Δεν είναι εύκολο να κρίνεις μια κυβέρνηση μέσα σ' ένα μήνα από την εκλογή της. Αρκεί ν' αναλογιστεί κανείς ότι οι δυο πρώτες εβδομάδες είναι εκ του Συντάγματος "νεκρές", υπό την έννοια ότι δεν έχει καν δοθεί ψήφος εμπιστοσύνης. Και βέβαια, στην προκειμένη περίπτωση υπήρχε η εκκρεμότητα της εκλογής του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας και βέβαια οι ανεξάντλητες διαπραγματεύσεις στην Ευρώπη για την πορεία και την τύχη του ελληνικού προγράμματος.(το αποκαλούμενο και "μνημόνιο"). Από την άλλη, αυτές ακριβώς οι έντονες και εντατικές διαπραγματεύσεις συμπύκνωσαν έναν τεράστιο - υπό ομαλές συνθήκες - πολιτικό χρόνο σε τρεις μόνο εβδομάδες, κάτι που λειτουργεί ως αντίβαρο στην όποια - δικαιολογημένη - έλλειψη νομοθετικών πρωτοβουλιών της νέας κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να μπορεί κανείς να τολμήσει τη διατύπωση κάποιων πρώτων σκέψεων για τις 30 πρώτες μέρες της πρώτης αριστερής κυβέρνησης στη χώρα.
Κατ' αρχήν, ας είμαστε ειλικρινείς, η συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ είναι σχεδόν σχηματική και το κόμμα που πραγματικά κυβερνά είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Επομένως, το "πρώτη φορά Αριστερά" δεν είναι απλά σύνθημα, αλλά πραγματικότητα, στο βαθμό που οι γενικότερες πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις δεν οδηγήσουν τα δύο συγκυβερνώντα κόμματα σε ρήξη - κάτι που προς το παρόν μοιάζει ελάχιστα πιθανό.
Ποια είναι τώρα τα θετικά της νέας κυβέρνησης; Μεγάλο της ατού είναι η επιθετική επικοινωνιακή της πολιτική, καθώς δεν αφήνει τίποτε αναπάντητο - σε Ελλάδα και εξωτερικό. Πολύ θετικό και το γεγονός ότι, όσον αφορά το εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι, δεν ακολουθεί την τακτική της προηγούμενης κυβέρνησης, που επιδιδόταν κατεξοχήν στη συκοφάντηση του αντιπάλου για να επικαλύψει την ένδεια του κυβερνητικού έργου, αλλά αντιθέτως επιχειρεί να αναδείξει τα κυβερνητικά επιχειρήματα. Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί αυτή η πετυχημένη επικοινωνιακή πολιτική της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, παρότι είναι ένα καθαρά επιφανειακό στοιχείο της πολιτικής, γιατί δεν συνηθίζεται σε περιπτώσεις κομμάτων, που αναλαμβάνουν για πρώτη φορά στην ιστορία τους την άσκηση εξουσίας.
Γενικότερα, η για πρώτη φορά άσκηση εξουσίας - και μάλιστα όχι απλά από ένα καινούριο κόμμα, αλλά από μια παράταξη που ουδέποτε μέχρι σήμερα είχε κυβερνήσει τη χώρα - αναπόφευκτα συνδέεται με λάθη "προσαρμογής" στη νέα πραγματικότητα της εξουσίας και αυτός είναι ένας πολύ ισχυρός λόγος για να είναι κανείς επιεικής με τη νέα κυβέρνηση, που πολλές φορές όντως δείχνει ανέτοιμη σε θέματα που έχουν σχέση με την ουσία της πολιτικής.
Το μειονέκτημα της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ είναι η θολούρα στο κομμάτι που αφορά την υλοποίηση των πολιτικών της προτάσεων. "Θα υλοποιήσουμε τις προεκλογικές εξαγγελίες μας" είναι το σταθερό μήνυμα που εκπέμπει η νέα κυβέρνηση και δεν διαφωνεί κανείς ότι πραγματικά το πιστεύουν αυτό, που διακηρύσσουν. Όμως η συζήτηση σταματάει απότομα, όταν κάποιος ζητάει συγκεκριμένη απάντηση στο αναπόφευκτο ερώτημα "πώς θα γίνει η υλοποίηση". Η απάντηση που συνήθως εκπέμπεται είναι "θα το δούμε", "επεξεργαζόμαστε διάφορα σενάρια" κλπ., που αποκαλύπτουν την έλλειψη επαρκούς προετοιμασίας. Αλλά είπαμε, σε πολύ μεγάλο βαθμό αυτό είναι απόλυτα κατανοητό και θεμιτό, όταν μια ολόκληρη παράταξη αναλαμβάνει για πρώτη να διαχειριστεί την εξουσία.
Εκεί, όμως, που δεν δικαιολογείται η παραμικρή ανετοιμότητα, το μεγαλύτερο - και πολύ σοβαρό - μειονέκτημα της νέας κυβέρνησης είναι η αδυναμία της να ξεκαθαρίσει τη στάση της απέναντι στο πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας της χώρας. Για παράδειγμα, από την αρχή ακόμη της θητείας της διακήρυττε ότι δεν επιθυμούσε να λάβει την τελευταία δόση του μνημονίου, αλλά ζητούσε και μια οικονομική βοήθεια, η οποία απλά θα δινόταν σ' ένα πρόγραμμα γέφυρα. Μοιάζει δηλαδή η όλη συζήτηση να περιορίζεται σε λεκτικά σχήματα και σε επίπεδο περισσότερο συμβολικό παρά ουσίας.
Η αλήθεια είναι ότι πέτυχε να αλλάξει τόσο τη σχέση της χώρας με τους δανειστές της, όσο και κάποιες πτυχές του προγράμματος - μάρτυρας της επιτυχίας είναι οι γκρίνιες πολλών Γερμανών βουλευτών που μέχρι πρόσφατα ζητούσαν "ή όλο το παλιό πρόγραμμα ή τίποτα" - ωστόσο η κυβέρνηση σχεδόν ακυρώνει αυτήν την επιτυχία επιμένοντας σε λεκτικές ακροβασίες για το αν τελείωσε το Μνημόνιο ή όχι, αν εφαρμόζεται το παλιό πρόγραμμα ή ένα νέο πρόγραμμα-γέφυρα κλπ. Ε, λοιπόν, το πρόγραμμα δεν ολοκληρώθηκε, απλά συνεχίζεται με καλύτερους όρους και προϋποθέσεις για τη χώρα. Πού είναι το πρόβλημα να το παραδεχτεί κανείς - εκτός κι αν είναι δογματικός σε βαθμό απαγορευτικό για την άσκηση εξουσίας.
Όμως μεγάλο ερωτηματικό είναι και τι επιδιώκει η κυβέρνηση για την περίοδο μετά τη λήξη του τρέχοντος - ή "νέου" για όσους προτιμούν τη λέξη - προγράμματος. Μια "νέα συμφωνία" για την απομείωση του ελληνικού χρέους, είναι η απάντηση. Τι είδους συμφωνία, όμως, θα είναι αυτή; Θα συνοδεύεται και από δανεισμό χρημάτων ή θα περιορίζεται απλά στη διευθέτηση του χρέους - και γιατί, όμως, να συναινέσουν οι δανειστές στη διευθέτηση του ελληνικού χρέους, π.χ. μ' ένα γενναίο κούρεμα, χωρίς κανένα αντάλλαγμα; Δεν πιστεύω ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ επιθυμεί να υπογράψει ένα "Μνημόνιο 3", δεν είμαι όμως και σίγουρος ότι ξέρει τι ακριβώς θέλει να κάνει από το καλοκαίρι και μετά. Έχει, ωστόσο, τα χρονικά περιθώρια να ξεκαθαρίσει τις προθέσεις της, κυρίως απέναντι στους Ευρωπαίους εταίρους, οι οποίοι ετοιμάζονται για ένα "Μνημόνιο 3", επηρεασμένοι και από την προκατάληψή τους ότι "οι Έλληνες ζητούν συνέχεια χρήματα, απλά τα θέλουν τζάμπα". Το θέλουμε ή όχι; Δεν χρειάζεται να φτάσει ο Ιούνιος για να το καταστήσουμε σαφές σαν χώρα! (Κατά τη γνώμη μου πρέπει να το αποφύγουμε, αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα)
Κι αν ο πρώτος μήνας διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν αρκετός χρόνος για την αξιολόγηση του κυβερνητικού έργου, εφόσον δεν έχει κατατεθεί έστω ένα νομοσχέδιο, αντίθετα ήταν αποκαλυπτικός για την αντιπολίτευση - εντός και εκτός Κοινοβουλίου. Πολλές μάσκες έπεσαν και πολλές αποκαλύψεις έγιναν για πρόσωπα, που σχεδόν ανοιχτά εύχονταν για την αποτυχία της κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους, σχεδόν προσεύχονταν για την καταστροφή της χώρας ελπίζοντας... ένας Θεός ξέρει σε τι!
Δεν είναι φυσικά αθέμιτο να διαφωνεί κάποιος με τις θέσεις της κυβέρνησης, ακόμη κι όταν πρόκειται για μια διαπραγμάτευση εθνικού χαρακτήρα. Δεν είναι αυτό το πρόβλημα, αλλά η χαιρεκακία που συνόδευε κάποιες από τις δημόσια εκφρασμένες διαφωνίες (συχνά αντιφατικές, αφού χωρίς ενδοιασμό οι ίδιοι άνθρωποι τη μια μέρα κατηγορούσαν την κυβέρνηση ότι κακώς εμμένει στις προεκλογικές της εξαγγελίες και την άλλη ότι κακώς υποχώρησε από αυτές!), οι πρωτοβουλίες που ανοιχτά - δηλαδή εκτός ηθικού πλαισίου - υπονόμευαν τη διαπραγματευτική θέση της χώρας, οι σοφιστίες που περισσότερο ανέδειξαν το "πληγωμένο εγώ" ορισμένων, που μοιάζουν εγκλωβισμένοι σε μια εκτός τόπου και χρόνου πραγματικότητα, με την κρυφή ελπίδα μιας "δικαίωσης".
Αλήθεια... δικαίωση σε τι και από ποιούς; Από τους ελεύθερους επαγγελματίες που χωρίς εισοδήματα ή και με ζημίες φορολογήθηκαν σαν να είχαν εισόδημα 3000 ευρώ; Από εκείνους που φορολογήθηκαν για το κάποιο ξεχασμένο σπίτι στο χωριό, κληρονομιά του παππού τους; Από εκείνους που φορολογήθηκαν για τα ξενοίκιαστα διαμερίσματα και τα ξενοίκιαστα καταστήματα, που δύσκολα θα βρουν ενοικιαστή στο άμεσο μέλλον; Από τους δημοσίους υπαλλήλους που απολύθηκαν όχι επειδή ήταν ανίκανοι, αλλά επειδή απλά στάθηκαν... άτυχοι; Ακόμη κι αν αποτύχει παταγωδώς ο ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη κι αν χρεοκοπήσει η χώρα, το μόνο σίγουρο είναι ότι κανείς δεν θα βγει στους δρόμους διαδηλώνοντας υπέρ περισσότερων φόρων και υπέρ περισσότερων απολύσεων!
Αλλά ας μην ξεφύγω περισσότερο. Άλλωστε το θέμα μου ήταν εξ αρχής ο πρώτος μήνας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ένας μήνας με αρκετά θετικά, όσο και με γκρίζες ζώνες αμφισημίας. Λόγω επιείκειας, επειδή ακριβώς λείπει η πείρα κι επειδή τα περιθώρια δράσης ήταν ασφυκτικά αυτές τις πρώτες 30 ημέρες, η ζυγαριά της κριτικής γέρνει προς τα θετικά. Θα πρέπει, όμως, η κυβέρνηση να φροντίσει σύντομα να περιορίσει και τελικά να εξαλείψει τις γκρίζες ζώνες, γιατί - εδώ που τα λέμε - οι τέσσερις μήνες, που ακολουθούν, δεν είναι και πολλοί!
Σχετικά θέματα:
-- Τα 10 πράγματα που μάθαμε τις πρώτες τρεις μέρες μετά τις εκλογές.
-- "Με τους Δεξιούς τι θα γίνει;" Ένα εξαιρετικά επίκαιρο άρθρο που γράφτηκε το Σεπτέμβριο του 1981
Δεν είναι φυσικά αθέμιτο να διαφωνεί κάποιος με τις θέσεις της κυβέρνησης, ακόμη κι όταν πρόκειται για μια διαπραγμάτευση εθνικού χαρακτήρα. Δεν είναι αυτό το πρόβλημα, αλλά η χαιρεκακία που συνόδευε κάποιες από τις δημόσια εκφρασμένες διαφωνίες (συχνά αντιφατικές, αφού χωρίς ενδοιασμό οι ίδιοι άνθρωποι τη μια μέρα κατηγορούσαν την κυβέρνηση ότι κακώς εμμένει στις προεκλογικές της εξαγγελίες και την άλλη ότι κακώς υποχώρησε από αυτές!), οι πρωτοβουλίες που ανοιχτά - δηλαδή εκτός ηθικού πλαισίου - υπονόμευαν τη διαπραγματευτική θέση της χώρας, οι σοφιστίες που περισσότερο ανέδειξαν το "πληγωμένο εγώ" ορισμένων, που μοιάζουν εγκλωβισμένοι σε μια εκτός τόπου και χρόνου πραγματικότητα, με την κρυφή ελπίδα μιας "δικαίωσης".
Αλήθεια... δικαίωση σε τι και από ποιούς; Από τους ελεύθερους επαγγελματίες που χωρίς εισοδήματα ή και με ζημίες φορολογήθηκαν σαν να είχαν εισόδημα 3000 ευρώ; Από εκείνους που φορολογήθηκαν για το κάποιο ξεχασμένο σπίτι στο χωριό, κληρονομιά του παππού τους; Από εκείνους που φορολογήθηκαν για τα ξενοίκιαστα διαμερίσματα και τα ξενοίκιαστα καταστήματα, που δύσκολα θα βρουν ενοικιαστή στο άμεσο μέλλον; Από τους δημοσίους υπαλλήλους που απολύθηκαν όχι επειδή ήταν ανίκανοι, αλλά επειδή απλά στάθηκαν... άτυχοι; Ακόμη κι αν αποτύχει παταγωδώς ο ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη κι αν χρεοκοπήσει η χώρα, το μόνο σίγουρο είναι ότι κανείς δεν θα βγει στους δρόμους διαδηλώνοντας υπέρ περισσότερων φόρων και υπέρ περισσότερων απολύσεων!
Αλλά ας μην ξεφύγω περισσότερο. Άλλωστε το θέμα μου ήταν εξ αρχής ο πρώτος μήνας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ένας μήνας με αρκετά θετικά, όσο και με γκρίζες ζώνες αμφισημίας. Λόγω επιείκειας, επειδή ακριβώς λείπει η πείρα κι επειδή τα περιθώρια δράσης ήταν ασφυκτικά αυτές τις πρώτες 30 ημέρες, η ζυγαριά της κριτικής γέρνει προς τα θετικά. Θα πρέπει, όμως, η κυβέρνηση να φροντίσει σύντομα να περιορίσει και τελικά να εξαλείψει τις γκρίζες ζώνες, γιατί - εδώ που τα λέμε - οι τέσσερις μήνες, που ακολουθούν, δεν είναι και πολλοί!
Σχετικά θέματα:
-- Τα 10 πράγματα που μάθαμε τις πρώτες τρεις μέρες μετά τις εκλογές.
-- "Με τους Δεξιούς τι θα γίνει;" Ένα εξαιρετικά επίκαιρο άρθρο που γράφτηκε το Σεπτέμβριο του 1981
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου