Ένα ερωτικό ποίημα του Διονυσίου Σολωμού

Στις 15 Ιανουαρίου 1849, η εφημερίδα Αιών ξεκίνησε να δημοσιεύει (σε ακανόνιστα διαστήματα) ορισμένα ποιήματα του Διονυσίου Σολωμού, προσφορά κάποιου Μ.Π.Β., στον οποίο είχε περιέλθει εκείνη την περίοδο μια χειρόγραφη συλλογή ποιημάτων του εθνικού μας ποιητή. Ήταν ποιήματα, τα οποία σήμερα ελάχιστοι γνωρίζουν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ήταν κακογραμμένα. Μεταξύ αυτών και ένα ερωτικό ποίημα, που δημοσιεύτηκε από την εφημερίδα στις 16 Μαρτίου της ίδιας χρονιάς. Το ποίημα αυτό αναφερόταν με τον τίτλο "Ερωτικόν", ίσως όμως να το γνωρίζετε και ως "Το όνειρο". Με αυτόν τον τίτλο άλλωστε μελοποιήθηκε από το Μάνο Χατζηδάκη και το ερμήνευσε ο Δημήτρης Ψαριανός. 

Από το ποίημα, όπως δημοσιεύθηκε το 1849 στην εφημερίδα Αιών, έλειπαν πέντε στροφές είτε γιατί δεν υπήρχαν στο αρχικό χειρόγραφο είτε γιατί από λάθος ή και σκόπιμα τις παρέλειψε ο Μ.Π.Β. Αυτήν την αρχική εκδοχή αναπαράγω και εδώ:

ΕΡΩΤΙΚΟ

Άκου εν όνειρον ψυχή μου

Και της ευμορφιάς Θεά·

Μου εφαινότανε πως ήμουν

Μετ' εσένα μια νυκτιά.

Σ' ένα ωραίο περιβολάκι

Περπατούσαμε μαζί.

Όλα ελάμπανε τ' αστέρια,

Και τα κοίταζες εσύ.

Εγώ τσ' όλεα: πέστε αστέρια

Είν' κανένα από τ' εσάς

Που να λάμπει από κει απάνου

Σαν τα μάτια της Κυράς;

Πέστε αν είδετε ποτέ σας

Σ' άλλη τέτοια ωραία μαλλιά,

Τέτοιο χέρι, τέτοιο πόδι,

Τέτοια αγγελική θωριά.

Τέτοιο σώμα ωραίον όπ' όποιος

Το κοιτάζει, ευθύς ρωτά.

Αν είν' άγγελος εκείνος 

Πώς δεν έχει τα φτερά;

Κάθε φίλημα ψυχή μου

Όπου μου δινες γλυκά

Εξεφύτρωνε άλλο ρόδο

Από τη τριανταφυλλιά.

Όλη νύχτα εξεφυτρώσαν

Ως όπ' ώλαμψεν η αυγή

Που μας ηύρε και τους δυο μας

Με την όψη μας χλωμή.

Τούτο είν' τ' όνειρο ψυχή μου

Τώρα στέκεται εις εσέ

Να το κάμεις ν' αληθέψει

Και να θυμηθείς για με.

Μπορείτε ν' ακούσετε και τη μελοποιημένη εκδοχή από το Μάνο Χατζηδάκη στο πιο κάτω βίντεο:

Χωρίς να έχει κάποια σχέση με το παραπάνω ποίημα, αξίζει να σταθούμε σε ένα σημείο του συνοδευτικού σημειώματος με το οποίο ο Μ.Π.Β. εξέφραζε εξ αρχής το δέος που αισθανόταν για το πολύτιμο αυτό απόκτημα, ενώ παράλληλα προέτρεπε τον Ζακυνθινό ποιητή να επιμεληθεί την έκδοση μιας συλλογής όλων των ποιημάτων του. 

Έγραφε λοιπόν ο Μ.Π.Β.: "Προτιθέμενος να εκδώσω τινάς εκ των εν τω ειρημένω χειρογράφω εμπεριεχομένας ποιήσεις εκφράζω την επιθυμίαν εκάστου Έλληνος, ν' αποκτήσωμεν την έκδοσιν των απάντων του όντως Ποιητού, του Σολωμού! Η μετριοφροσύνη, ήτις μέχρι τούδε τον αποτρέπει να δημοσιεύση τα ποιήματά του, είναι άκαιρος και ενταυτώ επιλήψιμος, διότι αρνείται ν' αποδώση εις τον λαόν ου λαού την κτήσιν. Ναι! αι ποιήσεις του Σολωμού δεν είναι ποιήσεις ατόμου, αλλά ολοκλήρου έθνους!... Ακούεις Σολωμέ; Κατακρατείς ξένην περιουσίαν.... απόδος την, απόδος την εις τον γνήσιον κύριόν της... Αλλά δυστυχώς η φωνή μας δεν θα εισακουσθή... Μοι φαίνεται να τον βλέπω... υπομειδιά και σιγά...."

Η προτροπή δεν εισακούστηκε δυστυχώς και μάλιστα ήταν για πολλά χρόνια ένα εμπόδιο για να γνωρίσουμε καλύτερα την ποίηση του Σολωμού, που φυσικά δεν εξαντλείται μόνο στον Ύμνο εις την Ελευθερία, στους Ελεύθερους Πολιορκημένους ή στην Ξανθούλα - τα πιο γνωστά από τα ποιήματά του. 

Διαβάστε κι αυτά:
-- Οι παθιασμένοι ερωτικοί στίχοι του Κωστή Παλαμά (αποσπάσματα από το "Δωδεκάλογο του Γύφτου")

-- Η άγνωστη ζωή του Διονυσίου Σολωμού. Η παιδική ηλικία, οι έρωτας, τα ελαττώματα και γιατί δεν επισκέφτηκε ποτέ την Ελλάδα.