Σαν σήμερα: 23 Σεπτεμβρίου

Γεμάτη γεγονότα είναι η 23η Σεπτεμβρίου - άλλα ευχάριστα και άλλα τραγικά, όλα ενδεικτικά του κλίματος που επικρατούσε στη χώρα τις δεδομένες χρονικές περιόδους

Στις 23 Σεπτεμβρίου 1863, δύο εβδομάδες μετά τη διεξαγωγή εκλογών και την ανάδειξη του ΙΓ΄ Ιόνιου Κοινοβουλίου, οι αντιπρόσωποι των Επτανησιωτών (Ιόνιος Πολιτεία), εξέδωσαν ψήφισμα υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα. Το κείμενο του ψηφίσματος, που διάβασε ο πρόεδρος του σώματος, Στέφανος Παπαδοβάς, είχε ως εξής:

"Η ΒΟΥΛΗ ΤΗΣ ΕΠΤΑΝΗΣΟΥ

Εκλχθείσα συνεπεία προσκλήσεως της Προστάτιδος Δυνάμεως και συνελθούσα όπως οριστικώς αποφανθή περί της Εθνικής αποκαταστάσεως του Ιονίου λαού, πιστώς δε εκδηλούσα τον διάπυρον πόθον και την ανέκαθεν σταθεράν αυτού θέλησιν, και συμφώνως προς τας προηγηθείσας ευχάς και διακηρύξεις των ελευθέρων Ιονίων Βουλών

ΨΗΦΙΖΕΙ

Αι Νήσοι Κέρκυρα, Κεφαλληνία, Ζάκυνθος, Λευκάς, Ιθάκη, Κύθηρα, Παξοί και τα εξαρτήματα αυτών ενούνται μετά του Βασιλείου της Ελλάδος, όπως εσαεί αποτελώσιν αναπόσπαστον αυτού μέρος εν μια και αδιαιρέτω πολιτεία υπό το Συνταγματικόν Σκήπτρον της Αυτού Μεγαλειότητος του Βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου Α΄ και των διαδόχων Αυτού. 

Εγένετο εν τω Βουλευτηρίω. Κερκύρα τη κγ΄ Σεπτεμβρίου του Σωτηρίου Έτους αωξγ".

Στις 23 Σεπτεμβρίου 1918, επιστρέφοντας από επίσκεψη του στην ανατολική Μακεδονία, που μόλις είχε απελευθερωθεί, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος εκφώνησε ομιλία στην πλατεία Συντάγματος αναγγέλλοντας τη νίκη του ελληνικού στρατού κατά του βουλγαρικού, ενώ ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος έβαινε στο τέλος του σε όλα τα μέτωπα:

"Είνε φυσική η χαρά, την οποίαν εκδηλοί ο Ελληνικος λαός απ' άκρου εις άκρον της χώρας, διά την μεγάλην νίκην εις το Βαλκανικόν μέτωπον. Ένας από τους τέσσαρας συνεργούς της αποπείρας προς υποδούλωσιν του κόσμου κείται κατά γης, ηττηθείς κατά κράτος, ομολογήσας την ήτταν του και αναμένων την περί της τύχης του απόφασιν των νικητών. Η νίκη αύτη δεν τερματίζει μόνον τον ιερόν αγών κατά της Βουλγαρίας. Η σημασία αυτής εκτείνεται πολύ πέραν των ορίων της Χερσονήσου και αποτελεί την έναρξιν της καταρρεύσεως του αντιπάλου συνασπισμού, μέλλουσα να έχη όχι μόνον σπουδαιότητα στρατιωτικά αποτελέσματα, αλλά και ισχυρόν αντίκτυπον επί του ηθικού των λοιπών αντιπάλων.  Εάν μάλιστα επιβεβαιωθώσιν επισήμως αι ειδήσεις των μεταμεσημβρινών εφημερίδων, φαίνεται ότι η Γερμανία, η Αυστρία και η Τουρκία απηυθύνθησαν προς τον Πρόεδρον Ουίλσονα, ζητούσαι ανακωχήν προς σύναψιν ειρήνης επί τη βάσει των όρων, τους οποίους έχει διατυπώσει ο Πρόεδρος της Αμερικανικής Συμπολιτείας.

Όταν τόσον επιμόνως συνεβούλευσα την μετοχήν μας εις τον πόλεμον, κατά Φεβρουάριον του 1915 και ύστερον κατά Σεπτέμβριον του ιδίου έτους, οι ασκήσαντες γερμανικήν πολιτικήν εν Ελλάδι δεν έπαυον διακηρύττοντες, ότι εις τον παγκόσμιον τούτον πόλεμον, εις τον οποίον ευρίσκονται εμπεπλεγμένοι τοιούτοι κολοσσοί, η ανάμιξις της μικράς Ελλάδος δεν ηδύνατο ν' ασκήση αξιόλογον τινα επιρροήν εις την έκβασιν του πολέμου, η δε Ελλάς ήτο απλώς προωρισμένη να υποστή τας συνεπείας της γερμανικής καυτ' αυτής οργής.....

Αλλά τα έθνη δεν πρέπει να στρέφουν το βλέμμα προς τα οπίσω, ειμή εφόσον αρκεί διά να πορίζωνται ταναγκαία εντεύθεν διδάγματα. Το βλέμμα δε αυτών πρέπει να είνε ατενώς εστραμμένον προς το μέλλον.

Η κατάρα του Έθνους ας βαρύνη εκείνους, οι οποίοι, παρά την σαφώς εκδηλωθείσαν θέλησιν αυτού, το ημπόδισαν ν' ακολουθήση την οδόν της εθνικής τιμής και των εθνικών συμφερόντων και το έκαμαν να χάση ευκαιρίας, αι οποίαι, όπως και άλλοτε είπον, μόνον κατά διαλείμματα πολλών εκατονταετηρίδων παρουσιάζονται εις τους λαούς. Και το Έθνος ας αποβλέπη πάλιν με αυτοπεποίθησιν εις το μέλλον..."

Στις 23 Σεπτεμβρίου 1920, η χώρα βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο έχοντας αυξήσει σημαντικά την επικράτειά της με τη συνθήκη των Σεβρών, που είχε υπογραφεί σχεδόν δυο μήνες νωρίτερα, όμως ορισμένοι υπέρμαχοι της καθαρεύουσας θυμήθηκαν τον "ιερό" πόλεμό τους κατά των.. "μαλλιαρών", όπως αποκαλούσαν υποτιμητικά τους δημοτικιστές. Στο στόχαστρό τους είχαν μπει το αλφαβητάρι της Α΄ Δημοτικού και το σχολικό ανάγνωσμα "Τα ψηλά βουνά" του Ζαχαρία Παπαντωνίου, που είχαν εισαχθεί στα σχολεία στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του Ελ. Βενιζέλου. 

Σαν σήμερα, λοιπόν, μια επιτροπή γονέων και κηδεμόνων από το Βόλο εξέδωσε ψήφισμα, απευθυνόμενο στο Βενιζέλο, απειλώντας ότι θ' αποσύρουν τα παιδιά τους από τα σχολεία! Το ψήφισμα, που δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες την επόμενη μέρα, δεν ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά ενδεικτικό του βαθύτερου διχασμού της ελληνικής κοινωνίας, πρώτα και κύρια ως προς την ταυτότητα του λαού. Το κείμενο αποτελεί μνημείο οπισθοδρόμησης και συντηρητικότητας, ώστε ν' αποτελεί ιστορικό ντοκουμέντο, γι' αυτό και παρατίθεται ολόκληρο.

"Οι γονείς και κηδεμόνες των μαθητών των σχολείων Βόλου και περιχώρων συνελθόντες σήμερον εις γενικήν συνέλευσιν και ακούσαντες την εκ μέρους της Λαϊκής επιτροπής ανάπτυξιν του περιεχομένου των βιβλίων των Δημοτικών και Ελληνικών σχολείων, ιδία δε λαβόντες υπ' όψει ότι τα εσχάτως εγκριθέντα, και κατά την εντεύθεν απουσίαν του Μεγάλου Αρχηγού της Φυλής μας εισαχθέντα εις τα σχολεία και διδασκόμενα αλφαβητάρια, αναγνωσματάρια, νεοελληνική γραμματική, ιστορία, και προ παντός το αναγνωσματάριον "Ψηλά Βουνά", αποβλέπουσιν εις την ουσιώδη παραφθοράν της αθανάτου Ελληνικής γλώσσης, άτε μη ομιλούντα εις την επίσημον και καθαρεύουσαν γλώσσαν, το δε αναγνωσματάριον "Ψηλά Βουνά", ούτε παρά Θρησκείας, ούτε περί Πατρίδος πραγματεύεται και ότι η από των ρηθέντων βιβλίων διδασκαλία τείνει να διασαλεύση επί θεμελίων την θείαν ημών γλώσσαν, ήτις διεσώθη διά μέσου μακραίωνος δουλείας, ικετεύομεν ευλαβώς τον Πρόεδρον της Κυβερνήσεως όπως ευαρεστηθή να διατάξη την άμεσον αποβολήν από των σχολείων των τοιούτων βιβλίων και την καταστροφήν αυτών, την εκ της ανωτάτης επιτροπής της εγκρίσεως των βιβλίων απομάκρυσιν των εκχυδαϊστών της Ελληνικής γλώσσης Δελμούζου, Παπαντωνίου, Γλυνού και λοιπών, την μετάθεσιν όλων των ομοφρόνων προς αυτούς επιθεωρητών και την εισαγωγήν εις τα σχολεία βιβλίων γεγραμμένων εις την επίσημον γλώσσαν του Κράτους, άλλως δηλούμεν ότι θα παύσωμεν αποστέλλοντες τα τέκνα μας εις τα σχολεία προς εκμάθησιν γλωσσικού ιδιώματος χυδαίου, ακαταλήπτου και όλως ξένου προς την Ελληνικήν γλώσσαν, αναθέτομεν δε εις επιτροπήν εκ των κ.κ. Γάκη, Λαζάρου, Ιωαννίδου, Ε. Παπαναστασίου και Ι. Ελαφρού με την εντολήν να διαβιβάση το παρόν ψήφισμα τηλεγραφικώς προς τον Πρόεδρον της Κυβερνήσεως και ν' αποστείλη αντίγραφον αυτού προς δημοσίευσιν εις τε τας Αθηναϊκάς εφημερίδας και τας ενταύθα εκδιδομένας και να κάμη έκκλησιν προς τους απανταχού τη Ελλάδος Συλλόγους όπως και ούτοι εκ παραλλήλου ενεργήσωσι τα δέοντα προς αποσόβησιν του απειλούντος την εθνικήν ημών γλώσσαν κινδύνου.

Η Επιτροπή

Κ. ΓΑΚΗΣ, Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ, ΙΩΑΝ. ΕΛΑΦΡΟΣ, Λ.Ν. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ"

Στις 23 Σεπτεμβρίου 1929, τεράστια φωτιά, που ξέσπασε τις πρωινές ώρες και κατασβέστηκε μόλις στις 10 το βράδυ, προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στην περιοχή Βαρδαρίου στη Θεσσαλονίκη. Η φωτιά ξεκίνησε από εργοστάσιο επίπλων στη διασταύρωση των οδών Δάμωνος και Αισώπου, ενώ υπήρχαν υπόνοιες εμπρησμού από τους ιδιοκτήτες του, οι οποίοι και συνελήφθησαν. Συνολικά καταστράφηκαν 60 σπίτια, 15 ξυλαποθήκες και 20 καταστήματα, ενώ οι ζημιές αποτιμήθηκαν σε 80 εκατομμύρια δραχμές. Παράλληλα, υπήρχαν καταγγελίες και για λεηλασίες σπιτιών από επιτήδειους που εκμεταλλεύτηκαν τη σύγχυση και τον πανικό εισβάλλοντας σε σπίτια της περιοχής και αφαιρώντας έπιπλα από αυτά, δήθεν με το πρόσχημα ότι ήταν δικά τους και ήθελαν να τα σώσουν.

Στις 23 Σεπτεμβρίου 1974, δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως νομοθετικό διάταγμα "περί συστάσεως και επαναλειτουργίας κομμάτων", που καταργούσε τον αναγκαστικό νόμο 509 του 1948 και νομιμοποιούσε το ΚΚΕ για πρώτη φορά ύστερα από 26 χρόνια. Σε δηλώσεις του, ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής σημείωσε ότι "Τα εξαγγελθέντα νέα μέτρα αποτελούν την πλέον σημαντική προσφορά προς αποκατάσταση της δημοκρατικής νομιμότητας", την οποία δεν είναι δυνατόν ν' αμφισβητήσουν "όσοι έχουν εμπιστοσύνη στη λαϊκή ετυμηγορία".

Στις 23 Σεπτεμβρίου 1998 ένα περιστατικό ομηρείας με τραγική κατάληξη συγκλόνισε την Ελλάδα. Άνδρες της ΕΛ.ΑΣ. επιχείρησαν να συλλάβουν τον κακοποιό Σορίν Ματέι, που είχε αποδράσει πολλές φορές κατά το παρελθόν κάτω από τη μύτη των αστυνομικών. Ο Ματέι είχε εντοπιστεί από ημερών σε διαμέρισμα φίλης του, που βρισκόταν σε μια πολυκατοικία της οδού Νιόβης στην Αθήνα. Όταν οι αστυνομικοί εισέβαλαν στο διαμέρισμα, ο κακοποιός κατάφερε να ξεφύγει από το φωταγωγό και από εκεί εισέβαλε σ' ένα άλλο διαμέρισμα της ίδιας πολυκατοικίας, όπου κράτησε ως ομήρους τέσσερα άτομα. 

Αστυνομικές δυνάμεις απέκλεισαν την περιοχή, ενώ ο Ματέι επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ κατά τη διάρκεια του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του σταθμού και συνομίλησε επί αρκετές ώρες με τον παρουσιαστή δημοσιογράφο Νίκο Ευαγγελάτο, η καριέρα του οποίου στη συνέχεια θα προσδιοριζόταν από τη βραδιά εκείνη. Το δελτίο ειδήσεων μετατράπηκε σε σόου εκμεταλλευόμενο το δράμα των ομήρων, οι οποίοι συνομιλούσαν ζωντανά με συγγενείς τους. Υπήρξαν βέβαια κι εκείνοι που υπερασπίστηκαν τον "αναβαθμισμένο" ρόλο της τηλεόρασης, που έπαψε πλέον ν' αποτελεί απλά εργαλείο καταγραφής της επικαιρότητας, αλλά τη διαμόρφωνε.

Το σημαντικότερο όλων ήταν η τραγική εξέλιξη της ομηρείας, όταν η αστυνομία αποφάσισε να επέμβει λίγο μετά τις 11 το βράδυ. Η χειροβομβίδα που κρατούσε ο κακοποιός έσκασε σκοτώνοντας την 26χρονη Αμαλία Γκινάκη, που λίγες ώρες νωρίτερα έκανε την τελευταία πρόβα του νυφικού της - μεταξύ των ομήρων ήταν και ο αρραβωνιαστικό της. Από τη συμπλοκή σκοτώθηκε ο κακοποιός, αρκετοί αστυνομικοί (μεταξύ των οποίων και οι αρχηγοί της ΕΛ.ΑΣ) τραυματίστηκαν, ενώ η ελληνική αστυνομία έχασε το κύρος της.