Η πολιορκία και η άλωση του Μεσολογγίου, μετά την ηρωική Έξοδο των κατοίκων του την Κυριακή των Βαΐων (10 Απριλίου) 1826, απασχόλησε τον ευρωπαϊκό και τον αμερικανικό τύπο της εποχής, που δημοσίευσε ανταποκρίσεις από τα γεγονότα στην Ελλάδα. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις αμερικανικές εφημερίδες, οι πληροφορίες δημοσιεύονταν με μεγάλη καθυστέρηση, αναπαράγοντας ουσιαστικά τις ειδήσεις των ευρωπαϊκών εφημερίδων, όταν αυτές έφταναν στην άλλη άκρη του Ατλαντικού ωκεανού με κάποιο πλοίο, κυρίως από την Αγγλία.
Μάλιστα, πολλές φορές οι ειδήσεις που δημοσιεύονταν ήταν από παρανοήσεις μέχρι ψευδείς εικασίες, όπως για παράδειγμα οι πληροφορίες ότι είχε σκοτωθεί ο Ιμπραήμ, ότι το Μεσολόγγι έπεσε ύστερα από επίθεση του τουρκοαιγυπτιακού στρατού στα μέσα Μαρτίου, ενώ επρόκειτο απλά για την κατάληψη του Ανατολικού κλπ., που όμως διαψεύδονταν την επόμενη εβδομάδα, όταν έφταναν νεώτερες πληροφορίες. Για παράδειγμα, αν και στη νεοϋορκέζικη εφημερίδα Geneve Gazette οι πληροφορίες για την πτώση του Μεσολογγιού δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στις 31 Μαΐου, στηριζόμενες σε λάθος και παραπλανητικά - αν και όχι σκοπίμως - στοιχεία, ο αναγνώστης της εφημερίδας θ' αποκτούσε ξεκάθαρη εικόνα για το τι πραγματικά είχε συμβεί μόλις στις 28 Ιουνίου 1826, δηλαδή δυόμιση και κάτι μήνες μετά την Έξοδο.
Τα ρεπορτάζ αποτυπώνουν με χαρακτηριστικό τρόπο το πώς έβλεπαν στην άλλη άκρη του Ατλαντικού την Ελληνική Επανάσταση και τον αγώνα των κατοίκων του Μεσολογγίου ειδικότερα. Από τις περιγραφές αποπνέει ένας ρομαντικός φιλελληνισμός επί τη βάσει της κοινής χριστιανικής θρησκείας κι ένας θαυμασμός για τον ηρωισμό των κατοίκων, που έμεναν στις επάλξεις μέχρι την τελευταία στιγμή. Εξάλλου, τονίζεται ο ρόλος του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ, που ενθάρρυνε τους "ελεύθερους πολιορκημένους" - κατά το Σολωμό - Μεσολογγίτες στον άνισο αγώνα τους κατά του στρατού του Ιμπραήμ.
Geneve Gazette, 31.05.1826
"Από την εφημερίδα Albany Dai. Adevertiser, 22 Μαΐου
Το πλοίο Κορτές από το Λονδίνο, το Μπίρμινγχαμ από το Λίβερπουλ και το Χάουαρντ από τη Χάβρη, έφτασαν στη Νέα Υόρκη [και] φέρνουν νέα από το Παρίσι μέχρι την 21η και από το Λονδίνο μέχρι τη 16η του τρέχοντος μήνα.
Τα νέα από την Ελλάδα είναι της πιο απεχθούς φύσης. Το Μεσολόγγι έπεσε στα χέρια του εχθρού ύστερα από την πιο απελπισμένη αντίσταση. Ολόκληρος ο πληθυσμός του φαίνεται ότι σκοτώθηκε κάτω από τα σπαθιά των θριαμβευτών, διψασμένων για αίμα Τούρκων.
Μολονότι αυτό το συμβάν δεν είναι από μόνο του αποφασιστικό για την τύχη της αναμέτρησης μεταξύ του σταυρού και της ημισελήνου, προμηνύει πολύ δυσάρεστα για το τελικό αποτέλεσμα και υπάρχει φόβος ότι αν δεν υπάρξει η αρμόζουσα; βοήθεια από το εξωτερικό, οι πρόμαχοι του πρώτου θα εξοντωθούν. Οι φίλοι του ανθρωπισμού, της ελευθερίας και της θρησκείας (γράφει η Liverpool Mercury) όταν μελετήσουν την παρακάτω αφήγηση, δεν μπορούν να μην κατακλυστούν από δυνατά συναισθήματα πόνου για τη μοίρα των ηρωικών ανδρών, που έτσι πέθαναν αμυνόμενοι για αυτό που είναι το πιο πολύτιμο στους πολιτισμένους ανθρώπους. Και με αισθήματα αγανάκτησης θ' αναλογιστούν ότι τα χριστιανικά έθνη της Ευρώπης μένουν αδρανή, την ώρα που συνεχίζεται αυτή η πανωλεθρία. Και δεν προσφέρουν καμία φιλική βοήθεια στους καταπιεσμένους.
Η παρισινή εφημερίδα Journal des Debats της 12ης Απριλίου γράφει: "Οι τελευταίες επίμονες αμφιβολίες για την τύχη του Μεσολογγιού εξαφανίστηκαν. Οι προχθεσινές ειδήσεις δυστυχώς επιβεβαιώθηκαν. Η σύγχυση για τις ημερομηνίες, που χθες μας έκανε να ελπίσουμε, εξηγήθηκε. Ήταν η 8η Μαρτίου του παλαιού ημερολογίου ή η 20η του νέου ημερολογίου, που μόνο 4 ή 5000 υπερασπίζονταν το Μεσολόγγι, ικανοί μόνο να φέρουν όπλα, επιχείρησαν επίθεση που κόστισε τις ζωές μερικών χιλιάδων από τους επιτιθέμενους. Ο επίσκοπος Ιωσήφ κάηκε σε σιγανή φωτιά . Οι άρρωστοι, οι ιερείς, οι γυναίκες και τα παιδιά σκοτώθηκαν στις φλόγες ή από τα σπαθιά των Τούρκων. Οι βάλτοι του Μεσολογγιού έχουν πνιγεί από τους νεκρούς. Το προπύργιο της Δυτικής Ελλάδας έπεσε! (σ.σ.: στην πραγματικότητα, καμία από τις περιγραφές αυτές δεν ίσχυαν, αφού ούτε ο επίσκοπος είχε σκοτωθεί σ' εκείνη την επίθεση, ούτε το Μεσολόγγι είχε πραγματικά πέσει)
Και γιατί έπεσε; Ω, απερίγραπτη ντροπή του Γαλλικού Υπουργείου! Δύο Γάλλοι αξιωματικοί διηύθυναν τις σχεδίες με τα όπλα - δύο Γάλλοι αξιωματικοί δίδαξαν στους θηριώδεις Αιγυπτίους πού να τοποθετήσουν τα πυρομαχικά τους, ώστε να συντρίψουν πιο αποτελεσματικά τους Χριστιανούς!"
Ένα γράμμα από το Στρατηγό Λα Φαγιέτ προς τους εκδότες της εφημερίδας American της Νέας Υόρκης με ημερομηνία 10 Απριλίου λέει: "Τα νέα της κατάληψης του Μεσολογγίου, αν και έχει αγγίξει κάθε τίμια καρδιά και φιλελεύθερο μυαλό, δεν αποτελεί ωστόσο θανάσιμο χτύπημα στο σκοπό". Και πιστεύουμε μαζί με τους εκδότες εκείνης της εφημερίδας, ότι σίγουρα χιλιάδες και δεκάδες χιλιάδες τίμιες καρδιές και φιλελεύθερα μυαλά σ' όλη τη Χριστιανοσύνη θα συμβάλουν στις ένθερμες επιδιώξεις, ώστε να μην αποδειχτεί έτσι.
Οι times του Λονδίνου της 7ης γράφουν: "Ο κ. Στράτφορντ Κάνινγκ έλαβε εντολές να ενεργήσει τόσο πιεστικές διαμαρτυρίες προς την τουρκική κυβέρνηση, εναντίον του σκληρού πολέμου με τους Έλληνες, ώστε είναι πιθανό ότι θα την πείσει να συμμορφωθεί, αλλιώς θα διακηρύξει αμέσως την ανεξαρτησία της Ελλάδας, τουλάχιστον προκειμένου να προκαλέσει διακοπή των στρατιωτικών επιχειρήσεων μέχρι να μπορέσουν να πραγματοποιηθούν οι οριστικές διαπραγματεύσεις. Αναμένεται ακόμη ότι σύντομα θα φτάσουν στο Λονδίνο νέα για ανακωχή".
Οι παρακάτω είναι οι λεπτομέρειες από την κατάληψη του Μεσολογγίου:
Ένας εχθρός, εναντίον του οποίου η αντίσταση είναι μάταιη, η πείνα, απείλησε εκείνους που δεν μπόρεσαν να κατασταλούν από τα όπλα του εχθρού. Οι καρδιές των Χριστιανών σχίστηκαν από οδύνη στο άκουσμα των κραυγών των γυναικών και των παιδιών για ψωμί, που δεν μπορούσαν να τους το δώσουν, παρά με την πιο αυστηρή οικονομία. "Προσπαθήστε να νανουρίσετε τα παιδιά σας να κοιμηθούν", είπε ο ευσεβής επίσκοπος Ρωγών Ιωσήφ, ο παρηγορητής των πληγέντων, "θα προσευχηθούμε στο Θεό μαζί, γύρω από τα κρεβάτια τους, και θα εξοικονομίσουμε ένα γεύμα". Χάρη στα μέσα μεταφοράς, λαμβάνουν από καιρού εις καιρό σκάφη γεμάτα φαγητό, τα οποία το έσκασαν από την Ιθάκη! Με πόση δικαιοσύνη ο άγιος Επίσκοπος επέβλεψε τη διανομή των εφοδίων, αρκούμενος για τον εαυτό του μόνο με μία μικρή σαλάτα και μάραθο μαγειρεμένο με νερό και αλάτι, ώστε να διατηρήσει την ύπαρξη του. "Είναι έντεκα ημέρες", είπε σε μια μητέρα που έκλαιγε, "που έχω φάει μονάχα τον ιερό άρτο". Όμως ακόμη πιο σπαραξικάρδιο για τους μάρτυρες του Σταυρού ήταν να βλέπουν Χριστιανούς να συνεργάζονται με τους Αιγύπτιους! "Τι έχουμε κάνει στους Γάλλους;", ρωτούσαν. "Ω! Αν η Μεγαλειότης του ο Χριστιανός βασιλιάς γνώριζε ότι τα παιδιά του......" Το κλάμα διέκοπτε την αναφώνηση και αδιάκοπα δάκρυα έλουσαν το βωμό του Σωτήρα, προτού ο Ιωσήφ να ψάλει κάθε βράδυ τους ψαλμούς που ονομάζονται Μέγα Έλεος.
Στις 10 Φεβρουαρίου, οι Χριστιανοί του Μεσολογγίου έγραψαν στ' αδέρφια τους στα Ιόνια νησιά, ζητώντας ώστε οι προσευχές για εκείνους που πέθαιναν να μπορούσαν να ειπωθούν για τους ίδιους. "Η Ευρώπη", λένε, "μας εγκαταλείπει ή μας διώκει, όμως ο Θεός δεν μας εγκαταλείπει". Δημόσιες προσευχές διατάχθηκαν στον πύργο, στα χαρακώματα και στις επάλξεις, "ώστε ο Σωτήρας να τους έσωζε και οι εχθροί τους ίσως να διασκορπίζονταν".
Η πτώση του Μεσολογγίου. -- Οι ηρωικοί υπερασπιστές του Μεσολογγίου δεν ζουν πια! Έχοντας μειωθεί σε 1.400 άνδρες... είδαν μέχρι της 17η του Φεβρουαρίου, να μαζεύεται η καταιγίδα που περόκειτο να τους καταπιεί. Οι Αιγύπτιοι, διοικούμενοι από Ευρωπαίους, μεταξύ των οποίων υπήρχαν δυστυχώς ορισμένοι Γάλλοι, έχοντας ολοκληρώσει μέχρι τότε τις σχεδίες, προκειμένου να διασχίσουν τα ρηχά νερά για να επιτεθούν στο Μεσολόγγι από την πλευρά της Μαύρης Αλίκης, όπου δεν υπήρχαν καθόλου οχυρώματα, επειδή η λιμνοθάλασσα προστάτευε την πόλη σ' εκείνο το σημείο. Στις 18, ο εχθρός εξέτασε το έδαφος και η τουρκική αρμάδα έχοντας επανεμφανιστεί στην Προκοπάνιστο, στην είσοδο του Κόλπου του Μεσολογγίου, υπήρχε κάθε λόγος ν' αναμένεται επίθεση. Από κείνη την ημέρα, κάθε άνθρωπος ετοιμαζόταν για να πεθάνει. Και από τις 19 μέχρι τις 21 Φεβρουαρίου, όλοι οι Χριστιανοί τέλεσαν τις κηδείες τους. Ο Επίσκοπος Ιωσήφ τους μοίρασε τη Θεία Ευχαριστία και, τελέστηκε η κηδεία των νεκρών, όλοι πήραν τις θέσεις τους.
Από τις 22 μέχρι τις 25 του μήνα, όλα ήταν ήρεμα στο στρατόπεδο του Ιμπραήμ και ο εχθρός ξεκίνησε τα βράδια να τοποθετεί τις σχεδίες του. Δύο ώρες μετά την ανατολή του ηλίου, οι Ευρωπαίοι μηχανικοί πέτυχαν να πλησιάσουν 100 όργιες από την πόλη και φωνές ανήγγειλαν την επίθεση. Δύο σειρές από σχεδίες κατέληγαν στο ίδιο σημείο, το κανόνι των Χριστιανών άρχισε να βρυχάται, τα πυρά των τουφεκιών ξεκίνησαν και στις έντεκα η ώρα, όταν καταστράφηκαν δύο σχεδίες, οι βάρβαροι υποχώρησαν ατάκτως. Επευφημίες και κραυγές χαράς ανήγγειλαν στους κατοίκους του Μεσολογγίου το θρίαμβο του Σταυρού.
Στις 26 Φεβρουαρίου, ο Ιμπραήμ, έχοντας ενώσει όλες του τις δυνάμεις, επιχείρησε μια δεύτερη επίθεση, όμως χωρίς μεγάλη επιτυχία. Στις 2 Μαρτίου, σε μια τρίτη επίθεση, οι βάρβαροι έγιναν κύριοι τους ανυψωμένου δρόμου και από εκείνη τη στιγμή, έχοντας ενωθεί σ΄ εκείνο το σημείο οι σχεδίες, η καταστροφή των Χριστιανών, οι οποίοι είχαν μόνο 427 διαθέσιμους για να πολεμήσουν, θεωρήθηκε αναπόφευκτη. Παρόλ' αυτά, καμία σκέψη να παραδοθούν δεν μπήκε στο μυαλό κάποιου και κανένα στόμα δεν πρόφερε τη λέξη "Συνθηκολόγηση". Όλοι έμοιαζαν να σκέφτονται μονάχα πώς θα πουλήσουν ακριβά την ζωή τους....."
Ακολουθούν εκτενείς περιγραφές για τη δήθεν κατάληψη του Μεσολογγιού, που όμως δεν απηχούσαν την πραγματικότητα, όπως θα παραδεχόταν η εφημερίδα μια εβδομάδα αργότερα.
Geneve Gazette, 07.06.1826
"Χαιρόμαστε να πούμε ότι οι ειδήσεις για την πτώση του Μεσολογγίου ήταν πρόωρες, παρά τις λεπτομέρειες που δόθηκαν, και υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι αυτό το οχυρό δεν παραδόθηκε στις δοθείσες ημερομηνίες. Η Paris Etoile δημοσιεύει ότι σύμφωνα με γράμματα από την Κέρκυρα της 25ης και 26ης Μαρτίου, ότι η περιοχή του Μεσολογγίου ακόμη αντέχει. Τα ίδια γράμματα δίνουν τις λεπτομέρειες από την επίθεση και την κατάληψη του Ανατολικού, που αντιστοιχούν ως προς την ημερομηνία, με τις πληροφορίες που αντιγράψαμε πρωτύτερα από μια εφημερίδα του Λονδίνου για την υποτιθέμενη άλωση του Μεσολογγίου.
Πού βρίσκεται η αλήθεια, δεν γνωρίζουμε, όμως το σίγουρο είναι ότι ο Κόμης του Λίβερπουλ, στη Βουλή των Λόρδων, απαντώντας σε μια έρευνα αναφορικά με το γράμμα που δημοσιεύτηκε σε πολλές εφημερίδες, που αποδιδόταν σ' έναν Άγγλο στρατηγό, είπε: "τα περιστατικά που μνημονεύονται στο γράμμα δεν θα μπορούσαν να είναι αληθινά, επειδή παρουσίαζαν το Μεσολόγγι να έχει πέσει σε μια χρονική στιγμή, που σίγουρα δεν είχε πέσει".....
.... Τίθεται το ερώτημα μήπως το Μεσολόγγι έπεσε στις 21 και το συμβάν δεν είχε γίνει γνωστό στην Κέρκυρα στις 26; Είναι απίθανο, ωστόσο, ότι ο Λόρδος Λίβερπουλ θα ήταν τόσο σίγουρος, σε σχέση με ασαφείς πληροφορίες... Με ημερομηνία Κέρκυρας, 23 Μαρτίου, βρίσκουμε ένα άρθρο που περιγράφει τον Ιμπραήμ Πασά έτοιμο να εξαπολύσει μεγάλη επίθεση κατά του Μεσολογγίου από διαφορετικά σημεία και με κάθε προοπτική επιτυχίας. Αυτή η προετοιμασία αποδεικνύεται ότι υπαινίσσεται τις επιχειρήσεις που αναφέρθηκαν στα προηγούμενα ρεπορτάζ μας, που οδήγησαν στην τελική και μοιραία επίθεση των Τούρκων. Ελπίζουμε, ωστόσο, ότι όλα θα πάνε όπως ευχόμαστε".
Τελικά, η πραγματική εικόνα των γεγονότων του Μεσολογγιού δόθηκε στις 28 Ιουνίου, όταν η εφημερίδα δημοσίευσε "καταστροφικές ειδήσεις από την Ελλάδα". Επίσης, διαψεύδονταν πληροφορίες που είχαν μεταδοθεί μια εβδομάδα νωρίτερα περί δήθεν θανάτου του Ιμπραήμ.
Geneve Gazette, 28.06.1826
"Πληροφορίες ελήφθησαν στο Colonel Office από τον Αρχιστράτηγο, Αξιότιμο Φρέντερικ Πόνσονμπαϊ, νυν Ύπατο Αρμοστή των Ιονίων Νήσων, που αναγγέλλουν ότι το οχυρό του Μεσολογγίου δέχτηκε επίθεση τις νύχτες της 22ης και 23ης του περασμένου μήνα. Φαίνεται ότι στις 2 του περασμένου μήνα οι Τούρκοι στρατηγοί προσέφεραν όρους στους κατοίκους, που εξασφάλιζαν την ασφάλεια των ζωών τους με αντάλλαγμα την παράδοση της πόλης, όμως εκείνοι οι όροι τελικά απορρίφθηκαν. Ο ελληνικός στόλος υπό το Μιαούλη, έχοντας αποτύχει στην προσπάθεια του να ρίψει εφόδια στην πόλη, και οι κάτοικοι έχοντας φτάσει σε υπέρτατη απελπισία επιθυμίας αυτών των εφοδίων, η φρουρά διαλύθηκε σε μια προσπάθεια να υποχωρήσει και γι' αυτόν το σκοπό επιχείρησε μια έξοδο με 800 άντρες, υπό την ηγεσία δύο εκ των καλύτερων οπλαρχηγών, οι οποίοι επρόκειτο να κατευθύνουν τις προσπάθειες τους ενάντια σε μια επίθεση από την πλευρά της θάλασσας, και με αυτόν τον τρόπο να ανοίξουν μια δίοδο για τους υπόλοιπους κατοίκους. Αυτή η κίνηση, ωστόσο, είχε προβλεφτεί από τους Τούρκους και ήταν τόσο τρομακτικά τα πυρά που εξαπολύθηκαν εναντίον των επιτιθεμένων, ώστε εκείνοι γρήγορα έπεσαν σε σύγχυση και έφυγαν προς κάθε κατεύθυνση στα βουνά για καταφύγιο. Ο συναγερμός που δημιουργήθηκε από την απώθηση αυτού του έμπροσθεν σώματος γρήγορα μεταφέρθηκε σ' εκείνους που ακολουθούσαν. Εγκατέλειψαν τις θέσεις που είχαν καταλάβει μέχρι τότε και οργανώθηκαν σε μικρά σώματα στις αμυντικές θέσεις της πόλης. Οι Τούρκοι, εν τω μεταξύ, επωφελούμενοι από τη σύγχυση στην οποία είχαν περιπέσει οι πολιορκημένοι από αυτήν την αποτυχία, και επιτέθηκαν στα οχυρώματα, που σε πολλά σημεία είχαν μείνει χωρίς άμυνα. Η πόλη πυρπολήθηκε σε διάφορα σημεία και ελήφθησαν άμεσα μέτρα καθυπόταξης των κατοίκων, τα οποία, κατά τη διάρκεια της νύχτας, πέτυχαν πλήρως. Οι Έλληνες φαίνεται ότι πολέμησαν σ' ένα βαθμό με πείσμα, που θα μπορούσε να προβλεφθεί βάσει της αποφασιστικότητας με την οποία είχαν υπερασπιστεί το μέρος μέχρι τότε, παρόλο που πάνω από τρεις χιλιάδες λέγεται ότι έπεσαν μέσα στην πόλη, και ότι στα γειτονικά βουνά, μόνο 150 λέγεται ότι συνελήφθησαν ζωντανοί. Από τις γυναίκες και τα παιδιά, ένας σημαντικός αριθμός ανακοινώνεται ότι πνίγηκαν στις τάφρους γύρω από την πόλη, αλλά πάνω από 3.000 αιχμάλωτοι λέγεται ότι πιάστηκαν από τους Τούρκους. Φαίνεται ότι ο Ιμπραήμ Πασάς δεν τραυματίστηκε στην επίθεση, όπως ήθελαν διάφορες πηγές για αρκετό καιρό.
24 Μαΐου -- Φοβούμαστε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος ν' αμφιβάλλουμε για το γεγονός του τερματισμού της ηρωικής άμυνας του Μεσολογγίου, με την πτώση αυτού του οχυρού. Η ανθρώπινη αντοχή, φαίνεται ότι δεν θα μπορούσε ν' αντέξει περισσότερο από την πίεση της πείνας. Και οι Τούρκοι οφείλουν την επιτυχίας τους στην έλλειψη τροφής μέσα στο φρούριο και όχι στη δική τους γενναιότητα. Ήταν ένα πλεονέκτημα που κερδήθηκε με υψηλό κόστος και άφησε τη δόξα ολοκληρωτικά στην πλευρά των κατακτημένων. Τι συνέπεια θα μπορούσε να έχει αυτό στη γενική τύχη της Ελλάδας δεν μπορεί, ωστόσο, να προβλεφτεί. Ακόμη κι αν οι Έλληνες εξακολουθήσουν να στηρίζονται μόνο στους εαυτούς τους, φαίνεται πολύ πρόωρο να βγάλουμε συμπεράσματα, ότι η τύχη αυτού του οχυρού θα σφραγίσει σίγουρα την τύχη του αγώνα. Το αποτέλεσμα είναι αποκαρδιωτικό, είναι αλήθεια, όμως το αν θα παράξει απελπισία, μένει να φανεί. Η Ελλάδα έχει διαψεύσει τελευταία προβλέψεις τόσο από την πλευρά της ελπίδας όσο και του φόβου.
Συνεχίζει να δηλώνεται με βεβαιότητα ότι η υπόθεση της Ελλάδας συνεχίζει ν' αποτελεί θέμα διαπραγμάτευσης μεταξύ ορισμένων εκ των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης. Για αυτό δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Για τη φύση και τα πιθανά αποτελέσματα αυτής της διαπραγμάτευσης, υπάρχουν πάρα πολλές εικασίες και πολύ λίγη βεβαιότητα, ώστε να εγγυηθεί το οποιοδήποτε αποτέλεσμα".
Μία εβδομάδα αργότερα, η αμερικανική εφημερίδα περιέγραφε πώς "πανηγύρισαν" οι Τούρκοι της Κωνσταντινούπολης την πτώση του Μεσολογγίου, ενώ δημοσιευόταν ακόμη μια εσφαλμένη είδηση περί δήθεν θανάτου του Κανάρη.
Geneve Gazette, 05.07.1826
"Λυπούμαστε να ανακοινώσουμε, βάσει γραμμάτων από την Ζάκυνθο, ότι ο γενναίος Κανάρης σκοτώθηκε στο Μεσολόγγι, με το σκάφος το οποίο διοικούσε.
Όταν τα νέα από την άλωση του Μεσολογγιού έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη, οι Τούρκοι επιφύλαξαν για τους εαυτούς τους τις πιο βάρβαρες εκφράσεις χαράς. Οι γενίτσαροι κατευθύνθηκαν στο ξενοδοχείο του Ρώσου προξένου και έριξαν στα παράθυρα αρκετά κεφάλια και αυτιά Ελλήνων..."
Σχετικά θέματα:
Η Επανάσταση του 1821 στις ξένες εφημερίδες της εποχής
Η ναυμαχία του Ναβαρίνο όπως μεταδόθηκε από αμερικανική εφημερίδα της εποχής
Ακολουθούν εκτενείς περιγραφές για τη δήθεν κατάληψη του Μεσολογγιού, που όμως δεν απηχούσαν την πραγματικότητα, όπως θα παραδεχόταν η εφημερίδα μια εβδομάδα αργότερα.
Geneve Gazette, 07.06.1826
"Χαιρόμαστε να πούμε ότι οι ειδήσεις για την πτώση του Μεσολογγίου ήταν πρόωρες, παρά τις λεπτομέρειες που δόθηκαν, και υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι αυτό το οχυρό δεν παραδόθηκε στις δοθείσες ημερομηνίες. Η Paris Etoile δημοσιεύει ότι σύμφωνα με γράμματα από την Κέρκυρα της 25ης και 26ης Μαρτίου, ότι η περιοχή του Μεσολογγίου ακόμη αντέχει. Τα ίδια γράμματα δίνουν τις λεπτομέρειες από την επίθεση και την κατάληψη του Ανατολικού, που αντιστοιχούν ως προς την ημερομηνία, με τις πληροφορίες που αντιγράψαμε πρωτύτερα από μια εφημερίδα του Λονδίνου για την υποτιθέμενη άλωση του Μεσολογγίου.
Πού βρίσκεται η αλήθεια, δεν γνωρίζουμε, όμως το σίγουρο είναι ότι ο Κόμης του Λίβερπουλ, στη Βουλή των Λόρδων, απαντώντας σε μια έρευνα αναφορικά με το γράμμα που δημοσιεύτηκε σε πολλές εφημερίδες, που αποδιδόταν σ' έναν Άγγλο στρατηγό, είπε: "τα περιστατικά που μνημονεύονται στο γράμμα δεν θα μπορούσαν να είναι αληθινά, επειδή παρουσίαζαν το Μεσολόγγι να έχει πέσει σε μια χρονική στιγμή, που σίγουρα δεν είχε πέσει".....
.... Τίθεται το ερώτημα μήπως το Μεσολόγγι έπεσε στις 21 και το συμβάν δεν είχε γίνει γνωστό στην Κέρκυρα στις 26; Είναι απίθανο, ωστόσο, ότι ο Λόρδος Λίβερπουλ θα ήταν τόσο σίγουρος, σε σχέση με ασαφείς πληροφορίες... Με ημερομηνία Κέρκυρας, 23 Μαρτίου, βρίσκουμε ένα άρθρο που περιγράφει τον Ιμπραήμ Πασά έτοιμο να εξαπολύσει μεγάλη επίθεση κατά του Μεσολογγίου από διαφορετικά σημεία και με κάθε προοπτική επιτυχίας. Αυτή η προετοιμασία αποδεικνύεται ότι υπαινίσσεται τις επιχειρήσεις που αναφέρθηκαν στα προηγούμενα ρεπορτάζ μας, που οδήγησαν στην τελική και μοιραία επίθεση των Τούρκων. Ελπίζουμε, ωστόσο, ότι όλα θα πάνε όπως ευχόμαστε".
Τελικά, η πραγματική εικόνα των γεγονότων του Μεσολογγιού δόθηκε στις 28 Ιουνίου, όταν η εφημερίδα δημοσίευσε "καταστροφικές ειδήσεις από την Ελλάδα". Επίσης, διαψεύδονταν πληροφορίες που είχαν μεταδοθεί μια εβδομάδα νωρίτερα περί δήθεν θανάτου του Ιμπραήμ.
Geneve Gazette, 28.06.1826
"Πληροφορίες ελήφθησαν στο Colonel Office από τον Αρχιστράτηγο, Αξιότιμο Φρέντερικ Πόνσονμπαϊ, νυν Ύπατο Αρμοστή των Ιονίων Νήσων, που αναγγέλλουν ότι το οχυρό του Μεσολογγίου δέχτηκε επίθεση τις νύχτες της 22ης και 23ης του περασμένου μήνα. Φαίνεται ότι στις 2 του περασμένου μήνα οι Τούρκοι στρατηγοί προσέφεραν όρους στους κατοίκους, που εξασφάλιζαν την ασφάλεια των ζωών τους με αντάλλαγμα την παράδοση της πόλης, όμως εκείνοι οι όροι τελικά απορρίφθηκαν. Ο ελληνικός στόλος υπό το Μιαούλη, έχοντας αποτύχει στην προσπάθεια του να ρίψει εφόδια στην πόλη, και οι κάτοικοι έχοντας φτάσει σε υπέρτατη απελπισία επιθυμίας αυτών των εφοδίων, η φρουρά διαλύθηκε σε μια προσπάθεια να υποχωρήσει και γι' αυτόν το σκοπό επιχείρησε μια έξοδο με 800 άντρες, υπό την ηγεσία δύο εκ των καλύτερων οπλαρχηγών, οι οποίοι επρόκειτο να κατευθύνουν τις προσπάθειες τους ενάντια σε μια επίθεση από την πλευρά της θάλασσας, και με αυτόν τον τρόπο να ανοίξουν μια δίοδο για τους υπόλοιπους κατοίκους. Αυτή η κίνηση, ωστόσο, είχε προβλεφτεί από τους Τούρκους και ήταν τόσο τρομακτικά τα πυρά που εξαπολύθηκαν εναντίον των επιτιθεμένων, ώστε εκείνοι γρήγορα έπεσαν σε σύγχυση και έφυγαν προς κάθε κατεύθυνση στα βουνά για καταφύγιο. Ο συναγερμός που δημιουργήθηκε από την απώθηση αυτού του έμπροσθεν σώματος γρήγορα μεταφέρθηκε σ' εκείνους που ακολουθούσαν. Εγκατέλειψαν τις θέσεις που είχαν καταλάβει μέχρι τότε και οργανώθηκαν σε μικρά σώματα στις αμυντικές θέσεις της πόλης. Οι Τούρκοι, εν τω μεταξύ, επωφελούμενοι από τη σύγχυση στην οποία είχαν περιπέσει οι πολιορκημένοι από αυτήν την αποτυχία, και επιτέθηκαν στα οχυρώματα, που σε πολλά σημεία είχαν μείνει χωρίς άμυνα. Η πόλη πυρπολήθηκε σε διάφορα σημεία και ελήφθησαν άμεσα μέτρα καθυπόταξης των κατοίκων, τα οποία, κατά τη διάρκεια της νύχτας, πέτυχαν πλήρως. Οι Έλληνες φαίνεται ότι πολέμησαν σ' ένα βαθμό με πείσμα, που θα μπορούσε να προβλεφθεί βάσει της αποφασιστικότητας με την οποία είχαν υπερασπιστεί το μέρος μέχρι τότε, παρόλο που πάνω από τρεις χιλιάδες λέγεται ότι έπεσαν μέσα στην πόλη, και ότι στα γειτονικά βουνά, μόνο 150 λέγεται ότι συνελήφθησαν ζωντανοί. Από τις γυναίκες και τα παιδιά, ένας σημαντικός αριθμός ανακοινώνεται ότι πνίγηκαν στις τάφρους γύρω από την πόλη, αλλά πάνω από 3.000 αιχμάλωτοι λέγεται ότι πιάστηκαν από τους Τούρκους. Φαίνεται ότι ο Ιμπραήμ Πασάς δεν τραυματίστηκε στην επίθεση, όπως ήθελαν διάφορες πηγές για αρκετό καιρό.
24 Μαΐου -- Φοβούμαστε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος ν' αμφιβάλλουμε για το γεγονός του τερματισμού της ηρωικής άμυνας του Μεσολογγίου, με την πτώση αυτού του οχυρού. Η ανθρώπινη αντοχή, φαίνεται ότι δεν θα μπορούσε ν' αντέξει περισσότερο από την πίεση της πείνας. Και οι Τούρκοι οφείλουν την επιτυχίας τους στην έλλειψη τροφής μέσα στο φρούριο και όχι στη δική τους γενναιότητα. Ήταν ένα πλεονέκτημα που κερδήθηκε με υψηλό κόστος και άφησε τη δόξα ολοκληρωτικά στην πλευρά των κατακτημένων. Τι συνέπεια θα μπορούσε να έχει αυτό στη γενική τύχη της Ελλάδας δεν μπορεί, ωστόσο, να προβλεφτεί. Ακόμη κι αν οι Έλληνες εξακολουθήσουν να στηρίζονται μόνο στους εαυτούς τους, φαίνεται πολύ πρόωρο να βγάλουμε συμπεράσματα, ότι η τύχη αυτού του οχυρού θα σφραγίσει σίγουρα την τύχη του αγώνα. Το αποτέλεσμα είναι αποκαρδιωτικό, είναι αλήθεια, όμως το αν θα παράξει απελπισία, μένει να φανεί. Η Ελλάδα έχει διαψεύσει τελευταία προβλέψεις τόσο από την πλευρά της ελπίδας όσο και του φόβου.
Συνεχίζει να δηλώνεται με βεβαιότητα ότι η υπόθεση της Ελλάδας συνεχίζει ν' αποτελεί θέμα διαπραγμάτευσης μεταξύ ορισμένων εκ των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης. Για αυτό δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Για τη φύση και τα πιθανά αποτελέσματα αυτής της διαπραγμάτευσης, υπάρχουν πάρα πολλές εικασίες και πολύ λίγη βεβαιότητα, ώστε να εγγυηθεί το οποιοδήποτε αποτέλεσμα".
Μία εβδομάδα αργότερα, η αμερικανική εφημερίδα περιέγραφε πώς "πανηγύρισαν" οι Τούρκοι της Κωνσταντινούπολης την πτώση του Μεσολογγίου, ενώ δημοσιευόταν ακόμη μια εσφαλμένη είδηση περί δήθεν θανάτου του Κανάρη.
Geneve Gazette, 05.07.1826
"Λυπούμαστε να ανακοινώσουμε, βάσει γραμμάτων από την Ζάκυνθο, ότι ο γενναίος Κανάρης σκοτώθηκε στο Μεσολόγγι, με το σκάφος το οποίο διοικούσε.
Όταν τα νέα από την άλωση του Μεσολογγιού έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη, οι Τούρκοι επιφύλαξαν για τους εαυτούς τους τις πιο βάρβαρες εκφράσεις χαράς. Οι γενίτσαροι κατευθύνθηκαν στο ξενοδοχείο του Ρώσου προξένου και έριξαν στα παράθυρα αρκετά κεφάλια και αυτιά Ελλήνων..."
Σχετικά θέματα:
Η Επανάσταση του 1821 στις ξένες εφημερίδες της εποχής
Η ναυμαχία του Ναβαρίνο όπως μεταδόθηκε από αμερικανική εφημερίδα της εποχής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου