Ποιοι ήταν οι δημοφιλέστεροι τουριστικοί προορισμοί στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 1932 σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία;

Το Δεκέμβριο του 1932, ο ελληνικός οργανισμός Τουρισμού ανακοίνωσε τα επίσημα στοιχεία για την κίνηση των παραθεριστών στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα κατά το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, δηλαδή πόσοι επισκέφτηκαν το κάθε νησί, τον κάθε νομό, αλλά και ειδικότερα την κάθε περιοχή. Όπως δημοσιεύτηκαν τα στοιχεία στον τύπο της εποχής, δεν διευκρινίζεται η μεθοδολογία, πώς δηλαδή κατάφεραν να αποτυπώσουν τα ακριβή νούμερα των επισκεπτών σε μια εποχή, όπου ο τουρισμός - όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς - δεν είχε ακόμα αποκτήσει το διεθνή χαρακτήρα, αλλά ούτε και την οργάνωση και τη μαζικότητα των μεταπολεμικών χρόνων. Ενδεχομένως καταμετρήθηκαν οι κατά τόπον διανυκτερεύσεις των επισκεπτών. Τα στοιχεία πάντως για την τουριστική κίνηση του 1932 είναι πολύ ενδιαφέροντα, σκιαγραφώντας εμμέσως τις καλοκαιρινές συνήθεις των Ελλήνων (που άλλωστε αποτελούσαν τον κύριο όγκο των παραθεριστών), αλλά και τις διαφορές του τότε με το σήμερα, 86 χρόνια μετά.

Δημοφιλέστερος προορισμός το καλοκαίρι του 1932 ήταν το μη παραθαλάσσιο Μαρούσι, που τότε ήταν απλά... χωριό! Επτάμιση χιλιάδες υπολογίστηκαν οι επισκέπτες της κοινότητας Αμαρουσίου, υπερδιπλάσιοι του δεύτερου δημοφιλέστερου προορισμού, που ήταν η Τήνος με 3.420 επισκέπτες. Σύμφωνα πάντως με την ανάλυση της τοπικής εφημερίδας Αστήρ της Τήνου, το νησί των Κυκλάδων ήταν πρώτο σε παραθεριστική κίνηση, «διότι το Αμαρούσιον δεν δύναται να κριθή ως παραθεριστικόν κέντρον· αλλ' είνε τούτο σανατόριον διά τους πάσχοντας, φυματικούς ιδίως».

Αναλυτικότερα, τα νησιά με τη μεγαλύτερη τουριστική κίνηση το καλοκαίρι του 1932 ήταν: 

Τήνος …………	3420
Μύκονος ……...	2000
Άνδρος ………..	1463
Σπέτσες ……….	1200
Λέσβος ……….	1030
Κύθηρα ……….	1020
Χίος …………..	958
Πάρος ………...	845
Κεφαλλονιά …..	744
Κέα …………...	500
Σίφνος ………...	500
Αίγινα ………...	500
Πόρος ………...	425
Ικαρία ………...	416
Σαλαμίνα ……..	350
Σύρος ………....	340
Κέρκυρα ……...	298
Αμοργός ……...	267
Κίμωλος ……...	250
Νάξος ………...	212
Θάσος ………...	172
Ίος …………….	120
Σκύρος ………..	70
Σάμος …………	45

Από τον κατάλογο λείπουν παραδόξως αρκετά νησιά του Ιονίου και οι Σποράδες, ενώ για προφανείς λόγους δεν αναφέρονταν στοιχεία για τα Δωδεκάνησα, τα οποία ανήκαν στην Ιταλία. 

Στην Αττικοβοιωτία, οι δημοφιλέστεροι προορισμοί ήταν οι εξής: 

Μαρούσι ……........	7000
Κηφισιά ………….	2000
Βίλλια ………........	1500
Πέραμα …………..	1475
Νέα Ερυθραία ........	1000
Πόρτο Ράφτη και Μαρκόπουλο	679
Σούνιο ……………	500
Κιούρκα ………….	450
Μενίδι – Πάρνηθα .	444
Νέα Πέραμος …….	388
Αμπελάκια ……….	380
Δαφνί …………….	320
Τατόι ……………..	242
Λεγραινά …………	160
Σάλεσι ………........	145
Χασιά …………….	140
Κάλαμος …………	80
Ασπρόπυργος …….	79
Μπάφι ……………	75
Άγιος Μερκούριος .	53
Ανάβυσσος ………	50
Σκάλα Ωρωπού …..	45
Καπανδρίτι ………	45
Βαρυμπόμπη ……..	41

Αναλυτικά στοιχεία δημοσιεύτηκαν επίσης για τις τουριστικές περιοχές του νομού Αργολιδοκορινθίας....:

Τρίκαλα …………..	320
Βελλίνα …………...	100
Ισθμία …………….	100
Τόλο ……………...	100
Κιάτο ……………...	80
Κλημέντι ………….	80
Μπισσία …………...	70
Άκρον ……………..	40
Καίσαρη …………...	35
Κάτω Δημηνιό …….	25
Μάνα ………………	20

... για το νομό Αρκαδίας....:

Βυτίνα ……………..	250
Στεμνίτσα ………….	230
Ζατουνά …………...	200
Λαγκάδια ………….	135
Δημητσάνα ………...	82
Παρθένιο …………	25

... και για το νομό Αχαΐας:

επαρχία Καλαβρύτων ……	1165
επαρχία Αιγιαλείας ……...	750
επαρχία Πατρών ………....	525

Και αυτός ήταν ο αριθμός επισκεπτών ανά νομό (για ορισμένους έστω νομούς της χώρας), χωρίς όμως τα στοιχεία να εξειδικεύονται ανά τόπο παραθερισμού:

Λάρισας …………..	5533
Τρικάλων …………	5361
Θεσσαλονίκης …….	4584
Λακωνίας …………	3122
Σερρών ……………	1472
Χαλκιδικής ……….	1270
Πέλλας ……………	1192
Φθιωτιδοφωκίδας ...	983
Μεσσηνίας ………..	595
Χανίων …………....	473
Ροδόπης …………..	394
Ηλείας …………….	279
Ηρακλείου ………..	274
Ιωαννίνων ………...	207
Φλώρινας …………	199
Κοζάνης …………..	180
Ρεθύμνου …………	180
Καβάλας ………….	174
Πρέβεζας …………	140

ΤΟ... ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ

Η Τήνος δεν ήταν απλά ο μεμονωμένα δημοφιλέστερος – ή έστω δεύτερος πιο δημοφιλής μετά το Μαρούσι – τουριστικός προορισμός των Ελλήνων για το 1932, αλλά κι ένας από τους παλιότερους. Κύριο τουριστικό όπλο του νησιού ήταν – και παραμένει – ο ναός της Ευαγγελιστρίας, ο οποίος κατά τα πρώτα χρόνια ίδρυσης του ελληνικού κράτους αποτελούσε πόλο έλξης επισκεπτών όχι μόνο το Δεκαπενταύγουστο, αλλά κυρίως κατά τη γιορτή του Ευαγγελισμού.

Είναι χαρακτηριστικό το παρακάτω δημοσίευμα της αθηναϊκής εφημερίδας Η Φήμη με ημερομηνία 20.03.1840:

«Η Τήνος ήδη κατέστη διά του ιερού της Ευαγγελιστρίας Ναού άγιος της Ελλάδος τάφος· κατά το τρέχον μάλιστα έτος άπειρον πλήθος ευλαβών απανταχόθεν συρρέει αυτόθι, καθ’ ας έχομεν θετικάς πληροφορίας· αλλά το αναχωρήσαν απ’ εδώ πλήθος υπερβαίνει πάσαν ιδέαν· είκοσι πλοία κατάπλεα, το ατμόπλουν, ο Μαξιμηλιανός, χθες ανεχώρησεν εις Τήνον· μεταξύ των άλλων και ο αξιότιμος γεν. των ταχυδρ. διευθ. κ. Γ. Σκούφος, ως και η κ. Μαρινάκη, χάριν ευλαβείας ανεχώρησε χθες δι’ εκεί· εν τέλει χρεωστούμεν να επαινέσωμεν την ακραιφνή ευλάβειαν εις την θρησκείαν των συμπολιτών μας ενδεικνυομένην και από την περίστασιν ταύτην».