Σχόλιο: Οι "φοβητσιάρηδες" Αμερικανοί αστυνομικοί

Ποτέ δεν μπήκα στη λογική ενός τυφλού "φιλο-" ή "αντί-" αμερικανισμού. Και για να μαι ειλικρινής, δεν καταλαβαίνω το σκεπτικό με το οποίο ένας άνθρωπος μαθαίνει να αγαπά ή να μισεί μια χώρα ή έναν λαό, λες και δεν είμαστε όλοι άνθρωποι φτιαγμένοι με τα ίδια υλικά, τις ίδιας ανάγκες, τις ίδιες δυνατότητες. Αν κάτι διαφοροποιεί τις κοινωνίες μας, αυτό είναι οι διαφορετικές συνθήκες μέσα στις οποίες ζούμε σε μια συγκεκριμένη εποχή. Βέβαια αυτό είναι μεγάλη κουβέντα, στην οποία δεν θέλω αυτήν τη στιγμή να επεκταθώ, όμως το διά ταύτα - κατά την προσωπική μου πάντα άποψη - είναι ότι δεν χρειάζεται να αποθεώνουμε ή να μισούμε λαούς, αλλά να προσπαθούμε να διαχωρίσουμε τα θετικά και τα αρνητικά κάθε κοινωνίας (γιατί όλες οι κοινωνίες έχουν θετικά και αρνητικά στοιχεία να επιδείξουν), να θαυμάσουμε και να μιμηθούμε τα πρώτα, να αποφύγουμε τα δεύτερα παραδειγματιζόμενοι από αυτά.

Ένα, λοιπόν, στοιχείο για το οποίο έμαθα να θαυμάζω και παραδέχομαι την αμερικανική κοινωνία, στο βαθμό που μπορώ να ισχυριστώ ότι γνωρίζω τον αμερικανικό τρόπο ζωής (μέσω της ποπ κυρίως κουλτούρας), αυτό είναι η δυνατότητα του οποιουδήποτε ανθρώπου να εξελιχθεί κοινωνικά (χωρίς να ταυτίζω την κοινωνική άνοδο με την οικονομική) ανεξάρτητα από την καταγωγή του, αρκεί να έχει μια καλή ιδέα ή να αξιοποιήσει σωστά ένα μικρό έστω ταλέντο του.

Βέβαια, αυτό που συνήθως μας διέφευγε βλέποντας τις αμερικάνικες ταινίες ή τα αμερικάνικα σίριαλ στην τηλεόραση ή διαβάζοντας τις προσωπικές ιστορίες επιτυχημένων προσώπων στις εφημερίδες, ήταν το γεγονός ότι (όχι και τόσο) συμπτωματικά τις ευκαιρίες τις είχαν σχεδόν πάντα άνθρωποι που ναι μεν προέρχονταν από όλα τα κοινωνικά φάσματα, ήταν όμως κατά κανόνα λευκοί. Το ότι μας διέφευγε αυτή η όχι και τόσο ασήμαντη λεπτομέρεια, οφειλόταν σ' έναν διόλου κολακευτικό λόγο, στο ότι ζούμε σε μια κοινωνία, όπου κατ' εξοχήν κυριαρχεί το λευκό χρώμα δέρματος, ενώ μέχρι πριν κάποια χρόνια δεν είχαμε καν συνηθίσει, δεν γνωρίζαμε τι θα πει "μειονότητα".

Από την άλλη, την τελευταία δεκαετία κάτι φάνηκε ν' αλλάζει στην Αμερική. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Μπαράκ Ομπάμα, ενός ανθρώπου που ούτε σε πολιτικό τζάκι ανήκε ούτε προερχόταν από κάποια ευκατάστατη οικογένεια, κατάφερε ωστόσο να εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ σπάζοντας το ταμπού της φυλής, ενώ όλο και περισσότερα είναι τα παραδείγματα Αφροαμερικανών που αποκτούν ισχυρό λόγο και κεντρική παρουσία σε διάφορους τομείς της κοινωνικής ζωής στη χώρα εκείνη.

Όμως οι προκαταλήψεις για τον βαθύ πυρήνα του αμερικανικού κράτους αποκαλύπτεται ότι δεν ξεπεράστηκαν. Εποπτεύοντας τη συμμόρφωση στο νόμο και γενικότερα την τήρηση της δημόσιας τάξης, οι αστυνομικοί εκφράζουν πράγματι τον πυρήνα μιας οργανωμένης κοινωνίας. Έχουν ένα ιδιαίτερο καθήκον να είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να υπερασπιστούν τη νομιμότητα με αποτελεσματικότητα, αλλά και σύνεση (aka ψυχραιμία).

Με τους αμερικανούς αστυνομικούς, ωστόσο, προκύπτει ότι συμβαίνει κάτι παράδοξο. Πολλοί - συμπτωματικά λευκοί - χάνουν πολύ εύκολα την ψυχραιμία τους. Δεν ξέρω αν είναι επηρεασμένοι από τα χολιγουντιανά μπλοκμπάστερ, αν αποτελεί μια παλαιόθεν κυρίαρχη αντίληψη που διδάσκεται στους εκπαιδευόμενους ακόμη αστυνομικούς ή αν απλά είναι... φοβητσιάρηδες, αλλά υπάρχει μια σημαντική μερίδα αμερικανών αστυνομικών, οι οποίοι δεν διστάζουν να βγάλουν το όπλο και να πυροβολήσουν τον ύποπτο, τον οποίο αντιμετωπίζουν ως εν δυνάμει "κίνδυνο" απλά και μόνο επειδή είναι... ύποπτος (!), και μάλιστα να πυροβολήσουν όχι για εκφοβισμό, όχι για να ακινητοποιήσουν την - πραγματική ή φανταστική - "απειλή", αλλά βρίσκοντας στόχο σε ζωτικά σημεία του οργανισμού των υπόπτων, οι οποίοι πέφτουν νεκροί. Και έλα που συνήθως τα θύματα τέτοιων πυροβολισμών είναι Αφροαμερικανοί! Σύμπτωση; Μάλλον όχι!

Ενδεικτικά, ας θυμηθούμε το περιστατικό που ξεκίνησε τη συνεχιζόμενη ως σήμερα δημόσια συζήτηση για το θέμα της δυσανάλογης αστυνομικής βίας κατά πολιτών και κυρίως κατά των Αφροαμερικανών. Πρόκειται για τη δολοφονία του Μάικλ Μπράουν στο Φέργκιουσον του Μισούρι τον Αύγουστο του 2014. Ο αστυνομικός, που πυροβόλησε και τελικά σκότωσε το 18χρονο άνδρα, ένιωσε απειλή επειδή εκείνος δεν υπάκουσε στην εντολή να σηκώσει τα χέρια του και προσπάθησε να το σκάσει για ν' αποφύγει τον έλεγχο. Ο Μπράουν δεν έφερε όπλο πάνω του ούτε έκανε κάποια κίνηση ότι θα έβγαζε όπλο π.χ. από την τσέπη του. Όμως για τον αστυνομικό αυτό δεν είχε σημασία, αλλά φοβήθηκε τον άοπλο έφηβο, που προσπάθησε να το σκάσει και τον πυροβόλησε στο ψαχνό σκοτώνοντάς τον. Η παιδαριωδώς εσφαλμένη κρίση του αστυνομικού, πάντως, δικαιώθηκε από την αμερικανική δικαιοσύνη, που τον έκρινε αθώο!

Και το πιο πρόσφατο περιστατικό. Ο Φιλάντο Καστάιλ (τώρα αν αποδίδω λάθος το όνομα στα ελληνικά, ζητώ την επιείκειά σας) οδηγούσε το αυτοκίνητό του, στο οποίο επέβαιναν επίσης η μνηστή του και η 4χρονη κόρη τους, όταν αστυνομικοί τον σταμάτησαν για έναν έλεγχο ρουτίνας. Το λάθος του ήταν που είπε στον αστυνομικό ότι έφερε - νόμιμα - όπλο στο αυτοκίνητο. Ο αστυνομικός φοβήθηκε. Τι ακριβώς θα σας γελάσω, αφού ο Φιλάντο ούτε απέκρυψε το γεγονός ούτε έκανε κάποια ύποπτη κίνηση να πιάσει το όπλο. Ζητάει λοιπόν ο αστυνομικός από τον ύποπτο να του δώσει το δίπλωμα οδήγησης, εκείνος πήγε να κάνει αυτό ακριβώς που μόλις του είχε ζητηθεί, αλλά ο αστυνομικός, που ξέχασε τι ο ίδιος είχε μόλις ζητήσει, φοβήθηκε τόσο πολύ, που πυροβόλησε και σκότωσε τον άνδρα, μπροστά στο ανήλικο παιδί του.

Οκ, κάνουν καλή δουλειά στα μαθήματα σκοποβολής στις αμερικανικές αστυνομικές σχολές και ο μέσος αμερικανός αστυνομικός έχει καλό σημάδι. Δεν τους μαθαίνει όμως κανείς ότι η χρήση του όπλου πρέπει να γίνεται με προσοχή και μετριοπάθεια και πάντως ότι ο σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή, το ύψιστο όλων των δικαιωμάτων ενός ανθρώπου, επιβάλλει τέτοια χρήση του όπλου, που να μην προκαλεί το θάνατο του υπόπτου, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν δεν προκύπτει από πουθενά άμεση απειλή.

Είναι κι αυτή η προφανώς όχι τυχαία σύμπτωση, που οι λευκοί Αμερικανοί αστυνομικοί φοβούνται τόσο εύκολα τους Αφροαμερικανούς είτε επειδή απλά προσπαθούν να το σκάσουν από έναν αστυνομικό έλεγχο (κι ας είναι άοπλοι) είτε επειδή έχουν νόμιμη άδεια κατοχής όπλου (κι ας μην το χρησιμοποιούν επιθετικά, ας μην το αγγίζουν καν)!

Αλλά είπαμε... η πιο συνηθισμένη δικαιολογία ενός λευκού αστυνομικού, που κατηγορείται για παραβίαση καθήκοντος σε περιπτώσεις πυροβολισμών Αφροαμερικανών, είναι ότι "φοβήθηκα" ή "θεώρησα ότι ο δράστης ήταν επικίνδυνος". Συμπέρασμα: πολλοί Αμερικανοί αστυνομικοί φαίνεται ότι είναι φοβητσιάρηδες. Το προτιμούν από το να χαρακτηριστούν ρατσιστές. Αλλά μην έχουμε αυταπάτες: η επίμονη εμφάνιση του φόβου απέναντι σε μέλη μιας συγκεκριμένης φυλετικής ομάδας είναι μια ξεκάθαρη εκδήλωση ρατσισμού, ο οποίος επιβιώνει στις Ηνωμένες Πολιτείες 150 χρόνια μετά το τέλος του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου...



Παραπλήσια θέματα:
-- Μια τελείως αμερικανική άποψη περί λευκού
-- Μιλώντας για τον ρατσισμό με αφορμή την υπόθεση Ζίμερμαν