Ένα γράμμα του διάσημου συγγραφέα Εμίλ Ζολά για το σκύλο του

Παραγωγικότατος συγγραφέας, θεμελιωτής του νατουραλισμού στη λογοτεχνία, ο Εμίλ Ζολά έχει συνδεθεί κυρίως με τη θαρραλέα στάση που επέδειξε κατά τη διάρκεια της περιβόητης δίκης Ντρέιφους. Αρνούμενος να σιωπήσει μπροστά στην καταφανή παραβίαση του κράτους δικαίου, που είχε στοχοποιήσει τον αθώο αξιωματικού του γαλλικού στρατού Άλφρεντ Ντρέιφους σ’ ένα σοβαρό σκάνδαλο κατασκοπείας την ώρα που ο πραγματικός ένοχος είχε καταφέρει να βγει αλώβητος χάρη στις διασυνδέσεις του, ο Εμίλ Ζολά δημοσίευσε στην εφημερίδα L’ Aurore στις 13 Ιανουαρίου 1898 το περιβόητο άρθρο του με τίτλο «Κατηγορώ» («J’ accuse») εξαπολύοντας σφοδρή επίθεση κατά του γαλλικού Γενικού Επιτελείου Στρατού.

Ο Ζολά βρέθηκε κι αυτός στο στόχαστρο, παραπέμφθηκε σε δίκη και εξαναγκάστηκε να αυτοεξοριστεί για έντεκα μήνες στο Λονδίνο μετά από συμβουλές του δικηγόρου και των φίλων του. Βέβαια κατάφερε να ανοίξει η συζήτηση για τη δίκη του Ντρέιφους, μετά δε την απόφαση για δικαστική επανεξέταση της υπόθεσης επέστρεψε στο Παρίσι.

Μετά την επιστροφή του, η διευθύντρια του περιοδικού «Ο φίλος των ζώων» ζήτησε από τον Ε. Ζολά την υποστήριξή του στο έργο του περιοδικού και εκείνος ανταποκρίθηκε με μια επιστολή, στην οποία αποκάλυπτε τη μεγάλη του αδυναμία: την πολύ μεγάλη αγάπη που έτρεφε για το σκύλο του, ο οποίος πέθανε όσο ο Ζολά έλειπε στον τόπο της αυτοεξορίας του, με αποτέλεσμα ο συγγραφέας να γεμίσει τύψεις. Έγραφε:

5 φωτογραφίες που επιβεβαιώνουν ότι η πρωτεύουσα της Ελβετίας αποτελεί παράδεισο για τις γάτες

Είναι η Ελβετία το καλύτερο μέρος για να ζουν οι γάτες; Αυτό ισχυριζόταν το περιοδικό National geographic το 2019. Ο λόγος; «Έχουν ελευθερία, αυτονομία και τη δική τους γατοκεντρική αρχιτεκτονική. Στη μια πλευρά κάποιας πολυώροφης μονοκατοικίας ή κάποιας πολυκατοικίας συνήθως κατασκευάζονται σκάλες και ράμπες, σχεδιασμένες κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν οι γάτες να έρχονται και να φεύγουν όποτε θέλουν».

Αφορμή για το σχόλιο του περιοδικού ήταν το βιβλίο μιας Γερμανίδας φωτογράφου, της Μπριγκίτε Σούστερ, με τίτλο «Arcatecture – Swiss Cat Ladders». Το βιβλίο προκάλεσε αίσθηση και ακολούθησε σειρά σχετικών αφιερωμάτων σ’ όλον τον κόσμο, αναπαράγοντας από αυτό διάφορες φωτογραφίες με σκάλες που υπάρχουν σε πολλά σπίτια της ελβετικής πρωτεύουσας, της Βέρνης, οι οποίες –τηρουμένων των αναλογιών– θυμίζουν κάπως τις λεγόμενες «σκάλες υπηρεσίας» των παλιών σπιτιών, μόνο που αυτές στη Βέρνη, αλλά και σε άλλες πόλεις και χωριά της χώρας των Άλπεων, είναι αφιερωμένες αποκλειστικά και μόνο στις γάτες.

Οι πρώτες καμηλοπαρδάλεις που γεννήθηκαν στην Ελλάδα

Ζώο που εντυπωσιάζει με το τεράστιο ύψος του, χωρίς όμως να τρομάζει τους ανθρώπους μιας και είναι φυτοφάγο, η καμηλοπάρδαλη δύσκολα μπορεί να περάσει απαρατήρητη από τους επισκέπτες ενός ζωολογικού κήπου. Κι αν σήμερα χάρη στην τηλεόραση και το ίντερνετ μπορούμε να θαυμάσουμε όσο συχνά θέλουμε αυτό το κατεξοχήν αφρικανικό άκακο θηλαστικό, στην Ελλάδα των αρχών του 20ου αιώνα ο μοναδικός τρόπος να το θαυμάσει κανείς –πέρα ίσως από κάποια εικονογραφημένα βιβλία– ήταν με μια επίσκεψη στο ζωολογικό κήπο του Παλαιού Φαλήρου. Πώς βρέθηκαν εκεί; Τις δύο καμηλοπαρδάλεις του Κήπου, μία αρσενική και μία θηλυκή, τις είχε φέρει από την Αλεξάνδρεια ο εκ Κύπρου Λοΐζος Ν. Λοΐζου δαπανώντας ένα πολύ σεβαστό για την εποχή ποσό.

Εφτά αποδείξεις για τη μεγάλη αγάπη των Ελβετών στις αγελάδες και στις κότες!

Οι Ελβετοί δεν είναι απλά οι σοβαροί, εσωστρεφείς γιάπηδες που εργάζονται σε τράπεζες και κανονίζουν το 24ωρό τους σύμφωνα με πανάκριβα ρολόγια ακριβείας ή διασκεδάζουν συχνάζοντας σε πολυτελή θέρετρα για σκι, όπως περίπου έχουμε σχηματίσει μια απλουστευτικά στερεοτυπική εικόνα γι' αυτούς. Μπορεί σήμερα η ελβετική οικονομία να μην είναι κατά βάση αγροτική, όμως οι παραδοσιακοί δεσμοί των Ελβετών με τις αγελάδες (και γενικότερα με τα οικόσιτα ζώα) παραμένουν ισχυροί, ώστε μόνο στην Ελβετία ίσως θα μπορούσαμε να δούμε μια σειρά απίστευτων καταστάσεων, όπως....

Πώς η Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων γιορτάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις 4 Οκτωβρίου 1933

Για τους φιλόζωους η 4^η Οκτωβρίου είναι μια σημαντική ημερομηνία, καθώς τότε γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων. Η ιδέα ανήκε στο γερμανό συγγραφέα, εκδότη φιλοζωικού περιοδικού και ακτιβιστή υπέρ της προστασίας των ζώων, Χάινριχ Ζίμερμαν, ο οποίος οργάνωσε την πρώτη Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων στο Βερολίνο στις 24 Μαρτίου 1925. Από το 1929, ο εορτασμός μεταφέρθηκε στις 4 Οκτωβρίου, την ημερομηνία που η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία τιμά τον άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης, ο οποίος θεωρείται ο προστάτης των τετράποδων φίλων μας. Κι ενώ αρχικά η πρωτοβουλία του Ζίμερμαν είχε απήχηση μόνο στη Γερμανία, την Αυστρία, την Ελβετία και την Τσεχοσλοβακία, σ’ ένα συνέδριο φιλοζωικών οργανώσεων, που πραγματοποιήθηκε στη Φλωρεντία της Ιταλίας το Μάιο του 1931, αποφασίστηκε ομόφωνα η καθιέρωση μιας πραγματικά παγκόσμια κοινής γιορτής των ζώων την ίδια ημερομηνία. Με μια μικρή καθυστέρηση δύο μόλις χρόνων, στις 4 Οκτωβρίου 1933 η Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων γιορτάστηκε για πρώτη φορά και στην Ελλάδα.

Ήταν αυτό το πρώτο μπουλντόγκ που ήρθε στην Αθήνα;

Για ορισμένους, τα μπουλντόγκ είναι κάτι σαν τη Γεωργία Βασιλειάδου των σκύλων, οι ωραίοι άσχημοι των αγαπημένων μας τετράποδων. Υπάρχουν σίγουρα εκείνοι που λατρεύουν την κατσουφιασμένη, θαρρείς πάντα έτοιμη για καβγά φάτσα τους, ενώ άλλοι απλά τα αποστρέφονται. Για πολλούς Βρετανούς, πάντως, δεδομένης και της βρετανικής καταγωγής τους, τα μπουλντόγκ αποτελούν «εθνικό σύμβολο τόλμης και αποφασιστικότητας», σύμφωνα με την περιγραφή σε ρεπορτάζ του BBC. Πότε, όμως, ήρθε στην ελληνική πρωτεύουσα το πρώτο μπουλντόγκ;

Γιατί τα πάντα είναι ασπρόμαυρα;

Γιατί τα γιγαντιαία πάντα, αυτές οι ασπρόμαυρες αρκούδες που κατά κανόνα ζουν στην Κίνα, είναι τόσο δημοφιλή; Ίσως γιατί θεωρούνται γενικά άκακα με πολύ μικρό αριθμό καταγεγραμμένων επιθέσεων σε ανθρώπους (και πάντα ως άμυνα), ίσως πάλι γιατί μας συγκινεί η άρνησή τους να ζευγαρώσουν και ν' αναπαραχθούν σε συνθήκες αιχμαλωσίας (πλην εξαιρέσεων) ή το γεγονός ότι το είδος τους απειλείται με εξαφάνιση χωρίς να υπάρχει κάποια ιδιαίτερη αιτία. Για άλλους πάλι, η συμπάθεια για τα ασπρόμαυρα πάντα συνδέεται και με τις αναμνήσεις της παιδικής τους ηλικίας και την τρυφερή σειρά κινουμένων σχεδίων "Τάο Τάο". Υπάρχει όμως ένα μυστήριο για τα συγκεκριμένα ζώα: γιατί είναι ασπρόμαυρα; 

Ποιες είναι οι Κατάρσιανς και ποιο είναι το πρωτότυπο web ριάλιτι στο οποίο πρωταγωνιστούν

Οι καλές και έξυπνες ιδέες αξίζει να διαδίδονται και να βρίσκουν μιμητές ή ακόμη και να βελτιώνονται. Ένα παράδειγμα καλής και πάνω απ' όλα πρωτότυπης ιδέας που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στη χώρα μας, είναι η πρωτοβουλία ενός γατοφιλικού σωματείου από την Ισλανδία, που σε συνεργασία με έναν ενημερωτικό ιστότοπο της χώρας παράγουν μια διαδικτυακή σειρά, ένα ριάλιτι διαφορετικό από τα συνηθισμένα με πρωταγωνιστές τέσσερα μικρά γατάκια. Ο δε τίτλος του προγράμματος, "Keeping up with the Kattarshians", είναι εμφανώς επηρεασμένος από το πιο γνωστό ριάλιτι των τελευταίων χρόνων, που παρακολουθεί την ζωή της Κιμ Καρντάσιαν και των άλλων μελών της πιο διάσημης - άνευ πραγματικού λόγου και πραγματικής αιτίας - οικογένειας της αμερικανικής σόουμπιζ την τελευταία δεκαετία. Αυτή είναι ίσως η πιο χρήσιμη ιδέα που άντλησε την έμπνευσή της από την ζωή των αδερφών Καρντάσιανς, χωρίς φυσικά εκείνες να το επιδιώξουν καν.

Γιατί τα ζώα αγαπούν τις αγκαλιές;

Το γουργουρητό της γάτας και τα κλειστά μάτια του σκύλου, ενώ παράλληλα ανοιγοκλείνει ευχαριστημένος το στόμα του, απόλυτα παραδομένος στο χάδι του δίποδου φίλου του, δείχνουν πόσο πολύ τα ζώα αγαπούν την εκδήλωση της αγάπης μέσω της επαφής. Όμως δεν είναι μόνο τα εξημερωμένα από αιώνες κατοικίδια που επιζητούν την επαφή αυτή, η οποία δεν περιορίζεται μόνο σ' ένα σύντομο χάιδεμα. Στο youtube υπάρχουν πολλά βίντεο που δείχνουν διάφορα "άγρια" - αν προτιμάτε, μη εξημερωμένα - ζώα, τα οποία επιζητούν ή μοιάζουν να επιζητούν την ανθρώπινη αγκαλιά. Τι ακριβώς συμβαίνει και πώς ερμηνεύεται αυτό;

Η άνευ όρων αφοσίωση του σκύλου στον άνθρωπο μέσα από δύο συγκινητικές ιστορίες

πηγή: www.facebook.com/GVAdsaludElda/

Η ιστορία της Μάγια δεν είναι πρωτότυπη. Πολλές φορές έχουμε ακούσει ή διαβάσει για σκύλους που εκφράζουν με διάφορους τρόπους την αφοσίωσή τους - στην ουσία τι άλλο είναι η αφοσίωση από βαθιά και άδολη αγάπη - προς τα αφεντικά τους αποδεικνύοντας το γνωστό ρητό ότι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου είναι ο σκύλος. Όμως αν και στερείται πρωτοτυπίας, μου άρεσε πολύ η σύντομη αυτή ιστορία, που διάβασα στην ιστοσελίδα thelocal.es, ώστε θα ήθελα να τη μοιραστώ μέσα από αυτό το μπλογκ. Και νομίζω ότι όσοι αγαπούν τα σκυλιά και γενικότερα τα ζώα, θα συμφωνήσουν μαζί μου.

Το συμβόλαιο ενός πατέρα με τα παιδιά του πριν αγοράσουν σκύλο για την οικογένεια. Μια πρωτότυπη ιδέα για να μάθουν τα παιδιά τις υποχρεώσεις τους σχετικά με την ανατροφή ενός κατοικίδιου.

Όταν ένας εργένης (άνδρας ή γυναίκα) αποφασίζει ν' αποκτήσει ένα κατοικίδιο, συνήθως το κάνει απόλυτα συνειδητοποιημένα γνωρίζοντας και τις υποχρεώσεις που έχει η συντροφιά ενός ζώου. Αντίθετα, όταν πρόκειται για οικογένειες, η αγορά ενός κατοικίδιου έρχεται αρκετά συχνά ως αποτέλεσμα πιέσεων από τα μικρά παιδιά, που ζαλίζουν τους γονείς τους πόσο πολύ θα ήθελαν ένα σκυλάκι (ή γατάκι ή κουνελάκι κλπ.) να παίζουν μαζί του και να το φροντίζουν. Το θέμα είναι ότι πολύ εύκολα ένα μικρό παιδί μπορεί να ξεχάσει τις υποσχέσεις του, όταν στην πράξη διαπιστώσει ότι η φροντίδα ενός κατοικίδιου ζώου απαιτεί μεγαλύτερη υπευθυνότητα και περισσότερες υποχρεώσεις απ' όσες αρχικά φανταζόταν. Φυσικά, είναι αποκλειστική ευθύνη των γονιών να διδάξουν στο παιδί ή στα παιδιά τους πώς θα γίνουν υπεύθυνα άτομα αναλαμβάνοντας την πλήρη ευθύνη των αποφάσεών τους, όμως δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο του ζώου που διώχνεται κακήν κακώς από ένα σπίτι, απλά και μόνο επειδή το παιδί βαρέθηκε το τετράποδο παιχνίδι του, οι δε γονείς δεν φρόντισαν να μάθουν στο παιδί τους βασικούς κανόνες συμπεριφοράς. 

Τέσσερα βίντεο με τις πιο τεμπέλες γάτες που έχετε γνωρίσει!

Ποιο ζώο είναι πιο τεμπέλικο; ο σκύλος ή η γάτα; Η εύκολη απάντηση, που έρχεται πρώτη στο στόμα των περισσότερων, θα ήταν... "ο σκύλος". Όσοι έχουμε ή είχαμε σκυλιά το ξέρουμε ότι μπορούν να γίνουν υπερβολικά τεμπέλικα, να ξαπλώνουν για ώρες και να σηκώνονται από τη θέση τους απλά για να μετακινηθούν δύο βήματα παραπέρα και να συνεχίσουν αυτό που αγαπούν πολύ... το ξάπλωμα! Αντίθετα, οι γάτες δίνουν την αίσθηση ότι είναι πιο δραστήριες, ελίσσονται στο χώρο, σκαρφαλώνουν στα έπιπλα, μπαινοβγαίνουν σε κήπους και μπαλκόνια και γενικά μοιάζουν αεικίνητες. Επειδή όμως κάθε κανόνας έχει και την εξαίρεσή του, υπάρχουν κάποιες γάτες που διεκδικούν το βραβείο τεμπελιάς. Υπάρχουν βίντεο ανεβασμένα στο youtube που πιστοποιούν του λόγου το αληθές.

Επτά τρόποι με τους οποίους τα κατοικίδια κάνουν καλό στην υγεία μας σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες

Οι σκύλοι, οι γάτες και γενικότερα τα κατοικίδια ζώα είναι μια καλή συντροφιά για τα μικρά παιδιά, για όσους μένουν μόνοι τους ή γενικότερα για όσους αισθάνονται έντονη την ανάγκη να μοιράσουν αγάπη σε κάποιο άλλο, πιο αδύναμο πλάσμα. Όμως τα κατοικίδια δεν είναι απλά δέκτες της αγάπης που τους προσφέρουμε, αλλά κατά κάποιον τρόπο "επιστρέφουν" την αγάπη αυτή ωφελώντας την υγεία μας - σωματική και ψυχική. Μια σειρά από επιστημονικές έρευνες, που είδαν το φως της δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια, καταμαρτυρούν του λόγου το αληθές.

Γάτες από μαλλί, που μοιάζουν σαν αληθινές! [6 εικόνες]

Πόσο πολύ μπορεί ν' αγαπά ένας άνθρωπος τη γάτα του; Να μην μπορεί να την αποχωριστεί, όταν ας πούμε ότι πηγαίνει μια εκδρομή σε μακρινό προορισμό, σ' ένα ξενοδοχείο όπου δεν επιτρέπονται τα κατοικίδια; Να θέλει ενδεχομένως να κρατήσει ζωντανή την ανάμνησή της κι όταν η αγαπημένη του γάτα έχει αποδημήσει; Καλό υποκατάστατο είναι και οι φωτογραφίες, αλλά πολύ... μονοδιάστατες. Η Χινάλι, μια καλλιτέχνης από την Ιαπωνία, τη χώρα όπου οι γάτες λατρεύονται ίσως τόσο πολύ όσο λατρεύονταν και στην αρχαία Αίγυπτο, προτείνει κάτι διαφορετικό. Χρησιμοποιώντας ως υλικό το μαλλί, δημιουργεί χνουδωτά αντίγραφα - ή αν προτιμάτε μάλλινα αγάλματα - για όσους θέλουν να έχουν τις γάτες τους πάντα μαζί τους - χωρίς βέβαια ν' ακούγεται το αγαπημένο νιαούρισμα.

Οι σκύλοι ξέρουν να ξεχωρίζουν όσους μας αντιπαθούν;

Είναι δυνατόν τα σκυλιά να μην είναι απλά οι καλύτεροι φίλοι του ανθρώπου, αλλά και οι προσωπικοί του καταδότες ("ρουφιάνοι", αν προτιμάτε τη λέξη); Μια νέα έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο τεύχος Αυγούστου του περιοδικού Animal Behavior και την υπογράφει ο δρ. Καζούο Φουτζίτα (καθηγητής ψυχολογίας και συγκριτικής γνωστικής λειτουργίας στο πανεπιστήμιο του Κιότο), έδειξε ότι τα σκυλιά είναι σε θέση ν' αναγνωρίσουν όσους σνομπάρουν τ' αφεντικά τους και τους πληρώνουν με το ίδιο νόμισμα, αφού επιλέγουν να τους αποφύγουν.

Μπορεί ένας σκύλος να πει "μάμα"; Δείτε το βίντεο πριν βιαστείτε ν' απαντήσετε αρνητικά!

Ένα βίντεο για να λιώσετε σαν παγωτό χωνάκι κάτω από τον καυτό αυγουστιάτικο ήλιο! Μόνη προϋπόθεση ν' αγαπάτε τα σκυλιά... ή τα μωρά... ή και τα δύο! Μια γυναίκα - για όσους ενδιαφέρονται ονομάζεται Αντρέα Ντίαζ Τζιοβανίνι - θέλει να μάθει στον μόλις 9 μηνών γιο της να λέει "μαμά" ("μάμα" στα ισπανικά). Λίγο δύσκολο να γίνει αυτό, αλλά η μητέρα επιμένει δωροδοκώντας το αγοράκι της με φαγητό. Κάπου εκεί μπαίνει στη μέση ο σκύλος της οικογένειας, ένας αυστραλός ποιμενικός ηλικίας 10 ετών, που βλέπει φαγητό, του τρέχουν τα σάλια και καταλαβαίνοντας τι περίπου παίζει (αρκεί να πεις τη λέξη-κλειδί και κερδίζεις φαγητό), αποδεικνύει ότι οι σκύλοι δεν περιορίζονται μόνο στο γάβγισμα, αλλά μπορούν και να μιλήσουν - ή τέλος πάντων να πουν "μάμα". Το μωρό ψιλοενοχλείται, που ο σκύλος του κλέβει τη δόξα, αλλά αυτό κάνει το βίντεο ακόμη πιο διασκεδαστικό.

Ο μακάριος ύπνος ενός γάτου ανάσκελα προκαλεί ανατριχίλες [βίντεο]

Ο πιο διάσημος γάτος του youtube είναι ο Μαρού από την Ιαπωνία. Από τα 2009, ο ιδιοκτήτης του ανεβάζει χαριτωμένα βίντεο από την καθημερινότητα του Μαρού, τα οποία είναι εξαιρετικά δημοφιλή μεταξύ των γατόφιλων όλου του πλανήτη, συγκεντρώνοντας εκατοντάδες χιλιάδες views. Μάλιστα, διαθέτει και ειδικό μπλογκ, γραμμένο στα ιαπωνικά και τα αγγλικά, γεμάτο φωτογραφίες και βίντεο του καλοαναθρεμμένου γάτου, που ζει μια ονειρεμένη ζωή! 

Η είδηση που θα σας κάνει να δείτε τους παπαγάλους με άλλο μάτι. Μήπως είναι πιο έξυπνοι απ' όσο πιστεύουμε;

aboutpetbirds.com

Τη δεκαετία του '80 Λευτέρης Πανταζής τραγουδούσε "Το πε, το πε ο παπαγάλος ότι σ' αγαπάει άλλος" και οι κυνικοί γείωναν τη στιχουργική φαντασία με το επιστημονικό επιχείρημα ότι οι παπαγάλοι μιλάνε μεν, όμως το μόνο που πραγματικά κάνουν είναι ν' αναπαράγουν ήχους οικείους στ' αυτιά τους, σύντομες λέξεις, των οποίων το νόημα φυσικά δεν γνωρίζουν. Ή μήπως οι παπαγάλοι είναι πιο έξυπνοι απ' όσο νομίζουμε (αν και μάλλον δύσκολα θα αντιλαμβάνονταν όντως μια απιστία);

Η σκυλίτσα που επιβίωσε - σαν από θαύμα - από ένα τροχαίο και από μία επίθεση με σφυρί

www.gofundme.com/nfg6uc

Τα θαύματα μερικές φορές δεν γίνονται μόνο στους ανθρώπους, αλλά καμιά φορά και στα ζώα. Η ιστορία αυτής της σκυλίτσας στις ΗΠΑ μοιάζει εξωπραγματική, αφού είχε τύχη βουνό και κατάφερε να επιβιώσει από δύο σοβαρά χτυπήματα μέσα σε λίγες ημέρες. 

Ποιο είδος μουσικής χαλαρώνει τις γάτες μέχρι αναισθησίας;

Επιχειρώντας ν' ανιχνεύσουν την επίδραση μη φαρμακολογικών παραγόντων σε ιατρικές και χειρουργικές επεμβάσεις σε γάτες, ερευνητές του πανεπιστημίου της Λισαβόνας ασχολήθηκαν με τον παράγοντα μουσική, που άλλωστε έχει διαπιστωθεί από έρευνες ότι επιδρά σημαντικά στους ανθρώπους τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Συμβαίνει άραγε το ίδιο και στις γάτες;