Μικρές πληροφορίες από το μακρινό παρελθόν της ελληνικής κοινότητας του Σουδάν

Με αφορμή τον ακήρυχτο εμφύλιο στο Σουδάν και την αγωνία για την τύχη της ελληνικής κοινότητας που διαμένει στη βορειοαφρικανική χώρα, επιχειρώ μια αναδρομή στο μακρινό παρελθόν της ελληνικής παρουσίας εκεί.

1. Στα τέλη του 1885 οι εφημερίδες έγραψαν τα ονόματα των Ελλήνων που διέμεναν στο Σουδάν. Αυτοί ήταν οι: Σ. Καλαματιανός (από τη Σάμο), Δ. Κουκουρέπας (από την Πελοπόννησο), Δημ. Μιτυληναίος, Ανδρέας Πιλίτσης (από την Ύδρα), Παντελής Δημητρούλιας (από τη Λήμνο), Γεώργιος Κόκκος, Παναγ. Τρόμπας, Γιούσεφ Σάσα (Ισραηλίτης), Μ. Διακοϊωαννίδης, Αργυρώ Διακοϊωαννίδου, Νικόλαος Παπά, Αδάμ Παντελής Χαραλάμπου, Απόστολος Κατουβίνης, Π. Βαρελάς, Αρτίν Ωρολογάς, Ανδριάνα και Αικατερίνη Σολ, Ν. Γεωργίου, Γ. Αγασθένης, Β. Ηλιάδης, Ν. Βικιαρέλης, Σταύρος Μανοηλίδης, Α. Λάσκαρης, Ναούμ Μπέλετ, Ν. Μάνεσης, Α. Κόγιας, Φωκίων Φιλιππίδης, Ν. Τσαγκαρούφ, Ν. Ριγόπουλος, Ν. Μάριαμ, Ι. Δερμιτζάκης, Σ. Παπαδάκης, Ι. Στεργίου, Γ. Στάντζος, Δ. Περδικάκης, Μ. Θωμάς, Ν. Κουβαράς, Δ. Γεωργόπουλος, Νασήμ Μουρίνος

2. Μια σπάνια φωτογραφία Ελλήνων του Χαρτούμ, όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Η Εικονογραφημένη τον Οκτώβριο του 1905:

3. Ο πρώτος Έλληνας δικηγόρος εγκαταστάθηκε στο Σουδάν το 1911. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Πατρίς (04.10.1911), ονομαζόταν Φραγκούδης, παλιότερα εξέδιδε την εφημερίδα Μεταρρύθμισις, όμως την τελευταία πενταετία ασκούσε με επιτυχία τη δικηγορία στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ώσπου η αγγλική κυβέρνηση τον διόρισε στο Σουδάν ως αναγνώριση της επιστημονικής του αξίας.

4. Το 1909 ιδρύθηκε στο Χαρτούμ ο Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος. Η παρουσία του σε αθλητικές διοργανώσεις γινόταν μάλλον σποραδικά και όχι σε τακτική βάση, ωστόσο  παρουσία του μαρτυρείται σε βάθος χρόνου.

Το 1928 διέθετε τμήμα σκοποβολής, αλλά και ποδοσφαιρική ομάδα, την οποία αποτελούσαν οι Α. Διακίδης, Δ. Βολονάκης, Ν. Σιτίνας, Πισίας, Μαυρέλης, Κόκολης, Α. Διακίδης, Κ. Κωνσταντινίδης, Κ. Ρηγόπουλος, Λοράνδος, Π. Κοντός.

Τη χρονιά εκείνη η ελληνική ομάδα έδωσε μόλις ένα αγώνα με τους φοιτητές του Ιατρικού Πανεπιστημίου του Σουδάν και ηττήθηκε 3-0. Πάντως κάποιοι από τους Έλληνες ποδοσφαιριστές συμμετείχαν σε αγώνες ως μέλη μικτών ομάδων (π.χ. μικτή Ελλήνων-Ιταλών, μικτή δημοσίων έργων).

5. Μια ακόμη φωτογραφία Ελλήνων του Σουδάν, αυτή τη φορά μαθητών στην Ατμπάρα, όπως δημοσιεύτηκε στο Εξέλσιορ (16.05.1929):

6. Περιοδεία στο Σουδάν πραγματοποίησε θίασος Ελλήνων ηθοποιών με επικεφαλής τον Αιμίλιο Βεάκη, το Χριστόφορο Νέζερ κ.ά το 1930. Με εξαίρεση τα μουσικά έργα, που δεν προσείλκυσαν το ενδιαφέρον του κοινού, οι υπόλοιπες παραστάσεις του θιάσου («Φιντανάκι», «Αρραβωνιάσματα», Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας», «Γκόλφω» κλπ.) σημείωσαν εξαιρετική επιτυχία τόσο μεταξύ των Ελλήνων του Χαρτούμ, όσο και αλλοεθνών.

Οι ηθοποιοί είχαν ενεργό συμμετοχή και στους εορτασμούς της 25ης Μαρτίου από την ελληνική κοινότητα του Χαρτούμ με πρόεδρό της τον Γερ. Κοντομίχαλο. Παρουσίασαν τον «Οιδίποδα» του Σοφοκλή με τη συμμετοχή και ερασιτεχνών από τα ελληνικά σχολεία της περιοχής. Ωστόσο η παράταση λίγο έλειψε να μη δοθεί, καθώς τις παραμονές της γιορτής ο Αιμίλιος Βεάκης προσβλήθηκε από υψηλό πυρετό, που άγγιξε ακόμη και τους 40 βαθμούς, ενώ υπέφερε και από ακατάσχετη αιματουρία μαζί με φρικτούς πόνους! Όμως ο Βεάκης δεν ήθελε να τινάξει την παράσταση στον αέρα και ν’ απογοητεύσει τους Έλληνες, που ανυπομονούσαν για το ανέβασμα της αρχαίας τραγωδίας. Έπεισε το γιατρό να του κάνει δύο ενέσεις μορφίνης και έτσι κατάφερε ν’ ανέβει στη σκηνή.

Βέβαια μετά το τέλος της παράστασης η εξάντληση του οργανισμού του ήταν τεράστια, ώστε ο Βεάκης μεταφέρθηκε σχεδόν αναίσθητος στο κρεβάτι του και παρέμεινε κλινήρης επί 14 μέρες. Όμως ήταν τόσο μεγάλη η αγάπη, το ενδιαφέρον και οι περιποιήσεις που έλαβε όλο αυτό το διάστημα, ώστε ο σπουδαίος μας ηθοποιός δήλωσε αργότερα: «Αξίζει αλήθεια να πεθάνει κανείς, αν πρόκειται έτσι να δοκιμάσει την αγάπη των ανθρώπων»!