Ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα του Διονύσιου Σολωμού, ένα από τα πρώτα ποιήματα που μαθαίνουμε στο σχολείο και που μάλιστα μένει χαραγμένο στη μνήμη μας για πάντα, είναι η περίφημη «Ξανθούλα»: Την είδα την Ξανθούλα/ την είδα ψες αργά/ που εμπήκε στη βαρκούλα/ να πάει στην ξενιτιά.
Ποια
ήταν όμως αυτή η ξανθούλα, ο αποχαιρετισμός της οποίας έκανε τόσο μεγάλη
εντύπωση στον ποιητή, ώστε την απαθανάτισε με τους στίχους του;
Δύο είναι οι εκδοχές, οι οποίες συμπίπτουν ως προς ένα κρίσιμο στοιχείο: το κορίτσι που συγκίνησε το Δ. Σολωμό ήταν κόρη ενός Χιώτη, του Ζαννή Μαυρογορδάτου ή Μαυροκορδάτου, ο οποίος μετά την καταστροφή της Χίου το 1822 βρέθηκε με την οικογένειά του στη Ζάκυνθο ως ενδιάμεσο σταθμό με τελικό προορισμό το Λιβόρνο της Ιταλίας. Από κει και πέρα, υπάρχει διαφωνία ως προς το ποια ήταν η ξανθή κόρη του Μαυρογορδάτου που ενέπνευσε τον ποιητή, η Μαριγώ ή η Αικατερίνη, οι οποίες αμφότερες παντρεύτηκαν κάποιον... Ράλλη!