Η πραγματική ιστορία πίσω από το πιο γνωστό γαλλικό, χριστουγεννιάτικο τραγούδι, ο στιχουργός του οποίου ήταν άθεος

Τα περισσότερα, γνωστά, χριστουγεννιάτικα τραγούδια είναι γερμανικής προέλευσης. Αν αναζητούσαμε κάποιον ύμνο από τη Γαλλία, η έρευνά μας θα περιοριζόταν στο "Minuit, Chrétiens", που μάλιστα ήταν εξαιρετικά δημοφιλής τα παλιότερα χρόνια. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η ιστορία του τραγουδιού αυτού, καθώς οι στίχοι του γράφτηκαν από έναν άθεο, σοσιαλιστή (πρακτικά κομμουνιστή) δήμαρχο μιας μικρής πόλης της νότιας Γαλλίας. Μια εκδοχή υποστηρίζει ότι αυτό συνέβη κατά παραγγελία από τον εφημέριο της πόλης, όμως υπάρχει και μια δεύτερη ιστορία, που επικεντρώνεται κυρίως στο πώς κατ' αρχήν οι στίχοι του τραγουδιού έγιναν γνωστοί και πώς στη συνέχεια μελοποιήθηκαν από έναν συνθέτη οπερέτας, ο οποίος πούλησε τα πνευματικά δικαιώματα έναντι ευτελούς τιμήματος.

Δεκέμβριος 1847. Ο μηχανικός Ευγένιος Λοραί, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Αιμιλία, βρισκόταν στη μικρή πόλη Ροκεμόρ, όπου διηύθυνε την κατασκευή μιας γέφυρας επί του ποταμού Ροδανού. Η συγκεκριμένη πόλη είχε δήμαρχο τον σοσιαλιστή, αντιμοναρχικό και άθεο Πλασίντ Καπό, ο οποίος συχνά έγραφε λυρικούς στίχους. 

Και μπορεί ο Καπό να ήταν φανατικός υπέρμαχος των ιδεών του, ωστόσο ήταν πιστός στο δογμα ανεκτικότητας του Βολταίρου και συναναστρεφόταν με ανθρώπους όλων των ιδεολογιών, ενώ ενίοτε φιλοξενούσε στο σπίτι του τον ιερέα της πόλης. Φυσικά, οι συζητήσεις τους δεν ήταν ανέφελες, αλλά συνήθως κατέληγαν σε καβγάδες, οι οποίοι τελείωναν χάρη στις επεμβάσεις της κυρίας Λοραί, η οποία, μόλις έβλεπε τα πράγματα να εκτραχύνονται, καθόταν στο πιάνο και τραγουδούσε. 

Ένα βράδυ, ο ιερέας έκανε στην κυρία Λοραί ένα κοπλιμέντο για την αγγελική της φωνή και της πρότεινε να τραγουδήσει στην εκκλησία χριστουγεννιάτικους ύμνους για το ποίμνιο της περιοχής την παραμονή των Χριστουγέννων. Εκείνη παρατήρησε ότι δεν υπήρχε κάποιος ιδιαίτερος (γαλλικός) χριστουγεννιάτικος ύμνος, προκαλώντας την παρέμβαση του Καππό, ο οποίος αποκάλυψε ότι είχε εμπνευστεί ορισμένους στίχους κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του, χάρη στα άστρα που έλαμπαν ζωηρά τη νύχτα εκείνη. 

Ο Καππό έψαξε τα χειρόγραφά του και βρήκε τους στίχους εκείνους, τους οποίους και απήγγειλε: "Μεσάνυχτα, χριστιανοί, είναι η μεγάλη ώρα, που ο γλυκός Θεάνθρωπος κατέβηκε σ' εμάς...". Όλοι  οι παριστάμενοι ενθουσιάστηκαν, μεταξύ αυτών και ο εφημέριος, ο οποίος είπε: "Κύριε δήμαρχε, πολλά σφάλματά σας θα σας συγχωρεθούν εκεί επάνω γι' αυτόν τον ύμνο". Η κυρία Λοραί προθυμοποιήθηκε ν' απευθυνθεί στο φίλο της, μουσικό, Αδόλφο Αδάμ, ο οποίος έγραφε οπερέτες, προκαλώντας επιφυλάξεις στον ιερέα, κατά πόσο εκείνος θα μπορούσε να συνθέσει μια ωραία εκκλησιαστική μελωδία. Άλλωστε, ο συνθέτης είχε πρόσφατα καταστραφεί οικονομικά μετά την αποτυχία του Λυρικού Θεάτρου, που είχε ο ίδιος ιδρύσει.

Την επομένη μέρα, η κυρία Λοραί επισκέφθηκε τον Αδάμ, ο οποίος ήταν κρεβατωμένος. Ωστόσο, οι στίχοι του Καππό άγγιξαν την καρδιά του και μέσα σε μια μέρα συνέθεσε τη μελωδία, χωρίς να κουνηθεί από το κρεβάτι του. Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, η κυρία Λοραί απέστειλε συγκινημένη μια επιστολή στον Αδάμ, επαινώντας τον για το "αληθινό αριστούργημα", που είχε συνθέσει. Εκείνος, όμως, φαινόταν να μην το είχε συνειδητοποιήσει, αφού στο απαντητικό του γράμμα έγραφε: "Αν είναι αλήθεια, αγαπητή μου κυρία, ότι έγραψα ένα αριστούργημα, όπως λέτε, τότε λάβετε την καλοσύνη να μου στείλετε αντίγραφο του ύμνου αυτού, διότι εγώ δεν κράτησα - και με ντροπή μου σας ομολογώ ότι λησμόνησα και τη μελωδία".
Πράγματι, λίγες μέρες αργότερα, ο Αδάμ παραλάμβανε ταχυδρομικά ένα αντίγραφο της παρτιτούρας του. Όταν συνέβη αυτό, στο σπίτι του βρισκόταν ένας φίλου του, ο Αλεξάντερ, ο οποίος ήταν κατασκευαστής μουσικών οργάνων, στον οποίο και πώλησε έναντι ευτελούς τιμήματος το χειρόγραφο με την παρτιτούρα.
Η μεγάλη δημοτικότητα του "Minuit, Chrétiens" ξεκίνησε όταν μια παραμονή Χριστουγέννων, ο βαρύτονος Φορ το έψαλε στην Παναγία των Παρισίων προκαλώντας ενθουσιασμό. Και ενώ ο Αλεξάντερ θησαύρισε τα επόμενα χρόνια από την οικονομική εκμετάλλευση των πνευματικών δικαιωμάτων του ύμνου, ο Αδάμ πέθανε στην ψάθα λίγα χρόνια αργότερα - αν και θα επωφελούνταν αργότερα οι απόγονοί του. Από την επιτυχία του ύμνου δεν ωφελήθηκε ούτε ο στιχουργός Καππό, ο οποίος αν και πέθανε πολλά χρόνια αργότερα, το 1877, ουδέποτε αξίωσε τα συγγραφικά δικαιώματα, τα οποία θα αποκτούσαν τελικά οι απόγονοί του το 1919 μετά από απόφαση του δικαστηρίου της Ρουέν.

Κι αν αναρωτιέστε ποιο είναι το "Minuit, Chrétiens", αυτή είναι μια εκδοχή από τη Νανά Μούσχουρη:

Σχετικά θέματα:
Το παλιότερο γερμανικό τραγούδι για τα Χριστούγεννα

Η άγνωστη ιστορία του "Happy birthday to you". Το τραγουδάκι γενεθλίων που αποτελεί χρυσωρυχείο για μια δισκογραφική εταιρία.