Από την προϊστορία του τηλεφώνου στην Ελλάδα

Στις 20 Οκτωβρίου (π.η.) 1880 γράφτηκε ιστορία, καθώς στο τηλεγραφικό τμήμα του υπουργείου Εσωτερικών πραγματοποιήθηκε η πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία από τον καθηγητή Τιμολέοντα Αργυρόπουλο προς το υπουργείο Στρατιωτικών –τα δύο υπουργεία ήταν ήδη συνδεδεμένα με τηλεγραφικά σύρματα– μέσω τηλεφωνικής συσκευής του συστήματος Γκόβερ (Gower).

«Η επιτυχία υπήρξε πλήρης. Η συνεννόησις δι’ ομιλίας εγίνετο ευκρινεστάτη. Ενόμιζέ τις, ότι συνδιαλέγεται μετά πλησίον αυτού καθημένου. Διακρίνεται ο ομιλών αυτός εκ της φωνής», σχολίαζε την επομένη η πειραϊκή εφημερίδα Ηχώ. Και στις 22.10.1880 η αθηναϊκή εφημερίδα Στοά παρατηρούσε ότι «η μετάδοσις της φωνής εγένετο μετά τόσης τελειότητος και ευκρινίας, ώστε πάντες οι παριστάμενοι εις τα πειράματα εξεπλάγησαν, καθόσον ηκούετο ου μόνον η φωνή, αλλά και ο γέλως και αι συνομιλίαι των εν τη αιθούση ευρισκομένων».

Λίγες εβδομάδες αργότερα, στις 02.12.1880, η Παλιγγενεσία ενημέρωνε τους αναγνώστες της ότι είχε πρόσφατα τοποθετηθεί τηλεφωνική συσκευή στα Εργαστήρια Λαυρίου μετά από πρωτοβουλία του διευθυντή τους, Φωκίωνα Νέγρη, η οποία χρησίμευε για την επικοινωνία στο σιδηρόδρομο των μεταλλείων. Και ο συντάκτης παρατηρούσε με θαυμασμό ότι μέσω του τηλεφώνου «συνδιαλέγεταί τις μετ’ άλλου καθαρώτατα από αποστάσεως πέντε χιλιομέτρων, νομίζει τις ότι ο μετ’ αυτού ησύχως συνδιαλεγόμενος ευρίσκεται εν αυτώ τω δωματίω. Το δε περιεργώτερον ότι μεταδίδεται ακριβώς και το ποιόν αυτό της φωνής, εις τρόπον ώστε να μη παραλάσση το παράπαν η φωνή του συνδιαλεγομένου, ακριβώς ως αν ο ωρισμένος ούτος άνθρωπος ευρίσκετο εκεί παρών και ωμίλει».

Το καλοκαίρι του 1882, η Γενική Τηλεφωνική Εταιρία του Παρισιού απέστειλε τηλεφωνικές συσκευές συστήματος Άδερ, προκειμένου να αξιολογηθούν από το ελληνικό υπουργείο Εσωτερικών, ώστε να προχωρήσει η εγκατάσταση τηλεφωνικού δικτύου μεταξύ ιδιωτών. Την πρωτοβουλία και την επικοινωνία με τη γαλλική τηλεφωνική εταιρία για την αποστολή των συρμάτων και των συσκευών είχαν ο δημοσιογράφος και εκδότης Αντώνιος Στεφανόπολις (η κόρη του, Ιωάννα, έγινε το 1890 η πρώτη φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών) από κοινού μ’ έναν υπάλληλο του υπουργείου Εσωτερικών, τον Νικόπουλο.

«Ημείς το περιμένομεν ανυπομόνως», έγραφε η Νέα Εφημερίς στις 25.07.1882, «διότι ακόπως πλέον θα συνεννοώμεθα μετά των εις τα μάλλον απόκεντρα της πόλεως μέρη φίλων μας. Κατά την μεσημβρίαν λ.χ. θα στέλλωμεν καθ’ όλας τας διευθύνσεις εις τας φιλικάς οικογενείας την τηλεφωνικήν ερώτησιν: - Μήπως έχετε σήμερον σκορδαλιά; Και θα λαμβάνωμεν την απάντησιν ναι ή όχι, ή - Μάλιστα με ψάρι μαγιάτικο. - Εύγε! Έφθασα, περιμένετέ με να συμφάγωμεν. Ή και άλλως. - Θα πάτε εις τα Ολύμπια απόψε; - Καθ’ όλα τα φαινόμενα ναι. – Να ιδωθώμεν λοιπόν εκεί, διότι έχω να σας είπω.».

Ο ρομαντικά αισιόδοξος δημοσιογράφος, που δεν φανταζόταν ότι το τηλέφωνο θα μπορούσε να υποκαταστήσει τη διά ζώσης επικοινωνία των ανθρώπων, αποδείχτηκε υπερβολικά αισιόδοξος. Η κυβέρνηση Τρικούπη πρόβαλε αντιρρήσεις για κάποιους όρους της υποβληθείσας συμφωνίας, η οποία δεν υπογράφηκε τελικά. Έτσι, το Μάιο του 1883 τηλέφωνο διέθεταν μόνο το υπουργείο Ναυτικών, το παλάτι και τα γραφεία του Σιδηροδρόμου (σύμφωνα με την εφημερίδα Μη Χάνεσαι της 12.05.1883), πιθανόν και άλλα υπουργεία και ορισμένες δημόσιες υπηρεσίες.

Το Νοέμβριο του 1883 έγινε η τηλεφωνική σύνδεση διαφόρων αστυνομικών τμημάτων της Αθήνας, τα οποία όμως δεν φαίνεται ότι λειτουργούσαν και πολύ καλά εξαιτίας της έλλειψης ειδικού, που έπρεπε να επιτηρεί τα σύρματα. Γι’ αυτόν το λόγο άλλωστε, στα τέλη του ίδιου μήνα σταμάτησε η τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών και του τελωνείου Πειραιά (εφημερίδα Ακρόπολις, 30.11.1883).

Η ελλιπής συντήρηση του δικτύου καθιστούσε τις όποιες τηλεφωνικές υπηρεσίες μεταξύ των υπηρεσιών μάλλον υποτυπώδεις. Περίπου τεσσεράμισι χρόνια μετά την πρώτη τηλεφωνική δικτύωση των αστυνομικών τμημάτων της πρωτεύουσας, στις 24.06.1888 η Ακρόπολις ενημέρωνε για την υπό εξέλιξη εργασία επιδιόρθωσης και ανακαίνισης των τηλεφώνων της αστυνομίας, τα οποία «είχον περιπέσει από τινος εις αχρηστίαν».

Στις 22.01.1889, η εφημερίδα Το Άστυ δημοσίευσε το πρώτο, όπως εγώ τουλάχιστον εντόπισα στην έρευνά μου, ποίημα εμπνευσμένο από το τηλέφωνο. Γράφτηκε από κάποιον «Ηλί», όπως ήταν το ψευδώνυμό του, στη Ζάκυνθο το 1889.

ΤΗΛΕΦΩΝΟ

Από τα παραθύρια μας με μία κλωστή μετάξι

Εκάμαμε τηλέφωνο για να συνομιλούμε

Κι η γειτονειά δεν ήθελε ποτέ να μας πειράξη

Εις όσα και αν ηθέλαμε κρυφόλογα να ειπούμε.

 

Τρεμουλιαστά τα λόγια μας απ’ την κλωστή περνούσαν

Όταν τους όρκους μου έστελνα και μού στελνε κ’ εκείνη.

Ψιθυρισμοί αγγελικοί στ’ αυτιά μας αντηχούσαν

Όταν φιλήματα η κλωστή αρχίνησε να δίνη.

 

Μα... τράβα εγώ και τράβη αυτή εκόπικ’ η κλωστή μας

Κι η άπιστη δεν γύρισε ποτέ να με κυττάξη!

Τόσο που επείσθηκα κ’ εγώ η αγάπη η εδική μας

Πως εκρατιόταν μοναχά σε μία κλωστή μετάξι.

 

Στις 24 Ιανουαρίου 1890 τοποθετήθηκε τηλεφωνική συσκευή στις φυλακές Συγγρού συνδέοντας όλα τα δωμάτια των καταδίκων με το δωμάτιο του αρχιφύλακα «όστις ακούει και τον ελάχιστον ψίθυρον των φυλακισμένων» (Αθηναϊκή, 01.02.1890).

Ιδιωτικές τηλεφωνικές συνδέσεις δημιουργήθηκαν ελάχιστες και αυτές μετά από χορήγηση άδειας και οπωσδήποτε με έξοδα των ιδιωτών. Στις 9 Αυγούστου 1890 η Εφημερίς σημείωνε ότι είχε επιτραπεί η κατασκευή και συντήρηση «ιδίαις δαπάναις προς αποκλειστικήν αυτών χρήσιν» η τηλεφωνική συγκοινωνία: α) μεταξύ του κεντρικού καταστήματος της εταιρίας αεριόφωτος Αθηνών και του σταθμού της στην πλατεία Ομονοίας, β) μεταξύ του εργοστασίου του Ελληνικού Πυριτιδοποιείου στο Δαφνί και του καταστήματος της Γενικής Πιστωτικής Τράπεζας (με έξοδα του Ελλ. Πυριτιδοποιείου), γ) μεταξύ του κτήματος «Ανάβρυτα» του Ανδρέα Συγγρού στο Μαρούσι, του καταστήματος της Προνομιούχου Τραπέζης Ηπειροθεσσαλίας στην Αθήνα και του σπιτιού του Συγγρού (με δικά του έξοδα), δ) μεταξύ του γραφείου του εργοστασιάρχη Μ. Αρνιώτη στην οδό Αγίου Μάρκου και του ορφανοτροφείου Χατζηκώστα (με έξοδα του πρώτου).

Οι προσπάθειες του Δημοσίου για την εγκατάσταση ιδιωτικού τηλεφωνικού δικτύου επαναλήφθηκαν το 1891, χάρη στις ενέργειες του Ιωάννη Γεωργαντά, γενικού διευθυντή των Ταχυδρομείων και Τηλεγράφων. Τον Οκτώβριο της συγκεκριμένης χρονιάς είχε αποσταλεί το σχετικό υλικό από το εξωτερικό και πραγματοποιήθηκαν οι σχετικές δοκιμές, ενώ είχαν ήδη αρχίσει οι σχεδιασμοί επί χάρτου για την εγκατάσταση των γραμμών, για τον υπολογισμό των δαπανών που έπρεπε να καταβάλει το δημόσιο, αλλά και για το ύψος των χρεώσεων των... μελλοντικών συνδρομητών.

Εδώ βέβαια πρέπει να τονιστεί ότι το ελληνικό κράτος υπολειπόταν –για την ακρίβεια είχε φάει τη σκόνη– της αυτόνομης (υπό οθωμανική επικυριαρχία) Ηγεμονίας της Σάμου. Σύμφωνα με την αθηναϊκή εφημερίδα Επιθεώρησις στις 04.05.1891, η τηλεφωνική επικοινωνία στη Σάμο είχε ξεκινήσει «προ τινών μηνών» και ήδη με τηλεφωνικό σύρμα συνδέονταν μεταξύ τους μια σειρά από χωριά του νησιού: Λιμένας Βαθέος, Μυτιληνιοί, Μαραθόκαμπος, Χώρα, Τηγάνι, Παγώνδα, Σπαθαραίοι, Πύργος, Κουμέικα, Καρλόβασι, Άγιος Κωνσταντίνος, Βουρλιώτας και Κοκάρι, ενώ σχεδιαζόταν η επέκταση του δικτύου και σε άλλα χωριά. Βέβαια δεν γνωρίζουμε πόσοι διέθεταν τηλεφωνικές συσκευές ή αν αντίθετα το σπουδαίο αυτό έργο ήταν περισσότερο έργο βιτρίνας. Πάντως η πρωτοβουλία ανήκε «εις τον ζήλον και την δραστηριότητα του αναλαβόντος την επιχείρησιν κ. Αριστ. Σταματιάδη, προσενεγκόντος ούτω εις την πατρίδα αυτού πολύτιμον υπηρεσίαν». (Πολλά χρόνια αργότερα, το φθινόπωρο του 1900, ο Α. Σταματιάδης υπέγραψε σύμβαση με την κυβέρνηση της -επίσης αυτόνομης- Κρητικής Πολιτείας για την κατασκευή τηλεφωνικής συγκοινωνίας σ’ όλο το νησί και εκμετάλλευσή της επί 35ετία).

Σ’ ό,τι αφορά το ελληνικό κράτος, φαίνεται ότι αρχικά το βάρος δόθηκε στην τηλεφωνική σύνδεση ακριτικών νησιών, τα οποία δεν διέθεταν τηλέγραφο. Έτσι, στις 24 Ιουνίου 1892 σχετικό τηλεγράφημα προς τη διεύθυνση των Τηλεγραφείων και Ταχυδρομείων ενημέρωνε για την έναρξη της τηλεφωνικής συγκοινωνίας μεταξύ των νησιών Ίου και Σικίνου. «Ως αναφέρει ο αποσταλείς προς τον σκοπόν τούτον υπάλληλος, η μεταξύ των ανωτέρω νήσων τηλεφωνική συγκοινωνία εκτελείται ευχερώς, γίνονται δε νυν εργασίαι περί ενώσεως και της νήσου Φολεγάνδρου» (Εφημερίς, 25.06.1892).

Το πρώτο τηλεφώνημα έγινε μεταξύ των δύο σταθμαρχών, οι οποίοι αντάλλαξαν τηλεφωνική «καλημέρα». Όμως ο νέος τρόπος επικοινωνίας έγινε αμέσως προσβάσιμος και για το κοινό. Όπως ενημέρωνε η Ακρόπολις (25.06.1892), μετά την τηλεφωνική επικοινωνία των δύο σταθμαρχών «η τηλεφωνική γραμμή παρεδόθη εις την χρήσιν του κοινού, εις δε εκ των νησιωτών έσπευσε να μεταβιβάση το πρώτον ως είπομεν τηλεφώνημα, καταβάλλων ευχαρίστως τα τηλεφωνικά τέλη».

Δεν είναι ξεκάθαρο αν το σχέδιο για την τηλεφωνική σύνδεση των –τότε ακριτικών– νησιών των Κυκλάδων συνεχίστηκε ή όχι ούτε και αν αυτή η γραμμή Ίου-Σικίνου συνεχίστηκε σε βάθος χρόνου ή έπεσε θύμα έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού. Πάντως η εγκατάσταση κεντρικού τηλεφωνικού δικτύου στην πρωτεύουσα κωλυσιεργούσε σημαντικά, πλην εξαιρέσεων όπως η έναρξη εργασιών για την τηλεφωνική σύνδεση της Εισαγγελίας Αθηνών με όλα τα ανακριτικά γραφεία και με όλα τα αστυνομικά τμήματα της πρωτεύουσας το Δεκέμβριο του 1892.

Ένας λόγος της καθυστέρησης φαίνεται ότι ήταν η διχογνωμία για το πού έπρεπε να τοποθετηθούν τα τηλεφωνικά καλώδια! Διαβάζουμε σχετικά στο Άστυ της 12-13.03.1893: «Είνε γνωστόν, ότι η συστάσα επιτροπήν προς εξέτασιν της αντοχής των διαφόρων οικιών, επί των στεγών των οποίων έμελλον να τοποθετηθούν τα τηλεφωνικά σύρματα, απεφάνθη ότι δύνανται αύται να συγκρατήσωσι και μεγαλείτερα βάρη. Αλλ’ επειδή αι τηλεφωνικαί γραμμαί εν υπαίθρω ευρισκόμεναι και συχνοτέρας επισκευής ανάγκην θα έχουν και θα ασχημίζουν την πόλιν, γίνεται σκέψις να ενωθώσιν οι διάφοροι τηλεφωνικοί σταθμοί οι εκτός της πόλεως ανεγερθησόμενοι, διά καλωδίων. Ένεκα του λόγου τούτου και μέχρις ου ληφθή οριστική απόφασις αναβάλλεται επί τινα χρόνον η σύνδεσις της πόλεως διά τηλεφώνων».

Θα λέγαμε ότι χρονιά σταθμός αποτέλεσε το 1896. Δυνάμει βασιλικού διατάγματος με ημερομηνία 25 Ιανουαρίου, η Γενική Διεύθυνση Ταχυδρομείων και Τηλεγράφων απηύθυνε δημόσια πρόσκληση προς τους κατοίκους της Αθήνας, του Νέου Φαλήρου και του Πειραιά, οι οποίοι επιθυμούσαν να δηλώσουν μέσα σε ορισμένη προθεσμία την εγκατάσταση τηλεφωνικής συγκοινωνίας με υποχρεωτική συνδρομή ενός έτους. Σκοπός ήταν να προσδιοριστεί το ποσό για τα υλικά, αλλά και ο αριθμός των συσκευών που θα προμηθευόταν η υπηρεσία από το εξωτερικό. Μάλιστα διευκρινιζόταν ότι όλες οι υφιστάμενες τηλεφωνικές συγκοινωνίες θα θεωρούνταν ανακλημένες από την 1η Σεπτεμβρίου, ώστε όσοι είχαν ήδη τηλέφωνα και δεν εγγράφονταν ως συνδρομητές, δεν θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν τις συσκευές τους μετά τη συγκεκριμένη ημερομηνία.

Εντάξει, δεν παρατηρήθηκε και καμιά κοσμοσυρροή ενδιαφερομένων. Στην εφημερίδα Το Άστυ της 09.11.1896 διαβάζουμε ότι μέχρι τότε είχαν εγγραφεί μόλις 25 συνδρομητές στην Αθήνα και 15 στον Πειραιά, ενώ εκκρεμούσαν άλλες 15 αιτήσεις ιδιωτών, οι οποίοι περίμεναν από τη Γενική Διεύθυνση Ταχυδρομείων να προμηθευτεί το αντίστοιχο σύρμα, ώστε να συνδεθούν κι αυτοί με το κεντρικό τηλεφωνείο! Η ετήσια συνδρομή είχε οριστεί στις 200 δραχμές, όμως το ποσό αυτό ανέβαινε στις 350 δρχ. για επικοινωνία μεταξύ Αθήνας και Πειραιά. Επιπλέον, μπορούσε κάποιος να πραγματοποιήσει οποτεδήποτε τηλεφωνικές συνδιαλέξεις έναντι 30 λεπτών, όμως η διάρκεια των τηλεφωνημάτων δεν μπορούσε να υπερβεί τα 5 λεπτά της ώρας.

Μεταξύ των πρώτων συνδρομητών ήταν η εφημερίδα Εμπρός, η οποία δημοσίευσε και το πρώτο τηλεφωνικό ρεπορτάζ μετά τη φονική πλημμύρα της 14ης Νοεμβρίου 1896, όταν το τηλεγραφικό δίκτυο είχε κυριολεκτικά καταρρεύσει, ενώ ήταν δύσκολη η πρόσβαση με τα πόδια σε πολλές αθηναϊκές συνοικίες. Ο νεωτερισμός αυτός αποδείχτηκε αναπάντεχη διαφήμιση για την εφημερίδα, που είχε πρωτοεκδοθεί λίγες μέρες νωρίτερα (στις 10 Νοεμβρίου), εκτοξεύοντας την κυκλοφορία της.

Και κάποιες «μικρές» ειδήσεις για όσους αγαπούν τις λεπτομέρειες:

- Ανέκδοτο της εποχής, ήθελε ανώτερο αξιωματικό του ναυτικού να απαντά στον υπουργό, όταν εκείνος τον κάλεσε στο τηλέφωνο, «Με συγχωρείτε, κύριε υπουργέ, διότι είμαι με τα νυχτικά μου»!

- Η τηλεφωνική σύνδεση της Βουλής με τα διάφορα υπουργεία πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 1896.

- Στις αρχές του 1899 απέκτησε τηλέφωνο και το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία» Κηφισιάς, το οποίο με αγγελία του στις εφημερίδες ενημέρωσε τους… όσους συνδρομητές τηλεφώνου (έως 100 στην Αθήνα, όμως ελάχιστοι εξ αυτών ιδιώτες) ότι μπορούσαν πλέον να παραγγέλνουν «γεύματα, προγεύματα ή άλλο τι» μέσω του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρετανία» της Αθήνας, με το οποίο συνεργαζόταν, «ή διά των ιδίων αυτών τηλεφώνων, των συνδεομένων διά του Κέντρου».

- Τον Ιανουάριο του 1900 απέκτησε τηλέφωνο με αριθμό 249 και το ζαχαροπλαστείο του «Γιαννάκη» , ώστε πλέον μπορούσε κανείς να παραγγείλει τηλεφωνικά και το γλυκό του. Και όπως σχολίαζε η Εστία στις 03.02.1900 α λα «Μαντάμ Σουσού», «Αν το ίδιον έκαμνον όλοι οι ζαχαροπλάσται, οι έμποροι των οδών Ερμού, Αιόλου, Σταδίου, οι της Αγοράς, θα ηνάγκαζον τους ιδιώτας να αποκτήσουν και αυτοί τηλέφωνα, θα οικονομούσαν δαπάνας υπηρετών, θα είχον ταχύτητα συνεννοήσεως και το τηλέφωνον θα εθριάμβευε».

- Στις 14 Δεκεμβρίου 1900, σύμφωνα με τον πλέον ενημερωμένο κατάλογο, υπήρχαν 300 συνδρομητές τηλεφώνου στην Αθήνα, 150 στον Πειραιά και 9 στην Κηφισιά.

- Τον Ιανουάριο του 1901 απέκτησε τηλέφωνο με αριθμό 228 και το εστιατόριο «Σπλέντιντ», ώστε πλέον, όσοι από τους πιο πάνω 459 το επιθυμούσαν, μπορούσαν να παραγγέλνουν τηλεφωνικά και τα γεύματά τους από ένα εστιατόριο.

- Τον Ιανουάριο του 1901 τυπώθηκε και κυκλοφόρησε στο εμπόριο το πρώτο ελληνικό βιβλίο γύρω από το τηλέφωνο με τίτλο «Τηλεφωνικόν Εγχειρίδιον» («ήτοι Στοιχεία θεωρητικής και πρακτικής τηλεφωνίας μετά 27 καλλιτεχνικωτάτων σχημάτων», όπως διαφημίστηκε) με συγγραφέα τον τηλεγραφικό υπάλληλο και λόγιο Ιδομενέα Ν. Στρατηγόπουλο και εκδότη το βιβλιοπώλη Γ. Χ. Κορνάρο.

- Στις 2 Σεπτεμβρίου 1902 η Ελευσίνα συνδέθηκε τηλεφωνικά με την Αθήνα χάρη στο εκεί σαπωνοποιείο, ο διευθυντής του οποίου κατέβαλε το ποσό των 10.000 δραχμών για την εγκατάσταση του τηλεφώνου.

- Στις 29 Ιανουαρίου 1904 πραγματοποιήθηκε η πρώτη, δοκιμαστική, τηλεφωνική επικοινωνία με την Πάτρα. Ιδιαιτερότητα ήταν το γεγονός ότι το τηλεφωνικό σύρμα είχε τοποθετηθεί επί των τηλεγραφικών στύλων, ώστε κατά τη διάρκεια της συνομιλίας ακούγονταν τα χειριστήρια όλων των τηλεγραφείων μεταξύ Αθήνας και Πάτρας (!), γι’ αυτό και αρχικά η τηλεφωνική γραμμή προοριζόταν αυστηρά για τις ανάγκες του Δημοσίου. (Η πρώτη βέβαια απόπειρα τηλεφωνικής επικοινωνίας Αθήνας και Πάτρας είχε γίνει τον Απρίλιο του 1893, μόνο που τότε δεν υπήρχε τηλεφωνικό σύρμα, αλλά ως αγωγοί είχαν χρησιμοποιηθεί τότε τα ήδη εγκατεστημένα σύρματα του τηλεγράφου!)

Επίσημα ωστόσο η τηλεφωνική συγκοινωνία Αθήνας-Πατρών για το κοινό ξεκίνησε την 1η Σεπτεμβρίου 1904 έναντι μίας δραχμής για πέντε λεπτά συνομιλίας. Μία μέρα αργότερα, η εφημερίδα της Πάτρας Νέος Αιών έγραφε σχετικά: «Πλείστοι διεξήγαγον χθες συνεννοήσεις ιδίως μετά του Χρηματιστηρίου, χάριν δε περιεργείας αναγράφομεν, ότι η πρώτη τηλεφωνική συνεννόησις εγένετο μεταξύ των κ.κ. Αχιλ. Χοϊδά εκ Πατρών και Μακά εξ Αθηνών». Σύμφωνα δε με άλλο δημοσίευμα, την πρώτη μέρα εισπράχθηκαν 16 δραχμές και τη δεύτερη 30 δρχ.

- Στις 13 Φεβρουαρίου 1905 ξεκίνησε η τηλεφωνική σύνδεση της Αθήνας με το Αίγιο. Επειδή όμως δεν εγκαταστάθηκε ξεχωριστή γραμμή, αλλά χρησιμοποιούνταν εκείνη του τηλεφώνου Πατρών, η τηλεφωνική επικοινωνία με το Αίγιο επιτρεπόταν συγκεκριμένες ώρες την ημέρα, δηλαδή 8-9 π.μ., 12-1 μ.μ., 4-5 μ.μ. και 9-10 μ.μ. Εννοείται ότι παράλληλα ήταν δυνατή η ανταλλαγή τηλεφωνημάτων και μεταξύ του Αιγίου με την Πάτρα. Η τοπική εφημερίδα Νέος Αιών απέδωσε την υλοποίηση του έργου στον πολιτευτή Αιγιαλείας Κ. Ασημακόπουλο.

- Σχετικά με την ποιότητα του τηλεφωνικού δικτύου της χώρας, ενδεικτική ήταν η επόμενη είδηση από την εφημερίδα Εστία στις 21.05.1905: «Χθες την μεσημβρίαν ο επί του τηλεφώνου υπάλληλος παρ’ ολίγον να πάθη βλάβην του ωτός εκ της αποτόμου εκκενώσεως ηλεκτρισμού της ατμόσφαιρας [σ.σ. δηλαδή μετά από κεραυνό] εις το τηλεφωνικόν σύρμα. Οι συνεννοούμενοι δε υφίσταντο τιναγμούς αρκετά ισχυρούς από καιρού εις καιρόν. Η συγκοινωνία διεκόπη επί μίαν ώραν προς πρόληψιν δυστυχήματος».

- Το Δεκέμβριο του 1906 περατώθηκε η εγκατάσταση τηλεφωνικής γραμμής Παροικιάς - Κώστου - Μάρπισσας  στο νησί της Πάρου, όλοι οι δήμοι του οποίου ήταν πλέον συνδεδεμένοι μέσω τηλεφώνου, καθώς είχε προηγηθεί σε απροσδιόριστο χρόνο η τηλεφωνική γραμμή μεταξύ Παροικιάς και Νάουσσας. Σύμφωνα με τον ανταποκριτή της εφημερίδας Αθήναι, η πρόοδος αυτή ήταν αποτέλεσμα των ενεργειών του τοπικού βουλευτή Νικόλαου Κρίσπη και του διευθυντή του τηλεγραφείου της Πάρου, Ιωάννη Φωτεινού.

- Στις 14 Φεβρουαρίου 1909, το Εμπρός αναδείκνυε την απόφαση του υπουργείου Παιδείας για την τηλεφωνική ένωση Μυκόνου και Δήλου «ένεκα των γινομένων και εις τα δύο ταύτα μέρη αρχαιολογικών ανασκαφών».

- Στις 24 Νοεμβρίου 1913 τα γραφεία της εφημερίδας Λέσβος συνδέθηκαν με τον τηλεφωνικό σταθμό Μυτιλήνης και αυτή ήταν η πρώτη τηλεφωνική σύνδεση ιδιώτη στο νησί.

- Τον Ιανουάριο του 1915 δημοσιεύτηκε στο φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως το βασιλικό διάταγμα που ενέκρινε την κατασκευή τηλεφωνικής γραμμής μεταξύ Βόλου και Λάρισας, η οποία εγκαινιάστηκε το Μάιο της ίδιας χρονιάς. Στις 8 Ιουνίου 1915 τέθηκε σε χρήση η τηλεφωνική γραμμή Αθήνας - Βόλου έναντι 60 λεπτών για 3 λεπτά συνομιλίας τις ώρες 7-9 π.μ. και 2-4 τα ξημερώματα (!), Βόλου - Λάρισας έναντι 60 λεπτών για 3 λεπτά συνομιλίας (αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας), ενώ λίγες μέρες αργότερα εγκαινιάστηκε και η τηλεφωνική γραμμή Θεσσαλονίκης - Βόλου έναντι 85 λεπτών για 3 λεπτά συνομιλίας.

- Στις 18 Μαρτίου 1915 εγκαινιάστηκε η τηλεφωνική γραμμή Αθηνών - Θεσσαλονίκης. Την επομένη, η εφημερίδα Νέα Αλήθεια μετέφερε τους διαλόγους του πρώτου τηλεφωνήματος ανάμεσα στο στρατηγό Μοσχόπουλο (από τη Θεσσαλονίκη) και το βασιλιά Κωνσταντίνο:

«Η Α. Μεγαλειότης ερωτά ποίος ευρίσκεται εις το τηλέφωνον.

Ο Στρατηγός κ. Μοσχόπουλος απαντά.

- Υποβάλλω τα σέβη μου, Μεγαλειότατε.

- Τι καιρόν έχετε εις Θεσσαλονίκην; ερωτά η Α. Μ. ο Βασιλεύς.

- Θαυμάσιον, ανοιξιάτικον, Μεγαλειότατε.

Ακολούθως η Α. Μ. ερωτά πού θα γίνη η παρέλασις και πόσος στρατός θα παραταχθή κατά την προσεχή Εθνικήν εορτήν της 25ης Μαρτίου.

Ο Στρατηγός κ. Μοσχόπουλος απαντά:

- Η παρέλασις θα γίνη, Μεγαλειότατε, εκεί όπου εγένετο κατά την ενταύθα παρουσίαν της υμετέρας Μεγαλειότητος».

Το κόστος για την τηλεφωνική σύνδεση των δύο πόλεων υπολογίστηκε στις 200.000 δραχμές, όμως από πολύ νωρίς ήταν προβληματική παρουσιάζοντας συχνές διακοπές. Κάποιες φορές μάλιστα η αιτία δεν ήταν οι καιρικές συνθήκες, αλλά οι… πελαργοί! «Διότι τα πτηνά ταύτα αναπαυόμενα την νύκτα επί των συρμάτων του τηλεφώνου, υπό το νανουριστικόν κίνημά των, άμα τη ανατολή σηκώνονται όλα μαζί και με την ορμήν που έχουν θέτουν εις μεγάλας παλμικάς κινήσεις τα σύρματα. Ταύτα, απέχοντα μόλις τριάκοντα εκατοστά απ’ αλλήλων, συμπλέκονται, γίνονται ενώσεις και η συγκοινωνία διακόπτεται» (Νέα Αλήθεια, 23.07.1915)

- Τον Ιούλιο του 1915 αποφασίστηκε η εγκατάσταση τηλεφώνου μεταξύ Αθηνών και Λουτρακίου για την εξυπηρέτηση των λουόμενων με μόλις τέσσερις ώρες λειτουργίας την ημέρα.

- Μόλις το Νοέμβριο του 1919 ξεκίνησε η τηλεφωνική συνδιάλεξη μεταξύ Αθήνας - Χαλκίδας και Λουτρών Αιδηψού.

- Κατ’ αναλογία της ρευματοκλοπής, τα χρόνια εκείνα είχαν παρατηρηθεί και κρούσματα... τηλεφωνηματοκλοπών! Έγραφε σχετικά η εφημερίδα Πολιτεία στις 26.09.1919: «Το υπουργείον της Συγκοινωνίας διέταξε την αυστηράν επιθεώρησιν, ότι μη συνδρομηταί είχον εν λειτουργία τηλέφωνα διά συνδετικού σύρματος μετά της τηλεφωνικής γραμμής γείτονος συνδρομητού. Το υπουργείον επέβαλε ήδη χιλιόδραχμον πρόστιμον εις τους ανακαλυφθέντας παραβάτας του νόμου». 

Οι πρώτοι Αθηναίοι ανθοπώλες

 Επί πολλά χρόνια από τη σύσταση του ελληνικού κράτους, όποιος Αθηναίος ήθελε να προσφέρει ως δώρο ένα λουλούδι έπρεπε προηγουμένως να το έχει κόψει από την αυλή του ή από την αυλή κάποιου γείτονα (με ή χωρίς την άδειά του) ή από το βασιλικό κήπο! Βέβαια οι περισσότεροι ζούσαν σε μονοκατοικίες με αυλές, όπου λογικά όλο και κάποιο λουλουδάκι θα υπήρχε. Όμως και πάλι... είναι άλλο να στερήσεις την αυλή σου από τα όποια πολύχρωμα άνθη έχεις φυτεμένα και άλλο να αγοράσεις ένα όμορφο και περιποιημένο λουλούδι ή μπουκέτο λουλουδιών για να το προσφέρεις στο αγαπημένο σου πρόσωπο ως δώρο ή για να στολίσεις το εσωτερικό του σπιτιού σου.

Το θέμα είναι ότι κανείς δεν είχε σκεφτεί να πουλήσει τα λουλούδια ως εμπόρευμα για να κερδίσει χρήματα, κάτι που φαίνεται ότι άλλαξε γύρω στα 1869 με 1870. Αυτό τουλάχιστον ισχυριζόταν ένα πολύ αφιέρωμα της εφημερίδας Εστία στις 31.07.1895 για την ιστορία των αθηναϊκών ανθοπωλείων.

Εκείνη, λοιπόν, την περίοδο –σύμφωνα με το συντάκτη του δημοσιεύματος– έκανε την εμφάνισή του στους δρόμους της Αθήνας ο πρώτος πλανόδιος ανθοπώλης. Ονομαζόταν Κωστής Μπιτσιλέος, ηλικίας μόλις 8 ετών, με καταγωγή διαφιλονικούμενη από τη Νάξο και τα Πατήσια! Τα λουλούδια, μερικά κόκκινα τριαντάφυλλα και ζουμπούλια, του τα είχε δώσει ο πατέρας του προτρέποντάς τον να πάει στο Πολύγωνο την ώρα που παιάνιζε η μουσική (το δωρεάν προσφερόμενο δημόσιο θέαμα της εποχής), μήπως και κατάφερνε να κερδίσει λίγα χρήματα. Η πώληση φαίνεται ότι πήγε καλά, καθώς ο μικρός Μπιτσιλέος πούλησε όλα τα λουλούδια του αποκομίζοντας 8 δραχμές.

Το εγχείρημα επαναλήφθηκε, ώστε σύντομα εμφανίστηκαν και κάποιοι μιμητές. Μετά από δυο τρία χρόνια, το επάγγελμα του υπαίθριου ανθοπώλη θεωρούταν επικερδές. Έτσι, μικρά αγόρια κατευθύνονταν στο καφέ σαντάν του Τσόχα στην περιοχή των Χαυτείων, όπου πουλούσαν κόκκινα τριαντάφυλλα, διατσίντα (αλλιώς υάκινθους), μαργαρίτες, μενεξέδες, διάφορα μαγιάτικα και λεμονανθούς στις Γερμανίδες τραγουδίστριες του μουσικού θιάσου. Τα κέρδη της μιας βραδιάς υπολογίζονταν μεταξύ 10 και 25 δραχμών, ανάλογα με την τύχη (ή και τις ικανότητες) του κάθε ανθοπώλη.

Όσον αφορά το πρώτο συστηματικό ανθοπωλείο, αυτό ανήκει σε κάποιον Φασούλη και ξεκίνησε τη λειτουργία του γύρω στο 1871. Σύντομα ακολούθησαν και άλλα. Για παράδειγμα, το Νοέμβριο του 1878 η Εφημερίς διαφήμιζε το Φυτοπωλείο του γάλλου Doulat, το οποίο βρισκόταν στην οδό Αιόλου. Διέθετε προς πώληση άνθη και ρίζες δέντρων «εκ των σπανιοτέρων», που είχαν έρθει από το εξωτερικό και συνοδεύονταν με ειδικές οδηγίες για τη συντήρησή τους.

Πάντως το 1895, όπως μας πληροφορεί ο συντάκτης του όμορφου αυτού αφιερώματος της Εστίας με τις σπάνιες πληροφορίες, στην Αθήνα λειτουργούσαν συνολικά εφτά ανθοπωλεία, μεταξύ των οποίων ξεχώριζε εκείνο του Σταματάκη, που βρισκόταν κοντά στο θέατρο Τσόχα. Παράλληλα, το 1895, ο αριθμός των πλανόδιων ανθοπωλών υπολογιζόταν σε 28 με 30, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ήταν αγόρια μεταξύ 10 και 15 ετών, ενώ μεταξύ αυτών υπήρχαν και δυο τρεις παντρεμένοι, οι οποίοι προφανώς δεν μπορούσαν να βρουν κάποια άλλη δουλειά περισσότερο προσοδοφόρα. Τα δε κέρδη υπολογίζονταν μεταξύ 1 και 5 δραχμών, αισθητά μικρότερα από τα κέρδη των πρωτοπόρων προδρόμων τους.

Όσο κι αν ακούγεται παράξενο, τα μεγαλύτερα κέρδη τους οι ανθοπώλες της εποχής εκείνης τα έβγαζαν το χειμώνα, καθώς ήταν η εποχή με τους περισσότερους χορούς, γάμους, επίσημα γεύματα κλπ., ενώ ήταν μεγαλύτερη η παρουσία και των ξένων περιηγητών, οι οποίοι και συνήθιζαν ν’ αγοράζουν και κάνα λουλουδάκι –κυρίως βέβαια οι γυναίκες.

Οι σημαντικότερες ανθώνες της Αθήνας του 1895 ήταν τα Πατήσια, τα Σεπόλια (που φημίζονταν και για τους μενεξέδες) και η Κολοκυνθού. Το πιο αγαπημένο λουλούδι, αυτό το μεγαλύτερη ζήτηση, ήταν τα τριαντάφυλλα και ακολουθούσαν οι μενεξέδες, τα γιασεμιά, τα ζουμπούλια κλπ. Υπήρχαν περίπου 80 με 90 είδη τριαντάφυλλων στην Αθήνα της εποχής, πολλά εκ των οποίων όφειλαν την παρουσία τους στα ελληνικά χώματα σε ρίζες που είχαν φέρει διάφοροι φίλοι των λουλουδιών (όπως οι Ανδρέας Αυγερινός, Κεχαγιάς, Δημήτριος Καλλιφρονάς) γύρω στα 1877.

……………………………………

Εν τω μεταξύ, το Μάιο του 1883 (6 έως 8 Μαΐου) πραγματοποιήθηκε η πρώτη Έκθεση Λουλουδιών («Έκθεσις των ανθέων» η επίσημη ονομασία) ύστερα από πρωτοβουλία του τμήματος Καλών Τεχνών του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός. Η διεξαγωγή της Έκθεσης έγινε στον Παράδεισο του Ιάκωβου Αλβέρτη, που βρισκόταν στα Παραλίσσια. Βέβαια τα εκθέματα δεν περιορίζονταν μόνο στα λουλούδια, αλλά επεκτάθηκαν και σε καρπούς δέντρων. Συμμετοχές στάλθηκαν και από Κέρκυρα, Ζάκυνθο, Πάτρα, Σύρο κλπ.

 Αποτέλεσε σημαντικό γεγονός για την εποχή, παράλληλα με το οποίο πραγματοποιήθηκαν μουσικές εκδηλώσεις (η μουσική του πυροβολικού παιάνιζε διάφορες συνθέσεις Ελλήνων και ξένων συνθετών), ενώ για το φωτισμό του χώρου επιχειρήθηκε ανεπιτυχώς η χρήση ηλεκτρικού ρεύματος – τουλάχιστον υπήρχε γκάζι και σώθηκε η Έκθεση από το μαύρο σκοτάδι!

Καθ’ όλη τη διάρκεια της Έκθεσης, τριμελής ελλανόδικος επιτροπή υπό την προεδρία του Ιωάννη Ισιδωρίδη Σκυλίσση (ο αντιπρόεδρος του καλλιτεχνικού τμήματος του Παρνασσού, γνωστός λόγιος, μεταφραστής αριστουργημάτων της κλασικής γαλλικής λογοτεχνίας και εισηγητής πολλών λέξεων που χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα). Νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να καταγράψουμε χάριν της ιστορίας τους πρώτους βραβευθέντες της πρώτης ελληνικής Έκθεσης λουλουδιών.

Απονεμήθηκαν, λοιπόν:

2 χρυσά βραβεία:

- στη συλλογή των ανθοκόμων αδελφών Καντόρων από την Αθήνα και

- στη συλλογή φυτών του Χ. Κοκκινάκη από την Κηφισιά, που ήταν ο κηπουρός του Μιχαήλ Μελά

5 αργυρά βραβεία:

- στον κήπο του Ιάκωβου Αλβέρτη, όπου έλαβε χώρα και η Έκθεση των λουλουδιών

- στην κ. Άδδα Σολωμού για τα φυτά και τα λουλούδια της

- στον κ. Κοκκινάκη για μια τεράστια ανθοδέσμη

- στη δεσποινίδα Αρών για ένα προσκεφάλι από λουλούδια

- στους αδελφούς Καντόρους για τη συλλογή των τριαντάφυλλων τους

15 χάλκινα βραβεία:

- στις συλλογές τριαντάφυλλων των κ. Α. Μερκάτη, Δ. Καλλιφορά, Ευθ. Κεχαγιά, Ευάγγελου Βαλτατζή και του κηπουρού Ευάγγελου Μάρκου

- στις συλλογές πελαργονίων της κυρίας Παρασκευής Βουσάκη και της δεσποινίδας Σιώτη

- στις ανθοδέσμες του κ. Φασούλη και της κ. Κλ. Δουρούτη

- στον ίασμο της κ. Γεωργίας Π. Λάμπρου

- στον φυλλόκακτο του Δ. Α. Χέλμη

- στα χαμαικέρασα του κ. Κοκκινάκη και

- στα αχλάδια του κ. Μακρυγιάννη από την Πάτρα

Τιμητικό βραβείο απονεμήθηκε στον κερκυραίο Π. Κρεμμύδη για τον κινητό του κήπο, αποτελούμενο από 50 σπάνια είδη φυτών.

Έπαινοι απονεμήθηκαν επίσης στον κ. Φασούλη για τα χαμαικέρασά του, στον Γ. Καλογιάννη για τα λεμόνια του, στον κερκυραίο Ιωάννη Πάλλιο για τους υπερμεγέθεις κυάμους, στον κ. Κοκκινάκη από την Κηφισιά για τα σπαράγγια του και στον Β. Αετόπουλο για κεραμικά είδη κηπουρικής.

Τέλος, χρηματική αμοιβή 100 δραχμών δόθηκε στον Ευστράτιο Καρυοφύλλη από τον Πειραιά για τις πρωτότυπες συνθέσεις που έφτιαξε με τα λουλούδια του (π.χ. παρουσίασε πάπια και άλλα πτηνά φτιαγμένα από μαρούλι και κοκκινογούλια, ποντίκια από κοκκινογούλια κ.ά.), ενώ από 50 δραχμές δόθηκαν στους λαχανοπώλες Δημ. Παπανικολάου, Αντώνιο Μπίλη και Νικ. Στάμου για τις εκλεκτές συλλογές λαχανικών που παρουσίασαν στα πλαίσια της Έκθεσης. 

Όταν ήρθαν τα πρώτα γκαζόν στην Αθήνα: Πώς έγινε η υποδοχή τους από τον τύπο και ποιες ήταν οι επιφυλάξεις

Σήμερα σπάνια θα δει κανείς μονοκατοικία στην Ελλάδα χωρίς γκαζόν. Η μόδα έχει κατακτήσει ακόμη και πολλά χωριά, όπου συχνά συναντά κανείς περιποιημένους κήπους σκεπασμένους με τα αγαπημένα πράσινα «χαλιά» -και με τους λογαριασμούς κατανάλωσης νερού να ανεβαίνουν αναπόφευκτα στα ύψη.

Ο πρώτος που εξοικείωσε τον ελληνικό πληθυσμό με το γκαζόν ήταν ο Σπύρος Μερκούρης, ο οποίος –όντας δήμαρχος Αθηνών– το 1912 άλλαξε την εικόνα των δημοτικών κήπων της πρωτεύουσας αντικαθιστώντας τους παλιούς διακοσμητικούς θάμνους με το νέο είδος γρασιδιού.

Ο νεωτερισμός δεν πέρασε απαρατήρητος από τις εφημερίδες της εποχής, που αναδείκνυαν κυρίως τα προβλήματα και τις ανάγκες συντήρησης... της (!) γκαζόν.

Ο Θάνος Μικρούτσικος ως φοιτητής, πριν γίνει γνωστός, για το ρόλο της νεολαίας και τον εκσυγχρονισμό των ελληνικών πανεπιστημίων - Δηλώσεις του στην εφημερίδα Έθνος το Μάρτιο του 1970

Η άρση της προληπτικής λογοκρισίας από τη χούντα των συνταγματαρχών στα τέλη του 1969, έδωσε στην εφημερίδα Έθνος το έναυσμα να δοκιμάσει τα όρια ανεκτικότητας του δικτατορικού καθεστώτος όχι απλά ασκώντας κριτική, αλλά και με σειρά αφιερωμάτων, ερευνών και δηλώσεων πολιτικών προσώπων (της προδικτατορικής περιόδου), που υπενθύμιζαν την καταλυθείσα δημοκρατία.

«ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ; ΤΗΝ ΑΠΟΚΡΟΥΩ…» ήταν, για παράδειγμα, ο –όχι τυχαία επιλεγμένος– κεντρικός τίτλος της εφημερίδας στις 23 Μαρτίου 1970, από τη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αρχιεπίσκοπος Μακάριος, στον απεσταλμένο του Έθνος, Σταύρο Ψυχάρη.

Την επομένη, η εφημερίδα χτύπησε με πρωτοσέλιδη δήλωση του πρώην βουλευτή Ιωάννη Ζίγδη, ο οποίος ζητούσε προφητικά το σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας από πολιτικά πρόσωπα «διά να αποσοβηθούν οι επαπειλούμεναι νέαι εθνικαί δοκιμασίαι» στην Κύπρο. Το αποτέλεσμα ήταν να συλληφθούν και να καταδικαστούν στο αυτόφωρο οι εκδότες, ο διευθυντής και δημοσιογράφοι, η δε εφημερίδα εξαναγκάστηκε λίγες μέρες αργότερα σε κλείσιμο.

Η δήλωση του Ιωάννη Ζίγδη, θα εγκαινίαζε μια έρευνα της εφημερίδας με ερωτήσεις σε πολιτικά πρόσωπα σχετικά με το κυπριακό ζήτημα, η οποία εκ των πραγμάτων δεν μπορούσε να συνεχιστεί. Ήταν η πιο τολμηρή κίνηση του Έθνος να δοκιμάσει τις αντοχές ενός καθεστώτος με έντονη δυσανεξία στην ελευθερία του λόγου, όχι όμως και η πρώτη.

"Neomelodici": Το μουσικό είδος που λατρεύουν στη νότια Ιταλία και μισούν στη βόρεια!

Το 74ο φεστιβάλ του Σαν Ρέμο έγραψε ιστορία για τη νίκη μιας γυναίκας τραγουδίστριας (η Αντζελίνα Μάνγκο με το «La Noia», δηλαδή «Ανία» στα ελληνικά) μετά από δέκα ολόκληρα χρόνια κυριαρχίας ανδρών ή συγκροτημάτων. Λίγο έλειψε να γράψει ιστορία για τη νίκη του πρώτου τραγουδιού στην ιστορία του θεσμού, γραμμένου στη ναπολιτάνικη διάλεκτο –αν βέβαια κέρδιζε την πρωτιά ο Γκεολίερ με το «I p’ me, tu p’ te» (δηλαδή «Εγώ για μένα, εσύ για σένα»),ο οποίος σάρωσε στην ψηφοφορία των τηλεθεατών με 60%, αλλά έχασε την πρωτιά εξαιτίας της χαμηλής βαθμολογίας της κριτικής επιτροπής και των δημοσιογράφων.

Λίγες μέρες πριν την έναρξη του διαγωνισμού, παρουσιάζοντας το τραγούδι του Γκεολίερ η ιστοσελίδα της Rainews έγραψε για ένα τραγούδι «νεομελωδικό σε στιλ τραπ». Πολλοί αμφισβητούν την κατηγοριοποίηση του τραγουδιού ως «νεομελωδικού» (neomelodico στα ιταλικά), όχι μόνο γιατί μέχρι τώρα η συγκεκριμένη μουσική κατηγορία δεν είχε δώσει δείγματα τραπ τραγουδιών, αλλά και γιατί η δημοφιλία του συγκεκριμένου τραγουδιού είναι πανιταλική και δεν περιορίζεται στην περιοχή της Νάπολης, όπου ακμάζει το είδος neomelodico.

Οι πρώτες καμηλοπαρδάλεις που γεννήθηκαν στην Ελλάδα

Ζώο που εντυπωσιάζει με το τεράστιο ύψος του, χωρίς όμως να τρομάζει τους ανθρώπους μιας και είναι φυτοφάγο, η καμηλοπάρδαλη δύσκολα μπορεί να περάσει απαρατήρητη από τους επισκέπτες ενός ζωολογικού κήπου. Κι αν σήμερα χάρη στην τηλεόραση και το ίντερνετ μπορούμε να θαυμάσουμε όσο συχνά θέλουμε αυτό το κατεξοχήν αφρικανικό άκακο θηλαστικό, στην Ελλάδα των αρχών του 20ου αιώνα ο μοναδικός τρόπος να το θαυμάσει κανείς –πέρα ίσως από κάποια εικονογραφημένα βιβλία– ήταν με μια επίσκεψη στο ζωολογικό κήπο του Παλαιού Φαλήρου. Πώς βρέθηκαν εκεί; Τις δύο καμηλοπαρδάλεις του Κήπου, μία αρσενική και μία θηλυκή, τις είχε φέρει από την Αλεξάνδρεια ο εκ Κύπρου Λοΐζος Ν. Λοΐζου δαπανώντας ένα πολύ σεβαστό για την εποχή ποσό.