Οι αμερικάνικες σαπουνόπερες που προβλήθηκαν στην ελληνική τηλεόραση

Η σαπουνόπερα γεννήθηκε στο Σικάγο και αρχικά ήταν ένα ραδιοφωνικό είδος μυθοπλασίας. Όλα ξεκίνησαν στις 20 Οκτωβρίου 1930 στον τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό WGN, όταν οι ακροατές του άκουσαν για πρώτη φορά την ιστορία του "Painted Dreams". Τα επόμενα χρόνια οι σαπουνόπερες, ιστορίες σε συνέχειες που ονομάστηκαν έτσι επειδή οι παραγωγές γίνονταν κυρίως από εταιρίες απορρυπαντικών (όπως η P&G), θα κατακτούσαν τα ραδιοκύματα σε παναμερικανικό επίπεδο, ενώ στις 2 Οκτωβρίου 1946 θα προβαλλόταν η πρώτη τηλεοπτική σαπουνόπερα με τίτλο "Faraway Hill", αν και η διάρκεια ζωής της δεν θα ξεπερνούσε τους δυόμιση μήνες. Οι σαπουνόπερες θα μπορούσαν να θεωρηθούν κατεξοχήν τηλεοπτικό είδος του 20ου αιώνα, καθώς στις αρχές του 21ου έχουν παρακμάσει σε βαθμό, που να αποτελούν είδος υπό εξαφάνιση. Κι όμως, μόλις πριν λίγα χρόνια, τη δεκαετία του '80 με αρχές '90 βρίσκονταν στο απόγειο της δημοφιλίας τους, με τις αμερικάνικες παραγωγές να κατακτούν την παγκόσμια τηλεόραση - και μαζί φυσικά και την ελληνική.

Η πρώτη σαπουνόπερα που προβλήθηκε στην Ελλάδα ήταν το "Πέυτον Πλέις" ("Peyton Place"). Πότε έκανε πρεμιέρα; Δύσκολη η απάντηση, καθώς την εποχή εκείνη οι εφημερίδες δεν δημοσίευαν το πρόγραμμα της τηλεόρασης. Στο εβδομαδιαίο Εμπρός της 25ης Ιανουαρίου 1969 αναγραφόταν ότι την επόμενη μέρα στο κανάλι των Ενόπλων θα προβάλλονταν σε επανάληψη τα επεισόδια 23-26. 

Η σειρά βασιζόταν στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Γκρέις Μετάλιους, που το 1957 (ένα χρόνο μετά την έκδοσή του) είχε μεταφερθεί στον κινηματογράφο. Υπήρχαν βέβαια σημαντικές διαφορές, καθώς το τηλεοπτικό "Πέιτον Πλέις" εξελισσόταν στη σύγχρονη εποχή, ενώ το μυθιστόρημα της Μετάλιους ξεκινούσε λίγο πριν την έναρξη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, στη διάρκεια του οποίου εξελίσσονταν οι ιστορίες.
Η σειρά ξεκίνησε να προβάλλεται από το ABC στις 15 Σεπτεμβρίου 1964 δύο φορές την εβδομάδα, ενώ από την επόμενη σαιζόν ξεκίνησαν να προβάλλονται τρία επεισόδια. Τρία επεισόδια την εβδομάδα προβάλλονταν και στην ελληνική τηλεόραση. Συνολικά αριθμούσε 514 επεισόδια. Γνώρισε μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα, ώστε προβαλλόταν συνέχεια (και σε επανάληψη) μέχρι τις αρχές του '80. Ωστόσο, δεν προβλήθηκε στην ελληνική τηλεόραση η συνέχεια του σίριαλ, η - καθημερινή πλέον - σαπουνόπερα "Return to Peyton Place", που προβλήθηκε στις ΗΠΑ από το NBC μεταξύ 3 Απριλίου 1972 και 4 Ιανουαρίου 1974, χωρίς όμως να συγκινήσει το αμερικανικό κοινό.Άλλωστε, από τη δεύτερη σειρά έλειπαν ο Ράιαν Ο Νιλ και η Μία Φάροου, δύο ηθοποιοί που αναδείχτηκαν χάρη στο τηλεοπτικό "Πέιτον Πλέις" σημειώνοντας σημαντική κινηματογραφική καριέρα τα επόμενα χρόνια.

Το πείραμα πέτυχε και τον επόμενο χρόνο ήρθε η απάντηση από το ΕΙΡΤ, που ξεκίνησε να προβάλλει μια βρετανική σαπουνόπερα, το "Κορονέισον Στριτ" ("Coronation Street"). Η σειρά ξεκίνησε να προβάλλεται στο βρετανικό ITV στις 9 Δεκεμβρίου 1960 (αρχικά και για πολλά χρόνια δύο φορές την εβδομάδα, τρεις φορές από το 1989, ενώ από τον Ιούλιο του 1996 προβάλλονται πέντε επεισόδια σε τρεις ημέρες). Σήμερα είναι η μακροβιότερη σαπουνόπερα στον κόσμο.

Η πρώτη καθημερινή σαπουνόπερα της αμερικανικής τηλεόρασης, που προβλήθηκε στην Ελλάδα, ήταν οι "Ημέρες της ζωής μας" ("Days of or lives"). Η σειρά ξεκίνησε να προβάλλεται στο αμερικανικό NBC από τις 8 Νοεμβρίου 1965, ενώ το συγκεκριμένο επεισόδιο οι Έλληνες τηλεθεατές το παρακολούθησαν τη Δευτέρα 16 Νοεμβρίου 1970, στις 13.30΄, από τη συχνότητα της Τ.Ε.Δ. (Τηλεόραση Ενόπλων Δυνάμεων, που εγκαινίασε τη μεσημεριανή της ζώνη. Όπως και τα "Πέιτον Πλέις" και "Κορονέισον Στριτ", οι "Ημέρες της ζωής μας" προβάλλονταν τρεις ημέρες την εβδομάδα μέχρι το καλοκαίρι του 1972, οπότε μετακόμισαν στη βραδινή ζώνη, μόνο για μία μέρα την εβδομάδα, ενώ το τελευταίο επεισόδιο προβλήθηκε την Πέμπτη 5 Οκτωβρίου 1972 στις 20.00΄. 
Πολλά χρόνια αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του '90, η σειρά θα επέστρεφε για μικρό χρονικό διάστημα από τη συχνότητα του Mega, ενώ στο δεύτερο μισό της δεκαετίας προβλήθηκε από το Star με τον τίτλο "Μέρες Αγάπης". Ήταν ένας μάλλον άστοχος τίτλος, αν σκεφτεί κανείς ότι στα επεισόδια που προβάλλονταν τότε, η βασική ιστορία ήταν επηρεασμένη από την ταινία "Εξορκισμός", καθώς μια ηρωίδα ήταν... δαιμονισμένη! Ως "Μέρες Αγάπης" προβλήθηκε πολλά χρόνια αργότερα και από την κρατική τηλεόραση (ΕΤ-1), με τα επεισόδια της περιόδου αυτής να περιστρέφονται γύρω από τη δράση ενός μυστηριώδους σίριαλ κίλερ (που αποδείχτηκε ότι ήταν η δαιμονισμένη των επεισοδίων του Star), για να γίνει η ανατροπή και να αποκαλυφθεί στο τέλος ότι... κανείς δεν είχε πεθάνει, αλλά ήταν όλα μια απάτη!

Πίσω όμως στο 1970. Μία μέρα μετά της "Ημέρες της ζωής μας", την ίδια ώρα ξεκίνησε να προβάλλεται από το Τ.Ε.Δ. μια ακόμη καθημερινή αμερικανική σαπουνόπερα, το "Γενικό Νοσοκομείο" ("General Hospital"). Οι δυο σειρές προβάλλονταν εναλλάξ: κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή οι "Ημέρες" και κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Σάββατο το "Γενικό Νοσοκομείο", ο κύκλος του οποίου ωστόσο έκλεισε πολύ σύντομα, μόλις στις 30 Ιανουαρίου 1971. 

Τα επόμενα χρόνια, στο ΕΙΡΤ ξεκίνησε να προβάλλεται μια φορά την εβδομάδα μια σειρά με τον διαφοροποιημένο τίτλο "Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο", που πιθανόν όμως να ήταν μια βρετανική σαπουνόπερα με τον ίδιο τίτλο, αλλά διαφορετική υπόθεση σε σχέση με την αμερικανική.

Το αμερικανικό "Γενικό Νοσοκομείο" θα επέστρεφε πολλά χρόνια αργότερα (τέλη 1991) από τη συχνότητα του Mega, όμως και πάλι δεν θα άντεχε πολύ καιρό, καθώς το τελευταίο επεισόδιο προβλήθηκε στις 17 Απριλίου 1992 - ώρα 8.45΄ το πρωί!

Στις 11 το βράδυ της 26ης Ιανουαρίου 1979 (ημέρα Παρασκευή) η ΕΡΤ ξεκίνησε να προβάλλει το "Ντάλας" ("Dallas"), που μπορεί στη χώρα μας να μην είχε την ίδια απήχηση με τις ΗΠΑ, ωστόσο εγκαινίασε μια νέα εποχή αμερικάνικης σαπουνόπερας στην ελληνική τηλεόραση, που προβαλλόταν μια φορά την εβδομάδα και σε προχωρημένη ώρα (άραγε για να μην παρακολουθούν τα παιδιά;).
Στις 12 Αυγούστου 1981 (ημέρα Τετάρτη) η ΥΕΝΕΔ έφερε στις ζωές των Ελλήνων τη "Δυναστεία" ("Dynasty") των Κάριγκτον., η οποία κυριάρχησε καθ' όλη τη διάρκεια των 80s, ενώ το 1986 απέκτησε κι ένα λιγότερο πετυχημένο αδερφάκι, τους "Κόλμπυς" ("The Colbys", πρώτη προβολή ΕΡΤ-2, Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου 1986, 23.00΄).

Η πρώτη σαπουνόπερα που προβαλλόταν επί καθημερινής βάσης στην ελληνική τηλεόραση (και η δεύτερη καθημερινή σειρά που γενικότερα προβλήθηκε στη χώρα μας, λίγες εβδομάδες μετά τη βραζιλιάνικη "Μικρή Κυρία") ήταν η "Τόλμη και γοητεία" ("The Bold and the Beautiful"), σημειώνοντας τεράστια επιτυχία. Ενώ τα πρώτα εκείνα χρόνια η σειρά σημείωνε μέτριες τηλεθεάσεις στις ΗΠΑ, η επιτυχία της στην Ελλάδα και την υπόλοιπη δυτική Ευρώπη ήταν χωρίς προηγούμενο, ενώ οι πρωταγωνιστές της (Ρον Μος, Τζοάνα Τζόνσον και Κάθριν Κέλι Λαγκ - ή αλλιώς ο Ριτζ, η Καρολάιν και η Μπρουκ) έπαθαν το σοκ της ζωής τους, όταν επισκέφτηκαν τη χώρα μας και - ούτε λίγο ούτε πολύ - αντιμετωπίστηκαν από τον πληθυσμό ως οι μεγαλύτεροι σταρ του πλανήτη ή ακόμη και σαν "εθνικοί ήρωες".
Η "Τόλμη και Γοητεία" ξεκίνησε να προβάλλεται στην ΕΤ-1 από τη Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 1988 στις 13.30΄. Άλλαξε αρκετές φορές ώρα μετάδοσης, προκειμένου να μπορούν να την παρακολουθούν και οι εργαζόμενοι, που δεν είχαν βίντεο για να τη γράφουν σε κασέτες.  Από τις 15 Ιουνίου 1992 τα επεισόδια της σειρά προβάλλονταν από τον ΑΝΤ-1. Η απήχηση του brand name ήταν τόσο μεγάλη, ώστε η σειρά που διαδέχτηκε την "Τόλμη και Γοητεία" στο κρατικό κανάλι, μετονομάστηκε σε... "Τόλμη και... διπλωματία", που καμία σχέση δεν είχε με τον πρωτότυπο τίτλος της, "Foreign Affairs". (Για την ιστορία ν' αναφερθεί απλά ότι ήταν μια ολλανδο/καναδο/αργεντίνικη σειρά, που εξελισσόταν στην Αργεντινή και είχε στο επίκεντρό της τις συναισθηματικές - και όχι μόνο - περιπέτειες των διπλωματικών αποστολών της Ολλανδίας και του Καναδά στη λατινοαμερικάνικη χώρα).
Δυο χρόνια αργότερα η "Τόλμη και Γοητεία" μετακόμισε στον τότε ΣΚΑΪ εξακολουθώντας να σημειώνει πολύ υψηλές τηλεθεάσεις, ενώ τα καλοκαίρια επεισόδια της σειράς περιλαμβάνονταν σταθερά στο εβδομαδιαίο τοπ20. Αργότερα, όμως, ήρθε η παρακμή, όταν ήρθε η μετακόμιση στο Star channel, όπου θα άλλαζε συχνά ώρες προβολής, για να εξοβελιστεί τελικά στις 12 το μεσημέρι. Και ενώ στα τέλη της δεκαετίας του '90 η "Τόλμη και Γοητεία" άρχισε να εδραιώνεται ως η δεύτερη δημοφιλέστερη σαπουνόπερα της αμερικανικής τηλεόρασης, στην Ελλάδα άρχισε η πτωτική της πορεία. Κάθε μικρό κανάλι που φιλοδοξούσε να γίνει... μεσαίο, φρόντιζε ν' αγοράσει τη σειρά, που έφτασε να προβάλλεται ακόμη και από το Κανάλι 10 (!), για να επιστρέψει στην κρατική τηλεόραση (πρώτα στη ΝΕΤ και μετά στην ΕΤ-3), ενώ σήμερα περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα του Μακεδονία tv.

Περίπου δυόμιση μήνες μετά την πρεμιέρα της "Τόλμης και Γοητείας" στην ΕΤ-1, η ΕΤ-2 μας σύστηνε τη "Σάντα Μπάρμπαρα" ("Santa Barbara"). Το πρώτο επεισόδιο προβλήθηκε την Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 1989 στις 11.35΄ και το δεύτερο... ακριβώς μια εβδομάδα αργότερα. Τι κι αν η σειρά προβαλλόταν στις ΗΠΑ από τις 30 Ιουλίου 1984 και υπήρχε μεγάλο στοκ επεισοδίων προς προβολή, το κανάλι διαφήμιζε ότι η σειρά θα ολοκληρωνόταν σε 26 επεισόδια - ένα επεισόδιο κάθε Παρασκευή.
Τα επόμενα χρόνια η "Σάντα Μπάρμπαρα" θα σημείωνε μεγάλη επιτυχία στη χώρα μας μέσω του Mega, απ' όπου θα προβαλλόταν από τις αρχές του 1990 μέχρι και το 1995. Μάλιστα, το καλοκαίρι του 1992 χτυπούσε στα ίσια την τηλεθέαση της "Τόλμης και Γοητείας", αν δεν την ξεπερνούσε, αναγκάζοντας τον ΑΝΤ-1 να αλλάξει την ώρα μετάδοσης της σειράς, την οποία αρχικά σκόπευε να τοποθετήσει στις 15.15΄, την ώρα δηλαδή που προβαλλόταν η "Σάντα Μπάρμπαρα" στο Mega, αλλά δεν το τόλμησε και οι περιπέτειες της οικογένειας Φόρεστερ προβάλλονταν στις 14.30΄
Τα επόμενα χρόνια, η "Σάντα Μπάρμπαρα" θα μετακόμιζε στον τότε ΣΚΑΪ και στη συνέχεια στο Star, όπου ολοκληρώθηκε η προβολή των επεισοδίων της. Είναι η μοναδική καθημερινή, αμερικάνικη σαπουνόπερα που προβλήθηκε στην Ελλάδα από την αρχή μέχρι το τέλος.

Ωστόσο, η "Σάντα Μπάρμπαρα" δεν ήταν η πρώτη σαπουνόπερα του Mega. Στις 20 Νοεμβρίου 1989, τη μέρα έναρξης του τηλεοπτικού σταθμού, στις 18.30΄ έκανε πρεμιέρα το "Κάπιτολ" ("Capitol"), όπου οι ίντριγκες δεν περιορίζονταν σε κρεβατοκάμαρες και επιχειρήσεις, αλλά επεκτείνονταν και στο χώρο της πολιτικής. Η σειρά δεν άντεξε πολλούς μήνες στο πρόγραμμα του καναλιού, ενώ το Μάρτιο του 1992 ξεκίνησε να προβάλλεται από την ΕΤ-1, χωρίς και πάλι να συναρπάσει τους τηλεθεατές.

Εν τω μεταξύ, αμέσως μετά το "Κάπιτολ", στις 7 το απόγευμα της 20ης.11.1989 έκανε πρεμιέρα μια ακόμη σαπουνόπερα της prime-times ζώνης, το "Φάλκον Κρεστ", που μπορεί να μην είχε την απήχηση της "Δυναστείας", ωστόσο είχε το δικό του φανατικό κοινό. Η σειρά προβαλλόταν μία φορά την εβδομάδα, αρχικά στην απογευματινή και αργότερα στη βραδινή ζώνη, ενώ οι τελευταίοι κύκλοι προβλήθηκαν το 1992 στην πρωινή ζώνη του Mega. Αργότερα, οι τρεις πρώτες σαιζόν της σειράς θα προβάλλονταν και από την ΕΤ-1 σε καθημερινή βάση.

Την πρωτοχρονιά του 1990 ξεκίνησε να εκπέμπει ο ΑΝΤ1 και να προβάλλονται τα "Ατίθασα Νιάτα" ("The Young and the Restless"), μια από τις μακροβιότερες αμερικανικές σαπουνόπερες στην ελληνική τηλεόραση, χωρίς ωστόσο να έχει προκαλέσει τον ίδιο ντόρο με την "Τόλμη και Γοητεία" ή τη "Σάντα Μπάρμπαρα". Η σειρά προβλήθηκε στον ΑΝΤ1 το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του '90, ενώ αρκετά χρόνια μεταδόθηκε και από την ΕΤ-1 (δεύτερο μισό των 00s).

Γενικά, τα πρώτα χρόνια εμφάνισης της ιδιωτικής τηλεόρασης υπήρξε μια έκρηξη αμερικάνικων σαπουνοπερών. Την τελευταία εβδομάδα του Απριλίου 1990, ο ΑΝΤ1 έβαλε στο πρόγραμμά του δύο από τις μακροβιότερες σειρές της αμερικανικής τηλεόρασης: το "Ακολουθώντας το φως" ("Guiding Light") και  - παραδόξως - το "Αναζητώντας το αύριο" "(Search for Tommorrow"), που μπορεί να προβαλλόταν στις ΗΠΑ για περισσότερα από 35 χρόνια, ωστόσο το τελευταίο επεισόδιο είχε προβληθεί τα Χριστούγεννα του 1986!
Αρχικά οι δυο σειρές προβάλλονταν στη μεσημβρινή ζώνη (15.00΄ και 16.00΄ αντίστοιχα), ωστόσο αργότερα μεταφέρθηκαν στην πρωινή ζώνη καλύπτοντας το κενό στο πρόγραμμα του σταθμού και στη συνέχεια διαδεχόμενα τον "Πρωινό Καφέ". Μάλιστα, η προβολή του "Αναζητώντας το αύριο" θα συνέχιζε για αρκετά χρόνια στην εξωφρενικά ελεεινή ζώνη των 6.30΄ το πρωί, ως lead-in του Γιώργου Παπαδάκη και του "Καλημέρα Ελλάδα"!

Από τις 17 Σεπτεμβρίου 1990, το Mega ξεκίνησε να προβάλλει μια ακόμη αμερικάνικη σαπουνόπερα με τίτλο "Όλα μου τα παιδιά" ("All My Children"). Η σειρά προβαλλόταν κάθε μεσημέρι στις 13.00΄, ωστόσο η ανταπόκριση του κοινού δεν ήταν και πολύ μεγάλη, καθώς δεν άντεξε πάνω από πεντέμισι μήνες. Πολλά χρόνια αργότερα, η σειρά θα εξέπεμπε - και πάλι για σύντομο διάστημα - από τη συχνότητα της ΕΤ-1, που γενικά ψαχνόταν στο συγκεκριμένο είδος μυθοπλασίας.

Από το Φεβρουάριο του 1991, το Mega θα επένδυε στις σαπουνόπερες για να συμπληρώσει το κενό της πρωινής του ζώνης και προέβαλλε τις σειρές "Ζήσε για το Αύριο" ("As The World Turns", "Διαφορετικός Κόσμος" ("Another World") και "Υποψίες" (πιθανόν - λόγω της ημίωρης διάρκειας και του αστυνομικού περιεχομένου - αντιστοιχούσε στο "Edge of Night"). Ωστόσο, μέχρι το τέλος του 1991 οι σειρές αποτέλεσαν παρελθόν, αν και το "Ζήσε για το Αύριο" θα επανέκαμπτε τα επόμενα χρόνια μέσω του Star Channel - και πάλι χωρίς επιτυχία.


Αξίζει να γίνει μια αναφορά και στην αγγλόφωνη, πλην όμως γαλλική σειρά "Ριβιέρα", που προβλήθηκε στον ΑΝΤ1 το 1991, όπως και το "Νοτς Λάντινγκ" ("Knots Landing"), ένα spin-off του "Ντάλλας, που στην Αμερική προβλήθηκε 14 σαιζόν (1979-1993), όμως οι Έλληνες τηλεθεατές είχαν τη δυνατότητα να το παρακολουθήσουν μόλις το Μάρτιο του 1992, όταν ξεκίνησε να προβάλλεται κάθε μεσημέρι στον ΑΝΤ1 μέχρι το καλοκαίρι.

Όμως η μόδα των "σαπουνιών" δεν άφησε ασυγκίνητο και το δεύτερο κανάλι της κρατικής τηλεόρασης. Τις πρώτες μέρες του 1991, η ΕΤ-2 ξεκίνησε να προβάλλει το "Έρωτες, έρωτες, έρωτες" ("Loving"), που μπορεί να το θυμούνται ελάχιστοι, όμως ήταν μια από τις μακροβιότερες σαπουνόπερες που προβλήθηκαν στην Ελλάδα (μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου 1995)!




Τολμηρό ήταν το εγχείρημα του Mega το Σεπτέμβριο του 1994 να προβάλλει στις 3 το μεσημέρι την "Κοιλάδα με τις κούκλες" ("Valley of the dolls"), μια late night σαπουνόπερα, που στις ΗΠΑ προβλήθηκε από ανεξάρτητα δίκτυα σε πολύ προχωρημένη ώρα, λόγω των τολμηρών σκηνών και του λεξιλογίου που χρησιμοποιούσαν οι χαρακτήρες.

Τέλος, μια ακόμη αμερικάνικη σαπουνόπερα που προβλήθηκε στην ελληνική τηλεόραση μέσω του Star channel, ήταν το "Σάνσετ Μπιτς" ("Sunset Beach"), η αποτυχημένη προσπάθεια του Άαρον Σπέλινγκ να γίνει ο κυρίαρχος και της μυθοπλαστικής daytime.

Σχετικά θέματα:
-- Οι πρώτες βραζιλιάνικες τηλενουβέλες στην ελληνική τηλεόραση

-- Το πρώτο επεισόδιο της "Τόλμης και Γοητείας".

-- Η ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΡΙΑ ΤΗΣ "ΣΑΝΤΑ ΜΠΑΡΜΠΑΡΑ", ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΙΕΡΟΚΗΡΥΚΑΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

-- ΣΤΑΡ ΤΟΥ ΧΟΛΥΓΟΥΝΤ ΣΕ ΣΑΠΟΥΝΟΠΕΡΕΣ