Το πρώτο φύλλο της Εφημερίδας των Κυριών, της πρώτης ελληνικής, γυναικείας εφημερίδας

Πολλά χρόνια προτού καθιερωθεί η 8η Μαρτίου ως η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, τη συγκεκριμένη ημερομηνία του 1887 (π.η.), εκδόθηκε το πρώτο φύλλο της πρώτης ελληνικής, γυναικείας εφημερίδας. Ήταν η "Εφημερίς των Κυριών" με διευθύντρια την Καλλιρρόη Παρρέν. Αν και αρχικά είχε ανακοινωθεί ότι η εφημερίδα θα εκδιδόταν ανά δεκαπενθήμερο, τελικά κυκλοφορούσε κάθε εβδομάδα μέχρι το 1907, στη συνέχεια η έκδοση της περιορίστηκε σε δύο φορές τη μήνα, ενώ αργότερα η εφημερίδα έγινε μηνιαία, αν και με πολύ περισσότερη ύλη, ενώ το τελευταίο φύλο εκδόθηκε το Νοέμβριο του 1917.

Αν και στο πρώτο φύλλο της εφημερίδας, όπως σώζεται στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, μπορεί κανείς να διαβάσει ότι η Παρρέν εμφανιζόταν ως η διευθύντρια του νέου εντύπου, ωστόσο η ίδια υπέγραφε ως Εύα Πρενάρ. Εξάλλου, δεν αναφέρονταν τα ονόματα των άλλων γυναικών, που συνεισέφεραν άρθρα στην εφημερίδα, με αποτέλεσμα ορισμένοι να σχολιάσουν ότι στην πραγματικότητα, οι αρθρογράφοι ήταν άνδρες.
Προκειμένου να μην υπάρχουν αμφιβολίες, τα ονόματα των συντακτριών αποκαλύφθηκαν ήδη στο τρίτο φύλλο, με ημερομηνία 22 Μαρτίου 1887. Οι πρώτες, λοιπόν, συντάκτριες της "Εφημερίδας των Κυριών" υπήρξαν οι: Σοφία Σλήμαν, Σαπφώ Λεοντιάς, Μαρία Γ. Μαυρογορδάτου, Ευφροσύνη Θ. Ζαρίφη, Μαριέττα Μπέτσου, Ειρήνη Λαχανά, Μαρία Δε Γαρδέλη, Παυλίνα Ραδέφσκη, Υπατία Στάμπα και Μαριάνθη Σ. Ηλιοπούλου.

Ας δούμε, όμως, τι περιείχε το πρώτο, ιστορικό φύλλο της Εφημερίδας των Κυριών της 8ης Μαρτίου 1887, αλλά και πώς σχολιάστηκε η πρώτη γυναικεία εφημερίδα της Ελλάδας, από άλλες, ανδροκρατούμενες εφημερίδες. 

Στο "Πρόγραμμα" της εφημερίδας, η Παρρέν διαπίστωνε μεταξύ άλλων:

"Όσοι την θέσιν της γυναικός εν τε τη οικογενεία και τη πολιτεία καλώς κρίνουσι, θα ομολωγήσωσι μεθ' ημών πόσων κακών πρόξενος γίνεται η παρ' ημίν απομάκρυνσις αυτής από παντός είδους πνευματικής εργασίας. Εάν εξαιρέση τις την αντί του επιουσίου άρτου εργαζομένην διδασκάλισσαν και τας υπό των καθηκόντων και υποχρεώσεων της μητρός περιβαλλομένας γυναίκας, αι λοιπαί σχεσόν πάσαι δεν φαίνονται παρ' ημίν έχουσαι προορισμόν άλλον ή το κομψοπρεπώς ενδύεσθαι και υποτάσσεσθαι εις απάσας τας ιδιοτροπίας του συρμού, του αληθούς τούτου Πρωτέως, το ανταλλάσσεις επισκέψεις, το καθ' έξιν μόνον των δακτύλων κυμβαλίζειν, το περιπατείν, το αναγινώσκειν επιφυλλίδα τινά της ψυχοφθόρου των μυθιστορημάτων μούσσης, και το ερωτροπείν....

Η Ελληνίς, καταλείπουσα το μεν διβάνιον διά την Οθωμανίδα, την δε μαλθακήν και ηδυπαθή νωχέλειαν διά την Αρμένιδα και τας του νέου πολιτισμού αξιώσεις διά τους κατοίκους της Δύσεως, δύναται να εξέλθη του κύκλου, εν ω περιστρέφεται, μαραινομένη και φθίνουσα, εισέλθη δε όπως δήποτε εις το στάδιον της ενεργείας και αναλάβη τον της αναπτύξεώς της αγώνα μόνη, μη προσδοκώσα εν τω σταδίω τούτω το παράπαν την συνδρομήν του ανδρός. Διότι με όλην την μεταξύ τούτου και της γυναικός φύσει υπάρχουσαν φιλίαν, κατ' Αριστοτέλην... συνήθως ούτος αδιαφορεί και εν τω εγωισμώ αυτού εν μόνον βλέπει, εν επιθυμεί και θέλει, την δουλικήν της γυναικός υποταγήν εις τα νεύματά του...."

Έτσι, αιτιολογούσε την ανάγκη έκδοσης μιας εφημερίδας με γυναικεία ματιά, που θ' απευθύνεται κυρίως στις γυναίκες:

"Ημείς νομίζομεν ότι η πολιτεία δεν θα βλαβή εκ της σχετικής ημών αναμίξεως εις τα πράγματα αυτής, ούτε θα ζημιωθώσιν εκ τούτου οι άνδρες, εάν έχωσιν ενίοτε υπ' όψει και την γνώμην ημών εν πολλοίς. Συνωδά ταις ανωτέρω σκέψεσιν ανέλαβον την σύνταξιν και έκδοσιν ιδίας των γυναικός εφημερίδος υπό τον τίτλον "Εφημερίς των Κυριών" μη αποβλέπουσα ούτε εις την ανεπάρκειαν των γνώσεών μου προς σύνταξιν αυτής, ούτε εις την έλλειψιν των μέσων προς έκδοσιν και συντήρησιν, ούτε εις τας γνωστάς μοι εκ των προτέρων μεμψιμοιρίας και ειρωνείας των φιλοσκωμόνων κυρίων μας..."

Ένα θέμα που απασχόλησε το πρώτο φύλλο της Εφημερίδας των Κυριών ήταν το αν υπήρχαν εκείνη την εποχή... μητέρες, δηλαδή κατά πόσο η μέση Ελληνίδα μάνα ενδιαφερόταν "διά την ευτυχίαν του τέκνου της, μακράν του να σπαταλά τον πολύτιμον διά πάσαν μητέρα και οικοδέσποινα καιρόν της εις αένναον επίσκεψιν των εμπορικών καταστημάτων... ως και εις την δεκάκις της ημέρας επαναλαμβανομένην διευθέτησιν της κόμης αυτή και της εν γένει περιβολής της..." 

Η εκτίμηση της συντάκτριας ήταν μάλλον απογοητευτική, καθώς έκρινε ότι "η νέα Ελληνίς μήτηρ αναθέτει την μεν βρεφικήν του τέκνου αυτής μόρφωσιν εις την πρώτην τυχούσαν τυχοδιώκτιδα τροφόν, αρκεί ότι το γάλα της είναι θρεπτικόν, την δε νηπιακήν εις την της νταντάς, γραίας δυστρόπου και κακεντρεχούς, την δε παιδικήν και νεανικήν εις την της gouvernante, ήτις συν τη εφθαρμένη γλώσση ην τω παιδί μεταδίδει, συνενεί και τα γονιμοποιά σπέρματα της διαφθοράς και κακοηθείας, εν η αυτή εκυλίσθη..."

Βέβαια, η απαισιόδοξη αυτή άποψη της ανώνυμης συντάκτριας του άρθρου (πιθανότατα να ήταν και η ίδια η Παρέν) αφορούσε κυρίως τις πλούσιες, αστές μανάδες. Ωστόσο, δεν ήταν καλύτερη η άποψη της και για εκείνες τις γυναίκες, που δεν είχαν οικονομική άνεση, αλλά μεγάλωναν μόνες τους τα παιδιά τους: 

"Προς αυτήν, δι' όνομα του Θεού!! Μη τολμήσητε να αποτείνητε τον λόγον. Είναι τόσον δυστυχής με αυτούς τους μικρούς διαβόλους. Είναι τόσον απειθή και δύστροπα ταύτα, τόσον λαίμαργα και αυθάδη, ώστε με όλας τας φωνάς και το ξύλον δεν κατορθώνει τίποτε. Και ότε μεν καταράται την στιγμήν καθ' ην τα εγέννησεν, ότε δε τα τρελλαίνει από φιλιά και θωπείας και ούτω καθεξής. Δεν της μένει καιρός να κτενισθή, αλλ' ούτε και να ενδυθή. Μόλις δύναται να φάγη ολίγον και τούτο επί ποδός, διότι ο μικρός θέλει αυτό και η μικρά ζητεί εκείνο. Ούτω δε αύτη αιωνίως μεμψιμοιρούσα, παραπονουμένη και υπό την μορφήν ραλαιπωρουμένου θύματος παρισταμένη εμπνέει προς μεν τους ξένους τον οίκτον, προς δε τα τέκνα την πεποίθησιν ότι είναι τύραννοι, ήτις κατ' αρχάς μεν λυπεί ταύτα, μετά καιρόν δε μεταβάλλεται εις έξιν και εις εν εκ των στοιχειωδών ελαττωμάτων εφ' ων βαίνει ολονέν αυξάνουσα η προς το κακομεταχειρίζεσθαι τάσις και τοις άλλοις επιβάλλεσθαι τάσις αυτών".

Με άλλα λόγια, η μεν εύπορη μάνα της εποχής κατηγορούνταν ως υπερβολικά αδιάφορη και αποστασιοποιημένη, η δε φτωχή είχε το μειονέκτημα ότι δημιουργούσε παιδιά με κακό χαρακτήρα, που έβγαινε κατά την ενηλικίωση. Έτσι, δεν προκαλεί έκπληξη το συμπέρασμα της συντάκτριας ότι "η έλλειψις μητέρων υγιώς φρονουσών άγει οσημέραι την Ελληνικήν νεολαίαν".

Το τρίτο θέμα της εφημερίδας ήταν ο "φόρος επί των αγάμων". Τις μέρες εκείνες συζητούνταν στη Βουλή ο προϋπολογισμός του 1887 και η συντάκτρια του συγκεκριμένου άρθρου εισηγήθηκε στους "τόσον τους φόρους ορεγομένους πατέρας του έθνους ότι, εάν ήθελεν ούτοι να φανώσι περισσότερον δίκαιοι και ολιγώτερον εγωϊσταί, ώφειλον να εισαγάγωσιν εν τη Βουλή νόμον, δι' ου να φορολογώνται πάντες οι άγαμοι από του 30ου της ηλικίας των έτους". Αφορμή για την πρόταση εκείνη υπήρξε η συζήτησης αντίστοιχου νόμου στη γαλλική Βουλή λίγο καιρό νωρίτερα.

Εκείνη την εποχή, ο ανύπαντρος 30άρης θεωρούνταν ήδη γεροντοπαλίκαρο, μιας απολύτως ξεπερασμένη σήμερα νοοτροπία. Πάντως, η συντάκτρια βρήκε την ευκαιρία να εξαπολύσει επίθεση εναντίον κάθε ανύπαντρου άνδρα: "Δεν εννοούμεν διατί οι άγαμοι ούτοι Κύριοι, οι υπολαμβάνοντες εαυτούς ευφυεστέρους των άλλων, διότι αφήκαν αλώβητον της ελευθερίαν των, να μη πληρόνωσι ουδένα προς την πατρίδα όρον, ενώ διά της αγαμίας των ταύτης γίνονται προς αυτήν τόσων κακών πρόξενοι. Εάν η αγαμία δικαιολογήταί πως διά τους ερρωμένην έχοντας αυτήν ταύτην την πατρίδα.... είναι πάντι αδικαιολόγητος δι' όλους τους λοιπούς. Εάν διστάζη τις των αγάμων περί της αληθείας ταύτης, αν εξετάση την συνείδησίν του και θέλει πεισθή, ότι διά της αγαμίας και εαυτόν αδικεί και την οικογένειαν και την πολιτείαν.... Και όντως ο άγαμος δεν δύναται να θεωρηθή ούτε ως πολίτης αγαθός και τέλειος, αλλ' ούτ' ως άνθρωπος εκπληρών τον τε κοινωνικόν και φυσικόν αυτού προορισμόν".

Στη συνέχεια, αφού πλέκεται ο ύμνος του έγγαμου άνδρα, η συντάκτρια καταλήγει με επιθετική διάθεση: "Αλλ' εκτός των ανωτέρω οι έγγαμοι δύνανται να έχωσι και το καύχημα, ότι πολλά προσφέρουσι τη πατρίδι, ενώ οι άγαμοι οδέν' άλλο σχεδόν ή αθλίας και δυστυχείς υπάρξεις, απωρφανισμένας της κοινωνίας και υπό το βάρος της ατιμίας της γεννήσεώς των εναεί κυπτούσας, εκτός εάν υποθέσωμεν ότι οι άγαμοι κύριοι ανήκουσιν εν τη τάξει εκείνη των μελισσών, αίτινες κηφήνες καλούνται, με μόνην την διαφοράν ότι αι εργάτιδες των μελισσών... φονεύουσι διά των κέντρων τους αχρήστους και επιβλαβείς κηφήνας, ενώ αι οικογένειαι μετά της βασιλίσσας αυτών πολιτείας δεν πράττουσι δυστυχώς το ίδιον"!

Με άλλα λόγια, το σύνθημα της Εφημερίδας των Κυριών ήταν θάνατος ή υπερφορολόγηση στους ανύπαντρους άνδρες!

Ακολουθούσε μια στήλη με τον τίτλο "Παιδαγωγικά", που έθιγε το βεβαρυμένο πρόγραμμα του μέσου Έλληνα μαθητή της εποχής εκείνης, ο οποίος "την 5ην μ.μ. ώραν, [πηγαίνει] εις την οικίαν αυτού διά να κάμη τι νομίζετε; Να τρέξη ολίγον; Να διασκεδάση; Να παίξη; Να ξεκουράση τον καθ' όλην την ημέραν εκ του περιορισμού, της προσηλώσεως και ακινησίας αποναρκωθέντα νουν του; Βεβαίως όχι. Ο ταλαίπωρος μαθητής άμα φθάση εις τον οίκον του... σύννους, μελαγχολικός, με ύφος δηλαδή οικογενειάρχου, σκεπτομένου πώς εν ταις δειναίς ταύταις περιστάσεσι να θρέψη την πολυμελή οικογένειάν του, αρχίζει να εξαπλόνη επί της τραπέζης τετράδια και γραμματικάς.... Τούτων ούτως εχόντων, ει μεν ο μικρός μαθητής είναι φύσει ή κατ' ανάγκην πειθήνιος, θα υποκύψη εις τον άθλιον τούτον βίον, όστις λίαν ενωρίς μαραίνει την παιδικήν του ζωηρότητα, παρεμποδίζει την φυσικήν του ανάπτυξιν, καταστρέφει την τε υγείαν και ευεξίαν του σώματος, αμβλύνει την διάνοιαν και διαφθείρει της ψυχής του αισθήματα. Ει δε τύχη ζωηρός και αχαλίνωτος, τότε μισεί τον διδάσκαλον, περιφρονεί τας διαταγάς του, αψηφεί την τιμωρίαν, αισθάνεται εν εαυτώ ακατάσχετον το της εκδικήσεως αίσθημα, θεωρεί το σχολείον ως τον ασπονδότερον αυτού εχθρόν, και ενώ δεν ωφελείται το παράπαν εκ της εν αυτώ φοιτήσεώς του, διδάσκεται περιπλέον να περιφρονή τους νόμους και την κοινωνίαν, αφού δι' αυτόν νόμοι μεν δεν είναι παρά αι διαταγαί των διδασκάλων, και κοινωνία αυτό τούτο το σχολείον, εν ω διατριβεί ταλαιπωρούμενος το τε σώμα και την ψυχήν".

Από την εφημερίδα δεν έλειπε και μια στήλη με "Θρησκευτική μελέτη", αφού "γυνή άνευ θρησκείας προσομοιάζει πλοίω στερουμένω πηδαλίου", όπως ξεκινούσε το σχετικό άρθρο, που υπέγραφε η ΕΛΕΝΗ Α. και ανέλυε γιατί ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς θρησκεία.

Επίσης, υπήρχε ένα αφιέρωμα στην Αμερικανίδα δημοσιογράφο Φραγκ Λέλη, η οποία ήταν ιδιοκτήτρια έντεκα εφημερίδων, "κατορθώσασα διά της εκτάκτου αυτής ευφυίας και ενεργητικότητος να υπερβή και εγκαταλίπη όπισθεν αυτής εννεούς τους τολμηροτέρους επιχειρηματίας συναδέλφους της". Όπως διαβάζουμε, ο σύζυγός της είχε πεθάνει το 1880, κληροδοτώντας στη Φραγκ Λέλη ενάμιση εκατομμύρια δολάρια χρέους και οκτώ δίκες. Ωστόσο, εκείνη όχι μόνο δεν κατελήφθη "υπό ιλίγγου και απελπισίας, ως ήθελε καταληφθή πας έξοχος επιχειρηματίας ανήρ επί τω ακούσματι και μόνω ότι πρόκειται να πληρώση χρέος ενός και ημίσεως εκατομμυρίου", αλλά πάλεψε και τακτοποίησε όλες τις οικονομικές εκκρεμότητες που είχε κληρονομήσει από το σύζυγό της. "Ιδού γυνή τιμώσα τα μάλα το φύλον μας και πιστοποιούσα άπαξ έτι πόσον ο παρ' ημίν περιορισμός της γυναικός εν τω σταδίω της εργασίας πολεμεί την οικογενειακήν ευημερίαν.... Από καρδίας ευχόμεθα όπως η διάσημος αύτη γυνή χρησιμεύση προ πάντων ημίν ως παράδειγμα αξιομίμητον κατ' αναλογίαν πάντοτε προς τας δυνάμεις ημών", κατέληγε το αφιέρωμα.

Μια σελίδα ήταν αφιερωμένη στο "Πολιτικόν δελτίον" της εβδομάδας, με συνοπτική περιγραφή ειδήσεων από την Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Υπήρχαν επίσης μικρές κοινωνικές ειδήσεις (π.χ. "Αι αξιότιμοι Κυτίαι Πηνελόπη Π. Βλαστού και Αμβροσία Καρυδιά προσήνεγκον δρ. 200 εις το ταμείον του πτωχοκομείου, ίνα διανεμηθώσιν εις τους πτωχούς"), ενώ ανακοινωνόταν ότι "η διεύθυνσις της Εφημερίδος των Κυριών εξησφάλισε την συνεργασίαν υψηλών προσώπων εν τε τη Ελλάδι, Κωνσταντινουπόλει, και λοιπαίς ευρωπαϊκαίς μεγαλοπόλεσιν".

Τέλος, στην όγδοη και τελευταία σελίδα του πρώτου φύλλου της πρώτης γυναικείας εφημερίδας, αναγράφονταν μικρές συμβουλές (π.χ. "Μη μεταβάλητε τας μικράς θυγατέρας σας εις πλαγγόνας (κούκλας) ενδύουσαι αυτάς διά πολυποικίλων και βαρυτίμων ενδυμάτων. Λευκόν, απλούν και φιλοκάλως διασκευασμένον ένδυμα είναι το καταλληλότερον διά το νεαρόν θυγάτριόν σας, απεικονίζον εν ταυτώ παιδικήν αθωότητα"), αλλά και ορισμένα γνωμικά, όπως:
"Απωλέσας μίαν ώραν προετοίμασας μίαν δυστυχίαν διά το μέλλον" του Ναπολέοντα Α΄, "Τι σε ωφελεί να είσαι ευφυής όταν οι περικυκλούντες σε δεν είναι ευφυείς; ας φωνάζη όσον θέλει ο πετεινός εις τας χήνας, αύται ουδόλως προσέχουν εις την φωνήν του" της βασίλισσας Ελισάβετ της Ρουμανίας κλπ.

ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ

Πολλές εφημερίδες δεν μπήκαν στη διαδικασία να σχολιάσουν την έναρξη ενός νέου εντύπου, ωστόσο αρκετές αφιέρωσαν έστω και δύο γραμμές τις επόμενες μέρες.
Η Νέα Εφημερίς (09.03.1887), για παράδειγμα, είχε μόνο θετικά λόγια. Επαινούσε τα περιεχόμενα της εφημερίδας ως "μετ' επιμελείαι εκλελεγμένα και ακριβώς αρμόζοντα τω χαρακτήρι του γυναικείου φύλου, παρ' ω προσδοκώμεν ότι προώρισται να καταστή διδάσκαλος άμα και σύντροφος ευάρεστος, αναπληρών έλλειψιν, εις ην εν δύνανται τα συνήθη πολιτικά φύλλα ως εκ της φύσεώς των να επαρκέσουν". Η μόνη παρατήρηση που είχε να κάνει αφορούσε "μόνον το σχήμα του τίτλου", τον οποίον δεν θεωρούσε "αντάξιον του γούστου κυριών".

Ο Αιών (09.03.1887) επικροτούσε την προσπάθεια, αλλά ασκούσε και κριτική βγαίνοντας... πιο φεμινιστικά:
"Η εμφάνισις φύλλου, ειδικώτερον εκφράζοντος τας ιδέας, τους πόθους, την ενί λόγω δράσιν των γυναικών εν τη συγχρόνω ελληνική κοινωνία, πρόκειται βεβαίως σύμπτωμα σπουδαίας κοινωνικής προόδου... Ευελπιστούμεν, ότι η έκδοσις "Εφημερίδος των Κυριών" είναι σύμπτωμα αξιοσημείωτον της κοινωνικής δράσεως των Ελληνίδων". Δεν απέφυγε να κάνει και κάποιες παρατηρήσεις για το ότι το κύριο άρθρο της Εφημερίδας των Κυριών (Πρόγραμμα) έκρινε τις Ελληνίδες "μεθ' υπερβολικής αυστηρότητος ως ασχολουμένας, εκτός εξαιρέσεων τινων, εις μηδαμινά και εις το "ερωτοτροπείν" (sic), ευλόγως δε ήθελέ τις διστάσει, ότι γυναικεία χει έγραψε την εξής φράσιν: "Εάν ο νεώτεροςπ ολιτισμός επρόκειτο κατά τούτο να βελτιώση τηνς γυναίκα, απαλλάσσων αυτήν των δεσμών οίτινες την συνείχον το πάλαι, ην μυριάκις προτιμώτερον να εξηκολούθει αύτη αποτελούσα, όπερ και εν τη αρχαιότητι μέρος των δούλων".
Όπως επισήμαινε ο άνδρας δημοσιογράφος του Αιώνα, "η νωχέλεια και αι ελλείψεις εν γένει της Ελληνίδος, ας μετά τόσης αυστηρότητος και υπερβολής... σημειοί, οφείλονται ακριβώς εις το σχολείον τούτο της δουλείας, εις ο απ' αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των ημερών μας έζησε και ανετράφη αύτη", ενώ συμβούλευε: "Το αυστηρόν διδασκαλικόν ύφος και η ξηρά διδασκαλία μόνη δεν ήθελεν να επαρκέσει εις την επιτυχίαν" της εφημερίδας. Τέλος, θύμιζε τις πρώτες γυναικείες εφημερίδες, που είχαν εκδοθεί στον κόσμο: την αγγλική The Ladies Joural το 1732 και τη γαλλική Joutnal des Dammes το 1759.

Η Επιθεώρησις (10.03.1887), αν και σημείωνε ότι "επικροτούμεν την ιδέαν", ασκούσε κριτική στον τίτλο της εφημερίδας, "όστις πολύ απέχει της καλλαισθησίας του πνεύματος των γυναικών. Ευρίσκομεν αυτόν προσόμοιον τίτλω διδασκαλικού περιοδικού. Αλλά διατί "των κυριών"; Ημείς προτιμώμεν: "των γυναικών", ως ελληνικώτερον και κυριολεκτικώτερον". Ως προς την ύλη της εφημερίδας, τη θεωρούσε "καλή, ουχί όμως και ικανή ή τελείως πρόσφορο διά πνεύματα γυναικεία", ενώ εκτιμούσε ότι στα κείμαν "δεν διαφαίνονται... γυναικείαι γραφίδες".
Επίσης, η Επιθεώρησις φιλοξενούσε επιστολή ενός γεροντοπαλίκαρου, που διαφωνούσε με την πρόταση για επιπλέον φορολόγηση των αγάμων: "Προθύμως δέχομαι τον φόρον τούτον προς τοις άλλοις, ους επέβαλε το υπουργείον της μεγάλης Αναμορφώσεως, αν συγχρόνως τεθή φόρος ίσος εις τας κυρίας, αίτινες φέρουσι κοσμήματα ανώτερα της αξίας των εκατόν δραχμών και φορέματα ανώτερα της αξίας των πεντήκοντα".

"Ήρεσεν αρκετά η "Εφημερίς των Κυριών"", σχολίαζε η Σημαία (10.03.1887), όμως εξέφραζε και μια δυσπιστία: "Το όνομα της διευθύντριας όμως κ. Εύας εφάνη εις πολλούς φαντασιώδες και δεν πιστεύουσιν ότι μία Εύα θα έκοπτε πάλιν απηγορευμένους καρπούς".

Η Παλιγγενεσία (11.03.1887) βρήκε την ύλη του πρώτου φύλλου "χρησιμωτάτην και καλώς επεξειργασμένην", ενώ εξέφρασε την ευχή ώστε η Εφημερίς των Κυριών να "συντελέσει εις την μόρφωσιν του γυναικείου φύλου.. και εις την ανατροφήν την προσήκουσαν της οικογενείας". Μάλιστα, σημειωνόταν ότι μια τέτοια πρωτοβουλία θα έπρεπε να έχει την υποστήριξη των εντός και εκτός Ελλάδας ελληνικών οικογενειών, "προς πνευματικήν και ηθικήν ωφέλειαν των οποίων ιδίως ενασχολείται".

Πάντως, η γυναικεία εφημερίδα δεν ξέφυγε από τη σατιρική πένα της πολιτικοσατυρικής Ραμπαγάς. Στις 24.03.1887, δημοσιεύτηκε ένα ποίημα, αφιερωμένο στην Εφημερίδα των Κυριών, όπως χαρακτηριστικά σημειωνόταν, που πάντως ξέφευγε από τα όρια της σάτιρας και αναπαρήγαγε τις προκαταλήψεις της εποχής.

ΠΡΟΣ ΤΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ!!!

Και σεις ακόμ' αδράζετε 

Στο χέρι το κονδύλι

Και μουντζουρόνετε χαρτί

Για το στοιχειοθέτη

Ταγίζετ' από το πνεύμα σας

Ο τυπογράφος ύλη

Και λίμαν εις την λίμαν μας

Η λίμα σας προσθέτει!...

Του κόκορα το λάλημα 

Εζήλεψεν η κόττα

Διψά κι αυτή περήφανα

Να κοκορολαλήση,

Να βγάλη το λαρύγγι της 

Παληκαρίσια νότα

Μα κιχ να βγάλη δεν μπορεί

Χωρίς να κακαρίση!...

Τ' αρσενικό, τ' αρσενικό

Στην πλάσι βασιλεύει,

Τη χήτη χάρισ' ο Θεός

Στ' αρσενικό λειοντάρι

Κανείς κανείς το θηλυκό

Παγώνι δε ζηλεύει

Και κελαδεί τ' αρσενικό 

Τ' αηδόνι, το κανάρι!...

Γυναίκες, ω! στα χέρια σας

Η πέννα δεν ταιριάζει,

Δεν πάει του καλαμαριού

Για σας η κολυμπήθρα,

Μεσ' στα βαθειά του μελανιού

Μπαμπούλας λημεριάζει...

Δεν είν' η πένν' αλαφρηά

Βελόνα, δαχτυλήθρα,

Δεν είναι μικροψάλιδο,

Να γλυκοψαλιδίζη

Καμμιά κορδέλλα, ή καμμιά

Κλωστή περισσεμένη,

Καμμιά παρωνυχίδα που

Το γάντι μας μποδίζει,

Ή καμμιά τρίχ' αδιάντροπα

Στα μούτρα φυτρωμένη.

Η πέννα, σίδερο βαρύ, 

Ανδρίκιο θέλει χέρι,

Χωρίς γκαστροπαραξενιαίς

Και γέννας παραζάλη

Και λεχωνιαίς κι ουά! ουά!

Θέλει καρδιά ξεφτέρι...

Και θέλει... θηλυκό μυαλό...

Σ' αρσενικό κεφάλι!...

Δυο μέρες αργότερα, ο Ραμπαγάς επέστρεψε μ' ένα ποίημα για τους άνδρες, με την υποσημείωση ότι "Δεν αφιερούται εις την Εφημερίδα των Κυριών".

ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΑΣ

Το νου σας, άνδρες! η γυναίκα

Πολύ σηκόνει το κεφάλι!

Τον Ιακώβ σκιάζ' η Ρεβέκκα,

Τον Ηρακλή σκιάζ' η Ομφάλη!

Τη ρόκα της αφίν' η Εύα

Και του Αδάμη τα γένεια αδράζει...

"Αδάμ! απ' το θρονί κατέβα!"

Της Εύας το λαρύγγι ουρλιάζει!

Ζητά να μάθη βιολοντσέλο

Η Ευρδίκη τον Ορφέα

Κάνει αρνί μ' ένα "το θέλω!"

Η Αριάδνη τον Θησέα!

Των πάντων ήλλαξαν οι τύποι!

Μαθήματα σοφίας δίνει

Εις τον Σωκράτην η Ξανθίππη,

Ενώ μ' αγγειό τον περιχύνει!

Αν το κεφάλι δεν θερίζη

Η Ιουδίθη του Ολοφέρνη,

Μ' ό,τι τζιτζιά του το στολίζει,

Πιότερο θάνατο του φέρνει!...

Η Δαλιδά, στα γόνατά της,

Πολλούς Σαμψών γονατολυόνει...

Κι' εν ώρα μεθης γλυκυτάτης...

Τη δύναμί τους θανατόνει!...

Χωρίς μιά τρίχα να τους κόψη,

Τη δύναμί τους ψαλιδίζει...

Και στου λεονταριού την όψι

Φριχτή αρρώστεια λουλουδίζει!...

Το νου σας άνδρες! η Ρεβέκκα

Ώρα την ώρα βασιλεύει!... 

Κι αλοί στον άνδρα που γυναίκα

Τον σέρνει, τον καβαλικεύει!...