Από την προϊστορία του γκολφ στην Ελλάδα

 Το γκολφ δεν είναι ένα άθλημα ιδιαίτερα διαδεδομένο στην Ελλάδα. Η παρουσία του στη χώρα μας συνδέεται κυρίως με την άνθηση του τουρισμού από τη δεκαετία του 1960, οπότε άρχισαν να κατασκευάζονται μεγάλα γήπεδα διεθνών προδιαγραφών σε ξενοδοχειακά συγκροτήματα πέντε αστέρων για πελάτες με γεμάτα πορτοφόλια. Αυτός είναι ένας λόγος που για ορισμένους το γκολφ εσφαλμένα δεν θεωρείται καν άθλημα, αλλά χόμπι των πλουσίων και των… πολιτικών (βλέπε τον Κωνσταντίνο Καρμανλή τον μεγαλύτερο).  Άλλωστε μέχρι πρότινος δεν αποτελούσε καν ολυμπιακό άθλημα (με εξαίρεση τους Ολυμπιακούς του 1900 και του 1904), κάτι που άλλαξε από το 2016, οπότε το γκολφ επανεντάχθηκε στη μεγάλη οικογένεια των αθλημάτων των θερινών ολυμπιακών αγώνων.

Αν η επίσημη ιστορία του γκολφ στην Ελλάδα θα λέγαμε ότι ξεκινάει τη δεκαετία του 1960, στην πραγματικότητα απόπειρες εισαγωγής του στην ελληνική καθημερινότητα έγιναν πολύ νωρίτερα ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα. Το πρώτο δημοσίευμα στον ελληνικό τύπο το εντόπισα στον Νεολόγο της 28.02.1900. Σύμφωνα με αυτό...

«Και το Κρίκετ και το Λων-τέννις επαλαίωσαν. Επέρασεν η μόδα των· διότι τα έμαθαν πολλοί· ακόμη και… Έλληνες! Δι’ αυτό οι ενταύθα ξένοι του Sporting Club προτιμώσιν από τινων εβδομάδων, το Golf. Τ’ είναι πάλιν αυτό το Γκολφ θα ερωτήσητε; Να! είνε ένα ωραιότατον, όσον και δυσκολώτατον αγγλικόν παιγνίδι. Συντελεί εις την άσκησιν των ποδών όσον και των χειρών, όσον και των οφθαλμών».

Η εφημερίδα προχωρούσε σε μια αναλυτική περιγραφή του άγνωστου αθλήματος, το οποίο μάλιστα παρομοίαζε με ένα νεοελληνικό παιχνίδι αποκαλούμενο «Γουρνίτσα»(!), ενώ αποκάλυπτε και τον τόπο όπου είχε κατασκευαστεί μια πρώτη πίστα: στο Γουδή, κοντά στο Νοσοκομείο Παίδων. Εκεί εξασκούσαν τις ικανότητές τους στο γκολφ οι εκπρόσωποι διαφόρων διπλωματικών αποστολών, κυρίως Άγγλοι και Αμερικανοί συνοδευόμενοι από τις συζύγους και τις κόρες τους, αλλά και μέλη της βασιλικής οικογένειας της Ελλάδας (όπως ο βασιλιάς Γεώργιος, ο διάδοχος και η πριγκίπισσα Σοφία), καθώς και οι πρεσβευτές της Τουρκίας και της Ρουμανίας.

Και το δημοσίευμα κατέληγε: «Μετά το πέρας του παιγνιδίου, όλοι είνε κατακόκκινοι, πλήρεις υγείας, διανοητικής ευεξίας και... ορέξεως. Ημείς δε τι κάμνομεν; Εις τι καταγίνεται η νεολαία μας; Όλη την ημέρα, οι νέοι Αθηναίοι σ’ το καφενείο, και σκυμμένοι επάνω σ’ το τραπέζι παρακολουθούσι τας διαφόρους κινήσεις των ξυλίνων στρατιωτών εις το σκάκι ή παίζουσι πικέτο, ακτινοβολούντες εκ χαράς όταν κατορθώσουν να κάμουν 7 και 16 εικοσιτρία και 14...».

Ποιος όμως είχε εισαγάγει πρώτος το γκολφ στην Ελλάδα; Σύμφωνα μ’ ένα δημοσίευμα της εφημερίδας Το Άστυ της 1 Νοεμβρίου 1900, αυτός ήταν ο πρεσβευτής της Τουρκίας, Ριφαάτ βέης. Εκείνος φρόντισε να διασκευασθεί κατάλληλα ο χώρος στο πεδίο του Άρεως (κατά το δημοσίευμα πάντα), όπου δύο φορές την εβδομάδα εξασκούνταν στο γκολφ οι ξένοι της Αθήνας και κυρίως τα μέλη διαφόρων διπλωματικών αποστολών με πρώτους και καλύτερους τους γραμματείς της γερμανικής και της ιταλικής πρεσβείας και φυσικά τον Τούρκο πρέσβη. Μάλιστα το καλοκαίρι, που μεσολάβησε, είχαν διακόψει τα παιχνίδια, για να τα ξαναρχίσουν με την έλευση του φθινοπώρου.

Ένα τρίτο δημοσίευμα περί γκολφ συναντούμε στην εφημερίδα Εστία τον Απρίλιο του 1901, που μας πληροφορούσε ότι ένας από τους καλύτερους παίκτες ήταν ο πρίγκιπας Νικόλαος, ωστόσο ο συντάκτης δεν φαινόταν και πολύ ενθουσιασμένος από το αγώνισμα αποκαλώντας το «ολίγον γεροντίστικο».

 Την ίδια άποψη συμμερίζονταν και πολλοί Αθηναίοι, ώστε τα επόμενα χρόνια το γκολφ παρέμεινε ένα περιθωριοποιημένο αγώνισμα για τους ξένους της ελληνικής πρωτεύουσας. Την άνοιξη του 1913 η Ρωσίδα πριγκίπισσα Ντεμιντώφ κατάφερε(;) να ενοικιάσει από το υπουργείο Οικονομικών 100 στρέμματα στη θέση Κουπάνια της Καισαριανής για δέκα χρόνια, προκειμένου να κατασκευαστεί εκεί γήπεδο, στα τέλη δε του Μαΐου της ίδιας χρονιάς είχε αφιχθεί Γάλλος μηχανικός για το σκοπό αυτό.

Αυτά τουλάχιστον υποστήριζε δημοσίευμα της εφημερίδας Ακρόπολις την εποχή εκείνη, η επιβεβαίωση του οποίου δεν μπορεί να διασταυρωθεί –αν όντως έτσι ή είχαν τα πράγματα ή ήταν απλά μια παραφουσκωμένη φημολογία– εν μέρει και λόγω των σοβαρών εξελίξεων που ακολούθησαν με τον δεύτερο βαλκανικό πόλεμο και την αλλαγή προτεραιοτήτων για την ελληνική κυβέρνηση, αλλά και το ξέσπασμα του λυσσαλέου πρώτου παγκοσμίου πολέμου τον επόμενο χρόνο.

Από κει και πέρα, γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι γύρω στο 1925 ιδρύθηκε Γκολφ-Κλαμπ στην παραλία του Αγίου Κοσμά μεταξύ Παλαιού Φαλήρου και Γλυφάδας. Και μπορεί πολλοί να παρέμεναν δύσπιστοι (δημοσίευμα της Πρωίας τον Μάρτιο του 1927 έκανε λόγο για ένα «σπορ διά τους προνομιούχους» και ότι «το γκολφ δεν είναι από τα σπορτς που είναι δυνατόν να εκλαϊκευθούν», αλλά «είνε δι’ εκείνους που διαθέτουν αυτοκίνητον, χρόνον και χρήμα» και «δεν απαιτεί τα προσόντα της αλκίμου νεότητος»), ωστόσο αυτήν τη φορά η πρωτοβουλία ανήκε σε Έλληνες και όχι σε ξένους διπλωμάτες.

Κάποια ενδεικτικά ονόματα παικτών του γκολφ το 1927: Α. Δεληγεώργης, Κ. Ηλιάσκος, Κ. Εμπειρίκος, Εφέσιος, Μ. Εντού, Κ. Γεωργιάδης, Ι. Γυφλάκης, Μαρ. Πεσμαζόγλου, Γ. Πεσμαζόγλου, Δ. Παπαδιαμαντόπουλος, Αλ. Ρωμανός, Γ. Σακελλαρίδης, Ι. Σερπιέρης, Νίνα Σκαραμαγκά, Α. Σταθάτος, Στάικος, Μπούμπουλη, Δ. Συριώτης, Ν. Ζερβουδάκης, Α. νικολόπουλος, Γ. Μαρίνος, Α. Μελάς, Εσμέ Μεταξά, Ελ. Μεταξά, Λέλα Μελισσινού, Α. Μάτσας, Π. Λυκουρέζος, Σ. Λοβέρδος, Γ. Λογοθετόπουλος, Πύρρος Καραπάνος, Ε. Ιωαννίδης, Γ. Αφεντούλης, Γ. Άννινος, Π. Αποστολίδης, Αραβαντινός, Ε. Αθηνογένης, Μπενάκης, Ιουλ. Βούλτσου, Ν. Μπαλτατζής, Γ. Κοσμαδόπουλος κ.ά.

 Και η -όχι και πολύ καθαρή είναι η αλήθεια- φωτογραφία μιας Ελληνίδας πρωταθλήτριας του γκολφ... αλλά στη γαλλική ομάδα του 1937: