 |
| Από την πρώτη σελίδα της εφημερίδας "ΕΛΥΘΕΡΙΑ", στις 17.02.1964, την επομένη του εκλογικού θριάμβου της Ένωσης Κέντρου. |
Σαν σήμερα, την 3η Νοεμβρίου 1968 - δύο μέρες μετά το θάνατο του - πραγματοποιήθηκε η κηδεία του πρώην πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου, η οποία αποτέλεσε την αφορμή για να εκδηλωθεί η πρώτη οργανωμένη λαϊκή διαμαρτυρία.κατά της Χούντας των Συνταγματαρχών. Δυόμιση μήνες νωρίτερα, το πρωί της 13ης Αυγούστου, ο Αλέξανδρος Παναγούλης αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο πυροδοτώντας βόμβα - μικρής όμως ισχύος - κατά του αυτοκινήτου του πλησίον της Βάρκιζας. Η δίκη του Παναγούλη θα ξεκινούσε την ημέρα της κηδείας του "Γέρου της Δημοκρατίας", ο χαρακτηρισμός που έχει αποδοθεί στον Γεώργιο Παπανδρέου για τους πολιτικούς του αγώνες.
Η 3η Νοεμβρίου ήταν μια σημαδιακή ημερομηνία για τον αποθανόντα αλλά και για την παράταξη του πολιτικού Κέντρου στην προδικτατορική Ελλάδα. Το 1963, την ημέρα εκείνη, η Ένωση Κέντρου κέρδισε τις εθνικές εκλογές με 42% θέτοντας τέρμα στην παντοκρατορία της Δεξιάς παράταξης και ανοίγοντας το δρόμο για τον θρίαμβο της 16ης Φεβρουαρίου 1964, όπου θα συγκέντρωνε ποσοστό 52.72%. Εξάλλου, στις 3 Νοεμβρίου 1894 είχε γεννηθεί ο Σοφοκλής Βενιζέλος, γιος του Ελευθέριου Βενιζέλου, σημαντική πολιτική φυσιογνωμία της μεταπολεμικής Ελλάδας και "νούμερο 2" της Ένωσης Κεντρώων, παρόλο που πολλές φορές είχαν διαταραχθεί. οι σχέσεις του με τον Γεώργιο Παπανδρέου.
Ο θάνατος του Γεωργίου Παπανδρέου πέρασε στα ψιλά πολλών εφημερίδων και πάντως η είδηση του θανάτου του πρώην πρωθυπουργού. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην εφημερία ΕΜΠΡΟΣ που κυκλοφόρησε στις 2.11, η είδηση αναφέρθηκε μεν στην πρώτη σελίδα, όμως το κείμενο ήταν εντελώς τυπικό, ενώ ο συντάκτης "ξέχασε" το πολιτικό παρελθόν του εκλιπόντος.
Η εφημερίδα της ελληνικής παροικίας της Αιγύπτου "Εβδομαδιαία Αίγυπτος", εξτρά έκδοση της παροικιακής εφημερίδας "Ταχυδρόμος", που συνήθως αποτελούσε τη φωνή της χούντας στη βορειοαφρικανική χώρα, αναφέρθηκε εκτενέστερα στην είδηση. Ωστόσο το ρεπορτάζ επικεντρώθηκε κυρίως στο... πρωθυπουργικό ρεπορτάζ, δηλαδή στα συλλυπητήρια τηλεγραφήματα των παραγόντων και στο ενδιαφέρον της κυβέρνησης για το θάνατο του άνδρα.
Ένας συντάκτης της εφημερίδας προσπάθησε να σκιαγραφήσει ισορροπημένα την προσωπικότητα του "Γέρου" - όπως τον αποκαλεί παραλείποντας να παραθέσει το υπόλοιπο προσωνύμιο, δηλαδή "της Δημοκρατίας" - μ' ένα μάλλον κωμικό αποτέλεσμα. Δύο μέρες αργότερα, η εφημερίδα "Ταχυδρόμος" θα περιοριζόταν ν' αναφέρει στην πρώτη σελίδα ότι "ο αριθμός των παραστάντων εις την κηδείαν του Γ. Παπανδρέου ενεφανίσθη υπερβολικός" από τους ξένους ανταποκριτές και ότι δεν υπερέβησαν τους 250.000 σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση της ελληνικής κυβέρνησης. Αυτό απασχολούσε τη χούντα, πώς θα έδινε την εικόνα ότι ο λαός δεν ήταν απέναντι της.
Εν τω μεταξύ, η εφημερίδα "Νέα Ελλάδα", μια αντιστασιακή δισέλιδη εφημερίδα (που περιγράφεται ως "Δημοσιογραφικό Όργανο του Εθνικού Συμβουλίου του Πατριωτικού Μετώπου"), ανέβαζε τον αριθμό του πλήθους που συνόδευσε τον Γεώργιο Παπανδρέου στην τελευταία του κατοικία σε 500.000. Όμως, δεν έχει σημασία ο αριθμός του πλήθους. Μέσα σε μια ούτως ή άλλως ατμόσφαιρα περιορισμένων ελευθεριών, ειδικά με την απόπειρα δολοφονίας κατά του Παπαδόπουλου, και χίλια άτομα να κατέβαιναν στο δρόμο θα ήταν σπουδαία υπόθεση - πολύ περισσότερο αν μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες, οι οποίοι φώναζαν αντιδικτατορικά συνθήματα μπροστά στα μάτια των δικτατόρων.
Η πρωτεύουσα δονήθηκε από συνθήματα όπως "Κάτω οι τύραννοι", "Σήμερα ψηφίζουμε ΌΧΙ ΟΧΙ" και "Αυτό είναι το πραγματικό δημοψήφισμα" (ασκώντας κριτική στο νόθο δημοψήφισμα της χούντας για νέο Σύνταγμα που πραγματοποιήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου), "1-1-4", "Ελευθερία", "Δημοκρατία". Η μεγαλειώδης ειρηνική διαδήλωση αιφνιδίασε το καθεστώς. Σε ερώτηση ξένου δημοσιογράφου προς τον Γεώργιο Παπαδόπουλο που ήταν παρών στην κηδεία, πώς θα αντιδρούσε σε περίπτωση που ο λαός στρεφόταν εναντίον του, απάντησε: "Δεν συγκρατείται! Είναι κάτι που δεν περιμέναμε...".
Για την ιστορία, να σημειώσουμε ότι ο Γεώργιος Παπανδρέου γεννήθηκε στο Καλέτζι Αχαΐας στις 13 Φεβρουαρίου 1888, ενώ το πραγματικό του επίθετο ήταν Σταυρόπουλος. Καθώς ο πατέρας του Ανδρέας ήταν ιερέας, ο ίδιος και τ' αδέρφια του ήταν γνωστά ως τα παιδιά του παπά Ανδρέα, εξ ου και το "Παπανδρέου", που απέκτησαν αργότερα ο ίδιος και ο αδερφός του με ληξιαρχική πράξη.
Η εφημερίδα της ελληνικής παροικίας της Αιγύπτου "Εβδομαδιαία Αίγυπτος", εξτρά έκδοση της παροικιακής εφημερίδας "Ταχυδρόμος", που συνήθως αποτελούσε τη φωνή της χούντας στη βορειοαφρικανική χώρα, αναφέρθηκε εκτενέστερα στην είδηση. Ωστόσο το ρεπορτάζ επικεντρώθηκε κυρίως στο... πρωθυπουργικό ρεπορτάζ, δηλαδή στα συλλυπητήρια τηλεγραφήματα των παραγόντων και στο ενδιαφέρον της κυβέρνησης για το θάνατο του άνδρα.
Ένας συντάκτης της εφημερίδας προσπάθησε να σκιαγραφήσει ισορροπημένα την προσωπικότητα του "Γέρου" - όπως τον αποκαλεί παραλείποντας να παραθέσει το υπόλοιπο προσωνύμιο, δηλαδή "της Δημοκρατίας" - μ' ένα μάλλον κωμικό αποτέλεσμα. Δύο μέρες αργότερα, η εφημερίδα "Ταχυδρόμος" θα περιοριζόταν ν' αναφέρει στην πρώτη σελίδα ότι "ο αριθμός των παραστάντων εις την κηδείαν του Γ. Παπανδρέου ενεφανίσθη υπερβολικός" από τους ξένους ανταποκριτές και ότι δεν υπερέβησαν τους 250.000 σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση της ελληνικής κυβέρνησης. Αυτό απασχολούσε τη χούντα, πώς θα έδινε την εικόνα ότι ο λαός δεν ήταν απέναντι της.
Εν τω μεταξύ, η εφημερίδα "Νέα Ελλάδα", μια αντιστασιακή δισέλιδη εφημερίδα (που περιγράφεται ως "Δημοσιογραφικό Όργανο του Εθνικού Συμβουλίου του Πατριωτικού Μετώπου"), ανέβαζε τον αριθμό του πλήθους που συνόδευσε τον Γεώργιο Παπανδρέου στην τελευταία του κατοικία σε 500.000. Όμως, δεν έχει σημασία ο αριθμός του πλήθους. Μέσα σε μια ούτως ή άλλως ατμόσφαιρα περιορισμένων ελευθεριών, ειδικά με την απόπειρα δολοφονίας κατά του Παπαδόπουλου, και χίλια άτομα να κατέβαιναν στο δρόμο θα ήταν σπουδαία υπόθεση - πολύ περισσότερο αν μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες, οι οποίοι φώναζαν αντιδικτατορικά συνθήματα μπροστά στα μάτια των δικτατόρων.
Η πρωτεύουσα δονήθηκε από συνθήματα όπως "Κάτω οι τύραννοι", "Σήμερα ψηφίζουμε ΌΧΙ ΟΧΙ" και "Αυτό είναι το πραγματικό δημοψήφισμα" (ασκώντας κριτική στο νόθο δημοψήφισμα της χούντας για νέο Σύνταγμα που πραγματοποιήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου), "1-1-4", "Ελευθερία", "Δημοκρατία". Η μεγαλειώδης ειρηνική διαδήλωση αιφνιδίασε το καθεστώς. Σε ερώτηση ξένου δημοσιογράφου προς τον Γεώργιο Παπαδόπουλο που ήταν παρών στην κηδεία, πώς θα αντιδρούσε σε περίπτωση που ο λαός στρεφόταν εναντίον του, απάντησε: "Δεν συγκρατείται! Είναι κάτι που δεν περιμέναμε...".
Για την ιστορία, να σημειώσουμε ότι ο Γεώργιος Παπανδρέου γεννήθηκε στο Καλέτζι Αχαΐας στις 13 Φεβρουαρίου 1888, ενώ το πραγματικό του επίθετο ήταν Σταυρόπουλος. Καθώς ο πατέρας του Ανδρέας ήταν ιερέας, ο ίδιος και τ' αδέρφια του ήταν γνωστά ως τα παιδιά του παπά Ανδρέα, εξ ου και το "Παπανδρέου", που απέκτησαν αργότερα ο ίδιος και ο αδερφός του με ληξιαρχική πράξη.
Σε ηλικία 28 ετών διορίστηκε νομάρχης Λέσβου επί κυβερνήσεως Ελευθερίου Βενιζέλου, αργότερα Γενικός Διευθυντής Νήσων Αιγαίου, ενώ διετέλεσε αρκετές φορές βουλευτής υπουργός. Τον Απρίλιο του 1944 ορίστηκε πρωθυπουργός της εξόριστης κυβέρνησης, αξίωμα που διατήρησε και μετά τον τερματισμό της γερμανικής κατοχής τον Οκτώβριο του ίδιου έτους. Ωστόσο, παραιτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 1945, μετά τα τραγικά γεγονότα των Δεκεμβριανών.
Αναδείχτηκε σε κεντρική προσωπικότητα της ελληνικής πολιτικής ζωής μετά το τέλος του πολέμου και μέχρι τη χούντα των Συνταγματαρχών, ενώ ως αρχηγός της Ένωσης Κέντρου κέρδισε δύο εκλογικές αναμετρήσεις (3 Νοεμβρίου 1963 και 16 Φεβρουαρίου 1964). Η κρίση των "Ιουλιανών", η ρήξη του με τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο τον Ιούλιο του 1965, όταν ο τελευταίος επιχείρησε να παρέμβει στην εσωτερική πολιτική ζωή, αναγόρευσε τον Παπανδρέου σε δημοκρατικό σύμβολο, που τύγχανε του σεβασμού και των μεγαλύτερων πολιτικών του αντιπάλων. Στην κηδεία του "Γέρου της Δημοκρατίας, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος,κορυφαίος πολιτικός και διάδοχος του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην ηγεσία της ΕΡΕ, τόνισε: "Υπήρξε δι' εμέ τιμή ότι κατά τας τελευταίας φάσεις της ελληνικής κοινοβουλευτικής ζωής είχα κύριον αντίπαλον τοιούτον άνδρα".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου