Τα "ματωμένα" βαμβάκια του Ουζμπεκιστάν: Πολίτες-σκλάβοι και μικρά παιδιά θυσιάζονται σε μια από τις μεγαλύτερες χώρες παραγωγής και εξαγωγής βαμβακιού στον πλανήτη

laborrightsblog.typepad.com/

Το Ουζμπεκιστάν, σοβιετική δημοκρατία μέχρι την τελευταία μέρα του Αυγούστου του 1991 και μια από τις μεγαλύτερες χώρες του πλανήτη (42η ως προς τον πληθυσμό και 56η ως προς την έκταση), είναι μια χώρα ξεχασμένη, ενώ η όποια αναφορά σ' αυτή συνήθως προκαλεί ένα αδιάφορο ανασήκωμα των ώμων. Ποιος νοιάζεται για μια χώρα τόσο μακρινή, χαμένη στα βάθη της κεντρικής Ασίας, χωρίς ιδιαίτερο γεωπολιτικό ενδιαφέρον; Τι κι αν τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται κατά συρροή, τι κι αν η δημοκρατία περιορίζεται σε μια κατ' όνομα μόνο επίφαση νομιμοποίησης της δικτατορικής εξουσίας του προέδρου Ισλάμ Καρίμοφ, που κυβερνά τη χώρα από το 1991 (συνεχίζοντας την από το 1989 θητεία του στο αξίωμα του Πρώτου Γραμματέα του τοπικού Κομμουνιστικού Κόμματος). Κι όμως υπάρχει ένα στοιχείο, που καθιστά την περίπτωση του Ουζμπεκιστάν άξια της προσοχής όλων μας, λόγω του φόρου αίματος που κάθε χρόνο πληρώνουν οι κάτοικοι της χώρας, οι οποίοι υποχρεώνονται από το καθεστώς να εργάζονται μέχρι θανάτου στις φυτείες βάμβακος.

Το 2011, το Ουζμπεκιστάν ήταν ο έβδομος μεγαλύτερος παραγωγός και ο πέμπτος μεγαλύτερος εξαγωγέας βαμβακιού στον πλανήτη. Το βαμβάκι μαζί με τον χρυσό και το φυσικό αέριο (σε μικρότερο βαθμό) είναι τα στοιχεία, που στηρίζουν την οικονομία της χώρας - στην ουσία βέβαια ο πλούτος είναι συγκεντρωμένος σε ορισμένους ολιγάρχες ευνοούμενους του καθεστώτος - επιτρέποντας στον Καρίμοφ να παραμένει γαντζωμένος στην εξουσία του πάνω από δύο δεκαετίες.  

Πώς όμως συλλέγεται το βαμβάκι του Ουζμπεκιστάν, που χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για ν' απολαμβάνουμε στο δυτικό κόσμο τις απαλές βαμβακερές μας πετσέτες, τα μαλακά μαξιλάρια, τα υπέροχα βαμβακερά ρούχα μας κλπ.; Με την υποχρεωτική εργασία των πολιτών - περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι το χρόνο - ανεξαρτήτως επαγγέλματος ή ηλικίας, οι οποίοι ως σύγχρονοι σκλάβοι του επίσημου κράτους πληρώνουν βαρύτατο τίμημα ακόμη και με την ίδια τους την ζωή. 

Κάθε χρόνο, την εποχή της συγκομιδής, οι τοπικές αρχές υποχρεώνουν τις ιδιωτικές επιχειρήσεις να στέλνουν τους υπαλλήλους τους στα χωράφια, ενώ και οι δάσκαλοι υποχρεώνονται να διακόπτουν τα μαθήματα, να κλείνουν τα σχολεία και να στέλνουν στις φυτείες τους μαθητές - ακόμη και παιδιά 10 ετών. Φυσικά, από την υποχρέωση αυτή γλιτώνουν οι εύποροι ολιγάρχες και οι οικογένειές τους, καθώς και όσοι έχουν την ευχέρεια να εξαγοράσουν την καταναγκαστική αυτή μορφή εργασίας πληρώνοντας το ορισμένο ποσό. Όμως οι απλοί πολίτες, που δεν προσδοκούν καν σε κάποια αμοιβή, δεν έχουν το περιθώριο ν' αρνηθούν. Γνωρίζουν ότι σε μια τέτοια περίπτωση θ' ακολουθήσει η σύλληψη και η υποβολή τους σε βασανιστήρια. 

Οι συνθήκες εργασίας στις φυτείες με τα βαμβάκια είναι απαράδεκτες. Κάθε χρόνοι άνθρωποι πεθαίνουν την ώρα της εργασίας, ενώ δεν λείπουν και οι παράπλευρες απώλειες. Το 2013, οι νεκροί έφτασαν τους έντεκα. Ανάμεσα τους ήταν ένα αγόρι 6 ετών, που έχασε την ζωή του από ασφυξία, όταν βρέθηκε κάτω από τεράστιες μπάλες βαμβακιού. Αυτό το περιστατικό σε συνδυασμό με τις διαμαρτυρίες διεθνών οργανώσεων ανάγκασαν φέτος την κυβέρνηση να μειώσει αισθητά τη συμμετοχή ανήλικων μαθητών, ενώ αυξήθηκε αντίστροφα η συμμετοχή φοιτητών, δημοσίων υπαλλήλων και εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Ακόμη και γιατροί επιστρατεύονται για τη συλλογή του βαμβακιού, με αποτέλεσμα πολλές κλινικές στην επαρχία να υπολειτουργούν την περίοδο της συγκομιδής.

Ωστόσο, το 2014, ο φόρος αίματος έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο φτάνοντας τους 17 νεκρούς, εκ των οποίων 5 σκοτώθηκαν από εμφράγματα, ενώ 3 αυτοκτόνησαν μη αντέχοντας την πίεση. Για παράδειγμα, ένας αγρότης από την επαρχία του Κχόρεζμ έδωσε τέλος στην ζωή του ύστερα από εξευτελισμούς και απειλές που δέχτηκε από τις τοπικές αρχές, επειδή δεν ήταν αρκετά παραγωγικός. 

Μεταξύ των 17 νεκρών αναφέρονται ως παράπλευρες απώλειες και δύο παιδιά. ηλικίας 3 και 5 ετών. Τα δυο αυτά αδερφάκια είχαν υποχρεωθεί να μείνουν μόνα στο σπίτι τους στην πόλη Καρακαλπακστάν, όταν η μητέρα τους, μια φτωχή, άνεργη γυναίκα, διατάχθηκε να εργαστεί υποχρεωτικά στη συγκομιδή του βαμβακιού, παρότι δεν είχε κάποιο άτομο να προσέχει τα παιδιά. Ώσπου μια μέρα στο σπίτι ξέσπασε φωτιά και τα δυο αδέρφια κάηκαν. Οι αρχές ψάχνουν φτηνά εργατικά χέρια και δεν νοιάζονται για τυχόν οικογενειακά δράματα.

Από το 2007 δραστηριοποιείται η Cotton Campaign, μια πρωτοβουλία οργανώσεων προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από κοινού με συνδικάτα και επιχειρηματίες, που ενδιαφέρονται για τις κοινωνικές συνθήκες εργασίας, επιδιώκοντας να πείσουν την κυβέρνηση του Ουζμπεκιστάν να σταματήσει την καταναγκαστική εργασία παιδιών και ενηλίκων στις "ματωμένες" φυτείες βάμβακος της χώρας. Περισσότερα εδώ:  Cotton Campaign: Stop Forced and Child Labour in Uzbekistan!

Επίσης, μια δεύτερη καμπάνια αγωνίζεται για την ποινική τιμωρία των εγκλημάτων που διαπράττονται στο Ουζμπεκιστάν: Anti-Slavery - Cotton Crimes Background Information

Αλήθεια, πόσο ευχάριστη είναι η αίσθηση της απαλής, βαμβακερής μπλούζας, όταν γνωρίζει κανείς ότι γι' αυτήν τη στιγμιαία απόλαυση κάποιοι άνθρωποι, ακόμη και παιδιά έχασαν την ζωή τους, θύματα ενός καταπιεστικού καθεστώτος, που συμπεριφέρεται στους υπηκόους του σαν να είναι σκλάβοι και όχι ελεύθεροι άνθρωποι;

Σχετικά θέματα:
ΟΙ ΕΚΚΕΝΤΡΙΚΟΙ ΔΙΚΤΑΤΟΡΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΜΕΝΙΣΤΑΝ