Υστερεί η Ελλάδα στις προειδοποιήσεις κατά του καπνίσματος

Επτά χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως στην Ελλάδα από καρκίνο του πνεύμονα, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν τον περασμένο Φεβρουάριο στο 2ο ετήσιο Συνέδριο για τον Καρκίνο του Πνεύμονα, που διοργάνωσαν η Ογκολογική Κλινική του Νοσοκομείου ‘Σωτηρία’, η Ιατρική Σχολή Αθηνών και η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Παθολογικής Ογκολογίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στους άνδρες αλλά και τις γυναίκες. Και φυσικά, η κυριότερη αιτία για την άνοδο των κρουσμάτων στη χώρα μας είναι το κάπνισμα. 

Αν και ο αντικαπνιστικός νόμος φαίνεται να περιόρισε τον αριθμό των καπνιστών, ωστόσο τα ποσοστά παραμένουν πολύ υψηλά: 46.4% στους ενήλικες άνδρες και γύρω στο 30% για τις γυναίκες, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν τον περασμένο Μάιο. Mήπως θα έπρεπε το ελληνικό κράτος να φανεί πιο τολμηρό και να υιοθετήσει πιο "επιθετικές" πρωτοβουλίες κατά τα διεθνή πρότυπα, όπως να υποχρεώσει τις καπνοβιομηχανίες να τυπώσουν στα πακέτα των τσιγάρων μεγαλύτερες προειδοποιητικές ενδείξεις, ακόμη και με φωτογραφίες;

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση "Cigarette Package Health Warnings: International Status Report", η οποία δημοσιοποιήθηκε αυτές τις μέρες στα πλαίσια διεθνούς συνεδρίου του FCTC στη Νότιο Κορέα, η χώρα μας βρίσκεται στην 77η θέση παγκοσμίως, όσον αφορά τις προειδοποιήσεις που αναγράφονται στα πακέτα των τσιγάρων, που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Στην ίδια θέση με την Ελλάδα βρίσκονται οι περισσότερες χώρες της ευρωπαϊκής ηπείρου (από τη Γερμανία και την Ιταλία μέχρι την Π.Γ.Δ.Μ. και τη Λιθουανία), όμως βρισκόμαστε πολύ πίσω σε σχέση με την Αυστραλία που αξιολογείται με την υψηλότερη βαθμολογία στον κόσμο. Ωστόσο, η γειτονική μας Τουρκία, όπου επίσης το ποσοστό των καπνιστών είναι πολύ υψηλό, βρίσκεται στη 15η θέση παγκοσμίως. Μήπως θα έπρεπε να μιμηθούμε το παράδειγμα των γειτόνων μας;

Ειδικότερα, στην Αυστραλία οι προειδοποιητικές επισημάνεις καλύπτουν το 82.5% ενός πακέτου τσιγάρων (75% στο μπροστινό μέρος και 90% στο πίσω), δηλαδή σχεδόν όλο το πακέτο. Στην Τουρκία, το ποσοστό αυτό είναι 54% (65 και 43 αντίστοιχα). Κοινό στοιχείο και στις δύο χώρες είναι ότι στα πακέτα υπάρχουν φωτογραφίες με αποκρουστικές εικόνες, που υπογραμμίζουν με έμφαση τον κίνδυνο που διατρέχει ο καπνιστής από το τσιγάρο: μολυσμένοι πνεύμονες, κατεστραμμένα δόντια, στόματα με καρκίνο, φωτογραφίες ανθρώπων που έχουν πεθάνει κλπ.

Σύμφωνα με τον FCTC, οι προειδοποιήσεις είναι πιο αποτελεσματικές, όταν έχουν μεγαλύτερο μέγεθος, δεν αρκούνται μόνο σε σλόγκαν, αλλά εμπεριέχουν και αποκαλυπτικές φωτογραφίες ("μια εικόνα ίσον χίλιες λέξεις") και, τέλος, τα πακέτα δεν είναι διακοσμημένα με λαμπερά, εντυπωσιακά χρώματα. Να σημειωθεί, ότι τον περασμένο Αύγουστο το ανώτατο Δικαστήριο της Αυστραλίας απέρριψε προσφυγή των μεγαλύτερων καπνοβιομηχανιών της χώρας που ζητούσαν την απόσυρση των φωτογραφιών. 

Αντίθετα, στη χώρα μας, όπως και στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη, οι προειδοποιήσεις για την υγεία καλύπτουν μόνο το 30% της συσκευασίας, ενώ αντί για εικόνες ο καπνιστής διαβάζει γενικόλογα σλόγκαν τύπου "το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία" - λες και δεν το ακούσαμε άλλη φορά. Τις καλύτερες επιδόσεις στον τομέα της ετικέτας έχουν το Βέλγιο, το Λιχτενστάιν και η Ελβετία, που ισοβαθμούν στην 11η θέση της παγκόσμιας κατάταξης, έπονται στη 17η θέση η Φινλανδία και η Ιρλανδία, ενώ 19η είναι η γειτονική Αλβανία - αν και στη χώρα αυτή τα πακέτα δεν έχουν τυπωμένες φωτογραφίες. 

Γιατί δεν δοκιμάζουμε κι αυτή τη λύση; Ας μην γινόμαστε comme il faut και ας μην θιγόμαστε από τις αποκρουστικές φωτογραφίες. Το ζήτημα δεν είναι να μην προσβληθεί η αισθητική μας, αλλά να μην προσβληθεί ανεπανόρθωτα η υγείας μας - η δικιά μας και των αγαπημένων μας προσώπων. Ακόμη το σκεφτόμαστε;