8 Απριλίου 2012

Ο ΜΥΘΟΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΓΟΥΔΑΚΙ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ


Για τους περισσότερους λαούς στη δυτική Ευρώπη και στην Αμερική το Πάσχα ταυτίζεται με το περίφημο "λαγουδάκι του Πάσχα", το "Easter bunny". Είναι σαφές πώς αυτό το λαγουδάκι, που αποτελεί κατά κάποιο τρόπο τη μασκότ του Πάσχα των δυτικών, δεν έχει θρησκευτικές ρίζες, αλλά παγανιστικές. Έχετε διαβάσει άλλωστε πουθενά στη Βίβλο να γίνεται μνεία σε κάποιο κουνέλι που τριγυρνούσε στον Γολγοθά, όπου και ο σταυρός του μαρτυρίου, ή στον τάφο από τον οποίο αναστήθηκε ο Ιησούς;
Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο του Κέντρου για την Παιδική Λογοτεχνία και τον Πολιτισμό της Φλόριντα, αυτές ανιχνεύονται για πρώτη φορά στο 13ο αιώνα στην προχριστιανική Γερμανία. Μία από τις τευκτονικές θεότητες ήταν η Εόστρα ή Οστάρα, η θεά της άνοιξης και τη γονιμότητας που ταυτίζεται με την αρχαιοελληνική θεότητα της Εστίας και η γιορτή της οποίας συνέπιπτε με την εαρινή ισημερία. Το σύμβολο της Εόστρα ήταν ο λαγός, επειδή το θηλαστικό αυτό έχει μεγάλη αναπαραγωγικότητα. Άλλωστε, οι λαγοί - όπως και τα κουνέλια - είναι γνωστά για τους πολλούς απογόνους που αποκτούν - εξ ου και η έκφραση "γεννάει σαν κουνέλα" που χρησιμοποιούμε όταν αναφερόμαστε σε μια πολύτεκνη γυναίκα. Αντίστοιχη είναι η προέλευση και για τα αυγά, το άλλο σήμα κατατεθέν του Πάσχα (που είναι κοινό και στη δική μας παράδοση), τα οποία αποτελούσαν επίσης σύμβολο γονιμότητας κατά την αρχαιότητα. Η διαφορά όμως είναι ότι το αυγό περιβλήθηκε με θρησκευτικό μανδύα κατά τον 15ο αιώνα από τη ρωμαιοκαθολική εκκλησία, η οποία το συνέδεσε με την Ανάσταση του Ιησού, ενώ το κόκκινο χρώμα με το οποίο βάφουμε τα αυγά, θεωρείται σύμφωνα με τη δική μας παράδοση ως αντανάκλαση του αίματος του Ιησού. Αντίθετα, η εκκλησία δεν μπήκε ποτέ στον κόπο να προσδώσει θρησκευτικό περιεχόμενο στο λαγουδάκι.
Οι πρώτες αναφορές για το "λαγουδάκι του Πάσχα" εντοπίζονται γύρω στο 1500, ενώ το 1680 δημοσιεύτηκε στη Γερμανία η πρώτη ιστορία, η οποία έκανε λόγο για ένα λαγό που παραδόξως - αν και θηλαστικό - γεννούσε αυγά και τα έκρυβε σε έναν κήπο, ενώ το όνομα του ήταν "Osterhase". Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το σχετικό μύθο, η Εόστρα βρήκε στο δάσος ένα πουλάκι, που αργοπέθαινε μέσα στο χιόνι από την πείνα και από το κρύο. Τότε, εκείνη το μεταμόρφωσε σε λαγό, ώστε να έχει γούνα και να βρίσκει πιο εύκολα τροφή. Ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, τη βραδιά πριν τον ερχομό της άνοιξης, το λαγουδάκι αυτό γέννησε τα αυγά του (ως πουλί που ήταν αρχικά) και τα άφησε σε ένα καλαθάκι ως δώρο στην Εόστρα.
 Έτσι, σιγά-σιγά "γεννήθηκε" το έθιμο να πλέκουν τα παιδιά φωλιές, τις οποίες γέμιζαν με πολύχρωμα αυγά. Το 18ο αιώνα οι παραδόσεις αυτές μεταφέρθηκαν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού από τους πρώτους Γερμανούς μετανάστες, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Πενσυλβάνια. Αργότερα, οι φωλιές έγιναν διακοσμητικά καλάθια γεμάτα όχι μόνο από αυγά, αλλά και από γλυκά, διάφορα κεράσματα και μικρά δωράκια. Επίσης, πολλά παιδιά συνηθίζουν να βάζουν καρότα σε αυτά τα καλαθάκια, για να ταϊστεί το λαγουδάκι, σε περίπτωση που είναι πεινασμένο όταν έρθει να γεννήσει τα αυγά του.

[Πηγές: Discovery.com, History.com, Occultcenter.com]

1 σχόλιο: