Στις 26 Σεπτεμβρίου 1916, ο Βενιζέλος έφθασε με το πλοίο "Εσπερία" στη Θεσσαλονίκη, όπου τέθηκε επικεφαλής της προσωρινής κυβέρνησης εθνικής άμυνας, γνωστής και ως "κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης", μετά την επικράτηση του στρατιωτικού κινήματος Εθνικής Άμυνας στη Μακεδονία, την Ήπειρο, την Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου.
Το κίνημα είχε εκραγεί στις 17 Αυγούστου της ίδιας χρονιάς ως απάντηση στην αδράνεια της φαινομενικά ουδετερόφιλης, αλλά επί της ουσίας γερμανόφιλης ελληνικής κυβέρνησης, που ελεγχόταν πλήρως από το βασιλιά Κωνσταντίνο, μετά την εισβολή γερμανοβουλγαρικών στρατευμάτων στην ανατολική Μακεδονία, που εγκαταλείφθηκε στην τύχη της, έρμαιο των κατακτητών.
Το κίνημα επιδίωκε την κήρυξη του πολέμου στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ, όπως και έγινε, με αντίτιμο την όξυνση των πολιτικών παθών στο εσωτερικό της χώρας, που πλέον είχε διαιρεθεί σε δύο στρατόπεδα: το βενιζελικό και το κωνσταντινικό. Αυτός ο εθνικός διχασμός αποτυπωνόταν και στην ομιλία που εκφώνησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος μπροστά σε χιλιάδες Θεσσαλονικείς από την πλατεία του Λευκού Πύργου το απόγευμα της 26ης Σεπτεμβρίου 1916.
"Ομιλών προς υμάς τους εν Μακεδονία δεν έχω ανάγκην να εξηγήσω τους λόγους, του εθνικού μας κινήματος, διότι σεις ηγήθητε του αγώνος τούτου, σεις οίτινες είδατε, εξακολουθείτε να βλέπετε εκ του πλησίον ποίοι ήσαν οι ολέθριοι καρποί της εγκληματικής πολιτικής των εν Αθήναις. Σεις οι οποίοι είδατε τον κληρονομικόν εχθρόν εισβάλλοντα εις το Ελληνικόν έδαφος και καταλαμβάνοντα αμαχητεί τα φρούρια τα οποία εκτίσαμεν εναντίον του, τας πόλεις τας τας οποίας απεσπάσαμεν από τους ονύχας του διά του δευτέρου πολέμου, σεις ήτο φυσικόν να εξεγερθήτε πρώτοι κατά καθεστώτος το οποίον οδηγεί το έθνος εις τον τάφον. Και το σύνθημα δίδοντος του ηρωικού Χριστοδούλου και των αξίων συναγωνιστών του, ηκολούθησαν τα Μακεδονικά συλλαλητήρια και ταύτα η σύστασις των εθελοντικών λόχων και της Επιτροπής της Εθνικής Αμύνης.
Το Μακεδονικόν τούτο κήρυγμα εύρεν απήχησιν βαθυτάτην εις την εθνικήν ψυχήν και τούτου προϊόν είναι η συγκρότησις της Προσωρινής Κυβερνήσεως. Το κίνημα υμών και η συγκρότησις της Προσωρινής Κυβερνήσεως δεν διασπώσι την εθνικήν ενότητα ως κηρύττουσιν οι εν Αθήναις, των οποίων από πολλού ήδη εσυγχίσθη η εθνική αντίληψις. Την εθνικήν ενότητα διέσπασαν εκείνοι, οίτινες καταλύσαντες ουσιαστικώς το ελεύθερον πολίτευμα μας, κατεπρόδωσαν την εθνικήν αλληλεγγύην και επέτρεψαν την εχθρικήν εισβολήν, χωρίς να εγείρουν την χείρα διά να προστατεύσουν τους Μακεδονικούς πληθυσμούς.
Εκείνοι, οίτινες και μετά την εις τον πόλεμον μετοχήν της Ρουμανίας, την οποίαν επί 18 μήνας προέβαλον ως αξιομίμητον παράδειγμα, δεν ηυνόησαν να μεταβάλουν την εθνοκτόνον πολιτικήν των. Εκείνοι, οίτινες απαθείς εδέχθησαν και την υστάτην παρασπονδίαν της καταλήψεως της Καβάλλας και της αιχμαλωσίας ενός σώματος στρατού. Την εθνικήν ενότητα ζητούμεν ακριβώς ν' αποκαταστήσωμεν διά του αγώνος μας. Αποτελούμεν βέβαια ημείς αφ' ενός και οι εν Αθήναις αφ' ετέρου δύο πολιτικούς κόσμους και ιστάμεθα αντιμέτωποι αλλήλων, και διά να είνε ακριβεστέρα η εικών, ιστάμεθα στρέφοντες τα νώτα οι μεν προς τους δε και αντιθέτους έχοντες κατευθύνσεις. Αφ' ενός ο μοναρχισμός και ο παλαιοκομματισμός, εις τον οποίον εδόθη υπό του λαού το χαρακτηριστικόν όνομα της φαυλοκρατίας. Αφ' ετέρου ο μετεπαναστατικός κόσμος της Ελλάδος, όλη σχεδόν η Ν. Ελλάς και ολόκληρος ο εν δουλεία και διασπορά Ελληνισμός.
Οι εν Αθήναις χαίρουν διότι εκμεταλλευθέντες και κατασπαταλήσαντες το γόητρον του Θρόνου, το οποίον τόσον είχεν εξυψώσει ο Ελληνικός Λαός διά της αδαμάστου ορμής του, ήτις ησφάλισε τα πολιτικά τρόπαια και χρησιμοποιήσαντες την άφθονον χρήσιν του γερμανικού χρήματος, προς διαφθοράν των συνειδήσεων και προ πάντων την διαιώνισιν της γενικής επιστρατεύσεως, έκαμψεν την ψυχήν ικανού μέρους του Ελληνικού Λαού.
Αλλ' ότι η μεγάλη πλειοψηφία του Ελληνικού λαού έμεινε σταθερώς προσκολλημένη εις την εθνικήν πολιτικήν δεν απέδιεξε μόνον η εκλογή της 31 Μαΐου και η αποχή της 6ης Δεκεμβρίου και αι επαναληπτικαί εκλογαί της 17 και 24 Απριλίου, αλλά και το μέγα Αθηναϊκόν συλλαλητήριον της 14 Αυγούστου, τέλος δε η παρούσα εξέγερσις. Και βαθεία είναι η συναίσθησις ημών ότι εκπροσωπούμεν την μεγάλην πλειονοψηφίαν του Έθνους, αναλαμβάνοντες την διεξαγωγήν του ιερού τούτου αγώνος.
Αρχομένου του αγώνος είχομεν εκφράσει την ευχήν, όπως οι υπαίτιοι συνετισθούν έστω και την τελευταίαν στιγμήν και ούτω το Έθνος παραστή ηνωμένον εν τη διεξαγωγή του αγώνος τούτου. Τα εν Αθήναις συμβαίνοντα από δεκαπενθημέρου αποδεικνύουν ατυχώς ότι η ευχή μας, δεν υπάρχει ελπίς να εισακουσθή. Όχι μόνον δεν επροσηνατολίσθησαν ακόμη προς τας αξιώσεις της ευνικής πολιτικής, αλλά και εξακολουθούν δηλητηριάζοντες την ψυχήν του στρατευομένου Έθνους.
Τον αναληφθέντα εν τούτοις αγώνα θα διεξάγωμεν και άνευ αυτών, ΕΝ ΑΝΑΓΚΗ ΚΑΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΑΥΤΩΝ, παρά το πλευρόν των Συμμάχων μας Σέρβων και των Μεγάλων Δυνάμεων, αίτινες αγωνίζονται υπέρ της Ελευθερίας, της ειρήνης και της ανεξαρτησίας των μικρών εθνών και μεταξύ των οποίων, αι τρεις από ενός όλου αιώνος προστάτιδες και ευεργέτιδες της Ελλάδος Δυνάμεις, είμεθα βέβαιοι ότι ο αγών μας, διά του οποίου δεν επιδιώκομεν μόνον να σώσωμεν την Εθνικήν τιμήν και να εκδιώξωμεν τον μιαίνοντα το έδαφος της Πατρίδος εχθρόν, αλλά και να περισώσωμεν ό,τι είναι δυνατόν ακόμη να σωθή εκ των εθνικών συμφερόντων, θα αχθή εις αίσιον πέρας.
Όταν ο Εθνικός αγών περατωθή, ο λαός θα κληθή να κρίνη μεταξύ ημών και των εν Αθήναις. Και περί της ετυμηγορίας αυτού είμεθα απολύτως ήσυχοι. Επιβραβεύων ούτος και επευφημών τους αποδυθέντας εις τον Εθνικόν αγώνα θα καταδικάση αμειλίκτως εκείνους, οίτινες εν γνώσει εθυσίασαν τα εθνικά συμφέροντα χάριν ανομολογήτων, προσωπικών συμφερόντων και θα επιβάλη τον αναγκαίον εξιλασμόν. Της επιτυχίας του εθνικού τούτου αγώνος, εις είνε ο απαραίτητος όρος. Η προθυμία υμών προς τας αναγκαίας θυσίας.
ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ!
Φέρω προς υμάς την διαβεβαίωσιν των κατοίκων της Κρήτης και της Χίου και της Μιτυλήνης και της Λήμνου και της Σάμου και των πολυπληθών εις τας νήσους εκείνας προσφύγων ότι είνε έτοιμοι να υποβληθώσιν εις όλας τας θυσίας γενικής επιστρατεύσεως, όπως ελευθερώσουν και πάλιν το Μακεδονικόν έδαφος και όπως προασπίσουν τα εθνικά συμφέροντα. Φέρω εις υμάς την βεβαίωσιν ότι μέγα μέρος του Παλαιού Βασιλείου και όλος ο εν διασπορά ελληνισμός είνε έτοιμος να μας βοηθήση εις τον ιερόν αγώνα μας.
ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ!
Εγερθήτε ως εις άνθρωπος. Ο αιωνόβιος Ελληνισμός της Μακεδονίας, το έργον του Μακεδονικού αγώνος της συγχρόνου γεννεάς, τα αποκτήματα των δύο νικηφόρων πολέμων μας, κανείς Έλλην, αλλά και κανείς προ πάντων Μακεδών δεν θα επιτρέψη να καταβιβασθώσιν εις τον εθνικόν τάφον, όπου τα ωθεί η πολιτική των Αθηνών. Προσφέροντες εις τον βωμόν της Πατρίδος τας αναγκαίας θυσίας, θα καταστήσωμεν και πάλιν το Ελληνικόν Έθνος άξιον του καλλιτέρου μέλλοντος, το οποίον επεδίκασαν εις αυτό αι φίλαι Δυνάμεις και το οποίον απελάκτισε η πολιτική των Αθηνών.
Και με την πεποίθησιν ότι είσθε έτοιμοι εις πάσας τας αναγκαίας στιγμάς, αναφωνώ:
Ζήτω ο Μακεδονικός λαός!
Ζήτω ο ιερός μας αγών!
Ζήτω η σύμμαχος Σερβία!
Ζήτω το ηρωικόν Βέλγιον, το οποίον έδειξεν εις τον κόσμον το καθήκον της τιμής των λαών!
Ζήτωσαν αι Σύμμαχοι Μεγάλαι Δυνάμεις!"
Σχετικά θέματα:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου