"Θάρρος ή Αλήθεια"; Η Μαντόνα αποκαλύπτει το μυστικό της επιτυχίας της

Ένα ενδιαφέρον, αυτοβιογραφικό άρθρο της Μαντόνα δημοσιεύεται στο τεύχος Νοεμβρίου του αμερικανικού Harper's Bazaar. Η τραγουδίστρια με τις μεγαλύτερες πωλήσεις δίσκων παγκοσμίως κάνει μια αναδρομή στην ζωή της ξεκινώντας από τα χρόνια της εφηβείας της στη μικρή πόλη Ρότσεστερ του Μίσιγκαν μέχρι τις πιο πρόσφατες μάχες της ζωής της και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αυτό που είναι σήμερα το οφείλει στην τόλμη που επέδειξε όλα αυτά τα χρόνια, ότι δεν συμβιβάστηκε, αλλά συγκρούστηκε με τους καθιερωμένους κανόνες και τις αντιλήψεις των ανθρώπων γύρω της.

"Truth or Dare" (δηλ. "Αλήθεια ή Θάρρος", όπως τ' όνομα του γνωστού παιχνιδιού που παίζουμε με τις παρέες μας) είναι ο τίτλος του άρθρου, που φιλοδοξεί να παρακινήσει τους αναγνώστες να ρισκάρουν, να μη συμβιβαστούν, να διαλέγουν το δύσκολο μονοπάτι, να τολμούν και στο τέλος, αν μη τι άλλο θα νιώθουν πλήρεις μέσα τους. Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα εξομολόγηση, με το πνεύμα της οποίας δύσκολα μπορεί να διαφωνήσει κάποιος - αν και υπάρχουν ορισμένα σημεία στο άρθρο, όπου η Μαντόνα επιδιώκει ξεκάθαρα απλά να δικαιολογήσει κάποιες από τις πιο αμφιλεγόμενες πράξεις της, σε ό,τι αφορά την υιοθεσία του γιου της από το Μαλάουι. Στο τέλος, πάντως, μένει μια απορία σχετικά με τον τίτλο του άρθρου: η αλήθεια και το θάρρος ή η τόλμη είναι έννοιες ασύμβατες, που πρέπει να τις προσεγγίζουμε διαζευκτικά;
Ακολουθεί η μετάφραση όλου του κειμένου, ενώ το πρωτότυπο (στα αγγλικά) μπορείτε να το διαβάσετε εδώ: 

ΑΛΗΘΕΙΑ Ή ΘΑΡΡΟΣ;

Αυτό είναι ένα σλόγκαν, που συχνά είναι συνδεδεμένο μαζί μου. Γύρισα ένα ντοκιμαντέρ μ' αυτόν τον τίτλο κι από τότε μου κόλλησε σαν μυγοπαγίδα. Είναι ένα ευχάριστο παιχνίδι να παίξεις, αν έχει τη διάθεση να πάρεις ρίσκα, και συνήθως την έχω. Ωστόσο, χρειάζεται να παίξεις με μια έξυπνη ομάδα ανθρώπων. Αλλιώς, θα βρεις τον εαυτό σου να δίνει γαλλικά φιλιά σε όσους βρίσκονται στο δωμάτιο ή να δίνει πίπες σε μπουκάλια Εβιάν!

Οι άνθρωποι συνήθως επιλέγουν την "αλήθεια", όταν έρχεται η σειρά τους, επειδή μπορείς να πεις ένα ψέμα για τον εαυτό σου και κανείς δεν είναι πιο σοφός, όμως αν προκληθείς να κάνεις κάτι, πρέπει πραγματικά να το κάνεις. Και το να κάνεις κάτι παράτολμο είναι μια μάλλον τρομακτική πρόταση για τους περισσότερους ανθρώπους. Παρόλα αυτά, για κάποιον περίεργο λόγο, έχει γίνει ο λόγος ύπαρξής μου (σ.σ. στο πρωτότυπο είναι γραμμένο στα γαλλικά: raison d'être).

Αν δεν μπορώ να είμαι τολμηρή στη δουλειά μου ή στον τρόπο που ζω την ζωή μου, τότε δεν βρίσκω πραγματικά την αξία του να βρίσκομαι σ' αυτόν τον πλανήτη. Αυτό μπορεί ν' ακούγεται μάλλον εξτρεμιστικό, όμως μεγαλώνοντας σ' ένα προάστιο στις Μεσοδυτικές πολιτείες, ήταν ό,τι χρειαζόμουν για να κατανοήσω ότι ο κόσμος ήταν χωρισμένος σε δύο κατηγορίες: στους ανθρώπους που ακολουθούσαν το στάτους κβο και το έπαιζαν εκ του ασφαλούς και στους ανθρώπους που πετούσαν τη σύμβαση έξω από το παράθυρο και χόρευαν στο ρυθμό ενός διαφορετικού τυμπάνου. Πέταξα τον εαυτό μου στη δεύτερη κατηγορία και σύντομα ανακάλυψα ότι το να είσαι επαναστάτης και αντικομφορμιστής δεν σε κάνει πολύ δημοφιλή. Σε βλέπουν σαν έναν ύποπτο χαρακτήρα. Κάποιον που δημιουργεί προβλήματα. Κάποιον επικίνδυνο.

Όταν είσαι 15, αυτό μπορεί να μοιάζει λίγο άβολο. Οι έφηβοι θέλουν να από τη μια μεριά να ταιριάζουν σε μια παρέα και από την άλλη να είναι επαναστατικοί. Το να πίνω μπίρα και να καπνίζω μαριχουάνα στο πάρκινγκ του γυμνασίου μου δεν ταίριαζε στην ιδέα που είχα για να γίνω επαναστάτρια, επειδή αυτό ήταν που έκαναν όλοι. Και ποτέ δεν ήθελα να κάνω ό,τι έκαναν όλοι. Νόμιζα ότι ήταν πιο κουλ το να μην ξυρίζω τα πόδια μου ή τις μασχάλες μου. Δηλαδή, γιατί ο Θεός μας έδωσε τρίχες εκεί στο κάτω-κάτω; Γιατί τα αγόρια δεν έπρεπε να ξυρίζονται εκεί; Γιατί ήταν αποδεκτό στην Ευρώπη, όμως όχι στην Αμερική; Κανείς δεν μπορούσε ν' απαντήσει στις ερωτήσεις μου μ' έναν ικανοποιητικό τρόπο, έτσι πήγα τη βαλίτσα ακόμη πιο μακριά. Αρνιόμουν να βάζω μακιγιάζ και έδενα κασκόλ γύρω από το κεφάλι μου σαν Ρωσίδα χωρική. Έκανα το αντίθετο απ' ό,τι έκαναν τ' άλλα κορίτσια και μετέτρεψα τον εαυτό μου σ' έναν πραγματικό αντροδιώχτη. Προκαλούσα τους ανθρώπους να αγαπήσουν εμένα και τον αντικομφορμισμό μου.

Αυτό δεν πήγε και πολύ καλά. Οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονταν ότι είμαι περίεργη. Δεν είχα πολλούς φίλους. Ίσως να μην είχα κανένα φίλο. Όμως όλα κατέληξαν καλά στην τελική, επειδή όταν δεν είσαι δημοφιλής και δεν έχεις κοινωνική ζωή, σου δίνει περισσότερο χρόνο να επικεντρωθείς στο μέλλον σου. Και για μένα αυτό ήταν το να πάω στη Νέα Υόρκη για να γίνω ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ καλλιτέχνης. Να είμαι ικανή να εκφράσω τον εαυτό μου σε μια πόλη μη κομφορμιστών. Να διασκεδάζω και να χορεύω και να κουνιέμαι σ' έναν κόσμο και να περιβάλλομαι από τολμηρούς ανθρώπους.

Η Νέα Υόρκη δεν ήταν όσα νόμιζα ότι θα είναι. Δεν με υποδέχτηκε με ανοιχτές αγκάλες. Τον πρώτο χρόνο βρέθηκα υπό την απειλή ενός όπλου. Βιάστηκα στην οροφή ενός κτιρίου, όπου σύρθηκα μ' ένα μαχαίρι στην πλάτη μου, και το διαμέρισμά μου ληστεύτηκε τρεις φορές. Δεν ξέρω γιατί. Δεν είχα τίποτα αξίας, αφότου πήραν το ραδιόφωνό μου την πρώτη φορά.

Τα ψηλά κτίρια και το μαζικό μέγεθος της Νέας Υόρκης μου έκοψε την ανάσα. Τα αχνιστά πεζοδρόμια και ο θόρυβος της κίνησης και ο ηλεκτρισμός των ανθρώπων που με προσπερνούσαν στους δρόμους ήταν ένα σοκ στους νευροδιαβιβαστές μου. Ένιωθα σαν να είχα συνδεθεί μ' έναν άλλο πλανήτη. Ένιωθα σαν πολεμιστής που διακινδύνευα την πορεία μου μέσα από το πλήθος για να επιβιώσω. Με το αίμα να ρέει στις φλέβες μου, ήμουν έτοιμη να επιβιώσω. Αισθανόμουν ζωντανή. 

Όμως επίσης φοβόμουν πολύ και φρίκαρα από τη μυρωδιά του κάτουρου και του εμετού παντού, ειδικά στην είσοδο του διαμερίσματος μου στον τρίτο όροφο μιας πολυκατοικίας χωρίς ασανσέρ.

Και όλοι οι άστεγοι στο δρόμο. Δεν είχα προετοιμαστεί γι' αυτό στο Ρότσεστερ του Μίσιγκαν. Προσπαθώντας να γίνω επαγγελματίας χορεύτρια, πληρώνοντας το νοίκι μου ποζάροντας γυμνή για σχολές καλών τεχνών, κοιτώντας επίμονα ανθρώπους που με κοιτούσαν επίμονα γυμνή. Προκαλώντας τους να με σκεφτούν σαν μια μορφή που προσπαθούσαν να συλλάβουν με τα μολύβια τους και τα κάρβουνα ζωγραφικής. Ήμουν προκλητική. Αποφασισμένη να επιβιώσω. Να τα καταφέρω. Όμως ήταν δύσκολο και μοναχικό και έπρεπε να προκαλώ κάθε μέρα τον εαυτό μου να συνεχίσω. Κάποιες φορές έπαιζα το θύμα και φώναζα στο κουτί των παπουτσιών μου σ' ένα υπνοδωμάτιο μ' ένα παράθυρο που κοίταζε έναν τοίχο, παρακολουθώντας τα περιστέρια να χέζουν στο περβάζι του παραθύρου. Και αναρωτιόμουν αν όλα αυτά άξιζαν, όμως τότε συγκεντρωνόμουν και κοιτούσα σε μια καρτ ποστάλ της Φρίντα Καλό, που ήταν κολλημένη στον τοίχο μου, και η θέα του μουστακιού της με παρηγορούσε. Επειδή ήταν μια καλλιτέχνιδα, που δεν ενδιαφερόταν για το τι σκέφτονταν οι άνθρωποι. Την θαύμαζα. Ήταν τολμηρή. Οι άνθρωποι την έκαναν να υποφέρει. Η ζωή την έκανε να υποφέρει. Αν εκείνη μπόρεσε να τα καταφέρει, τότε μπορούσα κι εγώ.

Αν είσαι 25 ετών, είναι πιο εύκολο να είσαι τολμηρός, ειδικά αν είσαι ένα αστέρι της ποπ, επειδή από σένα περιμένουν εκκεντρική συμπεριφορά. Μέχρι τότε ξύριζα τις μασχάλες μου, όμως επίσης φορούσα όσους περισσότερους σταυρούς μπορούσα γύρω από το λαιμό μου και έλεγα στις συνεντεύξεις μου ότι το έκανα επειδή θεωρούσαν ότι ο Ιησούς ήταν σέξι. Λοιπόν, ήταν σέξι για μένα, όμως επίσης το έλεγα για να προκαλέσω. Έχω μια αστεία σχέση με τη θρησκεία. Είμαι πολύ πιστή από τελετουργικής πλευράς, εφόσον κανείς δεν πληγώνεται. Όμως δεν είμαι μεγάλη οπαδός των κανόνων. Κι όμως δεν μπορούμε να ζήσουμε σ' έναν κόσμο χωρίς τάξη. Αλλά για μένα υπάρχει μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στους κανόνες και την τάξη. Τους κανόνες οι άνθρωποι τους ακολουθούν χωρίς αμφισβήτηση. Η τάξη είναι αυτό που συμβαίνει, όταν τα λόγια και οι πράξεις φέρνουν τους ανθρώπους μαζί, δεν τους χωρίζουν. Ναι, μου αρέσει να προκαλώ. Είναι στο DNA μου. Όμως εννιά στις δέκα φορές υπάρχει ένας λόγος γι' αυτό.

Στα 35 ήμουν χωρισμένη και αναζητούσα την αγάπη σε όλα τα λάθος μέρη. Αποφάσισα ότι έπρεπε να είμαι κάτι περισσότερο από ένα κορίτσι με χρυσά δόντια και γκάγκστερ γκόμενους. Κάτι περισσότερο από έναν σεξουαλικό προβοκάτορα, που θα εμπνέει τα κορίτσια να μην πάνε για το δεύτερο καλύτερο μωρό. Άρχισα ν' αναζητώ το νόημα και μια αληθινή αίσθηση του σκοπού της ζωής. Ήθελα να γίνω μητέρα, όμως συνειδητοποίησα ότι απλά επειδή ήμουν μαχητής της ελευθερίας, δεν σήμαινε ότι είχα τα προσόντα να μεγαλώσω ένα παιδί. Αποφάσισα ότι χρειαζόμουν ν' αποκτήσω πνευματική ζωή. Τότε ανακάλυψα την Καμπάλα. 

Λένε ότι όταν ο μαθητής είναι έτοιμος, ο δάσκαλος εμφανίζεται και φοβάμαι ότι αυτό το κλισέ συνέβη και μ' εμένα. Εκείνη ήταν η επόμενη, τολμηρή περίοδος της ζωής μου. Στην αρχή καθόμουν στο πίσω μέρος της τάξης. Συνήθως ήμουν η μόνη γυναίκα. Όλοι φαίνονταν πολύ σοβαροί. Οι περισσότεροι άνδρες φορούσαν κοστούμια και κιπάχ (σ.σ. το εβραϊκό σκουφάκι). Κανείς δεν με πρόσεξε και κανείς δεν φαινόταν να ενδιαφέρεται και αυτό μου ταίριαξε απόλυτα. Αυτά που έλεγε ο δάσκαλος, μου πήραν το μυαλό. Αντήχησαν μέσα μου. Με ενέπνευσαν. Μιλούσαμε για το Θεό και τον παράδεισο και την κόλαση, όμως δεν αισθανόμουν ότι κάποιο θρησκευτικό δόγμα μου καθόταν με τη βία στο λαιμό. Μάθαινα για την επιστήμη και την κβαντική φυσική. Διάβαζα αραμαϊκά. Μελετούσα ιστορία. Μου συστήθηκε μια αρχαία σοφία, την οποία μπορούσα να εφαρμόσω στην ζωή μου με πρακτικό τρόπο. Και για πρώτη φορά, οι ερωτήσεις και η συζήτηση ενθαρρύνονταν. Αυτό ήταν το μέρος που μου ταίριαζε.

Όταν ο κόσμος ανακάλυψε ότι μελετούσα την Καμπάλα, κατηγορήθηκα ότι συμμετείχα σε μια αίρεση. Κατηγορήθηκα ότι μου έγινε πλύση εγκεφάλου. Ότι ξόδεψα όλα μου τα χρήματα. Κατηγορήθηκα για κάθε είδους τρελό πράγμα. Αν γινόμουν Βουδίστρια - έβαζα ένα βωμό στο σπίτι μου και άρχιζα να τραγουδώ "Nam-myoho-renge-kyo" - κανείς δεν μου έδινε σημασία. Δεν θέλω να φανώ ασεβής προς  τους Βουδιστές, όμως η Καμπάλα στ' αλήθεια φρίκαρε τους ανθρώπους. Και ακόμη τους φρικάρει. Τώρα, θα πιστεύατε ότι μελετώντας τη μυστικιστική ερμηνεία της Παλαιάς Διαθήκης και προσπαθώντας να κατανοήσω τα μυστικά του σύμπαντος ήταν κάτι το αβλαβές. Δεν έκαναν κακό σε κανέναν. Απλά πήγαινα στην τάξη, κρατούσα σημειώσεις στο σπιράλ τετράδιό μου, σχεδιάζοντας το μέλλον μου. Στην πραγματικότητα προσπαθούσα να γίνω ένας καλύτερος άνθρωπος.

Για κάποιο λόγο, αυτό έκανε τους ανθρώπους νευρικούς. Έκανε τους ανθρώπους να τρελαίνονται. Έκανα κάτι επικίνδυνο; Με ανάγκασε ν' αναρωτηθώ, αν ήταν προκλητικό το να προσπαθώ να έχω μια σχέση με το Θεό. Ίσως και να είναι.

Όταν έγινα 45, ήμουν παντρεμένη ξανά με δύο παιδιά και ζούσα στην Αγγλία. Σκέφτομαι ότι η μετακόμιση σε μια ξένη χώρα ήταν μια πολύ τολμηρή πράξη. Δεν ήταν εύκολο για μένα. Απλά επειδή μιλούμε την ίδια γλώσσα δεν σημαίνει ότι μιλούμε και την ίδια γλώσσα. Δεν καταλάβαινα ότι εκεί υπήρχε ακόμη ένα σύστημα τάξεων. Δεν καταλάβαινα την κουλτούρα της παμπ. Δεν καταλάβαινα ότι το να είσαι ανοιχτά φιλόδοξος ήταν απαξιωμένο. Για ακόμη μια φορά αισθάνθηκα μόνη. Όμως τα κατάφερα και βρήκα το δρόμο μου και κατέληξα ν' αγαπήσω την αγγλική ευφυία, τη γεωργιανή αρχιτεκτονική, την πουτίγκα με καραμέλα και την αγγλική εξοχή. Δεν υπάρχει τίποτε πιο όμορφο από την αγγλική εξοχή. 

Μετά αποφάσισα ότι είχα υπερβολικά πλούτη και ότι υπήρχαν πάρα πολλά παιδιά στον κόσμο χωρίς γονείς ή οικογένειες για να τ' αγαπήσω. Έκανα αίτηση σ' ένα διεθνές πρακτορείο υιοθεσιών και πέρασα απ' όλη τη γραφειοκρατία, τα τεστ και την αναμονή, από την οποία περνούν όλοι, όταν υιοθετούν. Όπως το όρισε η μοίρα, στο μέσο αυτής της διαδικασίας, μια γυναίκα με προσέγγισε από μια μικρή της Αφρικής, που ονομάζεται Μαλάουι, και μου είπε για τα εκατομμύρια παιδιά που έμειναν ορφανά εξ αιτίας του AIDS. Πριν να πεις "Zikomo Kwambiri", ήμουν στο αεροδρόμιο της Lilongwe και κατευθυνόμουν σ' ένα ορφανοτροφείο στο Mchinji, όπου συνάντησα το γιο μου, Ντέιβιντ. Και αυτό ήταν η αρχή ενός ακόμη τολμηρού κεφαλαίου της ζωής μου. Δεν ήξερα ότι προσπαθώντας να υιοθετήσω ένα παιδί θα προσγειωνόμουν σε μια ακόμη σκατοκαταιγίδα. Όμως αυτό έγινε. Κατηγορήθηκα για απαγωγή, διακίνηση παιδιών, ότι χρησιμοποίησα τη δύναμή μου ως σελέμπριτι για να προχωρήσω στη γραμμή (σ.σ. της αναμονής για υιοθεσία), ότι δωροδόκησα κυβερνητικούς αξιωματούχους, για μαγεία, για τα πάντα. Σίγουρα είχα κάνει κάτι παράνομο!

Αυτή η εμπειρία μου άνοιξε τα μάτια. (Ήταν) ένα πραγματικά χαμηλό σημείο στην ζωή μου. Μπορούσα να καταλάβω γιατί οι άνθρωποι με κατηγορούσαν επειδή υποκρινόμουν αυνανισμό πάνω στη σκηνή ή επειδή εξέδωσα το βιβλίο μου "Sex", ακόμη και για το ότι φίλησα την Μπρίτνεϊ Σπίαρς σ' ένα σόου βραβείων, όμως το να προσπαθώ να σώσω την ζωή ενός παιδιού δεν ήταν κάτι για το οποίο πίστευα ότι έπρεπε να τιμωρηθώ. Οι φίλοι προσπάθησαν να με τονώσουν λέγοντάς μου να το σκεφτώ σαν τους πόνους της γέννας, τους οποίους όλες έχουμε όταν γεννάμε. Αυτό ήταν αόριστα παρηγορητικό. Όπως και να 'χει, το πέρασα. Επιβίωσα.

Όταν υιοθέτησα τον Mercy James, φόρεσα την πανοπλία μου. Προσπάθησα να είμαι πιο προετοιμασμένη. Ανασκουμπώθηκα. Αυτή τη φορά κατηγορήθηκα από μια γυναίκα δικαστή του Μαλάουι ότι, επειδή ήμουν διαζευγμένη, ήμουν ακατάλληλη μητέρα. Έφτασα μέχρι το ανώτατο δικαστήριο και κέρδισα. Χρειάστηκε σχεδόν ένας χρόνος και πολλοί δικηγόροι. Εξακολουθώ να είμαι εξοργισμένη, όμως δεν πλήγωσε τόσο πολύ. Και κοιτάζοντας πίσω, δεν μετανιώνω ούτε μία στιγμή της μάχης.
Ένα από τα πολλά πράγματα που έμαθα απ' όλο αυτό: Αν δεν είσαι πρόθυμος να πολεμήσεις γι' αυτό που πιστεύεις, τότε μην μπεις καν στο ριγκ.
Δέκα χρόνια μετά να 'μαι, χωρισμένη, ζω στη Νέα Υόρκη. Είμαι ευλογημένη με τέσσερα καταπληκτικά παιδιά. Προσπαθώ να τους διδάξω να σκέφτονται έξω από τα καθιερωμένα. Να είναι τολμηροί. Να επιλέγουν να κάνουν πράγματα, επειδή στους ίδιους ταιριάζει να τα κάνουν, όχι επειδή όλοι οι άλλοι τα κάνουν. Άρχισα να γυρίζω ταινίες, που είναι ίσως το πιο προκλητικό και επιβραβευτικό πράγμα, που έχω κάνει ποτέ. Χτίζω σχολεία για κορίτσια σε ισλαμικές χώρες και μελετώ το Κοράνι. Θεωρώ ότι είναι σημαντικό να μελετούμε όλα τα ιερά βιβλία. Όπως η φίλη μου η Γιαμάν μου λέει, ένας καλός Μουσουλμάνος είναι καλός Εβραίος, ένας καλός είναι καλός Χριστιανός και ούτω καθεξής. Συμφωνώ απολύτως. Για ορισμένους ανθρώπους αυτή είναι μια πολύ τολμηρή σκέψη.
Καθώς η ζωή προχωρά (και ευτυχώς που προχωρά), η ιδέα του να είμαι τολμηρή έχει γίνει ο κανόνας για μένα. Φυσικά, όλο αυτό είναι θέμα αντίληψης, επειδή το να θέτεις ερωτήσεις, να προκαλείς τις ιδέες των ανθρώπων και συστήματα πίστης και να υπερασπίζεσαι εκείνους που δεν έχουν φωνή, έχει γίνει μέρος της καθημερινής μου ζωής.



Σχετικά θέματα:
Τα 10 εμπορικότερα τραγούδια της Μαντόνα