο τον ίδιο.
Μπορούμε να σφυρηλατήσουμε ενάντια σ' αυτούς τους εχθρούς μια μεγάλη και παγκόσμια συμμαχία Βορρά και Νότου, Ανατολής και Δύσης, η οποία θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει έναν πιο γόνιμο βίο για την ανθρωπότητα ολόκληρη; Θα συμπαραταχθείτε σ' αυτήν την ιστορική προσπάθεια;
Στη μακρά ιστορία του κόσμου, σ' ελάχιστες μόνο γενιές είχε δοθεί ο ρόλος να υπερασπιστούν την ελευθερία, την ώρα του υπέρτατου κινδύνου της. Εγώ εν διστάζω μπροστά σ' αυτήν την ευθύνη - την καλωσορίζω. Δεν πιστεύω ότι κανείς από μας θ' άλλαζε θέση με οποιονδήποτε άλλο λαό ή οποιαδήποτε άλλη γενιά. Η ενέργεια, η πίστη, η αφοσίωση με την οποία περιβάλλουμε αυτήν την προσπάθεια, θα φωτίσει τη χώρα μας και όλους όσοι την υπηρετούν - και η λάμψη από τη φωτιά αυτή μπορεί πραγματικά να φωτίσει τον κόσμο.
Λοιπόν, φίλοι μου Αμερικανοί, αναρωτηθείτε όχι τι θα κάνει η Αμερική για εσάς - αναρωτηθείτε τι μπορείτε εσείς να κάνετε για την πατρίδα σας. Φίλοι μου, πολίτες του κόσμου, αναρωτηθείτε όχι τι θα κάνει η Αμερική για εσάς, αλλά τι μπορούμε μαζί να κάνουμε για την ελευθερία του ανθρώπου.
Τέλος, είτε είστε πολίτες της Αμερικής ή πολίτες του κόσμου, ζητήστε από μας εδώ τον ίδιο υψηλό βαθμό δύναμης και προσφοράς, τον οποίο ζητούμε εμείς από σας. Με μόνη μας σίγουρη ανταμοιβή μια καλή συνείδηση, με την ιστορία ως τον τελικό κριτή των πράξεων μας, ας προχωρήσουμε προς τα εμπρός, προκειμένου να ηγηθούμε της Γης που αγαπούμε ζητώντας την ευλογία Του και τη βοήθεια Του, γνωρίζοντας όμως ότι εδώ στη Γη το έργο του Θεού πρέπει αληθινά να είναι και δικό μας".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου