Αν τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα είχε τη φήμη του "κακού παιδιού" της Ευρώπης (λόγω καθυστερήσεων στην εφαρμογή των συμφωνηθέντων με την τρόικα, χρονοτριβών, υπογραφή και δεύτερου Μνημονίου, αλλά και πολλές απεργίες και έντονες διαμαρτυρίες από τους πολίτες), η Ιρλανδία προβαλλόταν ως η "χώρα πρότυπο". Άλλωστε, η Ιρλανδία ήταν η πρώτη χώρα που βγήκε από την επιτήρηση της τρόικας (Δεκέμβριος 2013) και πολλοί στην Ελλάδα κουνούσαν το δάχτυλο υπονοώντας ότι αν οι Έλληνες ήταν τόσο ήσυχοι, όσο οι Ιρλανδοί, και δεν παρασύρονταν από τους λαϊκισμούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης, τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα και για τη χώρα μας. Επειδή στην Ελλάδα ζούμε στον αστερισμό των δημοσκοπήσεων, έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε τι δείχνουν τα γκάλοπ που διενεργούνται σ' αυτήν τη χώρα "πρότυπο", ώστε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα και να συγκρίνουμε την πολιτική συμπεριφορά των πετυχημένων Ιρλανδών, που βίωσαν λιγότερα χρόνια - και μάλιστα μικρότερης συνολικά - ύφεσης, αυξημένη μεν, αλλά όχι τόσο δυσθεώρητης ανεργίας κλπ..
Πρώτα, καλό είναι να γίνει μια συνοπτική κατατόπιση σχετικά με τα πολιτικά πράγματα της Ιρλανδίας, που μπήκε στη δίνη του Μνημονίου και της τρόικας το Δεκέμβριο του 2010, λίγους μόλις μήνες μετά την Ελλάδα - για άλλους βέβαια λόγους, εξ αιτίας των τραπεζών. Το κόμμα που κυριαρχούσε στα πολιτικά πράγματα επί πολλές δεκαετίες ήταν το κεντρώο Φιάνα Φάιλ. Συγκεκριμένα, μέχρι το 2010 είχε κυβερνήσει συνολικά 61 χρόνια σε σύνολο 80, ενώ το κεντροδεξιό Φάιν Γκέιλ ήταν σχεδόν μονίμως το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ενώ τις λίγες φορές που είχε κυβερνήσει την Ιρλανδία μέχρι τότε, ήταν πάντα σε συνεργασία με κάποιο μικρότερο κόμμα και όχι αυτοδύναμα.
Όταν το Δεκέμβριο του 2010 η Ιρλανδία μπήκε στο Μνημόνιο, η δημοτικότητα του Φιάνα Φάιλ καταβαραθρώθηκε, ενώ δεν βοήθησε ούτε η αλλαγή της ηγεσίας του: ο αρχηγός του κόμματος, Μπράιαν Κόουεν, που ήταν πρωθυπουργός λιγότερο από τρία χρόνια, επικρίθηκε ως υπεύθυνος για την απώλεια της πολιτικής κυριαρχίας της Ιρλανδίας, που σε πολλούς είχε θυμίσει την περίοδο της βρετανικής κυριαρχίας στο νησί, και αντικαταστάθηκε από τον μέχρι τότε υπουργό Οικονομικών, Μάικαλ Μάρτιν, μόλις ένα μήνα πριν της πρόωρες εκλογές της 25ης Φεβρουαρίου 2011. (Στην Ιρλανδία, όπως και στην Πορτογαλία, εκλογές προκηρύχθηκαν αμέσως μετά την υπογραφή των Μνημονίων).
Στις εκλογές του Φεβρουαρίου του 2011, λοιπόν, το Φιάνα Φάιλ απέσπασε μόλις το 17.4% των ψήφων (έναντι 41.6% στις προηγούμενες εκλογές) και ήρθε τρίτο κόμμα, ενώ πρώτο ήρθε το Φάιν Γκέιλ με 36.1% (έναντι 27.3% στις προηγούμενες εκλογές), που όμως δεν μπόρεσε να σχηματίσει γι' ακόμη μια φορά αυτοδύναμη κυβέρνηση, παρόλο που κανείς δεν μπορούσε να το κατηγορήσει ότι ευθυνόταν για την οικονομική κατάσταση της χώρας. Έτσι, το Φάιν Γκέιλ συμμάχησε με το κεντροαριστερό Εργατικό κόμμα, που είχε έρθει δεύτερο με ποσοστό με ποσοστό 19.4% (έναντι 10.1%), που ήταν το μεγαλύτερο της ιστορίας του και το έφερε για πρώτη φορά σε κυβερνητικό πόστο. Εξάλλου, στις εκλογές του 2011 καταβαραθρώθηκε και το Πράσινο κόμμα, που στην προηγούμενη κυβέρνηση είχε συμμαχήσει με το Φιάνα Φάιλ, ενώ εντυπωσιακή ήταν η άνοδος για το ακροαριστερό Σιν Φέιν, ένα ιστορικό κόμμα που επί δεκαετίες αποτελούσε την πολιτική πτέρυγα της τρομοκρατικής οργάνωσης του IRA. Το Σιν Φέιν απέσπασε 9.9% των ψήφων, που ήταν το μεγαλύτερο ποσοστό του κόμματος εδώ και πολλές δεκαετίες.
Τρία χρόνια μετά, η Ιρλανδία έχει βγει από το Μνημόνιο μετά πολλών επαίνων, κυρίως για την ψύχραιμη στάση του ιρλανδικού λαού, όλο αυτό το διάστημα. Δεν σημαίνει ότι δεν έγιναν ογκώδεις διαδηλώσεις κατά της λιτότητας όλα αυτά χρόνια, απλά αυτές γίνονταν συνήθως απογεύματα Σαββάτου, ενώ δεν αμαυρώνονταν από βίαια επεισόδια. Εν τω μεταξύ, όλα τα γκάλοπ, που πραγματοποιήθηκαν στα χρόνια του ιρλανδικού Μνημονίου, έδειχναν πολύ μεγάλη πτώση για το μεγαλύτερο κόμμα της κυβέρνησης, το Φάιν Γκέιλ, που όμως παρέμενε πρώτο (λόγω και της έλλειψης βεβαρυμένου κυβερνητικού παρελθόντος), το συγκυβερνών Εργατικό κόμμα καταβαραθρώθηκε σε ποσοστά κάτω του 10%, ενώ το Σιν Φέιν γρήγορα διπλασίασε - δημοσκοπικά τουλάχιστον - τα ποσοστά του και κυμαινόταν γύρω στο 20%, λίγο πιο πίσω από το Φάιν Γκέιλ. Όσον αφορά το "αμαρτωλό" Φιάνα Φάιλ, αυτό άργησε να ανακάμψει, όμως τα κατάφερε στις αρχές του 2013, δύο χρόνια μετά την ιστορική, εκλογική του πανωλεθρία, οπότε τα γκάλοπ άρχισαν να του δίνουν ποσοστά πάνω από 20% και το κατέτασσαν πλέον στη δεύτερη θέση, με το Σιν Φέιν που φαινόταν να έχει εξαντλήσει τη δυναμική του και να έχει πιάσει "ταβάνι" στο 20%. Σταθερά σημαντικό δε ήταν το ποσοστό όσων εξέφραζαν προτίμηση σε ανεξάρτητους υποψηφίους - αυτό που στην Ελλάδα ονομάζουμε "άλλα κόμματα", με τη διαφορά ότι ο ιρλανδικός εκλογικός νόμος επιτρέπει την εκπροσώπησή τους.
[Έχω ανεβάσει σχετική ανάρτηση το Φεβρουάριο του 2013 με ποσοστά από γκάλοπ εκείνων των ημερών, που αποδεικνύουν του λόγου το αληθές και μπορείτε να διαβάσετε εδώ: Εμείς και οι Ιρλανδοί απέναντι στην κρίση]
Τέλος πάντων, η Ιρλανδία "έσκισε" πραγματικά το Μνημόνιο και βγήκε κανονικά στις αγορές τον Δεκέμβριο του 2013, ύστερα από επώδυνα οικονομικά μέτρα ετών, που ναι μεν εκτόξευσαν την ανεργία, όχι όμως πάνω από 20%, ενώ και η ύφεση ήταν σημαντικά χαμηλότερη από την ελληνική. Πανηγύρισε ο ιρλανδικός λαός την επιτυχία αυτή, σύμφωνα με τα γκάλοπ της εποχής; Πράγματι, στα πρώτα-πρώτα γκάλοπ το Φάιν Γκέιλ είχε επωφεληθεί σημαντικά με ποσοστά κοντά στο 30% - σαφώς μικρότερα από τις τελευταίες εκλογές, αλλά και αρκετά ψηλότερα σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες. Το Φάιν Γκέιλ φαινόταν να κερδίζει ψηφοφόρους απ' όσους είχαν εκδηλώσει τάση προς τους ανεξάρτητους υποψηφίους, καθώς το Σιν Φέιν, που κατηγορούνταν για λαϊκισμό και ακραία ρητορική, παρέμενε σταθερό σε ποσοστά γύρω στο 20%, παρόμοια με τα ποσοστά του επίσης αντιπολιτευόμενου, αλλά όχι ακραίας ρητορικής, Φιάνα Φάιλ, που είχε σημειώσει μικρή πτώση. Σταθερά κάτω από το 10% ήταν τα ποσοστά του μικρότερου κυβερνητικού κόμματος, του Εργατικού.
Κάτι περισσότερο από τρεις μήνες μετά, στις 4 Απριλίου, η εφημερίδα Irish Times δημοσίευσε το πιο πρόσφατο γκάλοπ της εταιρίας MRBI/Ipsos, που αποτυπώνει τις τωρινές τάσεις στο εκλογικό σώμα της Ιρλανδίας. Άραγε, το κλίμα ευφορίας συνεχίστηκε και οι "σοβαροί" Ιρλανδοί ψηφοφόροι έκαναν ακόμη μεγαλύτερη φιλοκυβερνητική στροφή; Στην Ελλάδα, πολλοί δημοσιογράφοι εκτιμούν ότι με το που η χώρα μας θα βγει οριστικά στις αγορές, τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν θα έχουν καν λόγο ύπαρξης και ότι θα υπάρξει μια μαζική στροφή προς τα κόμματα της συγκυβέρνησης - ίσως δε οι ψηφοφόροι να χτυπούν δημοσίως τα στήθη τους ζητώντας εξιλέωση για τη δυσπιστία των προηγουμένων ετών! Κάτι τέτοια συνέβη στην Ιρλανδία;
Η αλήθεια είναι ότι μέσα σε τρεις μήνες η τάση αντιστράφηκε πολύ γρήγορα. Σύμφωνα με το γκάλοπ που δημοσιεύτηκε στους Irish Times στις 4 Απριλίου, το Φάιν Γκέιλ, που κράτησε τη χώρα στο ευρώ και την έβγαλε από το Μνημόνιο, για το οποίο δεν έφερε καμία ευθύνη ως κόμμα, έχασε 5 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το προηγούμενο γκάλοπ της ίδιας εταιρίας, συγκεντρώνοντας ποσοστό 25% μεταξύ των Ιρλανδών ψηφοφόρων. Μάλιστα, το ίδιο ακριβώς ποσοστό φέρεται να αποσπά το Φιάνα Φάιλ, εκείνο που οδήγησε τη χώρα στο Μνημόνιο, αλλά στη συνέχεια κράτησε μετριοπαθή αντιπολιτευτική γραμμή στα θέμα της οικονομίας και ασκούσε σφοδρή αντιπολίτευση στα υπόλοιπα θέματα εσωτερικής πολιτικής. Εξαιρετικά ανθεκτικό εμφανίζεται το συχνά κατηγορούμενο για λαϊκισμό Σιν Φέιν, που διατηρείται στο 21% (αμετάβλητο σε σχέση με το προηγούμενο γκάλοπ) επιβεβαιώνοντας ότι έχει μεν πιάσει δημοσκοπικό "ταβάνι", όμως ούτε και χάνει σε δυναμική. Μόλις 8% συγκεντρώνει το μικρότερο κόμμα της συγκυβέρνησης, το Εργατικό, ενώ το 21% των Ιρλανδών δηλώνει ότι στις επόμενες εθνικές εκλογές σκοπεύει να ψηφίσει ανεξάρτητους υποψηφίους ή κάποιο μικρότερο κόμμα - ποσοστό αυξημένο κατά 3% σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα.
Νομίζω ότι τα συμπεράσματα είναι προφανή για τον καθένα. Στην Ιρλανδία, οι πολίτες δεν μιλούν για "παλαιοκομματισμό" ή για "διεφθαρμένα κόμματα", όπως στην Ελλάδα κι όμως υπάρχει μια τεράστια δυσπιστία απέναντι στους πολιτικούς, ακόμη και σ' αυτούς που έβγαλαν τη χώρα από την κρίση. Αντίστοιχα, αν υποθέσουμε ότι αύριο η Ελλάδα βγει οριστικά στις αγορές, χωρίς νέους έλεγχους από την τρόικα ή άλλου είδους μνημονιακές εκκρεμότητες, το πιθανότερο είναι ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν θα ξεφουσκώσουν τόσο εύκολα. Όχι απλά επειδή μας δείχνουν το δρόμο τα "καλά παιδιά" οι Ιρλανδοί, αλλά γιατί στη χώρα μας, σε αντίθεση με την Ιρλανδία, υπάρχει μια βαθύτερη κρίση αναξιοπιστίας της πολιτικής και των πολιτικών, που ξεπερνάει τα πλαίσια της οικονομικής κρίσης των τελευταίων τεσσάρων ετών και του Μνημονίου.
Βέβαια, το δυστύχημα είναι ότι στην Ελλάδα ο παλαιοκομματισμός εκπροσωπείται σε πολύ μεγάλο βαθμό και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που έχουν ως μοναδικό ελαφρυντικό ότι δεν άσκησαν ποτέ κυβερνητική εξουσία. Αλλά η έλλειψη κυβερνητικού παρελθόντος δεν φτάνει, όταν το κυρίαρχο αίτημα στην κοινωνία είναι η ανανέωση επί της ουσίας. Γι' αυτό και βλέπουμε στα εγχώρια γκάλοπ να δυσκολεύονται πολύ τα κόμματα να ξεπεράσουν και αυτό ακόμη το 20%, άσχετα αν ο πρώτος - είτε πρόκειται για τον ΣΥΡΙΖΑ είτε για τη ΝΔ - πανηγυρίζει σαν ανόητος επαρχιώτης της δεκαετίας του '50, που πρόλαβε να επισκεφτεί την πρωτεύουσα πριν από τον αχώνευτο γείτονά του, απλά και μόνο επειδή είναι... πρώτος, έστω και χωρίς μεγάλη κοινωνική απήχηση. Λεπτομέρειες, θα πουν ορισμένοι....
Πού βρήκα τα στοιχεία για το ιρλανδικό γκάλοπ που επικαλούμαι; Εδώ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου