Σαν σήμερα: 13 Σεπτεμβρίου

Ένα στρατιωτικό κίνημα, που λειτούργησε σε καθαρτήριο για τον πληθυσμό μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και μια σημαντική συμφωνία με την κυβέρνηση των Σκοπίων είναι δύο από τα σημαντικότερα γεγονότα που έγινα σαν σήμερα, 13 Σεπτεμβρίου.

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1922, μετά τις 9 το πρωί, αεροπλάνα, που απογειώθηκαν από τη Μυτιλήνη, έκαναν την εμφάνισή τους πάνω από την Αθήνα πετώντας προκηρύξεις, που απευθύνονταν στους κατοίκους της πρωτεύουσας.

ΠΡΟΚΗΡΥΞΙΣ

Προς τον Ελληνικόν λαόν.

Προς τον Πρόεδρον της Εθνοσυνελεύσεως.

Προς τον Βασιλέα.

Προς τον Διάδοχον και 

Προς τον Πρόεδρον της Κυβερνήσεως.

Ο Εν Μυτιλήνη και Χίω στρατός και στόλος μου ανέθηκεν αυθορμήτως την ηγεσίαν αυτών όπως διατυπώω επ' ονόματί των τας κάτωθι αξιώσεις εν τη απολύτω πεποιθήσει ότι εις ταύτα είνε σύμφωνος και ο λοιπός στρατός και στόλος και ιδία ολόκληρος ο ελληνικός λαός πλην ίσως ασημάντου μειοψηφίας ουχί εξ ευγενών ελατηρίων αντιφρονούσης.

Η σωτηεία της πατρίδος και μόνη επιβάλλει τας αξιώσεις μας ταύτας.

1)Παραίτησις του Βασιλέως χάριν της πατρίδος υπέρ του Διαδόχου.

2) Άμεσος διάλυσις της Εθνοσυνελεύσεως.

3)Σχηματισμός κυβερνήσεως αχρόου και εμπνεούσης εμπιστοσύνην εις την Αντάντ διά την ταχίστην και αμερόληπτον ανέργειαν εκλογών εθνοσυνελεύσεως και την διαχείρισιν των εξωτερικών ζητημάτων μέχρις ου ο λαός αποφασίση τελικώς διά των εκλογών περί της τύχης του.

4) Άμεσος ενίσχυσις του Θρακικού μετώπου.

Ας επικρατήση και παρ' ημίν ο αγνός πατριωτισμός προς αποσόβησιν αλληλοσπαραγμού και ταχυτέραν έναρξιν του έργου της εθνικής παλινορθώσεως δι' ης θα ανασταλή η πλήρης καταστροφή προς ην φερόμεθα και θα επιτευχθή η σωτηρία της πατρίδος.

Μυτιλήνη 1 Σεπτεμβρίου 1922

Σ. ΓΟΝΑΤΑΣ

Συνταγματάρχης

Αν και στην αρχή η πρόθεση της κυβέρνησης και του βασιλιά ήταν ν' αντιδράσουν δυναμικά με την υπογραφή διατάγματος, που προέβλεπε την επιβολή στρατιωτικού νόμου, τα πράγματα εξελίχθηκαν πιο ομαλά και τελικά η κυβέρνηση παραιτήθηκε το ίδιο βράδυ. Ο πρωθυπουργός, Τριανταφυλλάκος, εξιστόρησε στους δημοσιογράφους το χρονικό:

"Την 7 1/2 μ.μ. ελάβομεν τελεσίγραφον των επαναστατών διά του ασυρμάτου της "Λήμνου" μεθορμισθείσης εις Λαύριον. Διά του τελεσιγράφου υπεβάλλοντο προς την Κυβέρνησιν ωρισμέναι αξιώσεις με αποδοχήν μέχρι του μεσονυκτίου. Αι αξιώσεις αυταί είνε αι εξής: Παραίτησις της κυβερνήσεως, σχηματισμός κυβερνήσεως ανταντοφίλου, άμεσον διάλυσιν της Εθνοσυνελεύσεως ουδένα αντιπροσωπευούσης πλέον και αποστολή αντιπροσώπου προς τους επαναστάτας διά τας περαιτέρω συνεννοήσεις.

Το τελεσίγραφον φέρει τας υπογραφάς των συνταγματαρχών Γονατά, Πλαστήρα καθώς και του αντιπλοιάρχου Φωκά. Οι επαναστάται εις το τελεσίγραφόν των εδήλουν ότι εάν δεν εγένοντο δεκτά τα αιτήματά των θ'απεβιβάζοντο και θα επέβαλον ταύτα διά των όπλων.

Η κυβέρνησις προς αποφυγήν εμφυλίου σπαραγμού, τον οποίον εθεώρει τελείως καταστρεπτικόν διά την Ελλάδα υπό τας σημερινάς δυσχερεστάτας συνθήκας, υπέβαλεν εις τον βασιλέα την παραίτησίν της και συνεβούλευσε την αποδοχήν αυτής προς σχηματισμόν νέας Κυβερνήσεως συγκεντρούσης τας αξιουμένας παρά των επαναστατών ιδιότητας. Συγχρόνως η κυβέρνησις απέστειλε τον στρατηγόν Παπούλαν εις Λαύριον όπως συνεννοηθή μετά των επαναστατών και προλάβη την αποβίβαση αυτών και την διατάραξιν της τάξεως..." (Πηγή: "Πατρίς, 14.09.1922)

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1995, συμφωνία επιτεύχθηκε στη Νέα Υόρκη μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ, που τακτοποιούσε δύο εκκρεμότητες. Η ΠΓΔΜ  υποχρεωνόταν ν' αφαιρέσει τον ήλιο της Βεργίνας από τη σημαία της χώρας, ενώ έπρεπε να προβεί και σε ερμηνευτική δήλωση του Συντάγματος, βάσει της οποίας θα διευκρινιζόταν ότι δεν έχει αλυτρωτικές βλάψεις σε βάρος της Ελλάδας. Παράλληλα, η Ελλάδα θα ήρε το εμπάργκο που είχε επιβάλει στο γειτονικό κράτος. Εκτός συμφωνίας έμεινε το ζήτημα της ονομασίας, που εξακολουθεί να μένει μετέωρο.