Αν αυτή η απόφαση δεν είχε ληφθεί από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας, αλλά από κάποιο ελληνικό ανώτατο δικαστήριο, σίγουρα θα την συζητούσαμε για μέρες, ενώ οι ηγεσίες των πολιτικών κομμάτων θα έκαναν πραγματικό πάρτι. Είναι πάντως μια απόφαση πολύ περίεργη ως προς το σκεπτικό της, που μας βάζει ν' αναρωτηθούμε: τελικά πόσο ελεύθερη όντως είναι σε μια σύγχρονη δυτική δημοκρατία η - κατά τ' άλλα συνταγματικά κατοχυρωμένη - ελευθερία του λόγου;
Η ιστορία ξεκινάει το 2006. Το Σοσιαλιστικό κόμμα της Ισπανίας (PSOE) αποφάσισε να ακυρώσει την ανοιχτή εσωκομματική εκλογή για την ανάδειξη των υποψηφίων του στην πόλη Οβιέδο της περιφέρειας Αστούριας. Ένα μέλος του κόμματος, η συγγραφέας Σουζάνα Πέρες Αλόνσο, διαφώνησε με την επιλογή αυτή και διαμαρτυρήθηκε δημόσια, κάτι που δεν εκτίμησαν οι ιθύνοντες του κόμματος με αποτέλεσμα να διαγράψουν τη συγγραφέα από το κόμμα για 20 μήνες. (Στην Ελλάδα βέβαια δεν υπάρχουν προσωρινές διαγραφές μελών κόμματος. Εδώ οι διαγραφές είναι μόνιμες, στην πράξη βέβαια μέχρι τις παραμονές των εκλογών, οπότε ο αρχηγός καλεί όλα τα στελέχη - νυν και παλιά - σε σε πανστρατιά. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα...)
Πεπεισμένη ότι η παραπάνω απόφαση του κόμματος περιόριζε το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου, η Αλόνσο προσέφυγε στη δικαιοσύνη. Η αντίδρασή της ήταν μοναδική για τα ελληνικά δεδομένα, όχι όμως και για τα ισπανικά, όπου υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις δικαστικών προσφυγών από μέλη κομμάτων, που διαμαρτύρονται για πειθαρχικές κυρώσεις σε βάρος τους.
Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή της κρίνοντας ότι η Πέρεζ Αλόνσο είχε κάνει κατάχρηση του δικαιώματος της. Εκείνη δεν έμεινε ικανοποιημένη και άσκησε έφεση, η οποία συζητήθηκε από το Συνταγματικό δικαστήριο της χώρας, το οποίο και την απέρριψε.
Η αλήθεια είναι ότι η νομολογία δεν ήταν υπέρ της. Γενικά, τα ισπανικά δικαστήρια τείνουν να αντιμετωπίζουν τις πειθαρχικές κυρώσεις που επιβάλλονται από τα πολιτικά κόμματα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που αντιμετωπίζουν και τις κυρώσεις στα πλαίσια ενός οποιουδήποτε άλλου οργανισμού, ως πράξεις στα πλαίσια εσωτερικής λειτουργίας σύμφωνα με το καταστατικό λειτουργίας.
Η ειδοποιός διαφορά στην περίπτωση της έφεσης της Σουζάνα Πέρεζ Αλόνσο δεν είναι αυτή καθαυτή η ετυμηγορία του Συνταγματικού δικαστηρίου, όσο η αιτιολογία που τη συνοδεύει. Αντί να περιοριστεί στη συνήθη επίκληση του καταστατικού λειτουργίας του κόμματος, το δικαστήριο προχώρησε σε εκτίμηση επί της ουσίας του επίδικου ζητήματος, αν δηλαδή είχε όντως παραβιαστεί το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης ή όχι. Η κρίση της πλειοψηφίας των δικαστών προκαλεί έκπληξη, αφού υποστήριξαν ότι ακόμη και τα θεμελιώδη δικαιώματα ενός ανθρώπου περιορίζονται, όταν αυτός είναι μέλος ενός οργανισμού και κατά συνέπεια, η Πέρεζ Αλφόνσο εν προκειμένω καταχράστηκε το δικαίωμά της να εκφράζεται ελεύθερα, επειδή ως μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος θα έπρεπε να αποφεύγει να ασκεί δημόσια κριτική σε βάρος του!
"Αυτό που μ' ενοχλεί και μ' απασχολεί, είναι η έλλειψη ελευθερίας που αποπνέει αυτή η χώρα. Βρίσκω αυτήν την απόφαση τρομακτική. Ποτέ δεν θεώρησα τον εαυτό μου θύμα κανενός, όμως σήμερα θεωρώ ότι είμαι θύμα του κράτους" ήταν η αντίδραση της συγγραφέα σε δήλωσή της στην εφημερίδα El Independiente.
Ίσως υπάρχει κάποια υπερβολή στη δήλωση αυτή, ωστόσο η αιτιολογία του Συνταγματικού δικαστηρίου - και όχι τόσο η απόφαση καθαυτή - προκαλεί εξαιρετικά αλγεινή εντύπωση, από τη στιγμή που κρίνει ότι όχι απλά η ελευθερία του λόγου, αλλά και γενικότερα τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου περιορίζονται τόσο εύκολα και απλά εκεί όπου κανονικά θα έπρεπε να απολαμβάνουν την υπέρτατη δυνατή προστασία τους, γιατί τι άλλο είναι τα πολιτικά κόμματα, παρά ο χώρος όπου οι άνθρωποι εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους και συμφωνούν ή διαφωνούν ανοιχτά και ελεύθερα μεταξύ τους.
Αλίμονο να μπορεί ένας άνθρωπος να ασκεί π.χ. κριτική σε μια οποιαδήποτε απόφαση του δικαστηρίου (που καλά κάνει και την ασκεί, όπως επιτάσσει η ελευθερία της έκφρασης σε μια σύγχρονη δημοκρατία), αλλά να μην μπορεί να κριτικάρει την απόφαση του πολιτικού κόμματος, στο οποίο ανήκει, για μια απόφαση που μπορεί και να θεωρεί λανθασμένη! Υπεράνω όλων το κόμμα;
Στοιχεία για το θέμα άντλησα και από την El Pais.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου