Η αφοπλιστική ομιλία της 17χρονης Μαλάλα, που τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης: "Γιατί το να κατασκευάζεις τανκ είναι τόσο εύκολο, όμως το να χτίζεις σχολεία τόσο δύσκολο;"

Η 17χρονη Μαλάλα Γιουσαφζάι από το Πακιστάν έγινε η νεώτερη μέχρι σήμερα βραβευμένη με το εξαιρετικά τιμητικό, όσο και συμβολικό Νόμπελ Ειρήνης, στο πρόσωπο της οποίας βραβεύονται η δίψα για μάθηση, η διεκδίκηση ενός καλύτερου μέλλοντος για εκατομμύρια παιδιά σ' ολόκληρο τον πλανήτη και κυρίως για τα κορίτσια, για τα οποία σε πολλές παραδοσιακές, συντηρητικές κοινωνίες επικρατεί η στρεβλή αντίληψη ότι τάχα δεν χρειάζονται μόρφωση, αλλά οδηγούνται σε υποχρεωτικούς γάμους, με αποτέλεσμα να στερούνται κάθε ελπίδα πραγματοποίησης των ονείρων τους.

Σε ειδική τελετή στο Όσλο, η Μαλάλα, που στο παρελθόν στοχοποιήθηκε και δέχθηκε επίθεση από τους Ταλιμπάν ακριβώς λόγω του σθένους που επιδείκνυε εναντίον κάθε σκοταδιστικής αντίληψης, παρέλαβε το βραβείο και εκφώνησε την καθιερωμένη ομιλία, η οποία ξέφυγε από τα τετριμμένα κλισέ των ενηλίκων και των κατ' επάγγελμα ρητόρων διατυπώνοντας κάποιες σκέψεις και προτάσεις αφοπλιστικά ειλικρινείς και ουσιαστικές. Στο χέρι μας είναι να προσφέρουμε ένα καλύτερο μέλλον στα παιδιά του όλου του πλανήτη, απαραίτητη προϋπόθεση για να δημιουργήσουμε έναν κόσμο καλύτερο για όλους. Θα το προσπαθήσουμε;
Αυτή ήταν η ομιλία της Μαλάλα:

"Bismillah hir rahman ir rahim. Στο όνομα του Θεού, του πιο ελεήμονα, του πιο φιλάνθρωπου.
Μεγαλειότητες, διακεκριμένα μέλη της Νορβηγικής Επιτροπής Νόμπελ, αγαπημένα αδέρφια, σήμερα είναι μια μέρα μεγάλης ευτυχίας για εμένα. Αισθάνομαι ταπεινότητα, επειδή η Επιτροπή Νόμπελ επέλεξε εμένα για αυτό το πολύτιμο βραβείο.

Σας ευχαριστώ όλους για τη διαρκή υποστήριξη και αγάπη. Είμαι ευγνώμων για τα γράμματα και τις κάρτες, που ακόμη λαμβάνω απ' όλο τον κόσμο. Το να διαβάζω τα όμορφα και ενθαρρυντικά λόγια σας με δυναμώνει και με εμπνέει.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους γονείς μου για την άνευ όρων αγάπη τους. Ευχαριστώ τον πατέρα μου, επειδή δεν μου ψαλίδισε τα φτερά και με άφησε να πετάξω. Ευχαριστώ τη μητέρα μου, επειδή με ενέπνευσε να είμαι υπομονετική και πάντα να λέω την αλήθεια, που πραγματικά πιστεύω ότι είναι το αληθινό μήνυμα του Ισλάμ.

Είμαι πολύ περήφανη, που είμαι η πρώτη Παστούν, η πρώτη Πακιστανή και ο πρώτος νέος άνθρωπος πο λαμβάνει αυτό το βραβείο. Είμαι αρκετά σίγουρη ότι είμαι επίσης ο πρώτος αποδέκτης του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης, που ακόμη μαλώνει με τα μικρότερα αδέρφια του. Επιθυμώ να υπάρχει παντού ειρήνη, όμως τα αδέρφια μου κι εγώ ακόμη το προσπαθούμε.

Έχω ακόμη την τιμή να λάβω αυτό το βραβείο μαζί με τον Καϊλάς Σατιάρτι, ο οποίος είναι πρωτοπόρος για τα δικαιώματα των παιδιών εδώ και πολύ καιρό. Δυο φορές περισσότερο, στην πραγματικότητα, απ' όσο είμαι στην ζωή. Είμαι επίσης χαρούμενη που μπορούμε να στεκόμαστε μαζί και να δείξουμε στον κόσμο ότι ένας Ινδός και μια Πακιστανή μπορούν να είναι ενωμένοι στην ειρήνη και μαζί να εργαστούν για τα δικαιώματα των παιδιών.

Αγαπημένα αδέρφια, μ' έχουν αποκαλέσει ως την εμψυχωτική, Παστούν, Ιωάννα της Λοραίνης, Μαλαλάι του Μαϊουάντ. Η λέξη Μαλάλα σημαίνει "βαθιά πληγωμένη", "λυπημένη", αλλά προκειμένου να προσφέρει λίγη χαρά σ' αυτό, ο παππούς μου πάντα με αποκαλούσε Μαλάλα - Το πιο χαρούμενο κορίτσι στον κόσμο και σήμερα είμαι πολύ χαρούμενη που βρισκόμαστε μαζί για έναν σπουδαίο σκοπό.

Αυτό το βραβείο δεν είναι απλά για μένα. Είναι γι' αυτά τα ξεχασμένα παιδιά, που επιθυμούν εκπαίδευση. Είναι γι' αυτά τα φοβισμένα παιδιά, που επιθυμούν ειρήνη. Είναι γι' αυτά τα χωρίς φωνή παιδιά, που επιθυμούν αλλαγή.

Είμαι εδώ για να υπερασπιστώ τα δικαιώματά τους, να υψώσω τη φωνή τους. Δεν είναι η ώρα να τα λυπόμαστε. Είναι ώρα ν' αναλάβουμε δράση, ώστε να γίνει η τελευταία φορά, που βλέπουμε ένα παιδί να στερείται την εκπαίδευση.

Ανακάλυψα ότι οι άνθρωποι με περιγράφουν με πολλούς, διαφορετικούς τρόπους. 

Κάποιοι με αποκαλούν το κορίτσι, που πυροβολήθηκε από τους Ταλιμπάν.

Και κάποιοι, το κορίτσι που αγωνίστηκε για τα δικαιώματά του.

Ορισμένοι άνθρωποι με αποκαλούν τώρα "τιμημένη με Νόμπελ".

Απ' όσο ξέρω, είμαι απλά ένα αφοσιωμένο και πεισμωμένο άτομο, που επιθυμεί να δει κάθε παιδί να λαμβάνει ποιοτική εκπαίδευση, που επιθυμεί ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες και που επιθυμεί ειρήνη σε κάθε γωνιά του κόσμου.

Η εκπαίδευση είναι μια από τις ευλογίες της ζωής - και μια από τις αναγκαιότητές της. Αυτή ήταν η εμπειρία μου κατά τη διάρκεια των 17 χρόνων της ζωής μου. Στο σπίτι μου στην κοιλάδα Σουάτ, στα βόρεια του Πακιστάν, πάντοτε αγαπούσα το σχολείο και να μαθαίνω καινούρια πράγματα. Θυμάμαι όταν οι φίλες μου κι εγώ στολίζαμε τα χέρια μας με χένα σε ειδικές περιστάσεις. Αντί να ζωγραφίζουμε λουλούδια και σχέδια, ζωγραφίζαμε τα χέρια μας με μαθηματικούς τύπος και εξισώσεις. 

Είχαμε μια δίψα για εκπαίδευση, επειδή το μέλλον ήταν ακριβώς εκεί σ' εκείνη την αίθουσα. Καθόμασταν και διαβάζαμε και μαθαίναμε μαζί. Αγαπούσαμε να φοράμε καθαρές και τακτοποιημένες σχολικές ποδιές και καθόμασταν εκεί με μεγάλα όνειρα στα μάτια μας. Επιθυμούσαμε να κάνουμε τους γονείς μας περήφανους και ν' αποδείξουμε ότι μπορούσαμε ν' αριστεύσουμε στις σπουδές μας και να επιτύχουμε πράγματα, τα οποία ορισμένοι άνθρωποι πιστεύουν ότι μπορούν να τα πετύχουν μόνο τ' αγόρια. 

Τα πράγματα δεν παρέμειναν ίδια. Όταν ήμουν 10 ετών, η Σουάτ, που ήταν ένας τόπος ομορφιάς και τουρισμού, ξαφνικά άλλαξε σ' έναν τόπο τρομοκρατίας. Περισσότερα από 400 σχολεία καταστράφηκαν. Κορίτσια σταμάτησαν να πηγαίνουν στο σχολείο. Οι γυναίκες μαστιγώνονταν. Αθώοι άνθρωποι σκοτώθηκαν. Όλοι υποφέραμε. Και τα όμορφα όνειρά μας μετατράπηκαν σε εφιάλτες. 

Η εκπαίδευση μετατράπηκε από δικαίωμα σε έγκλημα. 

Όμως, όταν ο κόσμος μου ξαφνικά άλλαξε, οι προτεραιότητές μου άλλαξαν μαζί.

Είχα δύο επιλογές. Η μία ήταν να παραμείνω σιωπηλή και να περιμένω να σκοτωθώ. Και η δεύτερη ήταν να μιλήσω και μετά να σκοτωθώ. Επέλεξα τη δεύτερη. Αποφάσισα να μιλήσω.

Οι τρομοκράτες προσπάθησαν να μας σταματήσουν και επιτέθηκαν σ' εμένα και τις φιλές μου στις 9 Οκτωβρίου 2012, όμως οι σφαίρες τους δεν μπορούσαν να νικήσουν. 

Επιβιώσαμε. Και από εκείνη τη μέρα, οι φωνές μας μονάχα δυνάμωσαν.

Αφηγούμαι την ιστορία μου, όχι επειδή είναι μοναδική, αλλά επειδή δεν είναι.

Είναι η ιστορία πολλών κοριτσιών.

Σήμερα, λέω και τις δικές τους ιστορίες. Έφερα μαζί μου στο Όσλο, κάποιες από τις αδερφές μου, που μοιράζονται αυτήν την ιστορία, φίλες από το Πακιστάν, τη Νιγηρία και τη Συρία. Οι γενναίες αδερφές μου Σαζία και Καϊνάτ Ριάζ, που επίσης πυροβολήθηκαν εκείνη την ημέρα στη Σουάτ μαζί μου. Πέρασαν κι αυτές από ένα τραγικό τραύμα. Επίσης η αδερφή μου Καϊνάτο Σόμρο από το Πακιστάν, που υπέφερε ακραία βία και κακοποίηση, ακόμη κι ο αδερφός της σκοτώθηκε, όμως εκείνη δεν υπέκυψε.

Και μαζί μου είναι κορίτσια, τα οποία γνώρισα κατά την καμπάνια μου για το Ίδρυμα Μαλάλα, που τώρα είναι σαν αδερφές μου, η θαρραλέα 16χρονη αδερφή μου Μεζόν από τη Συρία, που τώρα ζει στην Ιορδανία σ' ένα στρατόπεδο προσφύγων και πηγαίνει από σκηνή σε σκηνή βοηθώντας κορίτσια και αγόρια να μάθουν. Και η αδερφή μου Αμινά από το βορρά της Νιγηρίας, όπου η Μπόκο Χαράμ απειλεί και απαγάγει κορίτσια, απλά επειδή επιθυμούν να πάνε στο σχολείο.

Αν και φαίνομαι ως ένα κορίτσι, ένα άτομο, που είναι 160 εκατοστά, αν συμπεριλάβετε τα τακούνια μου, δεν είμαι μια μοναχική φωνή, είμαι πολλές. 

Είμαι η Σαζία.

Είμαι η Καϊνάτ Ριάζ.

Είμαι η Καϊνάτ Σόμρο.

Είμαι η Μεζόν.

Είμαι η Αμινά. Είμαι εκείνα τα 66 εκατομμύρια κορίτσια, που είναι εκτός σχολείου.
Οι άνθρωποι συνηθίζουν να με ρωτούν γιατί η μόρφωση είναι σημαντική για τα κορίτσια. Η απάντησή μου είναι πάντοτε η ίδια.
Αυτό που έμαθα από τα πρώτα δύο κεφάλαια του Ιερού Κορανίου είναι η λέξη Iqra, που σημαίνει "διάβασε" και η λέξη nun wal-qalam, που σημαίνει "με το στυλό".
Κι επομένως, όπως είπα πέρυσι στα Ηνωμένα Έθνη, "Ένα παιδί, ένας δάσκαλος, ένα στυλό και ένα μολύβι μπορούν ν' αλλάξουν τον κόσμο".
Σήμερα, στο μισό κόσμο βλέπουμε γρήγορη πρόοδο, εκσυχρονισμό και ανάπτυξη. Ωστόσο, υπάρχουν χώρες, όπου εκατομμύρια εξακολουθούν να υποφέρουν από τα πολύ παλιά προβλήματα της πείνας, της φτώχειας, της αδικίας και των συγκρούσεων.
Πράγματι, το 2014 θυμόμαστε ότι έχει περάσει ένας αιώνας από την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όμως ακόμη δεν έχουμε μάθει όλα τα μαθήματα, που αναδείχθηκαν από την απώλεια εκείνων των εκατομμυρίων ζωών πριν από εκατό χρόνια.
Υπάρχουν ακόμη συγκρούσεις, στις οποίες εκατοντάδες χιλιάδες αθώων ανθρώπων έχασαν τις ζωές τους. Πολλές οικογένειες έγιναν πρόσφυγες στη Συρία, στη Γάζα και στο Ιράκ. Υπάρχουν ακόμη κορίτσια, που δεν έχουν την ελευθερία να πάνε στο σχολείο στη βόρειο Νιγηρία. Στο Πακιστάν και στο Αφγανιστάν βλέπουμε αθώους ανθρώπους να σκοτώνονται σε επιθέσεις αυτοκτονίας και σε εκρήξεις βομβών.
Πολλά παιδιά στην Αφρική δεν έχουν πρόσβαση στο σχολείο εξαιτίας της φτώχειας.
Πολλά παιδιά σε Ινδία και Πακιστάν στερούνται το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση, εξαιτίας των κοινωνικών ταμπού ή επειδή έχουν εξαναγκασθεί στην παιδική εργασία και τα κορίτσια σε παιδικούς γάμους.
Μία από τις πολύ καλές μου φίλες στο σχολείο, ίδια ηλικία με μένα, ήταν πάντοτε ένα τολμηρό, με αυτοπεποίθηση κορίτσι και ονειρευόταν να γίνει γιατρός. Όμως το όνειρό της παρέμεινε όνειρο. Στην ηλικία των 12 εξαναγκάσθηκε να παντρευτεί και σύντομα απέκτησε γιο σε μια ηλικία, όταν η ίδια ήταν παιδί - μόλις 14. Ξέρω ότι η φίλη μου θα γινόταν μια πολύ καλή γιατρός.
Όμως δεν μπόρεσε, επειδή ήταν κορίτσι.
Η ιστορία της είναι ο λόγος που αφιερώνω τα χρήματα από το βραβείο Νόμπελ στο Ίδρυμα Μαλάλα, να βοηθήσω να δοθεί στα κορίτσια οπουδήποτε μια ποιοτική μόρφωση και να καλέσω όλους τους ηγέτες να βοηθήσουν κορίτσια όπως εγώ, η Μεζούν και η Αμινά. Ο πρώτος τόπος, όπου θα πάνε αυτά τα χρήματα, είναι εκεί, όπου βρίσκεται η καρδιά μου, να χτιστούν σχολεία στο Πακιστάν - ειδικά στην πατρίδα μου στο Σουάτ και τη Σάνγκλα.
Στο χωριό, ακόμη δεν υπάρχει δευτεροβάθμιο σχολείο για τα κορίτσια. Επιθυμώ να χτίσω ένα, ώστε οι φίλες μου να μπορούν ν' αποκτήσουν μόρφωση - και την ευκαιρία που αυτή συνεπάγεται να εκπληρώσουν τα όνειρά του.
Από εκεί θα ξεκινήσω, όμως δεν θα σταματήσω εκεί. Θα συνεχίσω αυτόν τον αγώνα μέχρι να δω κάθε παιδί στο σχολείο. Αισθάνομαι περισσότερο δυνατή μετά την επίθεση, από την οποία άντεξα, επειδή γνωρίζω ότι κανείς δεν μπορεί να με σταματήσει ή να μας σταματήσει, επειδή τώρα είμαστε εκατομμύρια, στεκόμαστε μαζί.
Αγαπητά αδέρφια, σπουδαίοι άνθρωποι, οι οποίοι έφεραν την αλλαγή, όπως ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και ο Νέλσον Μαντέλα, η Μητέρα Τερέζα και η Αούνγκ Σαν Σου Κι, κάποτε στάθηκαν εδώ σ' αυτή τη σκηνή. Ελπίζω ότι τα βήματα που ο Καλάς Σατιάρτι (σ.σ. ο άνθρωπος με τον οποίο η Μαλάλα μοιράστηκε το Νόμπελ Ειρήνης) και εγώ έχουμε πάρει μέχρι τώρα και θα πάρουμε σ' αυτό το ταξίδι θα φέρουν επίσης αλλαγή - διαρκή αλλαγή.
Η μεγάλη μου ελπίδα είναι ότι αυτή θα είναι η τελευταία φορά, που θα πρέπει να αγωνιστούμε για την μόρφωση των παιδιών μας. Θέλουμε όλοι να ενωθούν και να μας υποστηρίξουν στην καμπάνια μας, ώστε να μπορέσουμε να το επιλύσουμε αυτό μια για πάντα.
Όπως είπα, έχουμε ήδη κάνει πολλά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Τώρα είναι η ώρα να κάνουμε ένα άλμα.
Δεν είναι η ώρα να πούμε στους ηγέτες να συνειδητοποιήσουν πόσο σημαντική είναι η εκπαίδευση - ήδη το γνωρίζουν. Τα παιδιά τους είναι σε καλά σχολεία. Τώρα είναι η ώρα να τους καλέσουμε ν' αναλάβουν δράση.
Ζητάμε από τους παγκόσμιους ηγέτες να ενωθούν και να κάνουν την εκπαίδευση την πρώτη τους προτεραιότητα.
Πριν δεκαπέντε χρόνια, οι παγκόσμιοι ηγέτες αποφάσισαν για μια σειρά στόχων, τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας. Στα χρόνια που ακολούθησαν, έχουμε δει κάποια πρόοδο. Ο αριθμός των παιδιών, που δεν πηγαίνουν σχολείο, μειώθηκε στο μισό. Ωστόσο, ο κόσμος επικεντρώθηκε μόνο στην επέκταση της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και η πρόοδος δεν τους άγγιξε όλους.
Την επόμενη χρονιά, το 2015, αντιπρόσωποι απ' όλον τον κόσμο θα συναντηθούν στα Ηνωμένα Έθνη για ν' αποφασίσουν στους επόμενους στόχους, τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Αυτοί θα καθορίσουν τη φιλοδοξία του κόσμου για τις γενιές, που θα έρθουν. Οι ηγέτες πρέπει ν' αρπάξουν αυτήν την ευκαιρία για να εγγυηθούν μια δωρεάν, ποιοτική πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση για κάθε παιδί.
Κάποιοι θα πουν ότι αυτό δεν είναι πρακτικό ή είναι πολύ ακριβό ή πολύ δύσκολο. Ή ακόμη και απίθανο. Όμως είναι η στιγμή ο κόσμος να σκεφτεί μεγαλύτερα.
Αγαπημένα αδέρφια, ο αποκαλούμενος κόσμος των ενηλίκων μπορεί να το καταλαβαίνει, όμως εμείς τα παιδιά δεν μπορούμε. Γιατί χώρες, που τις αποκαλούμε "δυνατές" είναι τόσο ισχυρές να δημιουργούν πολέμους, αλλά τόσο αδύναμες να φέρουν την ειρήνη; Γιατί το να μοιράζεις όπλα είναι τόσο εύκολο, αλλά το να μοιράζεις βιβλία τόσο δύσκολο; Γιατί το να κατασκευάζεις τανκ είναι τόσο εύκολο, όμως το να χτίζεις σχολεία τόσο δύσκολο;
Καθώς ζούμε στη σύγχρονη εποχή, στον 21ο αιώνα και όλοι πιστεύουμε ότι τίποτε δεν είναι αδύνατο. Μπορούμε να φτάσουμε στο φεγγάρι και ίσως σύντομα θα προσγειωνόμαστε στον Άρη. Τότε σ' αυτόν, τον 21ο αιώνα, πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι ότι τα όνειρά μας για μια ποιοτική εκπαίδευση θα γίνουν επίσης αληθινά.
Επομένως, ας φέρουμε ισότητα, δικαιοσύνη και ειρήνη για όλους. Όχι μόνο οι πολιτικοί και οι παγκόσμιοι ηγέτες, όλοι πρέπει να συνεισφέρουμε. Εγώ, Εσείς, Είναι το καθήκον μας.
Επομένως πρέπει να δουλέψουμε... και όχι να περιμένουμε.
Καλώ τα παιδιά να να σηκωθούν σ' όλον τον κόσμο.
Αγαπημένα αδέρφια, ας γίνουμε η πρώτη γενιά που θα αποφασίσει ότι θα είναι η τελευταία.
Οι άδεις σχολικές αίθουσες, οι χαμένες παιδικές ηλικίες, χαμένες δυνατότητες - ας τελειώσουν αυτά πράγματα μαζί μας.
Ας είναι αυτή η τελευταία φορά που ένα αγόρι ή ένα κορίτσι περνά την παιδική του ηλικία σ' ένα εργοστάσιο.
Ας είναι αυτή η τελευταία φορά που ένα κορίτσι εξαναγκάζεται σ' έναν παιδικό γάμο.
Ας είναι αυτή η τελευταία φορά που ένα αθώο παιδί χάνει την ζωή του στον πόλεμο.
Ας είναι αυτή η τελευταία φορά που μια σχολική αίθουσα παραμένει άδεια.
Ας είναι αυτή η τελευταία φορά που σ' ένα κορίτσι λέγεται ότι η μόρφωση είναι έγκλημα και όχι δικαίωμα.
Ας είναι αυτή η τελευταία φορά που ένα παιδί βρίσκεται εκτός σχολείου.
Ας ξεκινήσουμε αυτό το τέλος.
Αυτό ας τελειώσει μαζί μας.
Και ας χτίσουμε ένα καλύτερο μέλλον εδώ και τώρα.
Σας ευχαριστώ".

Και στα αγγλικά: http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/2014/yousafzai-lecture_en.html


Σχετικά θέματα:
-- Η συναρπαστική ομιλία που είχε εκφωνήσει η Μαλάλα στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Ιούλιο του 2013: "Ένα παιδί, ένας δάσκαλος, ένα μολύβι και ένα βιβλίο μπορούν ν' αλλάξουν τον κόσμο".
-- Μαλάλα, το κορίτσι από το Πακιστάν, που στοχοποιήθηκε από τους Ταλιμπάν και βραβεύτηκε με το Νόμπελ Ειρήνης. 12 φράσεις της που εμπνέουν όλους μας