"Η Αθήνα ζει τις τελευταίες μέρες, τις τελευταίες ώρες της σκλαβιάς της ... Η αγωνία της τελικής μάχης και της τελευταίας ώρας κατέχει τον Αθηναϊκό λαό. Και η αγωνία αυτή είναι διπλή: να διωχτή ο ξένος τύραννος, που ρήμαξε τριάμιση χρόνια τη χώρα μας και να περάση ο ματωβαμένος τόπος μας ομαλά στην ελεύθερη πολιτική ζωή του" διαλαλούσε στις 12 Οκτωβρίου 1944 η εφημερίδα ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΗΣ, όργανο της Κεντρικής Επιτροπής του Ε.Α.Μ. "Το όνειρο χιλίων και πλέον νυκτών και ο πονεμένος πόθος τόσων και τόσων βασανισμένων ημερών γίνεται πραγματικότης. Με δάκρυα και αίμα ποτίσθηκε το αίμα της Ελευθερίας και ιδού, ρώρα ανθίζει", έγραφε την επομένη ημέρα η εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, η οποία αυτοπροσδιοριζόταν ως "όργανο του ελληνικού λαού και του απελευθερωτικού αγώνος".
Στις 12 Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανοί εγκατέλειπαν την Αθήνα, ενώ παράλληλα και οι Βούλγαροι διέταζαν τα στρατεύματα τους να αποχωρήσουν από τα ελληνικά εδάφη. Λίγες ώρες νωρίτερα, το απόγευμα της 11ης Οκτωβρίου, οι Γερμανοί κατακτητές ανατίναξαν το λιμάνι του Πειραιά ξεκινώντας από τα ναυπηγεία "Βασιλειάδη" συνεχίζοντας με τα κρηπιδώματα των ακτών Θεμιστοκλέους και Μιαούλη και καταλήγοντας στην ανατίναξη της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων και στις πετρελαιαποθήκες. Ο ήχος των κρότων από τα ανατιναχθέντα κτίρια ήταν τόσο έντονος, ώστε έφτασαν μέχρι "τας πλέον απομακρυσμένας συνοικίας των Αθηνών", όπως αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ στις 12.10.
Προηγουμένως, ο κατοχικός πρωθυπουργός Ιωάννης Ράλλης υπέβαλλε την παραίτηση του ισχυριζόμενος ότι εξετέλεσε την αποστολή του, ενώ ο Γερμανός στρατηγός της αεροπορίας Φέλμυ απέστειλε προς τον δήμαρχο Αθηνών την παρακάτω επιστολή:
Ωστόσο, πριν φύγουν οριστικά οι κατακτητές από την ελληνική πρωτεύουσα, έκαναν μια τελευταία ασέβεια καταθέτοντας στεφάνι στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη! Οι κατοχικοί πρωθυπουργοί Ιωάννης Ράλλης και Γεώργιος Τσολάκογλου συνελήφθησαν, ενώ ο Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος είχε ήδη διαφύγει στο εξωτερικό και πιο συγκεκριμένα στη Γερμανία. Από την πρώτη ημέρα της απελευθέρωσης, αρκετοί ήταν οι δημοσιογράφοι που διεγράφησαν από την Ένωση Συντακτών "δια αντεθνικήν δράσιν", ως φερέφωνα των κατακτητών - η λογοκρισία στον κατοχικό τύπο αποτελεί ένα μεγάλο, ατιμωτικό κεφάλαιο στην ιστορία της ελληνικής δημοσιογραφίας.
Οι δρόμοι της Αθήνας ήταν γεμάτοι από κόσμο καθ'όλη εκείνη την ιστορική ημέρα, ενώ τμήματα των ανταρτών - τόσο του ΕΛΑΣ όσο και του εθνικού στρατού - παρήλαυναν υπό τις επευφημίες του πλήθους που τραγουδούσε από τον εθνικό ύμνο μέχρι το περίφημο "Κορόιδο Μουσολίνι" κι ας είχαν προ πολλού φύγει οι Ιταλοί από τη χώρα. Στους δρόμους η εορταστική ατμόσφαιρα θα συνεχιζόταν και την επόμενη μέρα. Διαβάζουμε συγκεκριμένα στο ρεπορτάζ της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ με ημερομηνία 14.10:
"Προς τον Δήμαρχον της πόλεως των Αθηνών Κύριον Γεωργάτον,
Γερμανικός στρατός εκήρυξε την πόλιν των Αθηνών ανοχύρωτον. Εξυπακούεται η αποχώρησις των γερμανικών στρατευμάτων από την περιοχήν της πόλεως. Το μέτρον τούτο λαμβάνεται επί τη προσδοκία ότι θέλει ισχύσει επίσης και δια τον εχθρόν.
ΦΕΛΜΥ
Στρατηγός της Αεροπορίας
Αθήναι, τη 11/10/1944"
Ωστόσο, η επόμενη μέρα ήταν ημέρα χαράς για την πρωτεύουσα. Από το πρωί, οι ταράτσες και τα μπαλκόνια των σπιτιών ήταν γεμάτα από κόσμο περιμένοντας κάτω από τον ηλιόλουστο ουρανό την υποστολή της ναζιστικής σημαίας, που είχε προγραμματιστεί για τις 10 η ώρα. Διαβάζουμε στο σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, που δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 13ης Οκτωβρίου: "Οι άνθρωποι έμεναν βουβοί. Εσφίχθηκαν χέρια, εβούρκωσαν μάτια, καρδιές εσταμάτησαν. Ο ένας ησπάσθη τον άλλον. "Χριστός Ανέστη". Από την στιγμήν εκείνην - ήτο δέκα παρά τέταρτο ακριβώς - οι κώδωνες των εκκλησιών, αυτοκίνητα με ενθουσιώδη πλήθη, πελάγη σημαιών ελληνικών, αγγλικών, αμερικανικών και σοβιετικών... έδωσαν το μέγα σύνθημα, το ιστορικόν".Ωστόσο, πριν φύγουν οριστικά οι κατακτητές από την ελληνική πρωτεύουσα, έκαναν μια τελευταία ασέβεια καταθέτοντας στεφάνι στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη! Οι κατοχικοί πρωθυπουργοί Ιωάννης Ράλλης και Γεώργιος Τσολάκογλου συνελήφθησαν, ενώ ο Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος είχε ήδη διαφύγει στο εξωτερικό και πιο συγκεκριμένα στη Γερμανία. Από την πρώτη ημέρα της απελευθέρωσης, αρκετοί ήταν οι δημοσιογράφοι που διεγράφησαν από την Ένωση Συντακτών "δια αντεθνικήν δράσιν", ως φερέφωνα των κατακτητών - η λογοκρισία στον κατοχικό τύπο αποτελεί ένα μεγάλο, ατιμωτικό κεφάλαιο στην ιστορία της ελληνικής δημοσιογραφίας.
Οι δρόμοι της Αθήνας ήταν γεμάτοι από κόσμο καθ'όλη εκείνη την ιστορική ημέρα, ενώ τμήματα των ανταρτών - τόσο του ΕΛΑΣ όσο και του εθνικού στρατού - παρήλαυναν υπό τις επευφημίες του πλήθους που τραγουδούσε από τον εθνικό ύμνο μέχρι το περίφημο "Κορόιδο Μουσολίνι" κι ας είχαν προ πολλού φύγει οι Ιταλοί από τη χώρα. Στους δρόμους η εορταστική ατμόσφαιρα θα συνεχιζόταν και την επόμενη μέρα. Διαβάζουμε συγκεκριμένα στο ρεπορτάζ της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ με ημερομηνία 14.10:
«Χθες από το πρωί σε κάθε σημείο την πόλεως και από μία διαδήλωση και από μία παρέλαση. Όλα κατέληγαν στα κέντρα. Και στα κέντρα ο κόσμος χειροκροτούσε, ζητωκραύγαζε, δεν ήξερε τι να κάνει, διότι η χαρά του ήταν, είναι τόση, τόσο πληθωρική, ώστε ότι λέμε, ότι κάνουμε και προπαντός ότι φωνάζουμε είναι ένα παραλήρημα, παραλήρημα χαράς». Σε άλλο σημείο η εφημερίδα σημειώνει: «Ο Χίτλερ έγινε από το λαϊκό πνεύμα … Κορόιδο Μουσολίνι και κάτι .. χειρότερο. Μία ομάδα Πατησιωτών βρήκε κάποιον Μέντιον (εννοώντας γάιδαρο) από εκείνους που δεν πρόφθασαν να φάνε οι Ιταλοί. Του φόρεσε από τα δύο αφτιά στο μέτωπο μία πινακίδα με το όνομα του Χίτλερ και ένα στέφανο δάφνης – (κρίμα στη δάφνη!) – και περιέρχεται δύο ημέρες τώρα την πόλη άδουσα
Ο Χίτλερ επατήρησε
ε-φαλή-ρησε
έφαγε μπομποτάλευρο.
κουκουτσάλευρο,
πατατάλευρο.
Και μία άλλη ομάδα με την εικόνα του κ. Αρχικαγκελαρίου διάτρητη από τις σφαίρες του ενθουσιασμού και κατάπτυστη από τον σίελο του βδελυγμού μας και άγνωστο γιατί, μ’ ένα κουτάκι κονσέρβας κρεμάμενο παρά τον κωμικό του μύστακα περιέρχετο επίσης την πόλη μετά κουστωδίας μικρών κραυγάζουσα:
- Γεια σου Χατζηαβάτη!
Χορός, νταούλια, καλαματιανός, χορευόταν χθες καθ’ όλο το απόγευμα στην πλατεία Συντάγματος. Και στη μέση οι πρώτοι Αμερικανοί αξιωματικοί που έφθασαν και εγκαταστάθηκαν στο Κινγκ Τζορτζ».
Πίσω από τη χαρούμενη αυτή ατμόσφαιρα, διαβάζοντας κανείς τα άρθρα δύο εκ διαμέτρου αντίθετων ιδεολογικά εφημερίδων όπως ο ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΗΣ και η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, είναι εύκολο να εντοπίσει κανείς τα πρώτα ψήγματα της υποβόσκουσας κρίσης που θα οδηγούσε στην πρώτη φάση του ελληνικού εμφυλίου πολέμου ύστερα από 52 ημέρες.
Στα πρωτοσέλιδα της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ δινόταν ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο του αγγλικού στρατού τόσο με το κύριο άρθρο της εφημερίδας, όσο και με τα ρεπορτάζ, τα οποία μετέφεραν είτε απευθείας ανταποκρίσεις από τις αγγλικές εφημερίδες είτε περιέγραφαν τον ενθουσιασμό του λαού για τους Άγγλους συμμάχους. Από την άλλη, η εφημερίδα του ΕΑΜ καυτηρίαζε αυτά τα δημοσιεύματα κάνοντας λόγο για "ύποπτη φιλοαγγλική πολιτική" από "ορισμένα από τα λεγόμενα "παράνομα" έντυπα".
Την ώρα που ο λαός πανηγύριζε τη λευτεριά, ξεκινούσε το μοίρασμα της εξουσίας και ο ανταγωνισμός για το μπλοκ των ξένων δυνάμεων, στο οποίο θα ανήκε η χώρα.
Πίσω από τη χαρούμενη αυτή ατμόσφαιρα, διαβάζοντας κανείς τα άρθρα δύο εκ διαμέτρου αντίθετων ιδεολογικά εφημερίδων όπως ο ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΗΣ και η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, είναι εύκολο να εντοπίσει κανείς τα πρώτα ψήγματα της υποβόσκουσας κρίσης που θα οδηγούσε στην πρώτη φάση του ελληνικού εμφυλίου πολέμου ύστερα από 52 ημέρες.
Στα πρωτοσέλιδα της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ δινόταν ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο του αγγλικού στρατού τόσο με το κύριο άρθρο της εφημερίδας, όσο και με τα ρεπορτάζ, τα οποία μετέφεραν είτε απευθείας ανταποκρίσεις από τις αγγλικές εφημερίδες είτε περιέγραφαν τον ενθουσιασμό του λαού για τους Άγγλους συμμάχους. Από την άλλη, η εφημερίδα του ΕΑΜ καυτηρίαζε αυτά τα δημοσιεύματα κάνοντας λόγο για "ύποπτη φιλοαγγλική πολιτική" από "ορισμένα από τα λεγόμενα "παράνομα" έντυπα".
Την ώρα που ο λαός πανηγύριζε τη λευτεριά, ξεκινούσε το μοίρασμα της εξουσίας και ο ανταγωνισμός για το μπλοκ των ξένων δυνάμεων, στο οποίο θα ανήκε η χώρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου