Οι κινηματογραφικές οδηγίες του ελληνικού στρατού στους 2000 φαντάρους, που συμμετείχαν σε ταινία του Χόλιγουντ για τη μάχη των Θερμοπυλών το 1960

Η Άννα Συνοδινού σε σκηνή της ταινίας "The 300 Spartans"

Πολύ πριν τους "300", το Χόλιγουντ είχε ενδιαφερθεί για μια κινηματογραφική αναπαράσταση της ιστορικής μάχης των Θερμοπυλών, στην οποία ο Λεωνίδας και οι 300 Σπαρτιάτες του επιχείρησαν ν' ανακόψουν την προέλαση των Περσών - την οποία δεν ανέκοψαν μεν, ωστόσο κατάφεραν να καθυστερήσουν παρά την πολλαπλάσια αριθμητική υπεροχή του στρατού των εχθρών τους. Η ταινία είχε δύο τίτλους "The Lion of Sparta" ή "The 300 Spartans", όπως έγινε περισσότερο γνωστή. 

Ένα μέρος των γυρισμάτων πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα από τα μέσα Δεκεμβρίου 1960 έως τις αρχές του επόμενου έτους. Ωστόσο, τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στο Λουτράκι και ειδικότερα στη λίμνη Βουλιαγμένης. Γιατί όχι στις Θερμοπύλες, όπου και έγινε άλλωστε η ιστορική μάχη; Διότι, σύμφωνα με τους παραγωγούς της ταινίας, η γεωλογική διαμόρφωση της περιοχής εκείνης στο πέρασμα των αιώνων δεν θα έδινε πιστή εικόνα της μάχης.

Αρκετοί Έλληνες ηθοποιοί συμμετείχαν σε μικρούς ρόλους, όπως η Άννα Συνοδινού, που υποδύθηκε τη Γοργώ, σύζυγο του Λεωνίδα. Επίσης, ο Μιχάλης Νικολινάκος υποδύθηκε το Μύρωνα, ο Δημήτρης Σταρένιος ένα βοσκό κλπ. Στην ταινία, όμως, συμμετείχαν και 2000 Έλληνες στρατιώτες, οι οποίοι - στη συντριπτική τους πλειοψηφία - υποδύονταν τους.. Πέρσες! Για τη συμμετοχή του στα γυρίσματα, ο κάθε στρατιώτης αμοιβόταν με 5 δραχμές ημερησίως για βελτίωση συσσιτίου συν 2 δραχμές σε μετρητά. Να σημειωθεί ότι την ίδια στιγμή η βοηθός μακιγιέζ αμοιβόταν με 3.500 δραχμές την εβδομάδα, όπως έγραψαν οι ελληνικές εφημερίδες.

Το ενδιαφέρον στοιχεί, όμως, βρίσκεται αλλού. Οι 2000 Έλληνες στρατιώτες-κομπάρσοι είχαν πάντα μαζί τους ένα εγχειρίδιο, που είχε εκδώσει το Γενικό Επιτελείο του Ελληνικού Στρατού, παρέχοντάς τους συμβουλές και οδηγίες για να παίξουν καλύτερα τους ρόλους τους. 

Λεπτομέρειες για το μικρό αυτό βιβλιαράκι δημοσίευσε η εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ και στη συνέχεια τις αναπαρήγαγαν πολλές αμερικανικές εφημερίδες τον Ιανουάριο του 1961. Έχω υπόψη μου τα δημοσιεύματα των τελευταίων, οπότε το αυθεντικό κείμενο μπορεί λίγο να χαθεί στη μετάφραση, όμως η ουσία παραμένει αναλλοίωτη. 

Μερικές οδηγίες ήταν οι εξής:

- Ποτέ μην κοιτάτε προς την κάμερα.

- Διαφυλάξτε τη στολή και τα όπλα σας.

- Μη μιλάτε δυνατά, ούτε να γελάτε μεταξύ των σκηνών.

- Μην αγγίζετε ούτε να μετακινείται οποιοδήποτε τμήμα του εξοπλισμού μεταξύ των σκηνών.

- Να ελέγχετε την εμφάνισή σας πριν από κάθε σκηνή.

- Μην συναθροίζεστε κοιτάζοντας τη δουλειά των άλλων σε σκηνές, στις οποίες δεν εμφανίζεστε. 

Όσον αφορά τη γενικότερη συμπεριφορά των στρατιωτών, οι οδηγίες ήταν σαφείς: "Αν οποιοσδήποτε συμπεριφέρεται εκτός της λίστας ή χωρίς ενδιαφέρον, αυτό θα φανεί στην οθόνη και θα χαλάσει τη σκηνή. Για παράδειγμα ένας χαμογελαστός στρατιώτης θα κάνει τη σκηνή να δείχνει γελοία".

Και επίσης: "Πρέπει να σκέφτεστε και να ενεργείτε ως στρατιώτες και αυτό ειδικά είναι αληθινό για εκείνους, που υποδύονται Σπαρτιάτες. Ήταν ο καλύτερα πειθαρχημένος και εκπαιδευμένος στρατός του αρχαίου κόσμου". 

Καθώς, όμως, οι περισσότεροι στρατιώτες υποδύονταν τους Πέρσες, προκαλώντας σε πολλούς αισθήματα απογοήτευσης, το επιτελείο τους παρηγορούσε: "Αυτό δεν πρέπει να σας αποθαρρύνει, ούτε να σας κάνει να ενεργείτε με λιγότερο ενθουσιασμό. Παρουσιάζοντας τους Πέρσες και τους βάρβαρους ως γενναίους και ατρόμητους, συμβάλλετε στον ηρωισμό των Ελλήνων, που τους πολέμησαν".

Η πρώτη προβολή της ταινίας στην Ελλάδα έγινε στις 22 Οκτωβρίου 1962 με τον τίτλο "Ο Λέων της Σπάρτης". Αυτή ήταν μια από τις διαφημιστικές αφίσες: