Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί γύρω από τους περισσότερους ελληνικούς αρχαιολογικούς χώρους ανακαλύπτονται θαμμένα διάφορα αγγεία και κάθε λογής κεραμικά; Πρόκειται για απλή σύμπτωση ή μήπως υπήρχε κάποια σκοπιμότητα από τη μεριά των αρχαίων προγόνων μας; Κάποιοι μιλούν ακόμη και ένα είδος ανακύκλωσης που έκαναν οι αρχαίοι Έλληνες πρωτοπορώντας και σ' αυτόν τον τομέα.
Στο τεύχος Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2013, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Hesperia, που εκδίδεται από το American School of Classical Studies της Αθήνας, ένα άρθρο με την υπογραφή του Hamish Forbes, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ, όπου υποστηρίζεται η ιδέα ότι οι αρχαίοι Έλληνες δεν πετούσαν δεξιά κι αριστερά όλα τα σκουπίδια τους, αλλά τα ανακύκλωναν. Ο συγγραφέας κατέληξε στο συμπέρασμα αυτό ύστερα από προσεκτικές παρατηρήσεις 30 ετών, ενώ στο άρθρο εκθέτει και τα επιχειρήματα που συνηγορούν σ' αυτήν την άποψη.
Κατ' αρχήν, οι πρόγονοί μας δεν είχαν ιδιαίτερα βαθιές γνώσεις για τις ευεργετικές ιδιότητες της κοπριάς, παρόλο που είχαν αντιληφθεί τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από τις κουτσουλιές των γαϊδουριών και των προβάτων συγκριτικά με τα περιττώματα από τις κότες. Ωστόσο, υποστηρίζει ο Φορμπς, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι πράγματι χρησιμοποιούσαν κοπριά για να κάνουν το έδαφος πιο εύφορο.
Εξάλλου, ο Φορμπς εκτιμά ότι οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν κανέναν απολύτως λόγο να θρέφουν τα χωράφια τους με κουτσουλιές από ζώα, αφού όργωναν τα χωράφια τους με γυμνά πόδια - και δεν ήθελαν να τα λερώσουν. Άλλωστε, ακόμη και σήμερα, που η τεχνολογία είναι πολύ πιο προοδευμένη σε σχέση με εκείνα τα χρόνια, είναι πάρα πολύ δύσκολο να δημιουργηθεί η τέλεια κοπριά, στην οποία να μην έχουν εισχωρήσει μικρά, ανεπιθύμητα "κομμάτια", όπως ο Βρετανός καθηγητής διαπίστωσε από τη δική του κηπουρική εμπειρία στον κήπο του σπιτιού του. Θα μπορούσαν οι αρχαίοι να έχουν κοπριά καλύτερης ποιότητας;
Και μπορεί οι αρχαίοι Έλληνες γεωργοί να απομάκρυναν τα μεγάλα κομμάτια από διάφορα αντικείμενα που έβρισκαν στα λιπάσματά τους, όμως δεν συνέβαινε το ίδιο και με τα μικροθραύσματα. Έτσι εξηγεί ο καθηγητής Φορμπς τα πολλά μικροσκοπικά και φθαρμένα αντικείμενα που ανακαλύπτονται στις αρχαιολογικές ανασκαφές. Όπως εκτιμά ο καθηγητής, ίσως οι γεωργοί εκείνης της εποχής να τα είχαν ποδοπατήσει για αρκετό καιρό, στη συνέχεια να τα φύλαξαν σε κάποιο χώρο και τέλος να τα έριξαν σκόπιμα στα χωράφια τους.
Μάλιστα, συνδυάζοντας στοιχεία όπως είναι το πάχος της γης που σκάβεται από μία τσάπα, η συχνότητα πρόσθεσης λιπασμάτων από τους γεωργούς, το μέγιστο βάρος που μπορεί να κουβαλήσει ένας γάιδαρος και την αναλογία των θραυσμάτων που ανακαλύπτουν οι αρχαιολόγοι στις ανασκαφές τους, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ένα θραύσμα (ή και λιγότερα σε ορισμένες περιπτώσεις) αντιστοιχεί σε κάθε σακούλα λιπάσματος, κάτι που - σύμφωνα με το συλλογισμό του καθηγητή Φορμπς - εξηγεί πλήρως την πυκνότητα των κεραμικών, που ανακαλύπτονται στην ελληνική ύπαιθρο.
Προσωπικά, δεν έχω πειστεί για τη βασιμότητα των συλλογισμών του Βρετανού καθηγητή, που βασίζονται σε πολλά μη πλήρως αποδεδειγμένα αξιώματα, ωστόσο είναι κολακευτικό να πιστεύουμε ότι οι πρόγονοί μας πρωτοπόρησαν και σε θέματα "ανακύκλωσης" - υπό την έννοια των γεωργικών λιπασμάτων - και ότι δεν πετούσαν απλά τα σκουπίδια όπου να 'ναι. Τουλάχιστον, αυτό θα ήταν ικανό κίνητρο για να γίνουμε οι σύγχρονοι Έλληνες πιο συνειδητοποιημένοι στα θέματα αυτά;
Πηγή: Were Ancient Greeks The Original Recyclers? (Worldcrunch.com)
Και μπορεί οι αρχαίοι Έλληνες γεωργοί να απομάκρυναν τα μεγάλα κομμάτια από διάφορα αντικείμενα που έβρισκαν στα λιπάσματά τους, όμως δεν συνέβαινε το ίδιο και με τα μικροθραύσματα. Έτσι εξηγεί ο καθηγητής Φορμπς τα πολλά μικροσκοπικά και φθαρμένα αντικείμενα που ανακαλύπτονται στις αρχαιολογικές ανασκαφές. Όπως εκτιμά ο καθηγητής, ίσως οι γεωργοί εκείνης της εποχής να τα είχαν ποδοπατήσει για αρκετό καιρό, στη συνέχεια να τα φύλαξαν σε κάποιο χώρο και τέλος να τα έριξαν σκόπιμα στα χωράφια τους.
Μάλιστα, συνδυάζοντας στοιχεία όπως είναι το πάχος της γης που σκάβεται από μία τσάπα, η συχνότητα πρόσθεσης λιπασμάτων από τους γεωργούς, το μέγιστο βάρος που μπορεί να κουβαλήσει ένας γάιδαρος και την αναλογία των θραυσμάτων που ανακαλύπτουν οι αρχαιολόγοι στις ανασκαφές τους, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ένα θραύσμα (ή και λιγότερα σε ορισμένες περιπτώσεις) αντιστοιχεί σε κάθε σακούλα λιπάσματος, κάτι που - σύμφωνα με το συλλογισμό του καθηγητή Φορμπς - εξηγεί πλήρως την πυκνότητα των κεραμικών, που ανακαλύπτονται στην ελληνική ύπαιθρο.
Προσωπικά, δεν έχω πειστεί για τη βασιμότητα των συλλογισμών του Βρετανού καθηγητή, που βασίζονται σε πολλά μη πλήρως αποδεδειγμένα αξιώματα, ωστόσο είναι κολακευτικό να πιστεύουμε ότι οι πρόγονοί μας πρωτοπόρησαν και σε θέματα "ανακύκλωσης" - υπό την έννοια των γεωργικών λιπασμάτων - και ότι δεν πετούσαν απλά τα σκουπίδια όπου να 'ναι. Τουλάχιστον, αυτό θα ήταν ικανό κίνητρο για να γίνουμε οι σύγχρονοι Έλληνες πιο συνειδητοποιημένοι στα θέματα αυτά;
Πηγή: Were Ancient Greeks The Original Recyclers? (Worldcrunch.com)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου