Ιστορικές ομιλίες: Το διάγγελμα του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Κύπρου

Λίγο μετά τα μεσάνυχτα κι ενώ ξημέρωνε η 16η Αυγούστου 1960, η υπογραφή του Συντάγματος κατά τα προβλεπόμενα στις Συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου (11.02.1959) καθιστούσε την Κυπριακή Δημοκρατία κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος. 

Όπως διαβάζουμε στο σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (με ημερομηνία 17.08.1960): "Υπό τους ήχους της μουσικής της αστυνομίας πρώτος υπέγραψε τα έγγραφα ο κ. Φουτ (σημ.: ο τελευταίος Βρετανός κυβερνήτης του νησιού), δεύτερος ο Έλλην πρεσβευτής κ. Χριστόπουλος, τρίτος ο Τούρκος πρόξενος κ. Τουρέλ και ακολούθως ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο αντιπρόεδρος αυτής κ. Κιουτσούκ". 

Στο ίδιο δημοσίευμα διαβάζουμε επίσης ότι ο ελληνικός πληθυσμός του νησιού ήταν περισσότερο συγκρατημένος σε σχέση με τους Τουροκύπριους, οι οποίοι πανηγύριζαν με περισσότερο ενθουσιασμό, χωρίς να λείπουν και τα.. παρατράγουδα: "Τούρκος καταληφθείς εξ ενθουσιασμού επυροβόλει εις τον αέρα και ετραυμάτισε σοβαρώς συμπατριώτην του".
Αντίθετα, μεγαλειώδης ήταν υποδοχή που επιφύλαξαν 100.000 Ελληνοκύπροι στους αγωνιστές της ΕΟΚΑ που επέστρεφαν στην πατρίδα τους αεροπορικώς το απόγευμα της 16ης Αυγούστου: ".. πλήθη λαού ανέκοπτον τα αυτοκίνητα και γυναίκες έρραινον με άνθη και ροδοστάγματα τους αγωνιστάς. Η εκ τριών μιλίων απόστασις εκ του αεροδρομίου προς το Στάδιον της Λευκωσίας εκαλύφθη εις δύο ώρας".
Την ίδια ημέρα, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ως πρώτος Πρόεδρος της ανεξάρτητης πλέον Κυπριακής Δημοκρατίας, απηύθυνε διάγγελμα προς τον κυπριακό λαό με αφορμή το ιστορικό γεγονός της ανεξαρτησίας. Ο λόγος που εκφώνησε έχει αδιαμφισβήτητη ιστορική αξία, ενώ προσφέρει πολλαπλά μηνύματα μέχρι και σήμερα: 

"Συγχαίρων από βάθους καρδίας τον Κυπριακόν λαόν επί τη σημερινή ιστορική ημέρα της ανεξαρτησίας, απευθύνω προς πάντας μήνυμα αγάπης, ειρήνης και συναδελφώσεως.

Η Κύπρος αποδίδεται σήμερον εις χείρας του λαού της, όστις καλείται όπως διαμορφώση ελευθέρως τα ιστορικά πεπρωμένα του και αναλάβη, ως μέλος πλέον της κοινωνίας των ελευθέρων Εθνών, τας ευθύνας του δια την εδραίωσιν της διεθνούς ειρήνης και την πρόοδον της ανθρωπότητος.

Ο Κυπριακός λαός απέδειξεν ήδη ότι κατέχει εκείνας τας αρετάς, αι οποίαι συνθέτουν τον χρηστόν πολίτην και τον ελεύθερον άνθρωπον. Μία μακρά ιστορική παράδοσις, απορρέουσα από ένα των αρχαιοτέρων και ευγενεστέρων πολιτισμών, έχει ενσταλάξει εις την ψυχήν του λαού μας το καθήκον προς την ελευθερίαν, τον έρωταν προς την δικαισούνην, την πίστιν εις τον ηθικόν νόμον, την προσήλωσιν προς το ιδεώδες της; ειρήνης, την αγάπην προς τας ευγενείς αξίας της ζωής. Τας αρετάς ταύτας, επηυξημένας με το αίσθημα της πολιτικής και κοινωνικής ευθύνης, θα χρησιμοποιήση τώρα ο Κυπριακός λαός ως θεμέλιον της Δημοκρατίας του, και επ' αυτών θα οικοδομήση το κοινωνικόν και πολιτικόν του μέλλον.

Η Νήσος μας είναι μία πλουσία και ευδαίμων χώρα, διαθέτουσα τεράστιον φυσικόν πλούτον και κατέχουσα επίκαιρον γεωγραφικήν θέσιν. Τας δυνατόητας ταύτας έχομεν τώρα την ευκαιρίαν να αναπτύξωμεν και να αξιοποιήσωμεν εις μέγιστον βαθμόν.

Η νέα πολιτεία είναι αποφασισμένη να δώση εις τον αγρότη όλα τα αναγκαία δια τον εκσυγχρονισμόν της αγροτικής οικονομίας μας εφόδια και να λάβη όλα τα απαραίτητα δια την προστασίαν της παραγωγής και την ανύψωσιν του βιοτικού του επιπέδου μέτρα. Να κατοχυρώση το ύψιστον κοινωνικόν κεφάλαιον της εργασίας και να παράσχη εις τον εργάτην πάσαν προστασία. Να ενισχύση τον μικροβιοτέχνην και τον μικροκαταστηματάρχην. Να καταστήση την παιδείαν προσιτήν εις τους πάντας. Να παράσχη νέας ευκαιρίας εις το εμπόριον, να προστατεύση τας βιωσίμους βιομηχανίας, και να ενθαρρύνη τους επιστήμονας και τους πνευματικούς εν γένει ανθρώπους της Νήσου. 

Η νέα πολιτεία θα εφαρμόση προς τούτο σταθερώς την αρχήν των ίσων δικαιωμάτων, της ίσης μεταχειρίσεως και της παροχής των αυτών ευκαιριών εις πάντας ανεξαιρέτως τους πολίτας, ανεξαρτήτως φυλής, φρονημάτων ή θρησκεύματος.

Ουδεμία διάκρισις είναι νοητή εις τους κόλπους της Δημοκρατίας, όπου εις εν καθεστώς ευνομίας και ισονομίας καλούνται πάντες να συνεργασθούν εν πνεύματι αλληλεγγύης και αγάπης, άνευ προκαταλήψεων, μνησικακίας, ευνοίας ή πάθους.

Την επίσημον ταύτην ώραν απευθύνω προς πάντας θερμήν, εν ονόματι της πατρίδος, έκκλησιν, όπως ενώσουν τας δυνάμεις των και συνεργασθούν δια την ευημερίαν και την πρόοδον της Νήσου μας. Μόνον ούτω η Κύπρος θα δυνηθή να εκπληρώση τον προορισμόν της, και να αποβή εσωτερικώς μεν πλουσία και ευδαίμων, επί διεθνούς δε πεδίου παράγων ειρήνης , σταθερότητος και προόδου.

Η ανθρωπότητς διέρχεται σήμερον κρισίμους στιγμάς. Αι θεμελιώδεις αρχαί της ειρήνης, της ελευθερίας και της δικαιοσύνης διακυβεύονται ανά πάσαν στιγμήν εις πλείστα σημεία της υδρογείου. Η Κύπρος, εισερχομένη εις την κοινωνίαν των ελευθέρων Εθνών, είναι αποφασισμένη να αναλάβη ενεργώς τας ευθύνας της, και να εργασθή προς πάσαν κατεύθυνσιν δια την επικράτησιν των αρχών και των διατάξεων του Καταστατικού Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών. 

Έκφρασις της νέας πολιτείας θα είναι, εφ' όλων των πεδίων, το δίκαιον και η αλήθεια. Με γνώμονα τας αρχάς ταύτας καλώ σήμερον πάντας, όπως προσφέρουν μετά ζήλου και πίστεως την συμβολήν των εις το έργον της οικοδομής της ανεξαρτήτου πολιτείας μας και κατέλθουν εις το στάδιον της αναδημιουργίας της νήσου μας ηνωμένοι, αθληταί του αληθούς, του ωραίου και του ευγενούς".


Σχετικά θέματα:
Το Κυπριακό Ζήτημα: μια σύντομη ιστορική αναδρομή
Η πρώτη ομιλία του Μακάριου στην Αθήνα στις 17 Απριλίου 1957, μετά το τέλος της εξορίας του στις Σεϊχέλες