Μια από τις πρώτες κινήσεις των πραξικοπηματιών τα ξημερώματα της 21 Απριλίου 1967 ήταν η σύλληψη όλων των «ενοχλητικών» πολιτικών, που κατά τους χουντικούς συνιστούσαν απειλή για τη χώρα όπως εκείνοι την φαντάζονταν μέσα από τις αντιδραστικές ιδεοληψίες τους. Ένας «ενοχλητικός» ήταν και ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο οποίος άλλωστε είχε αποτελέσει αγαπημένο στόχο των πολιτικών του αντιπάλων τα προηγούμενα χρόνια, από την πρώτη στιγμή που αποφάσισε να ασχοληθεί με την ελληνική πολιτική ζωή.
Σχεδόν ένα χρόνο μετά, στις 16 Απριλίου 1968, και ενώ στο μεταξύ ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε αποφυλακιστεί και διαφύγει στο εξωτερικό, η σύζυγός του, Μαργαρίτα, περιέγραφε στην αμερικανίδα δημοσιογράφο Πατρίσια Μαρς τα γεγονότα εκείνης της νύχτας και την κινηματογραφική σύλληψη του Ανδρέα στο σπίτι της οικογένειας στο Ψυχικό. Η συνέντευξη ή κάποια αποσπάσματά της αναδημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Εσπερινή τον Ιούνιο του 1975 (μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα και εν όψει της έναρξης της δίκης των πραξικοπηματιών), που αποτέλεσε πηγή για την αναπαραγωγή τους και εδώ ως ένας τρόπος μνήμης μια από τις πιο μαύρες επετείους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
«Ήταν πράγματι μια νύχτα τρόμου. Κοιμόμασταν στο σπίτι μας. Κοιμόντουσαν επίσης τα τέσσερα παιδιά μας, η πεθερά μου και τύχαινε να φιλοξενώ στην Ελλάδα, την ίδια νύχτα, τους γονείς μου από το Ιλλινόις. Έτσι υπήρχαν πολλοί στο σπίτι. Ήταν περίπου 2.30΄ π.μ., όταν άκουσα τους πρώτους πυροβολισμούς έξω από το σπίτι. Ξύπνησα και τη στιγμή ακριβώς που γύριζα για να ξυπνήσω και τον Ανδρέα, άκουσε κι εκείνος τον κρότο. Πήδησε από το κρεβάτι του. Η πρώτη σκέψη μας ήταν ότι επρόκειτο περί συμμορίας, που είχε έλθει για να σκοτώσει τον Ανδρέα. Οι φήμες κυκλοφορούσαν επί πάρα πολλούς μήνες, ότι επρόκειτο να γίνουν απόπειρες κατά της ζωής του. Έτσι πρέπει να ομολογήσω ότι εκείνη ακριβώς τη στιγμή η σκέψη περί δικτατορίας δεν πέρασε από το νου μου. Νόμισα ότι επρόκειτο απλώς περί διαρρήξεως από μια συμμορία για το σκοπό αυτό. Γι' αυτό και η πρώτη αντίδρασή μου ήταν ν΄ ανέβω τρέχοντας στον τρίτο όροφο, όπου υπήρχε τηλέφωνο, ενώ την ίδια στιγμή ακούσαμε να σπάνε την έξω πόρτα. Φθάσαμε στο τηλέφωνο και κατορθώσαμε να καλέσουμε το σπίτι του πεθερού μου στο Καστρί. Και το τηλέφωνο απάντησε. Στο ακουστικό ήταν ο οδηγός του αυτοκινήτου του. Φωνάξαμε:
- Μανόλη, στείλε βοήθεια. Κάνουν διάρρηξη στο σπίτι....
Εκείνος απάντησε:
- Ναι, ναι... και διακόψαμε τη συνδιάλεξη.
Αργότερα πληροφορηθήκαμε ότι την ίδια στιγμή που διέκοψε τη συνδιάλεξη, έμπαιναν και στο σπίτι του πεθερού μου. Κατορθώσαμε να κάνουμε άλλο ένα τηλεφώνημα σ' ένα στενό φίλο ζητώντας και πάλι βοήθεια. Να μας δώσει κάποια συνδρομή, νομίζοντας ακόμη εκείνη τη στιγμή ότι επρόκειτο απλώς περί διαρρήξεως από κάποια συμμορία. Ο Ανδρέας τότε, θέλοντας να δει καλύτερα τι ακριβώς συνέβαινε έξω, βγήκε στην ταράτσα και με τη βοήθεια του μεγαλύτερου γιου μου, Γιώργου, που είναι 15 ετών. κατόρθωσε ν' ανεβεί στη στέγη του σπιτιού.
Τη στιγμή εκείνη ακούσαμε να σπρώχνουν την πόρτα και να μπαίνουν μέσα. Ακούσαμε τις κραυγές, το θόρυβο των αρβυλών και τότε έτρεξα κάτω για να συναντήσω αυτούς που έμπαιναν, ελπίζοντας να δώσω χρόνο στον Ανδρέα, όπως νόμιζα, για να κατορθώσει να διαφύγει. Παρόλο, πρέπει να πω, που δεν μπορούσα να δω με ποιον τρόπο θα ήταν δυνατόν να κάνει κάτι τέτοιο. Βρισκόμασταν σε μια μονοκατοικία. Δεν υπήρχαν πιθανοί οδοί διαφυγής. Φυσικά όμως, κάτω από τέτοιες περιστάσεις, η φυγή είναι εκείνο που σκέφτεται κανείς.
Με έσπρωξαν για ν' ανέβω τη σκάλα αμέσως μόλις με είδαν και εξακολουθούσαν να κραυγάζουν:
- Πού είναι ο Ανδρέας; Θέλουμε τον Ανδρέα... Πρέπει να τον βρούμε... Πες μας πού είναι ο Ανδρέας... και άλλα τέτοια. Επρόκειτο περί νέων. Ήταν ντυμένοι με πλήρη πολεμική εξάρτυση, με κράνη, με πολυβόλα, όλα τα εξαρτήματα των ανθρώπων που πρόκειται να πολεμήσουν και ήταν εξαιρετικά νευρικοί και φώναζαν πολύ.
Τους είπα ότι ο Ανδρέας δεν βρισκόταν στο σπίτι, ότι είχε πάει στο Καστρί. Αυτοί είπαν:
- Όχι, γνωρίζουμε ότι βρίσκεται εδώ.... Θα τον βρούμε...
Και άρχισαν να τρέχουν γύρω στο σπίτι και να ερευνούν τα δωμάτια. Μπήκαν τρέχοντας στο δωμάτιο της κόρης μου και ανέτρεψαν το κρεβάτι της, ρίχνοντάς την στο δάπεδο. Ο γιός μου, όπως σας είπα, είχε ανέβει για να βοηθήσει τον πατέρα του. Πήγαν στο γραφείο στον πάνω όροφο, όπου κοιμούνταν οι δυο γιοί μου, οι νεότεροι γιοί μου, και τους φώναξαν:
- Πού είναι ο πατέρας σας...
Τα παιδιά δεν απάντησαν.
Κατά την πρώτη άνοδό τους στον πάνω όροφο δεν βρήκαν τον Ανδρέα και κατέβηκαν πάλι. Νόμισα ότι πιθανόν να έφευγαν πιστεύοντας ότι δεν ήταν εκεί. Πράγματι ο επικεφαλής λοχαγός, αυτός νομίζω ήταν ο βαθμός του, είπε τελικά:
- Θα πάρουμε αυτή.... και με έδειξε.
Εγώ αισθάνθηκα μεγάλη ανακούφιση, γιατί νόμισα ότι θα με απομάκρυναν και θα έφευγαν από το σπίτι, πιθανόν δε να έδιναν στον Ανδρέα την ευκαιρία να διαφύγει. Αλλά ύστερα από λίγο είπε:
- Θα κάνουμε μια τελική έρευνα.... και διέταξε, με πιο οργανωμένο τρόπο, δυο να πάνε εκεί και δύο να πάνε αλλού. Στο σπίτι τη στιγμή εκείνη βρίσκονταν τουλάχιστον 10-15 στρατιώτες και, όπως πληροφορήθηκα και από έξω, το σπίτι ήταν τελείως περικυκλωμένο. Έτσι η ομάδα, που ήρθε τελικά για να συλλάβει τον Ανδρέα, αριθμούσε τουλάχιστον τριάντα.
Τελικά ανέβηκαν στη σκάλα και βρήκαν το γιό μου Γεώργιο, που βρισκόταν στην ταράτσα. Στήριξαν ένα όπλο στο κεφάλι του και του είπαν:
- Θα σε σκοτώσουμε, αν δεν μας πεις πού είναι ο πατέρας σου...
Ο Γιωργάκης, που είναι ένα πολύ γενναίο αγόρι, είπε:
- Δεν γνωρίζω πού είναι ο πατέρας μου...
Αλλά ο πατέρας του άκουσε την απειλή, γιατί βρισκόταν πάνω στη στέγη, στάθηκε όρθιος και παραδόθηκε. Του είπαν να πηδήξει, αλλιώς θα τον σκότωναν - θα τον πυροβολούσαν - και ήταν υποχρεωμένος να πηδήξει περίπου 15 πόδια (5 μέτρα). Έπεσε τότε με τα γόνατα και το ένα χτύπησε και έτρεχε αίμα, μέχρις ότου να βγει από το σπίτι. Αυτές είναι ουσιαστικά οι τρομακτικές λεπτομέρειες της νύχτας εκείνης».
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το σχόλιο της Μαργαρίτας Παπανδρέου αναφορικά με την παράδοξα αδρανή στάση που είχε επιδείξει η αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα αδιαφορώντας να παράσχει μια στοιχειώδη ηθική - έστω - προστασία στα μέλη της οικογένειας Παπανδρέου, όπως συνηθίζεται σε παρόμοιες περιπτώσεις, παρότι όλοι έφεραν - για διαφορετικούς λόγους ο καθένας - (και) την αμερικανική υπηκοότητα:
«Η στάση της αμερικανικής πρεσβείας έναντί μου και έναντί μας ήταν ένα από τα αινιγματικά στοιχεία καθ' όλη αυτήν τη χρονική περίοδο. Οσάκις ερχόμουν σε επαφή με την πρεσβεία και ζητούσα κάτι, με δέχονταν πάντοτε, αλλά ουδέποτε κατεβλήθη προσπάθεια εκ μέρους τους να μου παράσχουν οιαδήποτε θετική βοήθεια ή ακόμη να μου τηλεφωνήσουν ή να στείλουν κάποιον για να εξακριβώσει πώς περνούσε η οικογένειά μου, αν είχαμε ιδιαίτερα προβλήματα και γενικά, θα μπορούσε να πει κανείς, αν μη τι άλλο να μας παράσχουν ηθική υποστήριξη. Δηλαδή η πρεσβεία ίσταται παρά το πλευρό ενός ανθρώπου και αυτό είναι εκείνο που χρειαζόμουν πάρα πολύ τη στιγμή εκείνη.
Δεν βρίσκω - δεν μπορώ να βρω εξήγηση γι' αυτό. Μου φαινόταν ότι κατά κάποιον τρόπο δίσταζαν να δείξουν ότι είχαν οιανδήποτε σχέση με την οικογένεια Παπανδρέου, ασφαλώς δε η δειλία δεν ήταν η δέουσα στάση εκ μέρους μιας πρεσβείας, η οποία εκπροσωπεί μία τόσο μεγάλη και δημοκρατική χώρα, όπως είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, διότι αυτό είναι το είδος της δειλίας, το οποίο ενθαρρύνει τις ολοκληρωτικές δυνάμεις μιας χώρας».
Διαβάστε κι αυτά:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου