"Κανάλι 17". Η απάντηση που είχε δώσει το ΚΚΕ στην... ΥΕΝΕΡΤ παραμονές των εκλογών του 1981!

Ριζοσπάστης, 23.09.1981

Η αλήστου μνήμης τηλεοπτική ΥΕΝΕΔ μπορεί να διέκοψε την εκπομπή της το μακρινό 1982 (και πιο συγκεκριμένα  την 1^η Οκτωβρίου της χρονιάς εκείνης, οπότε έπαψε να υφίσταται ως το κανάλι των Ενόπλων Δυνάμεων, υπάχθηκε στο Υπουργείο Προεδρίας και μετονομάστηκε σε ΕΡΤ2), όμως το όνομά της έχει επιβιώσει στο χρόνο ως απαξιωτικός χαρακτηρισμός της διαχρονικά φιλοκυβερνητικής – σε βαθμό προπαγάνδας – γραμμής των δελτίων ειδήσεων και των ενημερωτικών εκπομπών της δημόσιας τηλεόρασης – με μοναδική εξαίρεση την περίοδο πριν το κλείσιμο της ΕΡΤ τον Ιούνιο του 2013, όταν η τότε ελληνική κυβέρνηση δεν άντεξε να χρηματοδοτεί ένα μέσο ενημέρωσης, που ασκούσε κριτική στα πεπραγμένα της.

Βέβαια, υπάρχει ένα λάθος σ’ αυτόν το χαρακτηρισμό. Η ΥΕΝΕΔ δεν ήταν το μοναδικό τηλεοπτικό δίκτυο της εποχής. Εξίσου φιλοκυβερνητική προπαγάνδα έκανε και η ΕΡΤ, η οποία σε καμία περίπτωση δεν προσέφερε αντικειμενική και ανεξάρτητη ενημέρωση, ώστε τα κόμματα της αντιπολίτευσης εκείνης της εποχής (πριν το 1981) επέκριναν συνολικά τη σε βάρος τους μεροληψία από την… ΥΕΝΕΡΤ!

Πώς όμως οι αντιπολιτευόμενες παρατάξεις θα επικοινωνούσαν το πολιτικό μήνυμά τους με το ευρύ κοινό έχοντας ελάχιστα μέσα στη διάθεσή τους, δεδομένου μάλιστα ότι ήταν παράνομη και η ιδιωτική ραδιοφωνία, εν όψει των κρίσιμων εκλογών της 18^ης Οκτωβρίου 1981; Τα περιθώρια ήταν ελάχιστα έως ασφυκτικά. Το μεγαλύτερο δε πρόβλημα αντιμετώπιζε το ΚΚΕ, το οποίο μπορεί να έθετε ως εκλογικό στόχο το υπερφιλόδοξο 17%, όμως ήταν ακόμη πολύ μικρό για να ληφθεί σοβαρά από τις διοικήσεις των δύο καναλιών και εντελώς παραγκωνισμένο από την τηλεοπτική ενημέρωση!

Η λύση δόθηκε μέσα από ένα διαφορετικό κανάλι, που προσέφερε μια εναλλακτική, καυστική ματιά της επικαιρότητας στους θεατές του. Ήταν το Κανάλι 17 (με τον αριθμό «17» να αντιπροσωπεύει τον εκλογικό στόχο του κόμματος), που εξέπεμψε σε πλατείες, καφενεία και στα εκλογικά κέντρα του ΚΚΕ σ’ όλη την Ελλάδα τις παραμονές των εκλογών του 1981!

Στην πραγματικότητα, βέβαια, το Κανάλι 17 δεν ήταν ένας κανονικός τηλεοπτικός σταθμός, αλλά ένα πρωτοφανές «φιλμ-επιθεώρηση» κατά το χαρακτηρισμό του Δημητρίου Ραβάνη-Ρεντή, ο οποίος είχε γράψει τους διαλόγους της ταινίας μαζί με τον Μποστ. Ουσιαστικά,  οι δημιουργοί του «Καναλιού 17» έπλασαν ένα φανταστικό τηλεοπτικό σταθμό που πατούσε στο πρόγραμμα των κρατικών καναλιών και διακωμωδούσε την μονόπλευρη ενημέρωσή τους προπαγανδίζοντας παράλληλα το πολιτικό πρόγραμμα του ΚΚΕ. Η ιδέα ανήκε στους Ραβανή-Ρεντή, το σκηνοθέτη Λευτέρη Χαρωνίτη και την ηθοποιό Νίκη Τριανταφυλλίδη, η οποία ανέλαβε και τη διεύθυνση παραγωγής.

Πολλοί ήταν οι ηθοποιοί που συμμετείχαν στα διάφορα σκετσάκια, που σατίριζαν τη μονόπλευρη τηλεοπτική ενημέρωση της ΕΡΤ και της ΥΕΝΕΔ: Ελένη Ανουσάκη, Αγνή Βλάχου, Νίκος Δάφνης, Βασίλης Διαμαντόπουλος, Κώστας Καζάκος, Λυκούργος Καλλέργης, Κώστας Καραγιώργης, Δάνης Κατρανίδης, Τζένη Κολλάρου, Ηλίας Λογοθέτης, Τ. Παπαδάκης, Ελένη Σφήκα, Ταϋγέτη και ο Μίμης Φωτόπουλος, ο οποίος μάλιστα δήλωνε με ενθουσιασμό στο Ριζοσπάστη (23/9/1981): «Άμα θέλουν, καλλιτέχνες και συγγραφείς μπορούν να φτιάξουν πράγματα που νά ναι μέσα απ’ την ζωή, να παίρνουν σωστές θέσεις, να σατιρίζουν εύστοχα τα επίκαιρα κοινωνικά μας προβλήματα. Αυτή η προσπάθεια ίσως αποτελέσει την αφετηρία για κάτι μονιμότερο. Για να μπορέσουμε να δώσουμε κάτι καλύτερο απ’ αυτά που πλασάρει η καταταλαιπωρημένη τηλεόραση. Το Κανάλι 17 έχει σαν στόχο του το στόχο πολλών λαϊκών ανθρώπων. Το στόχο του 17%. Και ο στόχος αυτός δεν είναι εξωπραγματικός, μπορεί να πραγματοποιηθεί, αρκεί να το πιστέψουμε και να παλέψουμε γι’ αυτόν».

Το σήμα έναρξης του υποτιθέμενου τηλεοπτικού σταθμού ήταν μια υδρόγειος σφαίρα που γύριζε και τελικά σταματούσε στην Ελλάδα. Στη συνέχεια εμφανιζόταν ως εκφωνήτρια η Νίκη Τριανταφυλλίδη, η οποία και ανακοίνωνε τα ονόματα όλων των συντελεστών μπροστά και πίσω από τις κάμερες, οι οποίοι – αξίζει να υπογραμμιστεί – δεν πληρώθηκαν, αλλά εργάστηκαν εθελοντικά «υπέρ του κόμματος». Ακολουθούσε μια σύντομα εμφάνιση του Λυκούργου Καλλέργη, ο οποίος προσπαθούσε να εξηγήσει στους θεατές το στόχο του 17% (που θα επέτρεπε στο ΚΚΕ, αν συγκέντρωνε ένα τόσο μεγάλο ποσοστό, να περάσει στο β γύρο κατανομής εδρών και να είχε επομένως ισχυρότερη παρουσία στην επόμενη Βουλή) και το πρόγραμμα του καναλιού άρχιζε...

Η πρώτη εκπομπή ήταν – τι άλλο; - κινούμενα σχέδια, όπως άλλωστε ξεκινούσε συνήθως το πρόγραμμα της κρατικής τηλεόρασης, αλλά με πολιτικό περιεχόμενο. Ακολουθούσε μια εκπομπή «επιστημονικών θεμάτων», στην οποία παρουσιαζόταν η επίσκεψη της παραπαίουσας Νέας Δημοκρατίας στο γιατρό. Η διάγνωσή του; «... όραση κατεστραμμένη/ ακοή παγιδευμένη/ πίεση 17. Όπως βλέπεις, μ’ όλ’ αυτά η καημένη η κοκόνα δεν τον βγάζει το χειμώνα…»!

Αμέσως μετά, η Ταϋγέτη (η δεύτερη μετά τη Γεωργία Βασιλειάδου πιο γνωστή «άσχημη» του ελληνικού κινηματογράφου) σατίριζε τη θρησκευτικοπατριωτικού περιεχομένου εκπομπή «Μορφές και θέματα» της Αλίκης Νικολαΐδου μιλώντας για τη μεγάλη «αποκάλυψη», το «μαύρος νέφος», τα σιδερένια όπλα που σκεπάζουν τον ουρανό κ.ά. Ο δε Μίμης Φωτόπουλος στο ρόλο ενός ταλαίπωρου θεατή σχολίαζε τις «πολιτικο-οικονομικές αναλογίες» καταλήγοντας στο συμπέρασμα: «Ταμάμ τα 7 χρόνια της Ν.Δ.».

Ο Κώστας Καζάκος παρουσίασε ένα διαφορετικό δελτίο εξωτερικών ειδήσεων, αφιερωμένο στην «ανθρωπιστική βόμβα νετρονίου και στις αρετές της» διαβάζοντας κείμενα του Μποστ, ενώ το σίριαλ του Καναλιού 17 με τίτλο «Επεισόδιο 1981» και πρωταγωνιστές – μεταξύ άλλων – τους Βασίλη Διαμαντόπουλο, Νίκο Δάφνη και Τάσο Παπαδάκη σατίριζε την είσοδο της Ελλάδας στην ΕΟΚ. Σε μια σκηνή του σίριαλ, μια απλή γυναίκα, καφετζού στο επάγγελμα, σχολίαζε τις προεκλογικές υποσχέσεις του τότε κυβερνώντος κόμματος: «Πω, πω.. όλα αυτά τα κάνετε όταν κυβερνάτε; Και μέχρι τώρα ποιος κυβερνούσε;».

Όμως το Κανάλι 17 είχε και… μουσικοχορευτικό διάλειμμα με την Ελένη Ανουσάκη να τραγουδάει στην κεντρική αγορά σε στίχους Ραβάνη-Ρεντή και σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου: «Καπέλο από το ΝΑΤΟ και ΕΟΚ/ σε καπελώνουν πριν καλά το νιώσεις. Σειρά σου πια λαέ να κάνεις μπλοκ/ σειρά σου πια για να του καπελώσεις».

Στο δελτίο ειδήσεων των 12, ο μπερδεμένος εκφωνητής του Καναλιού 17 ανακάτεψε τις δηλώσεις των επισήμων με διαφημιστικά σλόγκαν. Έτσι, σε ερώτηση για το τι γινόταν στο Αιγαίο, ο αρμόδιος υπουργός απάντησε «Τι-τι-ρι-τι-τι Αιγαίο», κατά το δημοφιλές τραγουδάκι της Μαριάννας Τόλη στη διαφήμιση του αλατιού «Αιγαίο»! Σε άλλη πάλι δήλωσε, οι ψηφοφόροι της ΝΔ ενόψει των εκλογών της 18^ης Οκτωβρίου περιγράφονταν «και τι κουτί-κουτί/ και τι κουτί-κουτί», όπως έλεγε το τραγουδάκι άλλης επιτυχημένης διαφήμισης, όπου βέβαια ο θεατής ακούγοντας τη λέξη «κουτί» την αντιλαμβανόταν με άλλη ορθογραφία (όπου –ι βλ. – οι)! Επικό τρολάρισμα που θα το ζήλευε ακόμη και το Luben.tv σε μια εποχή με πολύ λιγότερες δυνατότητες σε σχέση με τη σημερινή και την παντοκρατορία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Και μετά το νυχτερινό δελτίο ήταν η ώρα του μεταμεσονύχτιου θρίλερ. Τίτλος του: «Ο Καραγκιόζης ψηφοφόρος» με τις φιγούρες του καραγκιοζοπαίχτη Βάγγου! «Γιατί, ρε Χατζηαβάτη, δεν δίνεις τα χέρια με τον Μπαρμπαγιώργο;» ρωτούσε ο Καραγκιόζης τον άσπονδο φίλο του κι εκείνος του απαντούσε: «Για να μην θυμώσει ο Σουλτάνος...». Ο δε Μπαραμπαγιώργος προπαγάνδιζε υπέρ του στόχου του ΚΚΕ για ποσοστό 17% και πέρασμα στη «δεύτερη μοιρασιά» των εδρών περιγράφοντας το «ληστρικό» εκλογικό σύστημα, το οποίο, κατά την περιγραφή του, κινούταν στη λογική «ένα γω, ένα συ, ένα γω. Ένα εγώω, ένα συ, ένα εγώ. Ένα εγώωω, ένα συ, ένα εγώ». Και το πρόγραμμα του σταθμού έκλεισε (μαζί φυσικά και η ταινία) με τη Μαρία Δημητριάδη να ερμηνεύει το τραγούδι «Ρόδι» του Θάνου Μικρούτσικου.

Ο στόχος του 17% δεν επιτεύχθηκε τελικά για το ΚΚΕ, που περιορίστηκε στο 10.94% (το καλύτερο ωστόσο ποσοστό του κόμματος σε εθνικές εκλογές), αρκετά χαμηλότερο από το 12.84% των ευρωεκλογών, που πραγματοποιήθηκαν την ίδια μέρα. Η ταινία προφανώς δεν ξαναπροβλήθηκε μετά το τέλος της προεκλογικής περιόδου, είναι άγνωστο τι απέγινε το φιλμ, όμως θα ήταν πολύτιμη η ανεύρεσή του, αν μη τι άλλο ως το πρώτο δείγμα κινηματογραφικής/τηλεοπτικής σάτιρας, έστω κι αν η σάτιρα αυτή είχε έντονα κομματικό και όχι ανεξάρτητο χαρακτήρα.