Σαν σήμερα: 9 Σεπτεμβρίου

Ίδια πρόσωπα σε διαφορετικούς ρόλους και σε διαφορετικές εποχές, κυριάρχησαν στα γεγονότα που έγιναν σαν σήμερα και περιγράφονται στη συνέχεια: από μια σημαντική στιγμή για τον κοινοβουλευτικό βίο της χώρας και το πρωτοποριακό εγχείρημα μιας εφημερίδας μέχρι γεγονότα που αποτέλεσαν ντροπή για την σύγχρονη ιστορία της χώρας μας.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 1844 έγινε η δεύτερη συνεδρίαση της ελληνικής Βουλής - η πρώτη είχε πραγματοποιηθεί δυο μέρες νωρίτερα και είχε πανηγυρικό χαρακτήρα (βλ. σχετικά Σαν σήμερα: 7 Σεπτεμβρίου). Αντικείμενο συζήτησης ήταν διαδικαστικά θέματα, σχετικά με τον κανονισμό λειτουργίας της Βουλής, ενώ σημαντική διαφωνία εκδηλώθηκε ως προς τον τρόπο ψηφοφορίας, αν δηλαδή θα έπρεπε να είναι μυστική ή φανερή. Έτσι περιέγραφε τη συνεδρίαση ο "Αιών" (13.09.1844): 

"Μετά την πρώτην συνεδρίασιν των 7 7βρίου, εγένοντο μεταξύ των Βουλευτών συσκέψεις ιδιαιτέρως πολλαί περί της εκλεχθησομένης Επιτροπής, ήτις να εξελέγξη έμελε την νομιμότητα των Βουλευτών.

Τη ώρα 10 π.μ. της 9 7βρίου, συνελθόντων αυτών εις του Βουλευτήριον υπό την προεδρείαν του Κ. Ν. Σταματελοπούλου, ανεγνώσθησαν ο ονομαστικός κατάλογος, συμπληρωθείς κατά παρατήρησιν του Κ. Προβελεγίου, και τα πρακτικά της Αης συνεδριάσεως, παραδεχθέντα. Ακολούθως, κατά πρόσκλησιν του Κ. Προέδρου, έλαβον τον Βουλευτικόν όρκον οι Κύριοι Κανάρης, Μ. Ιατρός και Α. Παπατσώρης.

Ο Κύριος Κ.Θ. Κωλοκοτρώνης επρότεινεν, ότι, μεχρισού κανονίση η Βουλή το εσωτερικόν εαυτής, να παραδεχθή αυτής, ώστε να ισχύωσι προσωρινώς αι διατάξεις του Κανονισμού της Συνελεύσεως - καθόσον αύται δεν αντιβαίνουσιν εις το Σύνταγμα, παρατηρήσαντος του Κυρίου Κ. Προβελεγίου. Αλλά προς πλήρη διάγνωσιν των εξαιρερέων μερών αυτού, ανεγνώσθη ολόκληρος ο Κανονισμός ούτος....

Η μόνη σφοδρά συζήτησις έλαβεν, ως ήτο επόμενον, χώραν επί του άρθρου της ψηφοφορίας. Τοιούτο τι συνέβη και επί της Εθνικής Συνελεύσεως. Οι μεν ήθελον ολοσχερή την παραδοχήν του άρθρου αυτού, ορίζοντος μυστικήν επί των προσώπων και φανεράν επί των πραγμάτων την ψηφοφορίαν, ως προκειμένης και ήδη της εξελέγξεως της νομιμότητος ή μη των Βουλευτών, ήτοι μιας εντελούς πραγματικότητος. Οι δε παρεδέχοντο τούτο τροποποιημένον, διατεινόμενοι, ότι η εκλογή της ελεγκτικής των εφοδιαστικών εγγράφων των Βουλευτών Επιτροπής είναι ζήτημα προσωπικόν και όχι πραγματικόν, και διά τούτο να αποφασισθή πρέπει μυστική η περί αυτής ψηφοφορία. Υπέρ της πρώτης γνώμης εκηρύχθησαν όλοι οι εθνικοί Βουλευταί, και ιδίως υπερασπίσθησαν αυτήν από του βήματος οι Κύριοι Καλλιφρονάς, Φεγγαράς, Προβελέγιος, Κορφιωτάκης και Βλάχος, συμφωνούντος και του Κυρίου Α. Λόντου.... Υπέρ της δευτέρας δε ωμίλησαν οι Κύριοι Δαμιανός, Πετρινός, Δρόσος και Κονδάκης. Τότε και ο Κ. Α. Μαυροκορδάτος αναστάς επρότεινεν: "Ενώ δεν πρόκειται να παραδεχθή η Βουλή τον Κανονισμόν της Συνελεύσεως, ενώ πρόκειται να ληφθή εν μέτρον διά την τάξιν των συζητήσεων, καλόν είναι, ώστε να γίνηται μυστική η ψηφοφορία, οσάκις ζητώσι ταύτην 10 μέλη". Αμέσως ανέκραξεν ομόφωνος η εθνική πλειονοψηφία Όχι! Όχι!...."

Στις 9 Σεπτεμβρίου 1901, η "Ακρόπολις" ξεκίνησε τη δημοσίευσε του Ευαγγελίου, γραμμένου στη δημοτική γλώσσα - "εις την γλώσσαν του λαού", όπως έγραφε η εφημερίδα στον υπέρτιτλο της πρώτης σελίδας - σε μετάφραση Αλέξανδρου Πάλλη. Η κίνηση της εφημερίδας ήταν συνέχεια παλιότερης πρωτοβουλίας της βασίλισσας Όλγας, η οποία λίγα χρόνια νωρίτερα και συγκεκριμένα το 1898 είχε αναθέσει σε έμπιστούς της τη μετάφραση της Καινής Διαθήκης στη δημοτική, αλλά προσέκρουσε στην άρνηση της Ιεράς Συνόδου. 

Στο κύριο άρθρο της η "Ακρόπολις" δικαιολογούσε την απόφασή της: "Τι είνε όλαι αι διανοητικαί κατακτήσεις των τελευταίων χρόνων, τι είνε ο ατμός και ο τηλέγραφος και το τηλέφωνον και ο ηλεκτρισμός, τι είνε όλαι αι βιομηχανικαί πρόοδοι απέναντι του μεγαλοπρεπούς θεάματος της ανυψώσεως των κατωτέρω τάξεων, αίτινες ηνωμέναι, ωπλισμέναι, μορφωμέναι, ελεύθεραι, ανεπτυγμέναι, φαίνονται ερχόμεναι μακρόθεν φαλαγγηδόν να κατακτήσουν την θέσιν την ωρισμένην δι' αυτά, διότι ενόσω οι πολλοί πεινούν και χορταίνουν οι ολίγοι, ο κόσμος αυτός δεν δύναται να έχη λόγον υπάρξεως, δεν δύναται να πιστεύη εις ύπαρξιν Θεού; 

.... Η "Ακρόπολις" νομίζει ότι επιτελεί μέγιστον αναμορφωτικόν έργον, διαδίδουσα εις τας μυριάδας των αναγνωστών της το κήρυγμα του Χριστού, το οποίον μέχρι της σήμερον ήτο με πολλαπλάς σφραγισμένον σφραγίδας. Από της σήμερον δικαίως δυνάμεθα να επιφωνήσωμεν: Ούτω λαμψάτω το φως!"

Το φως, βέβαια, δεν έλαμψε, καθώς η δημοσίευση του Ευαγγελίου στη δημοτική ξεσήκωσε τους πιστούς της καθαρεύουσας, με αποτέλεσμα τα θλιβερά επεισόδια του Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς. 

Σαν σήμερα, δημοσιεύτηκαν τα δύο πρώτα κεφάλαια από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, τα οποία ο Πάλλης είχε μεταφράσει ως εξής:

"1. Κατάλογος του γένους του Ιησού Χριστού, γυιού του Δαυίδ, γυιού του Αβραάμ.

Ο Αβραάμ έκανε τον Ισαάκ κι ο Ισαάκ έκανε τον Ιακώβ κι ο Ιακώβ έκανε τον Ιούδα και τους αδερφούς του κι ο Ιούδας έκανε το Φαρές και το Ζαρέ από τη Θάμαρ κι ο Φαρές έκανε τον Εσρώμ κι ο Εσρώμ έκανε τον Αράμ κι ο Αράμ έκανε τον Αμιναδάβ κι ο Αμιναδάβ έκανε τον Ναασσών κι ο Ναασσών έκανε το Σαλμών κι ο Σαλμών έκανε το Βοές από τη Ραχάβ κι ο Βοές έκανε τον Ωβήδ από τη Ρουθ

2. κι ο Ωβήδ έκανε τον Ιεσσαί κι ο Ιεσσαί έκανε το Δαβίδ το βασιλέα και ο Δαβίδ έκανε το Σολομώνα από τη γυναίκα του Ουρία κι ο Σολομώνας έκανε το Ροβοάμ κι ο Ροβοάμ έκανε τον Αβιά κι ο Αβιά έκανε τον Ασάφ κι ο Ασάφ έκανε τον Ιωσαφάτ κι ο Ιωσαφάτ έκανε τον Ιωράμ κι ο Ιωράμ έκανε τον Οζία κι ο Οζίας έκανε τον Ιωάθαμ κι ο Ιωάθαμ έκανε τον Άχαζ κι ο Άχαζ έκανε τον Εχεκία κι ο Εζεκίας έκανε το Μανασσή κι ο Μανασσή έκανε τον Αμώς κι ο Αμώς έκανε τον Ιωσία κι ο Ιωσίας έκανε τον Ιεχωνία και τους αδερφούς του στον καιρό της μετοικεσίας της Βαβυλωνίας.

3. Κι ύστερα από τη μετοικεσία της Βαβυλώντας ο Ιεχωνίας κάνει το Σελαθιήλ κι ο Σελαθιήλ κάνει το Ζοροβάβελ κι ο Ζοροβάβελ κάνει τον Αβιούδ κι ο Αβιούφ έκανε τον Ελιακείμ κι ο Ελιακείμ έκανε τον Αζώρ κι ο Αζώρ έκανε τον Σαδώκ κι ο Σαδώκ έκανε τον Αχίμ κι ο Αχίμ έκανε τον Ελιούδ κι ο Ελιούδ έκανε τον Ελεάζαρ κι ο Ελεάζαρ έκανε το Ματθάν κι ο Ματθάν έκανε τον Ιωσήφ τον άντρα της Μαρίας, που γέννησε τον Ιησού που λέγεται Χριστός.

4. Όλες λοιπόν οι γενεές από Αβράμα ως Δαβίδ γενεές δεκατέσσερεις κι από Δαβίδ ως στη μετοικεσία της Βαβυλώνας γενεές δεκατέσσερεις, κι από τη μετοικεσία της Βαβυλώνας ως στο Χριστό γενεές δεκατέσσερεις. 

5. Και του Ιησού Χριστού η γέννηση έγινε έτσι. Όταν αρραβωνιάστηκε η μητέρα του η Μαρία του Ιωσήφη, πριν πάνε μαζύ, βρέθηκε έγκυα από Πνεύμα Άγιο. Κι ο Ιωσήφ ο άντρας της, όντας δίκαιος και μη θέλοντας να την πομπέψη, βουλήθηκε να τη χωρίση κρυφά. Κι αυτό αφού το αναλογίστηκε, να, άγγελος Κυρίου του παρουσιάστη στ' όνειρό του κι είπε Ιωσήφ, γιέ του Δαβίδ, μη φοβηθής να πάρης τη Μαρία τη γυναίκα σου, γιατί το γεννημένο μέσα της είναι αυτό Πνεύμα Άγιο. Και θα γεννήση γυιό, και να πης τ' όνομά του Ιησού, γιατί αυτός θα σώση το λαό του από τις αμαρτίες τους. Κι όλα αυτά έγιναν για ν' αληθέψη ό,τι είπε ο Κύριος μέσο του προφήτη, που λέει Να, η παρθένα θα συλλάβη και θα γεννήση γυιό, και θα πουν υ' όνομά του Εμμανουήλ, που ξηγημένο σημαίνει "μαζί μας ο Θεός".

6. Και σα σηκώθηκε ο Ιωσήφ από τον ύπνο, έκανε όπως τον πρόσταξε ο άγγελος Κυρίου και πήρε τη γυναίκα του, και δεν την άγγιζε ως που γέννησε γυιό. Κι έβγαλε τ΄ όνομά του Ιησού".

Στις 9 Σεπτεμβρίου 1926, σχεδόν είκοσι μέρες μετά την ανατροπή της δικτατορίας του Θεόδωρου Πάγκαλου, η προσωρινή κυβέρνηση Κονδύλη προχώρησε σε εκκαθαρίσεις στο στράτευμα διαλύοντας τα "Δημοκρατικά Τάγματα", που είχαν στηρίξει την εξουσία του πρώην δικτάτορα. Η αλήθεια είναι ότι προκειμένου ν' ανατρέψει τον Πάγκαλο, ο Κονδύλης στηρίχθηκε στη βοήθεια αυτών των ταγμάτων, που όμως φιλοδοξούσαν να διαδραματίσουν ρυθμιστικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα, ενώ έντονη ήταν η απαίτηση για τη διάλυση τους, όπως εκφράστηκε από το στρατηγό Πλαστήρα, που επέστρεψε στην Ελλάδα τερματίζοντας την αυτοεξορία του. 

Τα γεγονότα ήταν δραματικά με δεκάδες νεκρούς και τραυματίες. Η επιχείρηση ξεκίνησε τις πρώτες πρωινές ώρες με την περικύκλωση των στρατοπέδων, όπου είχαν την έδρα τους τα τάγματα. Στις 8 το πρωί η κυβέρνηση εξήγγειλε το πρώτο τελεσίγραφο: "Συγκεντρωθείτε στρατώνας σας αποφεύγοντες πάσαν σύγκρουσιν με κινηθέντα τμήματα, υπ' ευθύνην διοικητών. Αναμείνατε ημετέραν διαταγήν, κοινοποιουμένην εντός ώρας". 

Απάντηση δεν υπήρξε και στις 9.30΄ ακολούθησε δεύτερη κυβερνητική διαταγή: "Κοινοποιουμένου εντός της ημέρας νομοθετικού Διατάγματος, καταργούνται τα τάγματα της Δημοκρατικής Φρουράς, πλην λόχου τεθωρακισμένων αυτοκινήτων. Όσοι εκ των ανδρών θέλουν να παραμείνουν, θα μεταταχθούν εις την Χωροφυλακήν, με τας αυτάς αποδοχάς. Οι δε θέλοντες να απολυθώσι, θα απολυθώσιν εντός της σήμερον, λαμβάνοντες αποδοχάς δύο μηνών. Κοινοποιείται επίσης εντός της ημέρας Διάταγμα, διά του οποίου τίθενται εις αυτεπάγγελτον αποστρατείαν οι αντισυνταγματάρχαι κ.κ. Ζέρβας και Ντερτιλής, λαμβάνοντες σύνταξιν εικοσαετούς υπηρεσίας".

Εξάλλου, στα συγκεκριμένα στρατόπεδα έγινε ρίψη των ακόλουθων προκηρύξεων:

"ΣΤΡΑΤΙΩΤΑΙ ΤΩΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΤΑΓΜΑΤΩΝ

Η διαταγή καταργήσεως των Δημοκρατικών Ταγμάτων ήτο αναγκαία διά το καλόν του Έθνους. 

Σεις θα μείνετε εις την Χωροφυλακήν και όσοι θέλετε να απολυθήτε θα λάβητε δύο μισθούς αμέσως. 

Μη παρασυρθήτε να κάμετε αντίστασιν, διότι θα σκοτωθή πολύς κόσμος αδίκως. Τα στρατεύματα της Κυβερνήσεως είνε πολλά.

Εκτός των Φρουρών Αθηνών-Πειραιώς, ήλθαν και αι Φρουραί Χαλκίδος, Λαμίας και Λαρίσης. 

Όλος ο στόλος είναι εις την διάθεσιν της Κυβερνήσεως. Επίσης όλα τα αεροπλάνα.

Πρόεδρος της Κυβερνήσεως

Γ. ΚΟΝΔΥΛΗΣ"

Δεν υπήρξε συμμόρφωση με την κυβερνητική διαταγή, αλλά οι Ζέρβας και Ντερτιλής επιχείρησαν να οργανώσουν αντεπίθεση στοχεύοντας στην ανατροπή της κυβέρνησης. Το αποτέλεσμα ήταν να σημειωθούν αιματηρότατες συμπλοκές τόσο στους στρατώνες όσο και σε άλλα σημεία της πόλης. Ακολουθούν αποσπάσματα από την περιγραφή των γεγονότων, όπως δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα "Ελεύθερος Τύπος" την επόμενη μέρα (10.09.1926):

"Αι πρώται συγκρούσεις, μεταξύ του Αου Δημοκρατικού Τάγματος και του τακτικού στρατού ήρχισαν περί την 10ην πρωινήν. Την ίδιαν ώραν τμήμα του αυτού Τάγματος επεχείρησε κάθοδον προς την πόλιν προπορευομένων των ταγκς. 

Εν τω μεταξύ ο συνταγματάρχης Μαμούρης εκινητοποίησε τας δυνάμεις του Α΄. πυροβολικού συντάγματος, παρατάξας αυτό παρά το νοσοκομείον Συγγρού και επισημάνας διάφορα σημεία. Έτερον τμήμα πυροβολικού υπό τον υπολοχαγόν Χατζηθανασίου κατέλαβε την πλατείαν Ρηγίλλης, παρέταξε δε προ της Ριζαρείου σχολής 4 πυροβόλα των 7.05.

Η βολή του πυροβολικού εξηγκολούθησε κανονική πλέον, πολλαί δε οβίδες έπεσαν πέριξ των στρατώνων και εντός των θαλάμων, όπου εβλήθησαν αρκετοί άνδρες του 3ου λόχου του 1ου δημοκρατικού τάγματος. 

Περί την 10 1/2 π.μ. και ενώ διήρκει η μάχη, μετέβη εις το Α΄ Σώμα Στρατού, κατόπιν διαταγής του κ. Κονδύλη, ο υποδιοικητής του Α΄ Τάγματος της Δημοκρατικής Φρουράς κ. Περιστέρης, ο οποίος είχε καταστή προσωπικώς υπεύθυνος διά την στάσιν του Α΄ Τάγματος. 

Ο κ. Κονδύλης διέταξε τον κ. Περιστέρην να μεταβή πάραυτα εις το Τάγμα της Δημοκρατικής Φρουράς και να διαβιβάση διαταγήν του, όπως καταθέση τούτο τα όπλα και παραδοθή.

Ολίγον επίσης προ μεσημβρίας παρουσιάσθησαν εις τον κ. Κονδύλην οι ταγματάρχαι των δημοκρατικών ταγμάτων κ. Σκαναβής και Νικολάου. Αμφότεροι εζήτησαν να σταματήση το πυρ. Ο κ. Κονδύλης τους διέταξε να μεταβούν εις τα τάγματά των και να μεταβιβάσουν διαταγήν προς αφοπλισμόν των. 

Οι κ.κ. Σκαναβής και Νικολάου απεχώρησαν τότε, δηλώσαντες εις τον κ. Κονδύλην, ότι θα συμμορφωθούν προς την διαταγήν του.

Εν τω μεταξύ εν τεθωρακισμένον αυτοκίνητον της Δημοκρατικής Φρουράς κατορθώσαν να διασπάση την προ της Λεωφόρου Κηφισίας ζώνην του τακτικού στρατού κατήλθε προς την πλατείαν του Συντάγματος βάλλον διαρκώς και διασπείρον τον πανικόν. Του αυτοκινήτου τούτου επέβαινεν ο αντισυνταγματάρχης κ. Ντερτιλής επεδιώκων την τρομοκράτησιν της πόλεως και την δι' αιφνιδιασμού κατάληφιν του Α΄ Σώματος Στρατού, όπου ήσαν συγκεντρωμέναι αι στρατιωτικαί αρχαί. 

Καθ' ην ώραν το αυτοκίνητον έφθανε προ του Υπουργείο των Στρατιωτικών, η φρουρά του Υπουργείο, υπό τον ταγματάρχην Δαούλην έβαλλεν εν ομοβροντία εναντίον αυτού, απήντησε δε διά των πολυβόλων του του αυτοκίνητον, τραυματισθέντος εις τον αυχένα του στρατιώτου τηλεγραφητού Σκυβελάκη. 

Εκ του υπουργείου το αυτοκίνητον εσυνέχισεν ολοταχώς τον δρόμον του προς το Α΄ Σ. Στρατού, γενόμενον δεκτόν δι' αθρόων πυροβολισμών της φρουράς.... 

Από της 11ης εγενικεύθησαν αι εκ του συστάδην συμπλοκαί μεταξύ των στρατιωτών.... Το υπό τον αντισυνταγματάρχην Ζέρβαν δημοκρατικόν τάγμα ευθύς ως κατέλαβε τας επικαίρους θέσεις παρά την λεωφόρον Κηφισίας απέστειλε περίπολον μέχρι της Εφορείας ίνα ανιχνεύση το έδαφος..... Ο Ζέρβας λαβών γνώσιν των κινήσεων των Κυβερνητικών στρατευμάτων διέταξε τρία τεθωρακισμένα αυτοκίνητα να βαδίσουν προς τας Αθήνας διά της Λεωφόρου Κηφισίας.... Οι άνδρες του Ζέρβα βαλλόμενοι εκ δύο μερών, απώλεσαν το ηθικόν και εζήτουν καταφύγιον σωτηρίας.. Ολίγον μετά την 11.30΄ τα δημοκρατικά τάγματα αντιλαμβανόμενα το άσκοπον της περαιτέρω αντιστάσεώς των, ήρχισαν εκδηλώνοντα την διάθεσιν να παραδοθούν. Πρώτος ο κ. Ζέρβας εζήτησε τηλεφωνικώς τον κ. Κονδύλην εις το Αον σώμα Στρατού και παρεκάλεσε να παύση το πυρ του πυροβολικού κατά του τάγματός του. 

Ο κ. Κονδύλης απήντησεν ότι πρέπει τα δημοκρατικά τάγματα να σπεύσουν να καταθέσουν τα όπλα και μάλιστα αμέσως, άλλως δεν ευθύνεται διά τας συνεπείας και δεν θα ημπορέση να προλάβη το λυντσάρισμα το οποίον ο Λαός ζητεί να επιβάλη εις όλους τους στασιαστάς.

Εις απάντησιν ο κ. Ζέρβας εζήτησε ν' αποσυρθούν ταυτοχρόνως και τα πλησιέστερον προς το τάγμα του κυβερνητικά τάγματα στρατού, ο κ. Κονδύλης όμως επανέλαβεν εντονωτέραν την διαταγήν περί παραδόσεως, προσθέσας ότι η παραμικροτέρα επιβράδυνσις ήθελεν έχει αιματηράς συνεπείας και ότι καθιστά προσωπικώς υπεύθυνον δι' αυτάς τον διοικητήν του τάγματος.

Ο Ζέρβας παρεδέχθη τελικώς τους όρους του κ. Κονδύλη, παρεκάλεσε μόνον να ληφθή υπ' όψιν ότι το τάγμα του δεν έρριψε καμίαν βολήν κατά του στρατού... Την 1ην μ.μ. ο κ. Ζέρβας παρεδόθη έξωθι των στρατώνων του τάγματος του εις δύο ταγματάρχας και ένα στρατηγόν, οίτινες τον ωδήγησαν εις το υπουργείον των Στρατιωτικών....".

Στις 9 Σεπτεμβρίου 1935, πρωτοφανή γεγονότα έξω από την αίθουσα του υπουργικού συμβουλίου προϊδέαζαν για τις εξελίξεις των επόμενων εβδομάδων, που θα οδηγούσαν στην παλινόρθωση της βασιλείας στην Ελλάδα.
Το πρωί εκείνης της ημέρας, ο πρωθυπουργός Παναγής Τσαλδάρης επέστρεψε στην Ελλάδα από ταξίδι του στη Γερμανία. Εν τω μεταξύ, ο αντιστράτηγος Παναγιωτάκος, διοικητής του Α΄ Σώματος Στρατού, είχε προ ημερών την πληροφορία ότι με την επιστροφή του Τσαλδάρη θα εκδηλωνόταν στρατιωτικό κίνημα βασιλοφρόνων, που θα επεδίωκε την επίσπευση της διεξαγωγής δημοψηφίσματος σχετικά με τη μορφή του πολιτεύματος, και γι' αυτό το λόγο είχε λάβει προληπτικά μέτρα αποτροπής του.
Ωστόσο, ο Γεώργιος Κονδύλης, που ήταν υπουργός Στρατιωτικών και ο οποίος λίγες μέρες αργότερα θα ηγείτο πραξικοπήματος,  δεν γνώριζε για τις πληροφορίες και τις ενέργειες του αντιστράτηγου Παναγιωτάκου, του οποίου ζήτησε την αποπομπή, μόλις τις πληροφορήθηκε, ενώ ο Τσαλδάρης συγκάλεσε έκτακτο υπουργικό συμβούλιο για το θέμα, το οποίο και συνεδρίασε στις 9 το βράδυ.
Στο υπουργικό συμβούλιο κλήθηκε ο Παναγιωτάκος, όπως και οι διοικητές διαφόρων μονάδων. Έξω από την αίθουσα συνεπλάκησαν αξιωματικοί, ενώ ένας εκ των υπασπιστών του Κονδύλη, ο υπολοχαγός Λουκίδης, ζήτησε την επέμβαση της φρουράς της Βουλής, ισχυριζόμενος ψευδώς ότι δήθεν ο υπουργός είχε τραυματιστεί. Μάλιστα, ο Λουκίδης κρατούσε περίστροφο και απαιτούσε να του επιτραπεί η είσοδος στην αίθουσα όπου συνεδρίασε το υπουργικό συμβούλιο και όπου υποτίθεται ότι είχε λάβει χώρα ο τραυματισμός.
Ακολουθεί η περιγραφή της εφημερίδας "Ακρόπολις":
"Λόγω του δημιουργηθέντος θορύβου και των προκλήσεων, ηναγκάσθη ο στρατηγός Παναγιωτάκος να εξέλθη εκ της αιθούσης του Υπουργικού Συμβουλίου, διά να διατάξη την φρουράν να αποσυρθή. Ο κ. Λουκίδης άμα τη εμφανίσει του στρατηγού εις την θύραν, εκινήθη απειλητικώς, λέγων, ότι εκτυπήθη ο υπουργός των Στρατιωτικών, συγχρόνως δε διέταξε την φρουράν να παρακούση εις την διαταγήν του στρατηγού, τον οποίον εχαρακτήρισεν ως τελούντα υπό κράτησιν. Ο στρατηγός όμως ψύχραιμος, επροχώρησεν ήρεμος προς τους στρατιώτας λέγων:
- Παιδιά, τον στρατηγόν σας θα κτυπήσετε;
Ενώ όμως επροχώρει ερρίφθησαν πυροβολισμοί τινες εκ μέρους στρατιωτών, ο δε αδελφός του κ. Παναγιωτάκου, θελήσας να κρατήση το όπλον ενός στρατιώτου, ετραυματίσθη εις την χείρα από σφαίραν. Επηκολούθησε πλήρης σύγχυσης, κατά την διάρεκιαν της οποίας ετραυματίσθη και ο στρατηγός Παναγιωτάκος από ξιφολόγχην στρατιώτου εις την αριστεράν παρειάν, καθ' ην στιγμήν προσεπάθει να επιβάλη την τάξιν.
Την στιγμήν εκείνην εξήλθεν εκ της αιθούσης του Υπουργικού Συμβουλίου ο κ. Κονδύλης, ο οποίος περιωρίσθη να διατάξη την φρουράν ν' αποσυρθή. 
Οι τραυματίαι αδελφοί Παναγιωτάκοι, αφού απεσύρθη η φρουρά και αποκατεστάθη η τάξις, επέβησαν μετά του υπουργού των Εσωτερικών κ. Π. Ράλλη του αυτοκινήτου του και ο μεν στρατηγός εισήχθη προς θεραπείαν εις την κλινικήν του Γερουλάνου, ο δε βουλευτής αδελφός του μετεφέρθη εις τον Ευαγγελισμόν..."
Το υπουργικό συμβούλιο διέκοψε τη συνεδρίαση του, όμως λίγη ώρα αργότερα συνεχίστηκε στην οικία ενός βουλευτή, όπου αποφασίστηκε η αποπομπή του αντιστράτηγου Παναγιωτάκου και η αντικατάστασή του από τον υποστράτηγο Παπάγο. Οι φιλομοναρχικές δυνάμεις είχαν καταγάγει μια πρώτη νίκη. Την επόμενη μέρα ο πρωθυπουργός Τσαλδάρης θα εκφραζόταν για πρώτη φορά ανοιχτά υπέρ της επανόδου του έκπτωτου βασιλιά Γεωργίου Β΄, στις 18 Σεπτεμβρίου με πράξη του υπουργικού συμβουλίου θα καθοριζόταν ως ημερομηνία δημοψηφίσματος η 3ης Νοέμβρη, ενώ στις 10 Οκτωβρίου θα εκδηλωνόταν φιλοβασιλικό πραξικόπημα που θα ανέτρεπε την κυβέρνηση Τσλαδάρη. Σ' αυτό θα πρωτοστατούσε ο Παπάγος, μαζί με άλλους αξιωματικούς, ενώ την πρωθυπουργία θ' αναλάμβανε ο Κονδύλης.
Είναι χαρακτηριστικό το κύριο άρθρο της "Ακροπόλεως" με ημερομηνία 11.09.1935. Η εφημερίδα, που υποστήριζε το Λαϊκό κόμμα, όμως τασσόταν υπέρ της προεδρευομένης δημοκρατίας, εξαπέλυε σφοδρή επίθεση κατά του Κονδύλη προβλέποντας τις εξελίξεις:
"... Κύριε υπουργέ των Στρατιωτικών! Εκερδίσατε το παιγνίδα σας! Ανετρέψατε την Δημοκρατίαν. Υπετάξατε τους πάντας εις την θέλησίν σας. Τι άλλο πλέον ζητείτε; Φέρετε τον Βασιλέα και αφήσατε την κωμωδίαν του δημοψηφίσματος. Γνωρίζετε άριστα, όπως και ημείς το φνωρίζομεν, ότι το δημοψήφισμα αυτό ΔΕΝ ΗΜΠΟΡΕΙ ΠΑΡΑ Ν' ΑΠΟΒΗ ΜΕ ΑΛΗΘΗ ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΗΝ πλειοψηφίαν υπέρ της παλινορθώσεως. Τι χρειάζεται, λοιπόν; Διατί να ταλαιπωρηθή περισσότερον ο τόπος εις μίαν τόσον επώδυνον περιπέτειαν, ενώ αι αποφάσεις σας έχουν ήδη ληφθή και πρόκειται, είτε ομαλώς, είτε βιαίως, να τεθούν οπωσδήποτε εις εφαρμογήν; Είνε καιρός τώρα να κοροϊδευώμεθα με προκηρύξεις δημοψηφίσμάτων και με παχειά λόγια περί σεβασμού της λαϊκής κυριαρχίας;
Το πραξικόπημα σας έγινε, κύριε Κονδύλη. Και επεκράτησε. Προχωρήσατε, λοιπόν, άνευ ελιγμών προς την αναπόφευκτον ολοκλήρωσίν του. Όλα τα άλλα είνε περιττή και άχρηστος διακόσμησις της επιβληθείσης από προχθές την νύκτα δικτατορικής θελήσεώς σας".


Στις 9 Σεπτεμβρίου 1951 πραγματοποιήθηκαν βουλευτικές εκλογές, μόλις 18 μήνες μετά τις προηγούμενες. Το νέο στοιχείο αυτών των εκλογών ήταν η για πρώτη φορά κάθοδος του "Ελληνικού Συναγερμού", του κόμματος που είχε ιδρύσει προεκλογικά ο στρατηγός εν αποστρατεία Αλέξανδρος Παπάγος. Το συγκεκριμένο κόμμα, που αν και δεξιό έτυχε πολύ ευνοϊκής μεταχείρισης ακόμη και από κεντρώες εφημερίδες της εποχής (π.χ. Έθνος, Βήμα, Νέα), ήρθε μεν πρώτο αποσπώντας το 36.53% των ψήφων, ωστόσο δεν συγκέντρωσε κοινοβουλευτική πλειοψηφία εκλέγοντας 114 βουλευτές σε σύνολο 258. Ακολούθησε η ΕΠΕΚ του Νικόλαου Πλαστήρα με 23.49% και 74 έδρες, ενώ στην τρίτη θέση βρέθηκαν οι Φιλελεύθεροι του Σοφοκλή Βενιζέλου με 19.04% και 57 έδρες. Τα δύο αυτά κόμματα συγκέντρωναν από κοινού κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ενώ ήδη από την προεκλογική περίοδο είχαν ανακοινώσει την πρόθεση να συνεργαστούν, όπως και τελικά έγινε. Ωστόσο, η συνεργασία αυτήν δεν ήταν καθόλου ήρεμη και δεκατρείς μήνες μετά η χώρα οδηγήθηκε σε νέες εκλογές.
Στη Βουλή που αναδείχτηκε από τις εκλογές της 09.09.1951 εκπροσωπήθηκαν επίσης η ΕΔΑ (10.57% και 10 έδρες), το άλλοτε κραταιό Λαϊκό κόμμα του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη (με 6.66% και 2 έδρες) και ο Αλέξανδρος Μπαλτατζής, που εκπροσωπούσε το Συναγερμό Εργατών και Εργαζομένων. Εκτός βρέθηκε το προσωποπαγές κόμμα του Γεωργίου Παπανδρέου, που συγκέντρωσε μόλις το 2.10% των ψήφων.