Γιατί τον Ιούλιο του 1916 οι Αθηναίοι γύρισαν τους δείκτες των ρολογιών τους 25 λεπτά μπροστά (και μετά δεν τους γύρισαν ποτέ πίσω)

εφημερίδα Νέα Ελλάς, 03.07.1916

Κάποτε, δεν είχαν όλες οι πόλεις της Ελλάδας την ίδια ώρα. Για παράδειγμα, πριν από 100 ακριβώς χρόνια, στις 27 Μαρτίου 1915, όταν τα ρολόγια στην Κέρκυρα έδειχναν 11.31΄ το βράδυ, στη Σάμο σήμαιναν τα μεσάνυχτα! Ο λόγος είναι απλός: αν και το σύστημα ωριαίων ζωνών, που επέβαλλε τη χρήση μιας συγκεκριμένης (της ίδιας) ώρας σε ορισμένες γεωγραφικές περιοχές, είχε ήδη αρχίσει να εφαρμόζεται από πολλές χώρες ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα, στο ελληνικό κράτος εφαρμοζόταν το παλιότερο σύστημα, που βασιζόταν στην κίνηση του ήλιου και είχε ως αποτέλεσμα να υπάρχει χρονική απόκλιση 40 λεπτών σε κάθε μοίρα γεωγραφικού πλάτους. 

Στη χώρα μας, το σύστημα των ωριαίων ζωνών, που καθόριζε τον προσδιορισμό μιας μέσης ώρας για όλες τις ελληνικές πόλεις, ξεκίνησε να εφαρμόζεται στις 15 Ιουλίου 1916 (π.η.). Το σχετικό βασιλικό διάταγμα με τις υπογραφές των υπουργών Συγκοινωνίας και Εσωτερικών εκδόθηκε λίγες μέρες νωρίτερα και καλούσε τους κατοίκους της Αθήνας να γυρίσουν τα ρολόγια τους 25 λεπτά μπροστά, ώστε να εναρμονιστούν με την επίσημη, νέα ώρα της χώρας (δύο ώρες μπροστά σε σχέση με το μεσημβρινό του Γκρίνουιτς), που εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα.

Το διάταγμα επιχειρηματολογούσε υπέρ της αλλαγής αυτής επικαλούμενο κατ' αρχήν τις - μικρότερες ή μεγαλύτερες - χρονικές αποκλίσεις από πόλη σε πόλη, αλλά και το αλαλούμ που δημιουργούσε η συνύπαρξη διαφορετικών ωρών για διαφορετικές υπηρεσίες. Για παράδειγμα, στη Θεσσαλονίκη ίσχυε κατ' αρχήν η επίσημη ώρα του Αστεροσκοπείου Αθηνών (που στην πράξη σήμαινε ότι τα ρολόγια της πόλης έδειχναν 3 λεπτά πίσω σε σύγκριση με της Αθήνας), η ώρα κεντρικής Ευρώπης για τους σιδηροδρόμους Δυτικής Μακεδονίας και η ώρα ανατολικής Ευρώπης για τους σιδηροδρόμους Ανατολικής Μακεδονίας! Πλέον θα ίσχυε μόνο η ώρα ανατολικής Ευρώπης, στην ζώνη της οποίας εντασσόταν η Ελλάδα.

Όπως σημείωνε το σχετικό βασιλικό διάταγμα, το νέο σύστημα θα συνέβαλλε επίσης στη βελτίωση της δημόσιας υγιεινής ("διότι θα χρηισμοποιούμεν πληρέστερον το φυσικόν φως την πρωίαν, θα παύωμεν ενωρίτερον την εργασίαν το εσπέρας και θα διακόπτωμεν εξ ίσου ταχύτερον την κοινωνικήν ζωήν την νύκτα"), θα οδηγούσε σε εξοικονόμηση του τεχνητού φωτισμού, σε εξοικονόμηση άνθρακα και πετρελαίου ("ακριβώς λόγω της μειώσεως του τεχνητού φωτισμού"), θα διευκόλυνε τις συγκοινωνίες ("και άρσιν της μόνης αφορμής συγχύσεως, σφαλμάτων και δυστυχημάτων"), θα γινόταν πλέον ακριβής υπολογισμός της παράδοσης και μεταβίβασης των τηλεγραφημάτων, θα επερχόταν άρση των δικαστικών αμφισβητήσεων και των εμπορικών και χρηματιστηριακών περιπλοκών, ενώ θα επερχόταν και άρση των "μεγάλων δυσκολιών και κινδύνων εν καιρώ επιστρατεύσεως και πολέμου" - μην ξεχνάμε ότι βρισκόταν σε εξέλιξη ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος.

Και κάπως έτσι, άρχισε να ισχύει η συμβατική ώρα Ελλάδος, όπως τη γνωρίζουμε μέχρι σήμερα! Ώστε η "πραγματική" ώρα των Αθηνών είναι 25 λεπτά πίσω (ή 1 ώρα και 25 λεπτά κατά τη θερινή ώρα), της Θεσσαλονίκης υπολείπεται κατά 28 λεπτά της συμβατικής, ενώ η πραγματική ώρα της Κέρκυρας υπολείπεται κατά 40 λεπτά!




Σχετικά θέματα:
Πότε εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η θερινή ώρα στην Ελλάδα;