Στις 5 Μαρτίου 1946, οκτώ μήνες μετά την ήττα του στις βρετανικές εκλογές, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ βρέθηκε στο Κολέγιο Ουεστμίνστερ στο Φάλον του Μισούρι, όπου παρευρισκόταν και ο Αμερικανός πρόεδρος, Χάρι Τρούμαν. Η ομιλία εκείνη έμεινε στην ιστορία τόσο γιατί περιέγραφε ξεκάθαρα την ανάδυση των Ηνωμένων Πολιτειών ως παγκόσμιας δύναμης αντικαθιστώντας τη φθίνουσα Βρετανική Αυτοκρατορία, όσο κι επειδή λέχθηκε για πρώτη φορά ο όρος "σιδηρούν παραπέτασμα" ("iron curtain"), που περιέγραφε τις λεπτές ισορροπίες τρόμου στην ευρωπαϊκή ήπειρο, καθ' όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Ο λόγος αυτός είχε και ελληνικό ενδιαφέρον, καθώς σε μία αποστροφή του λόγου του ο Τσόρτσιλ αναφέρθηκε στην ελευθερία της Ελλάδας "ν' αποφασίσει το μέλλον της", αν και τη διαπίστωση αυτή αναιρούσε η αμέσως επόμενη επισήμανση του, ότι οι ελληνικές εκλογές επρόκειτο να διεξαχθούν υπό την αμερικανική επίβλεψη. Ακολουθούν τα κυριότερα αποσπάσματα της ιστορικής εκείνης ομιλίας του Ουίνστον Τσόρτσιλ.
"Ούτε η ασφαλή παρεμπόδιση του πολέμου, ούτε η συνεχής εξύψωση της παγκόσμιας οργάνωσης θα επιτευχθεί χωρίς εκείνο, το οποίο εγώ ονομάζω αδελφικό σύνδεσμο των αγγλόφωνων λαών. Αυτό σημαίνει τις ιδιαίτερες σχέσεις μεταξύ της Βρετανικής Συμπολιτείας και Αυτοκρατορίας αφ' ενός και των Ηνωμένων Πολιτειών αφ' ετέρου.
"Ούτε η ασφαλή παρεμπόδιση του πολέμου, ούτε η συνεχής εξύψωση της παγκόσμιας οργάνωσης θα επιτευχθεί χωρίς εκείνο, το οποίο εγώ ονομάζω αδελφικό σύνδεσμο των αγγλόφωνων λαών. Αυτό σημαίνει τις ιδιαίτερες σχέσεις μεταξύ της Βρετανικής Συμπολιτείας και Αυτοκρατορίας αφ' ενός και των Ηνωμένων Πολιτειών αφ' ετέρου.
Ο αδελφικός σύνδεσμος απαιτεί όχι μόνο αύξηση της φιλίας και της αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των δύο μας ευρέων αλλά συγγενών κοινωνικών συστημάτων, αλλά και τη συνέχιση των στενών σχέσεων μεταξύ των στρατιωτικών μας συμβούλων οδηγούσαν σε κοινή μελέτη των ενδεχομένων κινδύνων, της ομοιότητας των όπλων και μεθόδων εκπαιδεύσεως, καθώς και στην ανταλλαγή αξιωματικών και μαθητών στρατιωτικών σχολών.
Ατό θα είχε ως αποτέλεσμα τη συνέχιση των τωρινών διευκολύνσεων για την αμοιβαία ασφάλεια, διά της κοινής χρησιμοποίησης όλων των ναυτικών και αεροπορικών βάσεων των κατεχομένων υπό της μιας και της άλλης χώρας σ' ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό θα διπλασίαζε ίσως την ευκινησία του αμερικανικού ναυτικού και της αεροπορίας. Θα αύξανε πολύ την ευκινησία των δυνάμεων της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και θα ήταν δυνατόν να οδηγήσει σε σημαντικές χρηματικές οικονομίες, αν και όταν ο κόσμος ηρεμήσει.
Υπέρτατο καθήκον και έργο μας είναι να διαφυλάξουμε τις εστίες των κοινών ανθρώπων από τη φρίκη και την αθλιότητα ενός άλλου πολέμου. Είμαστε όλοι σύμφωνοι επ' αυτού. Προς το σκοπό δημιουργήθηκε ήδη παγκόσμια οργάνωση καλουμένη Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, η οποία και διαδέχθηκε την Κοινωνία των Εθνών, με την αποφασιστική συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών. Η οργάνωση αυτή βρίσκεται ήδη επί το έργον. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό. Η οργάνωση πρέπει να εφοδιασθεί αμέσως με διεθνείς ένοπλες δυνάμεις.
Έχουμε επίσης εικοσαετή συνθήκη συνεργασίας και αμοιβαίας βοήθειας με τη Σοβιετική Ρωσία. Συμφωνώ με τον κ. Μπέβιν ότι αυτή θα μπορούσε να παραταθεί κατά πενήντα έτη. Κατόπιν θα ήταν δυνατόν να έλθει το ζήτημα της αρχής της κοινής ιθαγένειας, αλλά αυτό μπορούμε να αρκεστούμε να το αφήσουμε στο πεπρωμένο, του οποίου τον τεταμένο βραχίονα μπορούν να δουν με σαφήνεια τόσο πολλοί από μας. Οι ζοφεροί αιώνες είναι δυνατόν να επιστρέψουν, η λίθινη εποχή είναι δυνατόν να επιστρέψει επί των απαστραπτουσών πτερύγων της επιστήμης και εκείνο το οποίο τώρα θα μπορούσε να παράσχει αμέτρητα υλικά αγαθά στο ανθρώπινο γένος, θα μπορούσε και να προκαλέσει την ολική καταστροφή του.
Σας λέω να προσέξετε. Ο χρόνος είναι δυνατόν να είναι σύντομος. Σκιά έπεσε επί των πεδίων, τα οποία τόσο πρόσφατα φωτίστηκαν από τη συμμαχική νίκη. Ουδείς γνωρίζει τι η προτίθενται να πράξουν στο άμεσο μέλλον η Σοβιετική Ρωσία και η κομμουνιστική της διεθνής οργάνωση ή ποια είναι τα όρια, αν υπάρχουν όρια, των επεκτατικών και προσηλυτιστικών τάσεων τους.
.... Στο ζήτημα αυτό (σ.μ.: ως προς τον σχηματισμό διεθνούς ένοπλης δύναμης υπό την αιγίδα του ΟΗΕ) μπορούμε να βασίζουμε μόνο βήμα προς βήμα, αλλά πρέπει ν' αρχίσουμε τώρα. Προτείνω ώστε κάθε Δύναμη να κληθεί να διαθέσει ορισμένο αριθμό ομάδων από αεροπλάνα στην υπηρεσία της παγκόσμιας Οργάνωσης. Θα ήταν εν τούτοις σφάλμα και αφροσύνη να δοθούν στον ΟΗΕ τα μυστικά της βόμβας ατόμου τώρα και θα ήταν εγκληματική παραφροσύνη ν' αφεθούν αυτά στην τύχη στον ακόμη ταραγμένο και μη ενωμένο κόσμο. Αν πρόκειται να υπάρξει αδελφικός σύνδεσμος του είδους που περιέγραψα, με όλη την απαιτούμενη δύναμη και ασφάλεια, αμφότερες οι χώρες μας θα ωφεληθούν απ' αυτόν. Πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι το μέγα τούτο γεγονός είναι γνωστό στον κόσμο και ότι παίζει το ρόλο του στη σταθεροποίηση των θεμελίων της ειρήνης. Το να προλαμβάνει κάποιος ένα κακό είναι καλύτερο από τα να ζητά να το θεραπεύσει.
... Με την εξαίρεση της Βρετανικής Συμπολιτείας και των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου ο κομμουνισμός βρίσκεται στη νηπιακή του ηλικία, τα Κομμουνιστικά Κόμματα ή Πέμπτες Φάλαγγες αποτελούν παντού διαρκώς αυξανόμενη πρόκληση και κίνδυνο για τον χριστιανικό πολιτισμό. Αισθάνομαι μεγάλο θαυμασμό και υπόληψη για το γενναίο Ρωσικό λαό και για τον εν καιρώ πολέμου σύντροφό μου στρατάρχη Στάλιν. Υφίσταται συμπάθεια και καλή θέληση στη Μεγάλη Βρετανία - και δεν αμφιβάλω και εδώ επίσης - έναντι των λαών όλων των Ρωσιών και απόφαση προς επιμονή διά μέσου πολλών διαφωνιών και αντίξοων περιστάσεων προς αποκατάσταση μόνιμης φιλίας
Γνωρίζουμε ότι η Ρωσία έχει ανάγκη ασφάλειας επί των δυτικών συνόρων της από ενδεχόμενη ανανέωση της γερμανικής επιθετικότητας. Τη χαιρετίζουμε, διότι ανέλαβε τη θέση, η οποία αρμόζει σ' αυτή μεταξύ των ηγετικών εθνών του κόσμου. Προ παντός χαιρετίζουμε τη σταθερή και αυξανόμενη επαφή μεταξύ του ρωσικού λαού και του δικού μας. Εν τούτοις, είναι καθήκον μου να θέσω ενώπιον σας ορισμένα γεγονότα, τα οποία αφορούν την παρούσα κατάσταση στην Ευρώπη. Από του Στετίνου στη Βαλτική μέχρι της Τεργέστης στην Αδριατική, ένα σιδηρούν παραπέτασμα έχει πέσει διά μέσου της ευρωπαϊκής ηπείρου. Πίσω από αυτή τη γραμμή βρίσκονται όλες οι πρωτεύουσες.: Βαρσοβία, Βερολίνο, Πράγα, Βιέννη, Βουδαπέστη, Βελιγράδι, Βουκουρέστι και Σόφια. Όλες αυτές οι περίφημες πόλεις και οι κάτοικοι τους βρίσκονται ήδη στη σοβιετική σφαίρα.
Μόνο η Αθήνα με τη δόξα της είναι ελεύθερη ν ' αποφασίσει περί του μέλλοντος της στις εκλογές, οι οποίες θα διενεργηθούν υπό αμερικανική επίβλεψη.
...Τα Κομμουνιστικά Κόμματα, τα οποία ήταν ελάχιστα σ' όλα αυτά τα ανατολικά κράτη, απέκτησαν υπεροχή και ισχύ περιβάλλουσα κατά πολύ την αναλογία του αριθμού των μελών τους και επιδιώκουν παντού να επιτύχουν ολοκληρωτικό έλεγχο.
Οι αστυνομικές κυβερνήσεις υπερισχύουν σχεδόν σε κάθε περίπτωση και με εξαίρεση μέχρι σήμερα της Τσεχοσλοβακίας, δεν υπάρχει πραγματική δημοκρατία.
Στην Ιταλία το κομμουνιστικό κόμμα βρίσκεται σε σοβαρή αμηχανία, διότι είναι υποχρεωμένο να υποστηρίξει τις αξιώσεις του κομμουνιστικά εκπαιδευθέντα Τίτο επί πρώην ιταλικών εδαφών στην Αδριατική. Δεν μπορεί κανείς να φανταστεί την Ευρώπη να αναγεννηθεί χωρίς ισχυρή Γαλλία. Καθ' όλη τη δημόσια ζωή μου εργάστηκα για μία ισχυρή Γαλλία και ουδέποτε έχασα την πίστη μου για τα πεπρωμένα της ακόμη και στις σκοτεινότερες ώρες.Δεν θα χάσω την πίστη μου αυτή τώρα.
... Τις ημέρες εκείνες (σημ: μετά τη Συνθήκη των Βερσαλιών που τερμάτιζε τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο) υπήρχε απεριόριστη πεποίθηση ότι οι πόλεμοι τελείωσαν. Δεν βλέπω, ούτε αισθάνομαι την ίδια πεποίθηση τώρα. Εξ άλλου μου είναι αποκρουστική η ιδέα ότι νέος πόλεμος είναι αναπόφευκτος και ακόμη περισσότερο ότι επίκειται. Αυτό οφείλεται στο ότι εγώ είμαι τόσο βέβαιος ότι οι τύχες μας βρίσκονται στα χέρια μας και ότι κατέχουμε τη δύναμη για να σώσουμε το μέλλον, ώστε να αισθάνομαι το καθήκον να μιλήσω τώρα με κάθε ειλικρίνεια. Δεν πιστεύω ότι η Ρωσία επιθυμεί τον πόλεμο. Εκείνο το οποίο επιθυμεί είναι οι καρποί του πολέμου και η απεριόριστη επέκταση των δυνάμεων της και των δογμάτων της.
Εκείνο το οποίο χρειάζεται είναι ο διακανονισμός και όσο περισσότερο χρόνο αυτός αναβάλλεται, τόσο δυσκολότερος θα είναι και οι κίνδυνοι μας θα καταστούν μεγαλύτεροι.
Εξ όσων αντιλήφθηκα σχετικά με τους Ρώσους φίλους και συμμάχους μας κατά τον πόλεμο, είμαι πεπεισμένος ότι δεν υπάρχει τίποτε που εκείνοι να θαυμάζουν τόσο πολύ όσο η δύναμη και ότι τίποτε δεν υπάρχει για το οποίο να έχουν λιγότερο σεβασμό όσο για τη στρατιωτική αδυναμία.
Για το λόγο αυτό, το παλιό δόγμα της ισορροπίας των δυνάμεων δεν είναι ορθό. Δεν μπορούμε ν' αναλάβουμε τον κίνδυνο, αν αυτό είναι εφικτό, να δρούμε επί τη βάσει της στενής αυτής κατευθυντήριας γραμμής, η οποία δημιουργεί τον πειρασμό δοκιμής της δύναμης.
Αν οι Δυτικές Δημοκρατίες στέκονται ενωμένες με αυστηρή προσκόλληση στις αρχές του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, η επιρροή τους στην προαγωγή των αρχών αυτών θα είναι τεράστια και κανείς δεν μπορεί να τις βλάψει.
... Την τελευταία φορά είδα όλα αυτά να έρχονται και κραύγασα δυνατά, αλλά κανείς δεν έδωσε προσοχή. Ο πόλεμος αυτός θα μπορούσε να προληφθεί χωρίς να ριφθεί ούτε μια βολή και η Γερμανία θα ήταν δυνατόν να ήταν σήμερα ισχυρή, ευδαίμων και τιμημένη, αλλά κανείς δεν ήθελε ν' ακούσει και ο ένας μετά τον άλλο απορροφηθήκαμε όλοι εντός της τρομερής δίνης. Ασφαλώς δεν πρέπει να επιτρέψουμε να συμβεί αυτό και πάλι.
Αυτό είναι δυνατόν να επιτελεσθεί μόνο αν πετύχουμε τώρα, το 1946, καλή κατανόηση επί όλων των σημείων με τη Ρωσία, υπό το γενικό κύρος του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών και διά της διατήρησης της καλής αυτής κατανόησης διά παγκοσμίου οργάνου, υποστηριζομένου από ολόκληρη της δύναμη του αγγλόφωνου κόσμου και όλων των συνδεομένων με αυτόν.
... Αν είμαστε προσκολλημένοι πιστά στον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και βαδίσουμε προς τα εμπρός, έχοντες ήρεμη και νηφάλια συναίσθηση της δύναμής μας, χωρίς να ζητούμε κανενός τα εδάφη ή τους θησαυρούς και χωρίς να επιδιώκουμε να επιβάλουμε αυθαίρετο έλεγχο επί των σκέψεων των ανθρώπων, αν όλες οι βρετανικές ηθικές και ολικές δυνάμεις και πεποιθήσεις συνενωθούν με τις δικές σας σε αδελφικό σύνδεσμο, οι ανηφορικές οδοί του μέλλοντος θα είναι απαλλαγμένες εμποδίων όχι μόνο για εμάς, αλλά και για όλους, όχι μόνο για την εποχή μας, αλλά και για την προσεχή εκατονταετηρίδα".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου