Το εγκώμιο του Λάμπρου Κωνσταντάρα για την Αλίκη Βουγιουκλάκη

Τον Οκτώβριο του 1962 η Αλίκη Βουγιουκλάκη επιχείρησε μια στροφή στην καριέρα της ανεβάζοντας στο θεατρικό σανίδι το κλασικό ιστορικό έργο του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο «Καίσαρ και Κλεοπάτρα». Παρά τις θετικές κριτικές και τη μεγάλη διαφημιστική προβολή σε Ελλάδα και εξωτερικό –φωτογραφίες της Αλίκης ως Κλεοπάτρα δημοσιεύτηκαν σε ξένες εφημερίδες, ενώ διασώζεται και ένα βίντεο από την εμφάνισή της στη γαλλική τηλεόραση να ερμηνεύει  ένα τραγούδι της παράστασης (με λίγη πρόζα στα γαλλικά) στα πλαίσια αφιερώματος για το Μάνο Χατζηδάκη– το έργο τελικά δε σημείωσε την αναμενόμενη εισπρακτική επιτυχία και κατέβηκε πρόωρα, για να το διαδεχθεί μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της ηθοποιού, τα «Χτυποκάρδια στο Θρανίο» με την υπογραφή του Αλέκου Σακελάριου.

Στις 17 Απριλίου 1963 τα «Χτυποκάρδια» συμπλήρωσαν 200 παραστάσεις και το γιόρτασαν δεόντως βάσει μια παλιάς παράδοσης που ήθελε τους θιάσους να γιορτάζουν οι θίασοι τη συμπλήρωση των 100, 200 κ.ο.κ. παραστάσεων.

Ο κανόνας έλεγε ότι πριν την έναρξη της παράστασης, ηθοποιοί άλλων θιάσων προλόγιζαν το έργο και τους συντελεστές του με τα πλέον επαινετικά σχόλια. Για τη διακοσιοστή παράσταση του «Χτυποκάρδια στο θρανίο», το ρόλο αυτό ανέλαβαν οι Βασίλης Μεσολογγίτης και Λάμπρος Κωνσταντάρας, οι οποίοι λίγες μέρες νωρίτερα είχαν κονταροχτυπηθεί στις αρχαιρεσίες για την προεδρία του ΣΕΗ.

Ο πρώτος περιορίστηκε σε μια σύντομη αναφορά στην ιστορία του θεάτρου «Ρεξ» («Κοτοπούλη») και στη σημασία της επιτυχίας στο θέατρο. Από την άλλη ο Λάμπρος Κωνσταντάρας που προερχόταν από μια επίσης πολύ μεγάλη θεατρική επιτυχία την ίδια σεζόν (τις «Κρατικές υποθέσεις» με συμπρωταγωνίστρια την Τζένη Καρέζη στο θέατρο «Διονύσια») αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος του λόγου πλέκοντας το εγκώμιο της Αλίκης, τον κινηματογραφικό μπαμπά της οποίας είχε υποδυθεί αρκετές φορές στο παρελθόν και μετά από λίγες εβδομάδες θα τον υποδυόταν για ακόμη μια φορά στην κινηματογραφική πλέον μεταφορά του θεατρικού.

Πρόκειται για ένα σπάνιο, εξαιρετικά γενναιόδωρο δημόσιο έπαινο από ηθοποιό σε ηθοποιό, ο οποίος αναδημοσιεύτηκε στον τύπο της εποχής. Απολαύστε τον:

«Διακόσιες παραστάσεις ενός έργου από τον ίδιο θίασο και στην ίδια θεατρική περίοδο είναι, βέβαια, κάτι πολύ δύσκολο, αλλά όχι και μοναδικό στα θεατρικά μας χρονικά των τελευταίων χρόνων. Υπήρξαν και άλλα έργα που ηυτύχησαν να πραγματοποιήσουν διακόσιες παραστάσεις. Αλλά διακόσιες παραστάσεις στο Θέατρον Κοτοπούλη ισοδυναμούν με διπλάσιες σε άλλα θέατρα και λόγω αριθμού θέσεων και, προ πάντων, λόγω του υπερτιμημένου εισιτηρίου που καθόρισε εφέτος. Δεν νομίζω λοιπόν ότι είμαι μακριά από την αλήθεια, όταν υπολογίζω ότι τα «Χτυποκάρδια στο θρανίο» με τη σημερινή 200στή τους παράσταση αποσπούν το ρεκόρ επιτυχίας της εφετινής χειμερινής σεζόν. Αλλά η επιτυχία του έργου που θα παρακολουθήσετε απόψε, δεν είναι μόνον μια επιτυχία εμπορική. Είναι προ πάντων μια επιτυχία καλλιτεχνική της Αλίκης και του θιάσου της. Η νεαρότερη θιασάρχης του ελληνικού θεάτρου εκέρδισε τη μάχη που έδωσε. Με την διαίσθησή της και την αντίληψή της ανεπλήρωσε την έλλειψη πείρας στο θιασαρχικό τομέα, που αντίκρυζε για πρώτη φορά. Και το επίτευγμά της, για όλους εμάς που κάτι ξέρουμε από τα βάσανα, τις αντιδράσεις, τα εμπόδια και τις περίπλοκες συνθήκες που αντιμετωπίζει σήμερα ένας θιασάρχης στην Αθήνα, το επίτευγμα –λέγω– της Αλίκης υπήρξε εκπληκτικό. Είναι ένα προνομιούχο πλάσμα η Αλίκη, προικισμένο με τόλμη, με αυτοπεποίθηση, με απίστευτη φιλοπονία και απέραντο σεβασμό στη δουλειά της και στο κοινό. Πέρα όμως απ’ αυτά έχει και το κοκαλάκι της νυχτερίδας. Κρατάει στα χέρια της ένα μαγικό ραβδί που ό,τι εγγίζει το μεταβάλλει σε χρυσοφόρο ποταμό στον κινηματογράφο και στο θέατρο, όπου κατορθώνει να διατηρεί αμείωτη τη δημοφιλία της. Προ παντός εγώ χαίρομαι διπλά τις επιτυχίες της και σαν συνάδελφος και σαν... πατέρας. Σε πόσες ταινίες δεν ήταν κόρη μου... Αλλά, δυστυχώς, είμαι ένας πατέρας θετός και εφήμερος. Αλλιώς μια τέτοια κόρη θα είχε λύσει για καλά το οικονομικό μου πρόβλημα!... Ασχέτως όμως αυτού, όσες φορές συνεργασθήκαμε μου δόθηκε η ευκαιρία να εκτιμήσω βαθύτατα την ευσυνειδησία της, το κουράγιο της, την υποδειγματική επαγγελματική πειθαρχία της και το σέβας προς τους συναδέλφους της. Ζητώ συγγνώμη αν, σε μια πανηγυρική παράσταση, κάνω το πορτρέτο της πρωταγωνίστριας και αποσιωπώ τους άλλους παράγοντας της επιτυχίας του έργου, τους άλλους ηθοποιούς του θιάσου, τον συγγραφέα, τον σκηνογράφο. Αλλά τι τα θέλετε, το φαινόμενο Αλίκη σαν πρωτεργάτρια της επιτυχίας δικαιούται αυτής της διακρίσεως. Δεν υποτιμώ καθόλου τη θετική συμβολή των άλλων. Αλλά είναι φυσικό, αφού ο χρόνος της ομιλίας μου είναι περιορισμένος, να εκμεταλλευθώ την περίσταση και να εκθειάσω την... κόρη μου. Όποιος δεν παινέσει το σπίτι του, πέφτει και τον πλακώνει. Μαζί, όμως, με τους επαίνους μου για ό,τι έχει προσφέρει στο κοινό που την περιβάλλει με τόση στοργική αγάπη, θέλω να της ευχηθώ από την καρδιά μου να έχει στο μέλλον αλλεπάλληλες και μεγάλες επιτυχίες στην καλπάζουσα κινηματογραφική, θεατρική και θιασαρχική σταδιοδρομία της.»

____________________

* Για όσους δεν το γνωρίζουν, οι μόνοι από τους βασικούς ηθοποιούς που συμμετείχαν και στα θεατρικά και στα κινηματογραφικά «Χτυποκάρδια» πέραν της Βουγιουκλάκη, ήταν ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος στο ρόλο του καθηγητή ελληνικών και ο Γιώργος Κωνσταντίνου ως ο προγυμναστής της Λίζας Πετροβασίλη. Η Τζόλυ Γαρμπή υποδυόταν στο θεατρικό τη μητέρα της Λίζας (ενώ στην ταινία έπαιζε την υπηρέτρια), ο Τζαβάλας Καρούσος τον πατέρα της, ενώ το γιατρό με τους γκρίζους κροτάφους που έκλεψαν την καρδιά της νεαρής μαθήτριας, υποδύθηκε στο σανίδι ο Γιώργος Πάντζας, που ευτυχώς αντικαταστάθηκε στην ταινία από το Δημήτρη Παπαμιχαήλ.

Εξάλλου τα τραγούδια και η μουσική της θεατρικής παράστασης έφεραν την υπογραφή του Μίμη Πλέσσα, ο οποίος μάλιστα –εν όψει της κινηματογραφικής διασκευής και στη συνέχεια της προβολής της ταινίας–  φρόντισε να υπενθυμίσει μέσω του τύπου ότι ο ίδιος δεν είχε δώσει την άδεια για την κινηματογράφηση του έργου, επιφυλασσόμενος για την υπεράσπιση των πνευματικών του δικαιωμάτων διά της δικαστικής οδού –κάτι που τελικά δεν χρειάστηκε, αφού τη μουσική της ταινίας συνέθεσε ο Μάνος Χατζιδάκις. Για όποιον ενδιαφέρεται, τα αυθεντικά τραγούδια της θεατρικής παράστασης με την υπογραφή Πλέσσα («Τικ τακ», «Το τουίστ της μπλε ποδιάς», «Όταν είμαι κοντά σου», «Τα νιάτα») έχουν ανεβεί στο Youtube, όπου μπορείτε να τα αναζητήσετε και να τα συγκρίνετε με τα τραγούδια του Χατζιδάκι.