Μου του έχουν στείλει στο e-mail περισσότερες από δυο φορές και το έχω δει να κοινοποιείται στο facebook από διάφορους "φίλους". Ένα κείμενο αγνώστου συγγραφέα, που κατ' αρχήν απευθύνεται σ' όσους γεννήθηκαν μέχρι το 1985, δηλαδή σ' όσους είναι τουλάχιστον 29 ετών, οι οποίοι θα πρέπει να καμαρώνουν, διότι γεννήθηκαν σε μια εποχή "αθωότητας", όπου όλα υποτίθεται ότι ήταν ανέμελα, χαρούμενα, πολύ καλύτερα σε σχέση με το σήμερα. Επίσης, εμμέσως το κείμενο απευθύνεται και στα σημερινά, περισσότερο προς παραδειγματισμό του τι έχασαν, πόσο μίζερα υποτίθεται ότι είναι τα δικά τους παιδικά χρόνια και πόσο ακόμη πιο μίζερα θα είναι τα παιδικά χρόνια των παιδιών τους. Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα;
Επειδή μπορεί κάποιος να μην έχει διαβάσει αυτό το κείμενο ή να μην έχει αντιληφθεί από τα συμφραζόμενα περί τίνος πρόκειται, μπορείτε να το διαβάσετε στον παρακάτω σύνδεσμο - τυχαία επιλογή μέσω Google, αφού μπορείτε να το βρείτε σε άπειρες ιστοσελίδες.
Όπως έγραψα και στην αρχή, δεν έχω ιδέα ποιος είναι ο συγγραφέας αυτού του κειμένου, όμως δεν πιστεύω ότι τη δεκαετία του '80 υπήρξε πραγματικά παιδί. Πιθανότατα το 1985, που χρησιμοποιεί αυθαίρετα ως όριο, ήταν 18 ή 20 και κάτι χρονών - ή έστω τα παιδικά του χρόνια τα έζησε σε κάποιο χωριό ή σε μικρή επαρχιακή πόλη και όχι σε μεγάλο αστικό κέντρο.
Ανήκω σ' αυτούς που γεννήθηκαν πριν το 1985 - όχι πολύ πριν - και η αλήθεια είναι ότι οι περισσότερες αναμνήσεις των παιδικών μου χρόνων δεν έχουν καμία σχέση με όσα περιγράφονται σ' αυτό το κείμενο, που παραμένει δημοφιλές στο διαδίκτυο εδώ και αρκετά χρόνια. Σε επαρχιακή πόλη γεννήθηκα κι εγώ, μόνο που ζούσα στο κέντρο της πόλης αυτής, στον τρίτο όροφο μιας πενταώροφης πολυκατοικίας, στο δρόμο της οποίας τα αυτοκίνητα ήταν συνήθως διπλοπαρκαρισμένα λόγω έλλειψης πάρκινγκ, όπου ούτε οι ενήλικες ούτε τα παιδιά κυκλοφορούσαν με ποδήλατα. Για πολλά χρόνια, μάλιστα, δεν είχαμε ούτε κάδους και οι γονείς μας άφηναν τις σακούλες των σκουπιδιών στην είσοδο της πολυκατοικίας με το που ξημέρωνε, μέχρι να περάσει το σκουπιδιάρικο για να τις μαζέψει. Δεν πάθαμε βέβαια χολέρα από τα σκουπίδια, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω γιατί θα πρέπει να νοσταλγώ αυτήν την απολίτιστη μόλυνση του περιβάλλοντος!
Και μπορεί να ισχύει ότι τότε (τα "χρυσά χρόνια") κολυμπούσαμε δυο ώρες μετά το φαγητό - αλήθεια ποιος πιστεύει ότι οι σημερινοί γονείς δίνουν άλλη συμβουλή στα παιδιά τους; - όμως δεν θυμάμαι ποτέ να κοιμάμαι τα μεσημέρια ως παιδί - πολύ περισσότερο να παίρνω έναν δίωρο υπνάκο! Για την ακρίβεια, το σχολείο όπου πήγαινα, όπως και τα περισσότερα - αν όχι όλα - τα σχολεία της πόλης, λειτουργούσαν με διπλοβάρδιες, που σήμαινε ότι τη μια εβδομάδα ήμασταν πρωινοί και την άλλη απογευματινοί. Πότε δεν μ' ενόχλησε αυτή η αλλαγή προγράμματος από βδομάδα σε βδομάδα, γιατί ήταν τρόπος ζωής. Έτσι είχαμε μάθει από την πρώτη δημοτικού!
Όταν δεν είχαμε σχολείο, τα μεσημέρια δεν κοιμόμασταν, αλλά παρακολουθούσαμε τηλεόραση: από το "Ουράνιο Τόξο" και τ' άλλα παιδικά προγράμματα της κρατικής τηλεόρασης μέχρι τις αμερικάνικες σαπουνόπερες, την εποχή που ξεκίνησαν τα ιδιωτικά κανάλια. Φυσικά, τα κινούμενα σχέδια ήταν σούπερ ουάου και υπέροχα, όμως μας άρεσαν ακριβώς επειδή ήμασταν στην κατάλληλη ηλικία. Με άλλα λόγια, δεν είναι περίεργο που σ' έναν 30αρη δεν αρέσουν τα περισσότερα από τα σημερινά κινούμενα σχέδια, όπως δεν άρεσαν στους 30αρηδες της εποχής εκείνης τα περισσότερα κινούμενα που βλέπαμε εμείς ως παιδιά!.
Όταν δεν είχαμε σχολείο, τα μεσημέρια δεν κοιμόμασταν, αλλά παρακολουθούσαμε τηλεόραση: από το "Ουράνιο Τόξο" και τ' άλλα παιδικά προγράμματα της κρατικής τηλεόρασης μέχρι τις αμερικάνικες σαπουνόπερες, την εποχή που ξεκίνησαν τα ιδιωτικά κανάλια. Φυσικά, τα κινούμενα σχέδια ήταν σούπερ ουάου και υπέροχα, όμως μας άρεσαν ακριβώς επειδή ήμασταν στην κατάλληλη ηλικία. Με άλλα λόγια, δεν είναι περίεργο που σ' έναν 30αρη δεν αρέσουν τα περισσότερα από τα σημερινά κινούμενα σχέδια, όπως δεν άρεσαν στους 30αρηδες της εποχής εκείνης τα περισσότερα κινούμενα που βλέπαμε εμείς ως παιδιά!.
Τις Κυριακές δεν μέναμε νηστικοί για να κοινωνήσουμε, γιατί πολύ απλά ελάχιστα παιδιά κοινωνούσαν - ούτε καν όλα όσα πήγαιναν στο Κατηχητικό. Είναι αλήθεια ότι ταξιδεύαμε σε αυτοκίνητα χωρίς ζώνες ασφαλείας και χωρίς αερόσακους, οπότε είναι όντως θαύμα το πώς καταφέραμε και επιζήσαμε, όμως το ίδιο τυχερά μ' εμάς δεν υπήρξαν δεκάδες άλλα παιδιά της γενιάς μας, τα οποία κάθε σαββατοκύριακο και τις αργίες θυσιάζονταν στην άσφαλτο, σε μια εποχή όπου το δελτίο της τροχαίας απαριθμούσε περισσότερους νεκρούς από περιοχές που βρίσκονταν σε εμπόλεμη κατάσταση. Αν ανατρέξετε στις εφημερίδες της εποχής (ειδικά τις δεκαετίες '70 και '80), θα διαπιστώσετε ότι τα πρωτοσέλιδα - ειδικά τις Δευτέρες - ήταν γεμάτα από τίτλους όπως "Μακελειό στην άσφαλτο", "Ξεκληρίστηκε οικογένεια" κλπ. Ίσως κάποιοι να θυμάστε αμυδρά κάποιο παιδί της γειτονιάς σας, που να χάθηκε έτσι πρόωρα και άδικα. Εγώ, πάντως, θυμάμαι μια ολόκληρη οικογένεια γειτόνων.
Στη στενή αυλή του δημοτικού σχολείου τα αγαπημένα παιχνίδια ήταν πράγματι η "μακριά γαϊδούρα" και το κυνηγητό (αλήθεια, ποιος είπε ότι σήμερα οι μαθητές έχουν άλλα παιχνίδια;), όμως δεν θυμάμαι να παίζουμε όλη τη μέρα στους δρόμους. Σε ποιους δρόμους; Εκεί που δεν χωρούσαν καλά-καλά τα αυτοκίνητα; Τις καθημερινές, όταν δεν διαβάζαμε για το σχολείο και δεν είχαμε άλλη εξωσχολική δραστηριότητα, είτε βλέπαμε τηλεόραση είτε παίζαμε επιτραπέζια είτε ακούγαμε ραδιόφωνο. Δεν είχαμε βέβαια 99 κανάλια στους τηλεοπτικούς μας δέκτες, όμως είχαμε ενθουσιαστεί στα τέλη της δεκαετίας του '80, ως παιδιά που ήμασταν, όταν ξαφνικά μπορούσαμε να βλέπουμε ελεύθερα δορυφορική τηλεόραση. Δεν καταλαβαίναμε τι έλεγαν, όμως στηνόμασταν και παρακολουθούσαμε αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά προγράμματα.
Δεν είναι αλήθεια ότι τα παιδιά που γεννηθήκαμε μέχρι το 1985 - αλλά μετά το 1980 - δεν είχαμε Nintendo. Προσωπικά εγώ δεν είχα στο σπίτι μου, όμως είχαν όλοι σχεδόν οι συμμαθητές μου. Μάλιστα, ένας φίλος μου είχε ακόμη και ηλεκτρονικό υπολογιστή - ήταν ο μόνος βέβαια. Και μπράβο του που ήταν πρωτοπόρος! Σίγουρα, πάντως, δεν βγαίναμε στους δρόμους στα καλά καθούμενα και δεν συναντιόμασταν τυχαία με άλλα παιδιά για να παίξουμε. Ίσως στα χωριά να συνέβαινε αυτό - εκεί συμβαίνει ακόμη και τώρα το ίδιο! - όμως όχι στην πόλη όπου μεγάλωσα. Για προφανείς λόγους δεν είχαμε τη δυνατότητα να κυνηγάμε σαύρες και πουλιά στην εξοχή με αεροβόλα - δεν είχαμε εξοχή μέσα στην πόλη! Για εξίσου προφανείς λόγους, όσοι γεννηθήκαμε σε πόλεις πριν το 1985, δεν μπορούσαμε να παίξουμε με πέτρες και δεν πλακωνόμασταν στις γειτονιές - και ευτυχώς που δεν το κάναμε! Υπήρχαν και υπάρχουν άλλα, πολύ πιο διασκεδαστικά παιχνίδια!
Είναι αλήθεια ότι τα παλιά χρόνια δεν έπαιρναν καλούς βαθμούς όλα τα παιδιά, όμως ανάθεμα αν αυτό δεν ισχύει και σήμερα. Σε καμιά εποχή δεν έπαιρναν, δεν παίρνουν ούτε και θα παίρνουν όλα τα παιδιά καλούς βαθμούς, αν και δεν καταλαβαίνω γιατί θα πρέπει κάποιος να νοσταλγεί το ότι σαν μαθητής δεν πρόσεχε τι έλεγε ο δάσκαλος την ώρα του μαθήματος. Εννοείται ότι οι βαθμοί του σχολείου δεν είναι το παν, ούτε προκαθορίζουν την επιτυχία ενός ανθρώπου στην ζωή του ως ενήλικας, όμως από πού κι ως πού να φουσκώνει κάποιος από περηφάνια για το ότι σαν μαθητής έμαθε ελάχιστα πράγματα στο σχολείο;
Φυσικά, τη δεκαετία του '80 δεν υπήρχαν τσατ ρουμ, όμως, όσοι γεννηθήκαμε μεταξύ 1980 και 1985, όπως και να το δει κανείς, όταν φτάσαμε στην εφηβεία και πολύ περισσότερο όταν γίναμε ενήλικες, που είναι και τυπικά το νόμιμο, είχαμε τσατ ρουμ. Και δεν βλέπω πού είναι το πρόβλημα του να επικοινωνείς με τον άλλο ΚΑΙ μ' αυτόν τον τρόπο. Να ρίξουμε στο ανάθεμα όλη την τεχνολογική πρόοδο; Ε, τότε μην την χρησιμοποιείς καν. Κανείς δεν σε υποχρεώνει.
Το εν λόγω κείμενο, που έχει κάνει το γύρο του ίντερνετ τα τελευταία χρόνια και έχει προκαλέσει ρίγη συγκίνησης σε πολλούς τριαντάρηδες και πάνω, ακόμη κι αν δεν είχαν ακριβώς τις ίδιες αναμνήσεις μ' όσες περιγράφονται σ' αυτό, κλείνει με την εξής ετυμηγορία: "Είχαμε ελευθερία, αποτυχία, επιτυχία και υπευθυνότητα και μέσα από όλα αυτά μάθαμε και ωριμάσαμε. Αν εσύ είσαι από τους «παλιούς»... συγχαρητήρια! Είχες την τύχη να μεγαλώσεις σαν παιδί..." Αυτό σημαίνει ότι εγώ και άλλοι σαν εμένα, που είμαστε μεν "παλιοί" ως γεννημένοι πριν το 1985, όμως θυμόμαστε ότι δεν είχαμε αντίστοιχες εμπειρίες των παιδικών μας χρόνων, δεν μεγαλώσαμε σαν παιδιά, όπως διατείνεται ο συγγραφέας αυτού του πονήματος; Έλα, όμως, που προσωπικά αισθάνομαι ότι έζησα μια χαρά ως παιδί, ενώ το σίγουρο είναι ότι δεν στενοχωριέμαι στο ελάχιστο για τις εμπειρίες που ουδέποτε είχα!
Γενικά, όλοι οι άνθρωποι έχουμε την τάση να νοσταλγούμε τα παιδικά μας χρόνια, όχι επειδή εκείνη η εποχή ήταν πραγματικά πιο ανέμελη από τη σημερινή, αλλά γιατί εμείς ήμασταν ανέμελοι ως παιδιά. Εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, πόσα παιδιά παρακολουθούσαν ή παρακολουθούν την πολιτική επικαιρότητα ή πόσα κατανοούσαν ή κατανοούν στ΄ αλήθεια τα πάσης φύσεως (από οικονομικά μέχρι προσωπικά) προβλήματα των γονιών τους; Ακόμη κι όσοι μεγάλωσαν σε πολύ φτωχές οικογένειες, θυμούνται με νοσταλγία και αγάπη εκείνα τα χρόνια της παιδικής αθωότητας, επειδή στο παιδικό μυαλό τους όλα ήταν τακτοποιημένα και γεμάτα αγάπη.
Για την ακρίβεια, αυτοί που νοσταλγούν την παιδική τους ηλικία είναι όσοι είχαν γνωρίσει αγάπη ως παιδιά και υπ' αυτήν την έννοια, ο συγγραφέας του παραπάνω άρθρου, όπως και όσοι συγκινούνται διαβάζοντάς το, έζησαν πραγματικά ευτυχισμένα παιδικά χρόνια, όχι επειδή γεννήθηκαν πριν το 1985, αλλά επειδή μεγάλωσαν σ' ένα περιβάλλον γεμάτο αγάπη. Το ίδιο κι όσοι έζησαν διαφορετικά παιδικά χρόνια και τα νοσταλγούν, αυτό που στην πραγματικότητα νοσταλγούν είναι η αγάπη που εισέπραξαν τότε σε συνδυασμό με την άγνοια της παιδικής ηλικίας. Για τους ίδιους ακριβώς λόγους θα νοσταλγούν αύριο μεθαύριο τα παιδικά τους χρόνια και τα σημερινά παιδιά, όσα απ' αυτά έχουν την ευτυχία να μεγαλώνουν με γονείς που νοιάζονται για κείνα και τα φροντίζουν.
Δεν ήταν καλύτερο το παρελθόν. Ήταν διαφορετικό. Και τα διαφορετικά πράγματα δεν μπορούμε να τα συγκρίνουμε εύκολα. Θα μπορούσε μάλιστα κανείς ν' απαριθμήσει ένα σωρό λόγους, που τα σημερινά παιδιά περνούν καλύτερα. Αλλά δεν έχει νόημα να μπούμε σε μια διαδικασία σύγκρισης, ακριβώς επειδή πρόκειται για διαφορετικές εποχές με διαφορετικό τρόπο ζωής σε όλα τα επίπεδα. Εξάλλου, αν αναλογιστούμε ότι και οι δικοί μας γονείς θεωρούν ότι τα δικά τους παιδικά χρόνια ήταν σαφώς καλύτερα από τα δικά μας, οι παππούδες μας το ίδιο κ.ο.κ., ότι δηλαδή εξ ορισμού τα παλιά χρόνια ήταν απαραιτήτως και "καλά", τότε η απόλυτη ευτυχία θα πρέπει ν' αναζητηθεί στα βάθη των αιώνων!
Όχι, δεν είναι κακό να νοσταλγούμε. Κακό είναι να υποτιμούμε το παρόν που ζούμε, να μην εκτιμούμε αυτό που έχουμε και να μην προσπαθήσουμε ν' αλλάξουμε ό,τι δεν μας αρέσει εξελίσσοντάς το - όχι γυρνώντας στο παρελθόν. Και το κυριότερο: Είναι πραγματικά θλιβερό να βλέπεις τριαντάρηδες, τόσο πρόωρα γερασμένους, να νοσταλγούν κάποια όχι και τόσο μακρινά χρόνια, συχνά διαστρεβλώνοντάς τα, και να κριτικάρουν τα σημερινά παιδιά - όχι απαραίτητα τα δικά τους, αφού πολλοί δεν έχουν καν γίνει γονείς ακόμη! - σαν τους γκρινιάρηδες παππούδες των Μάπετ Σόου.
Ε, λοιπόν, μια χώρα μπορεί να πάει μπροστά, αν τα παιδιά της μεγαλώνουν με κομπιούτερ μέσα σε διαμερίσματα ή παίζοντας και κάνα άλλο παιχνίδι εκτός από τη "μακριά γαϊδάρα". Όμως είναι δύσκολο για μια χώρα να πάει πραγματικά μπροστά, όταν οι τριαντάρηδες και οι τριανταπεντάρηδές της έχουν εγκλωβιστεί σε μια ακατάσχετη παρελθοντολογία, όταν ζουν πρόωρα γηρατειά, ενώ βρίσκονται στην ακμή της δημιουργικότητάς τους και θα έπρεπε να είναι πρωτοπόροι, φορείς νέων ιδεών και όχι παλιών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου