Γιατί οι βρετανικές εκλογές διεξάγονται τις Πέμπτες;

Χρησιμοποιούν το δικό τους μετρικό σύστημα, όπου τα εκατοστά, τα μέτρα και τα κιλά ακούγονται ακαταλαβίστικα. Επιμένουν να οδηγούν στα δεξιά και καμαρώνουν γι' αυτό. Δεν μπήκαν ούτε για μια στιγμή στον πειρασμό να εγκαταλείψουν την αγαπημένη τους στερλίνα και με την πρώτη ευκαιρία την έκαναν με ελαφρά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού αισθάνονται πρώτα και πάνω απ' όλα Βρετανοί. Μέρος της ιδιόμορφης βρετανικής παράδοσης είναι και η επιλογή της Πέμπτης ως η ημέρα διεξαγωγής των κάθε λογής εκλογικών αναμετρήσεων είτε πρόκειται για δημοψήφισμα είτε για τις καθιερωμένες γενικές ή τοπικές εκλογές, ενώ ακόμη και στις ευρωεκλογές οι Βρετανοί προσέρχονται - ή μήπως θα ήταν προτιμότερο εν όψει Brexit να γράψω "προσέρχονταν" - στις κάλπες πριν τους άλλους Ευρωπαίους. Γιατί όμως πρέπει να είναι Πέμπτη και όχι ας πούμε Κυριακή, όπως συνηθίζεται από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες;

Η αλήθεια είναι ότι την απάντηση δεν γνωρίζουν ούτε οι ίδιοι οι Βρετανοί, οι οποίοι προσπαθούν να δώσουν διάφορες ερμηνείες στην περίεργη αυτή επιλογή μέρας, πλάθοντας κατά κύριο λόγο υποθέσεις. Στην πραγματικότητα η επιλογή έγινε μάλλον τυχαία, η δε παράδοση της διεξαγωγής των εκλογών τις Πέμπτες ξεκίνησε το 1935 με τις εκλογές της 14ης Νοεμβρίου. 

Στην πραγματικότητα, μέχρι και τις εκλογές του Δεκεμβρίου 1910, η εκλογική διαδικασία στη Μ. Βρετανία κρατούσε πολλές μέρες. Για παράδειγμα οι τελευταίες εκείνες πολυήμερες εκλογές διήρκεσαν σχεδόν δύο εβδομάδες (3 - 19 Δεκεμβρίου), ενώ η αμέσως προηγούμενη αναμέτρηση τον Ιανουάριο του 1910 κράτησε σχεδόν ένα μήνα (15 Ιανουαρίου - 10 Φεβρουαρίου 1910).

Οι έξι εκλογικές αναμετρήσεις μεταξύ 1918 και 1931 διεξήχθησαν διαφορετικές μέρες, χωρίς να υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος για την εκάστοτε επιλογή. Από αυτές δε μόνο οι δύο (οι εκλογές του 1923 και του 1929) διεξήχθησαν ημέρα Πέμπτη, όπως θα ήταν πλέον ο κανόνας από το 1935 μέχρι και σήμερα.

Τι εξηγήσεις δίνουν οι Βρετανοί:

Μια δημοφιλής εξήγηση, που πάντως δεν φαίνεται να έχει συγκεκριμένη ιστορική βάση, είναι ότι η Πέμπτη βολεύει περισσότερο από όλες τις απόψεις. Και να γιατί: η Παρασκευή είναι παραδοσιακά ημέρα πληρωμής, επομένως πολλοί τρέχουν στις παμπ για να ξοδέψουν τα χρήματά τους, ώστε θα πήγαιναν μετά να ψηφίσουν (γιατί εννοείται ότι οι παμπ βρίσκονται σε πρώτη προτεραιότητα για το μέσο Βρετανό και όχι οι εκλογές) έχοντας ήδη κοπανίσει μερικά ποτηράκια, με άλλα λόγια θα ήταν μεθυσμένη. Ο ίδιος λόγος απέκλεισε και το Σάββατο ως πιθανή ημέρα πραγματοποίησης των εκλογών, αφού το χανγκόβερ είναι ένας εξίσου κακός σύμβουλος για κάθε ψηφοφόρο που βλέπει σοβαρά το μέλλον της χώρας του. 

Υπάρχει και μια παραλλαγή για το λόγο αποκλεισμού της Παρασκευής, που όμως συνδέεται επίσης με την καταβολή του μισθού στους εργάτες, οι οποίοι - σύμφωνα μ' αυτήν την εκτίμηση - θα ήταν επιρρεπείς στην προπαγάνδα των δημοσίων (κυβερνητικών) υπαλλήλων, οι οποίοι θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ψήφο τους.

Γιατί όχι η Κυριακή τότε, θα μπορούσε ν' αναρωτηθεί κάποιος. Μα, την Κυριακή πολύς κόσμος πηγαίνει - ή έστω πήγαινε παλιότερα μαζικότερα - στις εκκλησίες, όπου οι ιερείς μπορούν να περάσουν πολιτικά μηνύματα μέσω των κηρυγμάτων τους. Κι επειδή ο ψηφοφόρος πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο απερίσπαστος από κάθε προσπάθεια χειραγώγησής του, η μόνη μέρα που πραγματικά εξασφαλίζει τις ιδανικές συνθήκες αμερόληπτης είναι η Πέμπτη, καθώς έχουν περάσει πολλές μέρες από το κήρυγμα των ιερέων στις εκκλησίες, ενώ δεν έχει ξεκινήσει και το παρασκευιάτικο "κήρυγμα" των κυβερνητικών υπαλλήλων στους εν δυνάμει ψηφοφόρους.

Μια πιο πεζή ερμηνεία θέλει την επιλογή της Πέμπτης να έγινε για αποκλειστικά πρακτικούς λόγους, καθώς συνήθως αυτή είναι η μέρα των λαϊκών αγορών, οπότε πολλοί επαρχιώτες πήγαιναν ούτως ή άλλως στις πόλεις κι έτσι δεν θα χρειαζόταν να κάνουν την ίδια διαδρομή και δεύτερη μέρα μέσα στην εβδομάδα. Είναι εξαιρετικά αδύναμη αυτή η εξήγηση, καθώς το 1935, όταν άτυπα συστηματοποιήθηκε η καθιέρωση της Πέμπτης ως εκλογικής ημέρας, οι άνθρωποι δεν κυκλοφορούσαν ακόμη με κάρα και άμαξες, αλλά πολλοί διέθεταν αυτοκίνητα, ενώ ήταν αρκετά αναπτυγμένες και οι δημόσιες μεταφορές, οπότε δεν ετίθετο θέμα διευκόλυνσης των εκλογέων.

Μια πιο σύγχρονη, αλλά εξίσου πεζή προσέγγιση του ζητήματος εμφανίζει την Πέμπτη ως την πρακτικά πιο αξιόπιστη ημέρα, ώστε να μην χαθεί ούτε μια μέρα για τη σωστή διακυβέρνηση του κράτους. Με δεδομένο ότι το πρωί της Παρασκευής γίνονται γνωστά τα εκλογικά αποτελέσματα, ο νέος πρωθυπουργός της χώρας (που θα μπορούσε βέβαια να είναι και ο επανεκλεγμένος πρώην) έχει στη διάθεσή του ολόκληρο το σαββατοκύριακο για να επιλέξει τη σύνθεση του υπουργικού του συμβουλίου και να πιάσει αμέσως δουλειά από το πρωί της Δευτέρας. 

.........................................................................

Καλά, εντάξει, όλα αυτά είναι σενάρια ενδιαφέρονται μεν, χωρίς βάση δε, αφού, όπως αναφέρθηκε, η επιλογή της Πέμπτης ως ημέρα διεξαγωγής των εκλογικών αναμετρήσεων έγινε μάλλον συμπτωματικά, αλλά τελικά καθιερώθηκε, μιας και οι Βρετανοί είναι γνωστό σε όλους ότι λατρεύουν πολύ τις παραδόσεις και τη ρουτίνα. Έτσι, από το 1935 και μέχρι σήμερα, οι μόνες αποκλίσεις από τον κανόνα αυτό έγιναν σε τοπικές αναπληρωματικές εκλογές, όπως σ' εκείνη του 1978, όταν η αναπληρωματική εκλογή στην κοινότητα Χάμιλτον έγινε μια Τετάρτη, για τον πολύ σοβαρό λόγο ότι την Πέμπτη θα ξεκινούσε το παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου! Πολύ βρετανικός λόγος για τη μετάθεση της ημερομηνίας μιας εκλογικής αναμέτρησης (έστω και αναπληρωματικής), δεν νομίζετε;



Πολύ πιο συγκεκριμένη είναι η απάντηση που έχω δώσει σ' ένα παραπλήσιο ερώτημα:
Γιατί οι αμερικανικές εκλογές πραγματοποιούνται μόνο το Νοέμβριο και μόνο τις Τρίτες;