Με αφορμή τη σημερινή Ημέρα του Παιδιού, έκρινα σκόπιμο να κάνω ένα μη αναμενόμενο αφιέρωμα και να ασχοληθώ με έναν πολιτισμό και με μια ειδική κατηγορία παιδιών, με τα παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς τους γονείς τους και το πώς αντιμετωπίζονται στο Ισλάμ. Ο λόγος; Να γνωρίσουμε καλύτερα έναν τελείως διαφορετικό πολιτισμό από τον δικό μας, που όμως βρίσκεται δίπλα μας. Η έρευνα έγινε με βάση τι προβλέπεται στην ισλαμική παράδοση και όχι με το τι γίνεται στην πραγματικότητα. Είμαι σίγουρος άλλωστε ότι, όπως και στον χριστιανισμό, η πράξη θα απέχει πολύ της θεωρίας. Αν κάποιος έχει εμπειρία σχετική με το θέμα, καλό θα ήταν να έκανε μια παρεμβασούλα.
Το ισλαμικό δίκαιο (Shari’a) γεννήθηκε στις αρχές του 7ου αιώνα και είναι στενά συνδεδεμένο με τη γέννηση και την εξέλιξη της ισλαμικής θρησκείας έκτοτε. Η λέξη Shari’a σημαίνει «ο δρόμος για τον τόπο με τα νερά» υπονοώντας το μονοπάτι που πρέπει να ακολουθήσει κάποιος για να εισέλθει στον Παράδεισο. Σε μεγάλο βαθμό, οι κανόνες του ισλαμικού δικαίου διαμορφώθηκαν με βάση τα προϊσχύοντα έθιμα των αραβικών πληθυσμών της περιοχής, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν ήταν απόλυτο, όπως αποδεικνύεται από το παράδειγμα της υιοθεσίας, η οποία επιτρεπόταν μεν κατά τα προ-ισλαμικά έθιμα, απαγορεύτηκε όμως από τη Σαρία.
Η διαφοροποίηση αυτή αποδίδεται στη ανάγκη νομιμοποίησης του γάμου του Προφήτη Μωάμεθ με την τέως σύζυγο του θετού του υιού Zaid, την Zeineb. Σύμφωνα με την παράδοση, η πρώτη σύζυγος του Μωάμεθ, η Khadija, είχε αγοράσει τον Zaid από την αγορά της Μέκκα, τον οποίον είχαν απαγάγει δουλέμποροι από τα παιδικά του χρόνια, και στη συνέχεια ο Μωάμεθ τον ελευθέρωσε και τον αποκαλούσε γιό του. Όταν μεγάλωσε τον πάντρεψε με μια κοπέλα ευγενικής καταγωγής, την Zaynab bint Jahash, παρόλο που αρχικά η οικογένειά της την προόριζε για τον ίδιο τον Μωάμεθ. Καθώς όμως ο Zaid ένιωθε άβολα στο γάμο αυτό, διότι η Zaynab ήταν πνευματικά ανώτερη από τον ίδιο, και παρά τις προσπάθειες του Μωάμεθ να κρατήσει το ζευγάρι ενωμένο, τελικά αποφάσισε να τη χωρίσει και στη συνέχεια ό Αλλάχ λέγεται ότι έδωσε εντολή στον Μωάμεθ να παντρευτεί εκείνος την Zaynab.
Σύμφωνα με τον ισλαμικό νόμο δεν απαγορεύεται γενικότερα η φροντίδα για τα ορφανά παιδιά. Αντιθέτως, θεωρείται υποχρέωση κάθε μουσουλμάνου να φροντίσει ένα παιδί χωρίς οικογένεια. Λέγεται μάλιστα, ότι ο Μωάμεθ είπε πως όποιος φροντίσει ένα ορφανό παιδί θα βρεθεί στον παράδεισο μαζί του, όπως τα δυο δάχτυλα σε ένα χέρι. Άλλωστε ο ίδιος ο Μωάμεθ ήταν ορφανός. Ο πατέρα του είχε πεθάνει, ενώ έχασε και τη μητέρα του σε ηλικία οκτώ ετών και ανατράφηκε στη συνέχεια από τον θείο του.
Αυτό που απαγορεύεται από το Κοράνι είναι η τεχνητή δημιουργία οικογενειακών δεσμών μέσω της υιοθεσίας, ιδίως λόγω της σύγχυσης που προκαλεί ως προς την καταγωγή. Κάτι τέτοιο θεωρείται απιστία (Kufr). Ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν ότι το Κοράνι στην πραγματικότητα δεν απαγορεύει την υιοθεσία, αλλά την ταξινομεί ανάμεσα στις πράξεις mubah, δηλαδή πράξεις που είναι αδιάφορες για τη θρησκεία.
Ο υποκατάστατος της υιοθεσίας θεσμός που προβλέπεται στο ισλαμικό δίκαιο είναι η kafala, όταν κάποιος παίρνει το ξένο παιδί στο σπίτι του ή και αλλού χωρίς όμως να του δίνει το όνομά του. Η αναδοχή αποτελεί περισσότερο πράξη ελεημοσύνης. Ωστόσο, όταν τα παιδιά αυτά ενηλικιωθούν, εάν είναι αγόρια θα πρέπει να απομακρυνθούν από τις γυναίκες και τις κόρες του αναδόχου τους, ενώ αν πρόκειται για ορφανό κορίτσι, ο ανάδοχός της, εφόσον έχει αγόρια στην οικογένεια, θα πρέπει να προσέχει προτού ακόμα το κορίτσι ενηλικιωθεί, ώστε να μην συμβούν απαγορευμένες πράξεις (haraam) εάν το κορίτσι είναι όμορφο και ελκυστικό, ώστε να μην ενσκήψει το αμάρτημα της ανηθικότητας. Το παιδί διατηρεί το βιολογικό του επώνυμο, τα μέλη της οικογένεια που το ανέθρεψε δε θεωρούνται συγγενείς του, ενώ διατηρεί κληρονομικά δικαιώματα κατ’ αρχήν από τους βιολογικούς τους γονείς. Ο κηδεμόνας οφείλει να δώσει στα ορφανά την περιουσία τους, την οποία έως τότε διαχειριζόταν ως επίτροπος, μόνο εφόσον κρίνει ότι έχουν ωριμάσει, δηλαδή ότι μπορούν να διακανονίσουν μόνοι τους τις υποθέσεις τους και ότι δε θα την ξοδέψουν σε απαγορευμένες πράξεις (haraam). Η δε ωριμότητα θεωρείται ότι έρχεται όχι με την ενηλικίωση, αλλά όταν ο κηδεμόνας κρίνει ότι το παιδί έχει ωριμάσει μετά την ενηλικίωση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου