Ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940, ημέρα Δευτέρα. Ο Ιταλός πρέσβης στην Ελλάδα, Εμμανουέλε Γκράτσι, επισκέφθηκε τον δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά στην οικία του επιδίδοντάς του ένα τελεσίγραφο, με το οποίο η ιταλική κυβέρνηση μεμφόταν την ελληνική ότι παρείχε διευκολύνσεις στους Άγγλους και ζητούσε ακόμη ευνοϊκότερη μεταχείριση για τον ιταλικό στρατό. Τα πρωτοσέλιδα των πρωινών εφημερίδων δεν είχαν προλάβει τις αιφνιδιαστικές, όσο και ραγδαίες εξελίξεις, δηλαδή την εκδήλωση της ιταλικής επιθετικότητας και την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου.
"Η ΑΜΕΡΙΚΗ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ΓΑΛΛΙΚΑΣ ΑΠΟΙΚΙΑΣ ΕΑΝ Η ΓΑΛΛΙΑ ΠΑΡΑΣΧΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑΝ - Α ΣΥΜΦΩΝΙΑΙ ΧΙΤΛΕΡ-ΠΕΤΑΙΝ ΚΑΙ ΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΑΙ", ήταν ο βασικός τίτλος της "Ακροπόλεως", που στο κύριο άρθρο της σχολίαζε τις "ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ" με αφορμή τηλεγράφημα του ιταλικού πρακτορείου ειδήσεων Στέφανι, που μια μέρα νωρίτερα είχε κάνει αναφορά σ' ένα ανύπαρκτο επεισόδιο στα ελληνοαλβανικά σύνορα.
Το κύριο άρθρο της "Ακροπόλεως", λοιπόν, σχολίαζε ότι "καμμία απόπειρα όπως το Ελληνικόν Έθνος περιπλεχθή εις μηχανορραφίας απειλούσας την ειρήνην των Βαλκανίων δεν έχει πιθανότητας ευδοκιμήσεως. Υπό τας συνθήκας δ' επίσης αυτάς η Ελλάς έχει το δικαίωμα ν' αντιμετωπίζη ήρεμος την εξέλιξιν των γεγονότων, βεβαία επί την αναγνώρισιν της καλής πίστεως, των προθέσεων και των πράξεών της".
Οι ραγδαίες εξελίξεις αποτυπώνονταν στην τελευταία - τέταρτη - σελίδα της εφημερίδας:
"Την 3ην πρωινήν ο πρεσβευτής της Ιταλίας Γκράτσι επεσκέφθη τον Πρόεδρον της Κυβερνήσεως κ. Μεταξάν και επέδωκεν αυτώ μακράν ανακοίνωσιν.
Οι όροι της διακοινώσεως δεν εγνώσθησαν ακόμη.
Το μόνον γνωστόν είνε ότι τα ιταλικά στρατεύματα θα κινηθούν εναντίον της Ελλάδος την 6ην πρωινήν.
Κατόπιν των ανωτέρω, συνήλθε εις το υπουργείον των Εξωτερικών το Υπουργικόν Συμβούλιον εις συνεδρίασιν παραταθείσαν μέχρι της 6ης πρωινής.
Κατ' αυτό απεφασίσθη η κήρυξις γενικής επιστρατεύσεως, υπογραφέντων των σχετικών Διαταγμάτων".
Το κείμενο του ιταλικού τελεσιγράφου, που τις επόμενες μέρες δημοσιεύτηκε και στον ελληνικό τύπο, είχε ως εξής:
"Η ιταλική κυβέρνηση διαπίστωσε επανειλημμένα ότι κατά την εξέλιξη της παρούσας σύρραξης, η ελληνική κυβέρνηση έλαβε και τήρηση στάση, η οποία αντίκειται όχι μόνο προς τις ομαλές σχέσεις ειρήνης και καλής γειτονίας μεταξύ δύο εθνών, αλλά και προς τα καθορισμένα καθήκοντα, τα οποία απορρέουν για την ελληνική κυβέρνηση, ως κυβέρνηση ουδέτερου κράτους.
Κατ' επανάληψη η ιταλική κυβέρνηση βρέθηκε στην ανάγκη να υπενθυμίσει στην ελληνική κυβέρνηση την εκπλήρωση των καθηκόντων της και να διαμαρτυρηθεί εναντίον της συστηματικής παραβίασής τους, παραβίαση η οποία είναι εξαιρετικά σοβαρή, δεδομένου ότι η ελληνική κυβέρνηση δέχθηκε ώστε ο αγγλικός στόλος να χρησιμοποιήσει κατά την εξέλιξη των πολεμικών του επιχειρήσεων τα χωρικά της ύδατα, τα παράλια και τα λιμάνια της, ευνόησε τον ανεφοδιασμό των εναέριων βρετανικών δυνάμεων, επέτρεψε την οργάνωση στο ελληνικό αρχιπέλαγος μιας υπηρεσίας στρατιωτικών πληροφοριών εναντίον της Ιταλίας. Η ελληνική κυβέρνηση είναι πλήρως εν γνώσει των γεγονότων αυτών, τα οποία υπήρξαν αντικείμενο διπλωματικών διαβημάτων εκ μέρους της Ιταλίας, στα οποία η ελληνική κυβέρνηση - η οποία εν τούτοις θα όφειλε να γνωρίζει τις σοβαρές συνέπειες της στάσης της - δεν απάντησε με τη λήψη κανενός μέτρου προστασίας της ουδετερότητάς της, αλλ' αντιθέτως ενέτεινε τη δράση της για την προστασία των ενόπλων βρετανικών δυνάμεων και τη συνεργασία της με τους εχθρούς της Ιταλίας.
Η ελληνική κυβέρνηση κατέχει τις αποδείξεις ότι η συνεργασία αυτή είχε προβλεφθεί και κανονισθεί από την ελληνική κυβέρνηση ακόμη και διά συνεννοήσεων στρατιωτικής, ναυτικής και αεροπορικής φύσης. Η ιταλική Κυβέρνηση δεν αναφέρεται μόνο στη βρετανική εγγύηση, την οποία η Ελλάδα δέχθηκε ως τμήμα ενέργειας, κατευθυνόμενης εναντίον της ασφάλειας της Ιταλίας, αλλά στις ρητές και καθορισμένες υποχρεώσεις, οι οποίες αναλήφθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση, ώστε να θέσει στη διάθεση των Δυνάμεων, που βρίσκονται σε πόλεμο με την Ιταλία, σπουδαίες στρατηγικές θέσεις εντός του ελληνικού εδάφους, συμπεριλαμβανομένων αεροπορικών βάσεων στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, προοριζομένων για επίθεση εναντίον του αλβανικού εδάφους.
Η ιταλική κυβέρνηση οφείλει να υπενθυμίσει σχετικά στην ελληνική κυβέρνηση τις προκλητικές ενέργειες, τις οποίες διεξήγαγε εναντίον του αλβανικού έθνους, με την τρομοκρατική πολιτική την οποία υιοθέτησε εναντίον των κατοίκων της Τσαμουριάς και με τις έμμονες προσπάθειες δημιουργία ανωμαλιών από εκείνο το σημείο των συνόρων της. Και γι' αυτό το γεγονός, η ιταλική κυβέρνηση βρέθηκε, πλην ματαίως, στην ανάγκη να υπενθυμίσει στην ελληνική κυβέρνηση τις αναπόφευκτες συνέπειες, τις οποίες θα είχε παρόμοια πολιτική, όσον αφορά την Ιταλία. Η Ιταλία δεν δύναται ν' ανεχθεί περαιτέρω όλα αυτά. Η ουδετερότητα της Ελλάδας απέβη ολοένα και περισσότερο απλά και καθαρά φαινομενική.
Η ευθύνη της κατάστασης αυτής επιπίπτει πρωτίστως στην Αγγλία και στο σκοπό της να περιπλέκει πάντοτε άλλες χώρες στον πόλεμο.
Η ιταλική κυβέρνηση θεωρεί προφανές ότι η πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης έτεινε και τείνει να μεταβάλει το ελληνικό έδαφος ή τουλάχιστον να επιτρέψει ώστε το ελληνικός έδαφος να μεταβληθεί σε βάση πολεμικής δράσης εναντίον της Ιταλίας. Αυτό δεν θα μπορούσε παρά να οδηγήσει σε μία ένοπλη ρήξη μεταξύ της Ιταλίας και της Ελλάδας, ρήξη την οποία η ιταλική κυβέρνηση έχει πάντα τη διάθεση ν΄ αποφύγει.
Η ιταλική κυβέρνηση κατέληξε συνεπώς στην απόφαση να ζητήσει από την ελληνική κυβέρνηση, ως εγγύηση της ουδετερότητας της Ελλάδας και ως εγγύηση της ασφάλειας της Ιταλίας, το δικαίωμα να καταλάβει διά των ενόπλων της δυνάμεων, για το διάστημα της παρούσας ρήξης (σύρραξης) με την Αγγλία, ορισμένα στρατηγικά σημεία του ελληνικού εδάφους. Η ιταλική κυβέρνηση ζητά από την ελληνική κυβέρνηση να μην εναντιωθεί στην κατάληψη αυτή και να μην παρεμποδίσει την ελεύθερη διέλευση των στρατευμάτων, τα οποία προορίζονται να την πραγματοποιήσουν. Τα στρατεύματα αυτά δεν παρουσιάζονται ως εχθροί του ελληνικού λαού και η ιταλική κυβέρνηση δεν προτίθεται καθόλου. διά της προσωρινής κατοχής ορισμένων στρατηγικών σημείων, που επιβάλλεται από των ανάγκη των περιστάσεων και έχει καθαρά αμυντικό χαρακτήρα, να θίξει με οποιοδήποτε τρόπο την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ελλάδας.
Η ιταλική κυβέρνηση ζητά από την ελληνική κυβέρνηση να δώσει αμέσως στις στρατιωτικές αρχές τις αναγκαίες διαταγές, ώστε να μπορέσει να πραγματοποιηθεί αυτή η κατοχή με ειρηνικό τρόπο. Εάν τα ιταλικά στρατεύματα συναντήσουν αντίσταση, η αντίσταση αυτή θα καμφθεί διά των όπλων και η ελληνική κυβέρνηση θα φέρει τις ευθύνες, οι οποίες ήθελαν προκύψει εκ τούτου.
Αθήνα, 28 Οκτωβρίου 1940"
Η απάντηση του Μεταξά ήταν αρνητική και αμέσως συγκάλεσε έκτακτο υπουργικό συμβούλιο, το οποίο έληξε στις 6 το πρωί, την ώρα που εξέπνεε και το ιταλικό τελεσίγραφο, αν και οι Ιταλοί δεν σεβάστηκαν την προθεσμία που είχαν θέσει οι ίδιοι και εκδήλωσαν την στρατιωτική τους επίθεση μισή ώρα νωρίτερα. Μετά το τέλος του υπουργικού συμβουλίου, ο Μεταξάς απηύθυνε διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό:
"Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν διά την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της. Μολονότι ετηρήσαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην προς όλους, η Ιταλία, μη αναγνωρίζουσα εις ημάς το δικαίωμα να ζώμεν ως ελεύθεροι Έλληνες, μου εζήτησε σήμερον την 3ην πρωινήν την παράδοσιν τμημάτων του εθνικού εδάφους, κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν και ότι, προς κατάληψιν αυτών η κίνησις των στρατευμάτων της θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα εις τον Ιταλός πρέσβυν ότι θεωρώ ότι το αίτημα αυτό καθ' εαυτό και τον τρόπον με τον οποίον γίνεται τούτο, ως κήρυξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος.
Τώρα θα αποδείξωμεν εάν πράγματι είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας, την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλον το Έθνος ας εγερθή σύσσωμον. Αγωνισθήτε διά την πατρίδα, τας γυναίκας, τα παιδιά σας και τας ιεράς μας παραδόσεις.
Νυν, υπέρ πάντων ο αγών.
Ι. ΜΕΤΑΞΑΣ"
Λιτό και άψυχο ήταν το διάγγελμα του βασιλιά Γεωργίου Β΄:
"Ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως σας ανήγγειλε προ ολίγου υπό ποίους όρους ηναγκάσθημεν να κατέλθωμεν εις πόλεμον κατά της Ιταλίας, επιβουλευθείσης την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος.
Κατά την μεγάλην αυτήν στιγμήν είμαι βέβαιος ότι κάθε Έλλην και κάθε Ελληνίς θα εκτελέσουν το καθήκον των μέχρι τέλους και θα φανούν αντάξιοι της ενδόξου ημών ιστορίας.
Με πίστιν εις τον Θεόν και εις τα πεπρωμένα της φυλής, το Έθνος σύσσωμον και πειθαρχούν ως εις άνθρωπος θα αγωνισθή υπέρ βωμών και εστιών μέχρι τελικής νίκης.
Εν τοις ανακτόροις των Αθηνών, τη 28 Οκτωβρίου 1940
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β΄"
Στην ουσία, το μήνυμα του δικτάτορα δεν απευθυνόταν σε όλον τον ελληνικό λαό, αλλά αποκλείονταν οι κομμουνιστές, όσοι εξέτιαν την ποινή τους στις φυλακές της χώρας - απλά και μόνο λόγω της ιδεολογίας του. Με νόμο, που δημοσιεύτηκε την ίδια μέρα στην "Εφημερίδα της Κυβερνήσεως", διατάχθηκε η προσωρινή απόλυση όλων όσων εξέτιαν ποινή φυλάκισης μέχρι ενός έτους, καθώς και όσων γενικότερα "εκλήθησαν υπό τα όπλα" ανεξαρτήτως ποινής, όμως εξαιρέθηκαν "οι αλλοδαποί, οι κατάδικοι επί εσχάτη προδοσία, επί κατασκοπεία, οι κομμουνισταί και όσοι κριθούν ως επικίνδυνοι διά την δημοσίαν τάξιν".
Όμως, ο αγώνας κατά των Ιταλών κατακτητών δεν είχε ιδεολογικό, αλλά αφορούσε το σύνολο του ελληνικού λαού. Έτσι, με επιστολή του από τις φυλακές, ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης, απηύθυνε το δικό του κάλεσμα αγώνα προς το λαό. Η επιστολή του Ζαχαριάδη δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες στις 3.11.1940:
"Προς τον κ. Υφυπουργόν Δ. Ασφαλείας.
Ανοιχτό γράμμα.
Ο φασισμός του Μουσολίνι χτύπησε την Ελλάδα πισώπλατα, δολοφονικά και ξετσίπωτα με σκοπό να την υποδουλώση και εξανδραποδίση. Σήμερα όλοι οι Έλληνες παλεύουμε για τη Λεφτεριά, την Τιμή, την Εθνική μας ανεξαρτησία. Η πάλη θα είνε πολύ δύσκολη και πολύ σκληρή. Μα ένα έθνος που θέλε να ζήση πρέπει να παλεύη αψηφώντας τους κινδύνους και τις θυσίες;. Ο λαός της Ελλάδος διεξάγει σήμερα έναν πόλεμο εθνικοαπελευθερωτικό ενάντια στο φασισμό του Μουσσολίνι. Δίπλα στο κυ΄ριο μέτωπο και ο κάθε βράχος, η κάθε ρεματιά, το κάθε χωριό, καλύβα με καλύβα, η κάθε πόλη σπίτι με σπίτι πρέπει να γίνη φρούριο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Κάθε πράχτορας του φασισμού πρέπει να εξοντωθή αλύπητα. Στον πόλεμο αυτόν, που τον διευθύνει η κυβέρνηση Μεταξά, όλοι μας πρέπει να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, δίχως καμμιά επιφύλαξη. Έπαθλο για τον Εργαζόμενο Λαό και επιστέγασμα για το σημερινό του αγώνα πρέπει να είνε και θα είνε μια καινούργια Ελλάδα της Δουλειάς, της Λεφτεριάς, λυτρωμένη από κάθε ξενική ιμπεριαλιστική εξάρτηση και από κάθε εκμετάλλευση, μ' ένα πραγματικά παλλαϊκό πολιτισμό.
Όλοι στον αγώνα, ο καθένας στη θέση του και η νίκη θάνε νίκη της Ελλάδος και του Λαού της. Οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου στέκουν στο πλευρό μας.
Ν. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ
Γραμματεύς Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε."
ΤΑ ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝΤΑ
πολεμικό ανακοινωθέν νο.1, 28.10.1940, ώρα 10 π.μ.:
"Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουν από της 5.30 σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της Ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.2, 28.10.1940:
"Κατά την διάρκειαν της ημέρας ιταλικαί δυνάμεις ποικίλης ισχύος εξηκολούθησαν προσβάλλουσαι ημετέρας δυνάμεις, αμυνομένας σθεναρώς. Αγών ενετοπίσθη επί μεθορίου γραμμής. Παρά της εχθρικής αεροπορίας εβλήθησαν στρατιωτικοί τινες στόχοι άνευ ζημιών. Βόμβαι ριφθείσαι επί της πόλεως Πατρών έσχον θύματα εκ του αμάχου πληθυσμού".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.3, 29.10.1940:
"Κατά την διάρκειαν της νυκτός 28-29 περιωρισμέναι τοπικαί ενέργειαι επαφής. Κατά την διάρκειαν της ημέρας 29ης Οκτωβρίου ο εχθρός εχρησιμοποίησεν εν Ηπείρω ισχυράς δυνάμεις μετά ελαφρού και βαρέος πυροβολικού. Αι ημέτεραι κινήσεις εκτελούνται επί τη βάσει προδιαγεγραμμένου σχεδίου. Εις την Δυτικήν Μακεδονίαν η κατάστασις παραμένει αμετάβλητος. Δράσις εχθρικής αεροπορίας ασθενεστάτη".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.4, 30.10.1940:
"Επί του μετώπου Ηπείρου ημέτεραι δυνάμεις μετά ελαφράν σύμπτυξιν προκεχωρημένων τμημάτων των, συμφώνως προδιαγεγραμμένω σχεδίω, ετήρησαν καθ' όλην την ημέραν της 30ης Οκτωβρίου τας θέσεις των ανακόψασαι διά του πυρός των κινήσεις διαφόρων εχθρικών φαλάγγων. Επί του λοιπού μετώπου επεκράτησε σήμερον ηρεμία. Μετά του εχθρού συμπράττουσι και ομάδες ατάκτων.
Εχθρική αεροπορία εβομβάρδισεν αδιακρίτως πόλιν Πατρών και επολυβόλησε κατοίκους. Οικίαι τινές κατέρρευσαν. Εβομβαρδίσθησαν επίσης το Ρίον ως και η Ναύπακτος, εις την οποίαν ουδέν στρατιωτικόν τμήμα ευρίσκεται. Εις νεκρός, 5 τραυματίαι. Κατεστράφη εν σχολείον εις Ναύπακτον.
Εν των ημετέρων αεροπλάνων εκ των εμπλακέντων εις αγώνα μετά καταδιωκτικών ιταλικών άνωθεν Αλβανικού εδάφους δεν επανήλθεν εις βάσιν του"
Εχθρική αεροπορία εβομβάρδισεν αδιακρίτως πόλιν Πατρών και επολυβόλησε κατοίκους. Οικίαι τινές κατέρρευσαν. Εβομβαρδίσθησαν επίσης το Ρίον ως και η Ναύπακτος, εις την οποίαν ουδέν στρατιωτικόν τμήμα ευρίσκεται. Εις νεκρός, 5 τραυματίαι. Κατεστράφη εν σχολείον εις Ναύπακτον.
Εν των ημετέρων αεροπλάνων εκ των εμπλακέντων εις αγώνα μετά καταδιωκτικών ιταλικών άνωθεν Αλβανικού εδάφους δεν επανήλθεν εις βάσιν του"
πολεμικό ανακοινωθέν νο.5, 31.10.1940:
"Εις την περιοχήν της Ηπείρου εχθρικαί ενέργειαι διά πεζικού και αρμάτων απεκρούσθησαν πανταχού. Ο εχθρός έσχεν απωλείας. Συνελήφθησαν αιχμάλωτοι. Μετά των εχθρικών στρατευμάτων συνέπραττον και άτακτοι.
Κατά την χθεσινήν ημέραν η αεροπορία μας εβομβάρδισε και επολυβόλησε εκ χαμηλού ύψους τμήματα εχθρικά. Κατά αερομαχίαν κατερρίφθη εχθρικόν αεροπλάνον, έτερον δε βλθέν εθεάθη πίπτον ακανονίστως.
Κατά την σημερινήν ημέραν, παρά εξακολουθούσαν κακοκαιρίαν, επανελήφθη η δράσις της αεροπορίας μας. Εχθρικόν αεροπλάνον αναγνωρίσεως εξηναγκάσθη εις υποχώρησιν υπό ημετέρου αεροπλάνου μάχης καταδιωχθέν δε εβλήθη. Ημέτεραι Ναυτικαί δυνάμεις εβομβάρδισαν επιτυχώς δεξιόν εχθρικού μετώπου επί χρονικόν διάστημα πλέον της ώρας".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.6, 1.11.1940:
"Εις μέτωπον Ηπείρου, σφοδρός αγών πυροβολικού.
Εις τον τομέα Φλωρίνης, τμήματά μας ανατρέψαντα ισχυράν αντίστασιν του εχθρού εισεχώρησαν εις βάθος 5 χιλιομέτρων εντός αλβανικού εδάφους και κατέλαβον διά της λόγχης ωχυρωμένα σημεία.
Συνελάβομεν εννέα (9) αξιωματικούς και 153 οπλίτας αιχμαλώτους και 100 κτήνη.
Αεροπορικαί επιθέσεις του εχθρού εστράφησαν κατ' εξοχήν κατά του αστικού πληθυσμού. Προσεβλήθησαν διά βομβών και πολυβόλων 13 πόλεις και χωρία. Εφονεύθησαν 90 και ετραυματίσθησαν 209 εκ του αμάχου πληθυσμού. Κατεστράφησαν αρκεταί οικίαι, ων 2 κλινικαί και εν σχολείον.
Τα βομβαρδίσαντα την Κέρκυραν ιταλικά αεροπλάνα έφερον τα ελληνικά σήματα.
Η ημετέρα αεροπορία εξετέλεσε πολλάς επιτυχείς αναγνωρίσεις και εβομβάρδισεν επιτυχώς τα αεροδρόμια Κορυτσάς από χαμηλού ύψους, ως και συγκεντρώσεις μηχανοκίνητων μονάδων εις θέατρον Ηπείρου. Άπαντα τα αεροπλάνα μας επέστρεψαν εις τας βάσεις των.
Κατερρίφθη εν εχθρικόν αεροπλάνον διώξεως, αιχμαλωτισθέντος του οδηγού, έτερον δε βομβαρδισμού εθεάθη πίπτον πλησίον των εχθρικών γραμμών εν μέσω καπνού".
"Εις το μέτωπον Ηπείρου και Δ. Μακεδονίας σφοδρός αγών πυροβολικού. Αι καταληφθείσαι υπό των στρατευμάτων μας θέσεις εντός του Αλβανικού εδάφους εις τον τομέα Φλωρίνης ως το χθεσινόν υπ' αριθ. 6 ανακοινωθέν, διετηρήθησαν υπό τούτων παρά την σφοδράν αντίδρασιν του βαρέος εχθρικού πυροβολικού και της εχθρικής αεροπορίας.
Ημέτερα αεροπλάνα εβομβάρδισαν επιτυχώς τα αεροδρόμια Κορυτσάς και Αργυροκάστρου καταστρέψαντα επί του εδάφους αρκετά αεροπλάνα. Αποθήκη καυσίμων ανεφλέγη, εθεάθησαν δε πυρκαϊαί εις εγκαταστάσεις των αεροδρομίων.
Εχθρικαί συγκεντρώσεις και πυροβολαρχίαι προσεβλήθησαν παρά της Αεροπορίας μας επιτυχώς διά βομβών. Κατά συναφθείσας αερομαχίας κατερρίφθησαν 4 εχθρικά βομβαρδιστικά. Δύο εκ των ημετέρων αεροπλάνων δεν επέστρεψαν εις βάσεις των.
Η εχθρική αεροπορία εξηκολούθησε τας επιθέσεις της κατά του αμάχου πληθυσμού. Εβομβαρδίσθησαν αι πόλεις Θεσσαλονίκη, Πάτρα και περίχωρα ταύτης, Κέρκυρα, Ιωάννινα και Χανιά ως και άλλαι κωμοπόλεις και χωρία. Ουδείς στρατιωτικός στόχος εβλήθη. Κατέρρευσαν οικίαι τινές. Υπάρχουν νεκροί και τραυματίαι εκ του αμάχου πληθυσμού".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.8, 3.11.1940:
"Εις το Μέτωπον της Μακεδονίας κατελήφθη δι' επιθέσεως ημετέρων τμημάτων και έτερον ύψωμα εντός του Αλβανικού εδάφους, εκτός εκείνων, ων ανεκοινώθη η κατάληψις διά των προηγουμένων ανακοινωθέντων.
Εις διάφορα σημεία του μετώπου, συνεπεία ενεργειών των ημετέρων τμημάτων, συνελήφθησαν αιχμάλωτοι και εκυριεύθυσαν όλμοι, πολυβόλα και λοιπά υλικά. Ουδέν έτερον αξιοσημείωτον εφ' όλου του μετώπου εκτός δραστηρίας ενεργείας της εχθρικής αεροπορίας εκδηλωθείσης δι' επανειλημμένων βομβαρδισμών.
Η ημετέρα αεροπορία ενήργησεν επιτυχώς βομβαρδισμούς και πολυβολισμούς συγκεντρώσεων αρμάτων και εχθρικών στρατευμάτων εις διάφορα σημεία του μετώπου, ως και αναγνωρίσεις.
Υπό εχθρικών αεροπλάνων εβομβαρδίσθησαν αι πόλεις Πειραιεύς, Πάτραι, Βόλος ως και πολλαί κωμοπόλεις και χωρία άνευ ουδεμιάς στρατιωτικής σημασίας. Υπάρχουν ολίγοι νεκροί και τραυματίαι εκ του αμάχου πληθυσμού.
Ουδεμία βλάβη επήλθεν εις στρατιωτικάς εγκαταστάσεις. Κατά διεξαχθείσας αερομαχίας και πυρά του αντιαεροπορικού πυροβολικού κατερρίφθησαν 5 εχθρικά αεροπλάνα. Έν εκ των ημετέρων δεν επέστρεψεν εις την βάσιν του".
Κατά την χθεσινήν ημέραν η αεροπορία μας εβομβάρδισε και επολυβόλησε εκ χαμηλού ύψους τμήματα εχθρικά. Κατά αερομαχίαν κατερρίφθη εχθρικόν αεροπλάνον, έτερον δε βλθέν εθεάθη πίπτον ακανονίστως.
Κατά την σημερινήν ημέραν, παρά εξακολουθούσαν κακοκαιρίαν, επανελήφθη η δράσις της αεροπορίας μας. Εχθρικόν αεροπλάνον αναγνωρίσεως εξηναγκάσθη εις υποχώρησιν υπό ημετέρου αεροπλάνου μάχης καταδιωχθέν δε εβλήθη. Ημέτεραι Ναυτικαί δυνάμεις εβομβάρδισαν επιτυχώς δεξιόν εχθρικού μετώπου επί χρονικόν διάστημα πλέον της ώρας".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.6, 1.11.1940:
Εις τον τομέα Φλωρίνης, τμήματά μας ανατρέψαντα ισχυράν αντίστασιν του εχθρού εισεχώρησαν εις βάθος 5 χιλιομέτρων εντός αλβανικού εδάφους και κατέλαβον διά της λόγχης ωχυρωμένα σημεία.
Συνελάβομεν εννέα (9) αξιωματικούς και 153 οπλίτας αιχμαλώτους και 100 κτήνη.
Αεροπορικαί επιθέσεις του εχθρού εστράφησαν κατ' εξοχήν κατά του αστικού πληθυσμού. Προσεβλήθησαν διά βομβών και πολυβόλων 13 πόλεις και χωρία. Εφονεύθησαν 90 και ετραυματίσθησαν 209 εκ του αμάχου πληθυσμού. Κατεστράφησαν αρκεταί οικίαι, ων 2 κλινικαί και εν σχολείον.
Τα βομβαρδίσαντα την Κέρκυραν ιταλικά αεροπλάνα έφερον τα ελληνικά σήματα.
Η ημετέρα αεροπορία εξετέλεσε πολλάς επιτυχείς αναγνωρίσεις και εβομβάρδισεν επιτυχώς τα αεροδρόμια Κορυτσάς από χαμηλού ύψους, ως και συγκεντρώσεις μηχανοκίνητων μονάδων εις θέατρον Ηπείρου. Άπαντα τα αεροπλάνα μας επέστρεψαν εις τας βάσεις των.
Κατερρίφθη εν εχθρικόν αεροπλάνον διώξεως, αιχμαλωτισθέντος του οδηγού, έτερον δε βομβαρδισμού εθεάθη πίπτον πλησίον των εχθρικών γραμμών εν μέσω καπνού".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.7, 2.11.1940:
Ημέτερα αεροπλάνα εβομβάρδισαν επιτυχώς τα αεροδρόμια Κορυτσάς και Αργυροκάστρου καταστρέψαντα επί του εδάφους αρκετά αεροπλάνα. Αποθήκη καυσίμων ανεφλέγη, εθεάθησαν δε πυρκαϊαί εις εγκαταστάσεις των αεροδρομίων.
Εχθρικαί συγκεντρώσεις και πυροβολαρχίαι προσεβλήθησαν παρά της Αεροπορίας μας επιτυχώς διά βομβών. Κατά συναφθείσας αερομαχίας κατερρίφθησαν 4 εχθρικά βομβαρδιστικά. Δύο εκ των ημετέρων αεροπλάνων δεν επέστρεψαν εις βάσεις των.
Η εχθρική αεροπορία εξηκολούθησε τας επιθέσεις της κατά του αμάχου πληθυσμού. Εβομβαρδίσθησαν αι πόλεις Θεσσαλονίκη, Πάτρα και περίχωρα ταύτης, Κέρκυρα, Ιωάννινα και Χανιά ως και άλλαι κωμοπόλεις και χωρία. Ουδείς στρατιωτικός στόχος εβλήθη. Κατέρρευσαν οικίαι τινές. Υπάρχουν νεκροί και τραυματίαι εκ του αμάχου πληθυσμού".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.8, 3.11.1940:
"Εις το μέτωπον της Μακεδονίας ημέτερα τμήματα επέτυχον την 2αν Νοεμβρίου την κατάληψιν νέας σειράς υψωμάτων εντός του Αλβανικού εδάφους.
Σήμερον εις το Μέτωπον της Ηπείρου αγών πυροβολικού εκατέρωθεν. Επίθεσις του εχθρού υποστηριζομένη δι' αρμάτων απεκρούσθη. Εννέα εκ των επιτεθέντων αρμάτων κατεστράφησαν.
Ισχυραί εχθρικαί επιθέσεις κατά των θέσεών μας εις τον τομέα Φλωρίνης απεκρούσθησαν διά χειροβομβίδων και της λόγχης με απωλείας του εχθρού. Συνελήφθησαν αιχμάλωτοι.
Επί του Μετώπου εντονωτάτη δράσις της εχθρικής αεροπορίας επιχειρησάσης 15 βομβαρδιστικάς επιδρομάς κατά το πλείστον επί των καταληφθησών εχθρικών θέσεων.
Υπό εχθρικών αεροπλάνων εβομβαρδίσθη η Θεσσαλονίκη. Υπάρχουν νεκροί τινές και τραυματίαι εκ του αμάχου πληθυσμού. Ουδείς στρατιωτικός στόχος εβλήθη. Κατέρρευσαν οικίαι τινές. Παρά του ημετέρου αντιαεροπορικού πυροβολικού κατερρίφθησαν τρία εχθρικά αεροπλάνα. Τέταρτον βλαβέν και διωχθέν υποτίθεται ότι έπεσεν παρά την Γευγελήν.
Χωρία τινά εις το εσωτερικόν της χώρας εβομβαρδίσθησαν παρά της εχθρικής αεροπορίας".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.9, 4.10.1940:
Εις διάφορα σημεία του μετώπου, συνεπεία ενεργειών των ημετέρων τμημάτων, συνελήφθησαν αιχμάλωτοι και εκυριεύθυσαν όλμοι, πολυβόλα και λοιπά υλικά. Ουδέν έτερον αξιοσημείωτον εφ' όλου του μετώπου εκτός δραστηρίας ενεργείας της εχθρικής αεροπορίας εκδηλωθείσης δι' επανειλημμένων βομβαρδισμών.
Η ημετέρα αεροπορία ενήργησεν επιτυχώς βομβαρδισμούς και πολυβολισμούς συγκεντρώσεων αρμάτων και εχθρικών στρατευμάτων εις διάφορα σημεία του μετώπου, ως και αναγνωρίσεις.
Υπό εχθρικών αεροπλάνων εβομβαρδίσθησαν αι πόλεις Πειραιεύς, Πάτραι, Βόλος ως και πολλαί κωμοπόλεις και χωρία άνευ ουδεμιάς στρατιωτικής σημασίας. Υπάρχουν ολίγοι νεκροί και τραυματίαι εκ του αμάχου πληθυσμού.
Ουδεμία βλάβη επήλθεν εις στρατιωτικάς εγκαταστάσεις. Κατά διεξαχθείσας αερομαχίας και πυρά του αντιαεροπορικού πυροβολικού κατερρίφθησαν 5 εχθρικά αεροπλάνα. Έν εκ των ημετέρων δεν επέστρεψεν εις την βάσιν του".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.10, 5.11.1940:
"Εις το Μέτωπον της Δυτικής Μακεδονίας κατελήφθη δι' επιτυχούς επιθέσεως των στρατευμάτων μας και μετά σκληρόν αγώνα, νέα σειρά υψωμάτων ωργανωμένων δι' ημιμονίμων οχυρώσεων εντός του Αλβανικού εδάφους. Περιήλθον εις χείρας μας δύο πυροβόλα, όλμοι, πολλά πολυβόλα, υλικόν και αιχμάλωτοι. Κατά την σύμπτυξίν των τα εχθρικά στρατεύματα εβλήθησαν υπό των ιδίων των αρμάτων. Επί του λοιπού μετώπου σφοδροί βομβαρδισμοί πυροβολικού κατά τόπους.
Η ημετέρα αεροπορία εβομβάρδισεν επιτυχώς τα αεροδρόμια Κορυτσάς και Αργυροκάστρου καταστρέψασα επί του εδάφους σημαντικόν αριθμόν εχθρικών αεροπλάνων. Επίσης κατεστράφησαν παραπήγματα και καταυλισμοί των ανωτέρω αεροδρομίων. Άπαντα τα αεροπλάνα τα μετασχόντα του βομβαρδισμού επανήλθον εις τας βάσεις των.
Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε διάφορα σημεία του μετώπου, τας πόλεις Πειραιά και Ιωάννινα καθώς και ετέρας πόλεις και χωρία του εσωτερικού. Υπάρχουν νεκροί και τραυματίαι εκ του αμάχου πληθυσμού και μικραί υλικαί ζημίαι. Ουδεμία βλάβη επήλθεν εις στρατιωτικάς εγκαταστάσεις.
Κατά διεξαχθείσας αερομαχίας κατερρίφθησαν δύο εχθρικά αεροπλάνα βομβαρδισμού. Ουδέν ημέτερον έπαθεν. Τας μεταμεσημβρινάς ώρας ιταλικά αεροπλάνα εισελθόντα εις το Γιουγκοσλαυικόν έδαφος εβομβάρδισαν δις την πόλιν του Μοναστηρίου".
Εν τω μεταξύ, στις 5 Νοεμβρίου, με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα ημερών πολέμου, το Υφυπουργείο Δημοσίας Ασφαλείας επιχειρούσε έναν πρώτο υπολογισμό των θυμάτων και των καταστροφών:
".. Από της 28ης Οκτωβρίου, ότε ήρχισεν η επίθεσις της Ιταλίας εναντίον της Ελλάδος μέχρι σήμερον το σύνολον των θυμάτων εκ του αμάχου πληθυσμού καθ' όλην την χώραν ανέρχεται εις 291 φονευθέντας και 690 τραυματίας. Ηθικόν λαού άριστον. Καθ' όλον αυτό το χρονικόν διάστημα ουδείς στρατωτικός στόχος εβλήθη".
".. Από της 28ης Οκτωβρίου, ότε ήρχισεν η επίθεσις της Ιταλίας εναντίον της Ελλάδος μέχρι σήμερον το σύνολον των θυμάτων εκ του αμάχου πληθυσμού καθ' όλην την χώραν ανέρχεται εις 291 φονευθέντας και 690 τραυματίας. Ηθικόν λαού άριστον. Καθ' όλον αυτό το χρονικόν διάστημα ουδείς στρατωτικός στόχος εβλήθη".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.11, 6.11.1940:
"Εφ' όλου του μετώπου αγών πυροβολικού. Εις το άκρον αριστερόν του μετώπου Ηπείρου τα στρατεύματά μας συνεπτύχθησαν ελαφρώς. Εβομβαρδίσθησαν επιτυχώς συγκεντρώσεις εχθρικών τμημάτων παρά της ημετέρας αεροπορίας βομβαρδισμού. Εξετελέσθησαν αναγνωρίσεις παρ' ημετέρων αεροπλάνων υπεράνω του εχθρικού εδάφους. Άπαντα τα ημέτερα αεροπλάνα επανήλθον εις τας βάσεις των.
Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε κατά την διάρκειαν της ημέρας πόλεις, κωμοπόλεις και χωρία του εσωτερικού. Υπάρχουν νεκροί και τραυματίαι. Ουδεμία βλάβη επήλθεν εις στρατιωτικάς εγκαταστάσεις.
Κατά την γενομένην χθες παρά των ημετέρων τμημάτων επίθεσιν εις το μέτωπον της Δυτικής Μακεδονίας, περί ης το υπ' αριθ. 10 πολεμικόν ανακοινωθέν, εξηκριβώθη ότι περιήλθον εν συνόλω εις χείρας μας 4 πυροβόλα, 9 όλμοι και 32 πολυβόλα"
πολεμικό ανακοινωθέν νο.12, 7.11.1940:
"Εφ' όλου του Μετώπου αγών πυροβολικού.
Εις το μέτωπον της Ηπείρου τοπικαί επιθέσεις του εχθρού κατά των ημετέρων θέσεων απεκρούσθησαν.
Την νύκτα 5ης προς 6ην τρέχοντος μηνός ημέτερον απόσπασμα πεζικού και μηχανικού κατέστρεψε διά τολμηράς ενεργείας τα 9 άρματα μάχης, άτινα είχον ακινητοποιηθή την 3ην Νοεμβρίου προ του εν Ηπείρω ημετέρου μετώπου λόγω της επιτυχούς βολής του ημετέρου πυροβολικού και των αντιαρματικών όπλων.
Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε, κατά την διάρκειαν της ημέρας την Κέρκυραν ως και τινας κωμοπόλεις και χωρία του εσωτερικού. Υπάρχουν νεκροί τινες και τραυματίαι.
Ουδεμία βλάβη επήλθεν εις στρατιωτικάς εγκαταστάσεις.
Κατερρίφθη εχθρικόν βομβαρδιστικόν αεροπλάνον εις το μέτωπον εκ της βολής του αντιαεροπορικού πυροβολικού μας".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.13, 8.11.1940:
"Επί του μετώπου αραιός αγών πυροβολικού.
Κατά διαφόρους τοπικάς επιχειρήσεις αίτινες έλαβον χώραν χθες και σήμερον εις διάφορα σημεία του μετώπου παρά των ημετέρων τμημάτων συνελήφθησαν περί τους 150 αιχμάλωτοι, ων 4 αξιωματικοί και περιήλθον εις χείρας μας 5 όλμοι, 7 πολυβόλα και λοιπά υλικά
Η δράσις της εχθρικής αεροπορίας ασήμαντος. Εβομβαρδίσθη παρά ταύτης εν χωρίον. Εχθρικόν αεροπλάνον κατερρίφθη παρ' ημετέρων αντιαεροπορικών μέσων".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.14, 9.11.1940:
"Τυπική εχθρική επίθεσις εις το δεξιόν του μετώπου, υποστηριζομένη υπό πυροβολικού, απεκρούσθη υπό των ημετέρων. Έτεραι τινές κατά τόπους γενόμεναι συγκρούσεις απέβησαν υπέρ ημών, του εχθρού αφήσαντος εις χείρας μας ογδοήκοντα αιχμαλώτους".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.15, 10.11.1940:
"1.- Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε χωρία τινα της Κρήτης. Δεν υπάρχουν υλικαί ζημίαι.
2. - Εις το Μέτωπον της Ηπείρου πυροβολικόν έβαλε λίαν επιτυχώς εχθρικάς συγκεντρώσεις, αίτινες υπέστησαν σοβαράς ζημίας και διελύθησαν, αφήσασαι εις την κατοχήν μας πολεμικά υλικά πάσης φύσεως.
3. - Μεταξύ 28ης Οκτωβρίου και 10ης Νοεμβρίου εις τας ορεινάς και δασώσεις περιοχάς του Σμόλικα και του Γράμμου επί της βορείου Πίνδου έλαβον χώραν επιχειρήσεις σοβαράς εκτάσεως καταλήξασαι εις πλήρη ήραν και αποσύνθεσιν της Μεραρχίας Αλπινιστών, μιας των επιλέκτων μεραρχιών του εχθρού, ενισχυμένης και δι' ιππικού, Βερσαλλιέρων και σχηματισμών της φασιστικής εθνοφρουράς. Η 3η μεραρχία Αλπινιστών, από καιρού επιστρατευμένη και εμπειροπόλεμος, ευρίσκετο από έτους εις Αλβανίαν και ήτο πλήρως κατατοπισμένη με τας εδαφικάς συνθήκας του θεάτρου τούτου.
Διά της μεγάλης ταύτης Μονάδος που ο εχθρός επεδίωξε να επιφέρη ταχύ και αποφασιστικόν πλήγμα κατά των εν Ηπείρω δυνάμεών μας. Επεζήτησε, τουτέστι, συγκρατών αυτάς κατά μέτωπον δι' ετέρων ισχυρών δυνάμεων, ιδία πυροβολικού και αρμάτων, ν' αποκόψη τας συγκοινωνίας των. Η 3η μεραρχία Αλπινιστών, ενεργούσα από της πρώτης στιγμής δι' όλων αυτής των δυνάμεων, επεχείρησε να διασχίση τας προαναφερθείσας ορεινάς περιοχάς και να αζθή ταχύτατα εις Μέτσοβον επί της μεγάλης οδού ήτις συνδέει την Ήπειρον με την Θεσσαλίαν. Αρχικώς η εχθρική αύτη δύναμις συνήντησεν ελαφράς προκαλυπτικάς δυνάμεις ημών, αίτινες πιεσθείσαι ισχυρώς, συνεπτύχθησαν επιβραδύνουσαι τον εχθρόν.
Εν τω μεταξύ ήρχισαν ταχύτατα να συρρέουν διά κοπιωδεστάτων πορειών, άλλαι δυνάμεις εξ ημών εξ όλων των όπλων εκ των προτέρων προοριζόμεναι διά τον τομέα τούτον ως και έτεραι τοιαύται εγκαίρως προς την κατεύθυνσιν ταύτην προσανατολισθείσαι. Ανελήφθη ούτως εκ μέρους μας σφοδρά αντεπίθεσις, ήτις διεξήχθη μετά πείσματος, υπό σκληράς εδαφικάς και καιρικάς συνθήκας και δυσχερεστάτας τοιαύτας ανεφοδιασμού και αναχορηγίας. Μετά σκληρόν αγώνα αι εχθρικαί δυνάμεις ανετράπησαν και σπέυδουσαι να διαφυγώσι την πλήρη κύκλωσιν, υπεχώρησαν εν διαλύσει, κατεδιωκόμεναι κατά πόδας. Παρέσυρον εις φυγήν και τας αποσταλείσας προς ενίσχυίν των εχθρικάς δυνάμεις, αίτινες άρι αποβιβασθείσαι εις Αυλώνα, μετεφέρθησαν εσπευσμένως δι' αυτοκινήτων προς ενίσχυσιν των υποχωρουσών.
Αι απώλειαι του εχθρού εις νεκρούς και τραυματίας υπήρξαν βαρείαι. Πολυπληθείς αιχμάλωτοι και παντοειδές υλικόν μη καταμετρηθέν εισέτι, έπεσαν εις χείρας μας. Εχθρός προέβη εις λεηλασίας των χωρίων εις τα οποία είχεν εισέλθει, τινά των οποίων παρουσιάζουν θέαμα αληθούς καταστροφής".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.16, 11.11.1940:
"Κατά τας μέχρι τούδε πληροφορίας, συνελήφθη παρά των ημετέρων τμημάτων εις την περιοχήν Πίνδου χθες και σήμερον μέγας αριθμός αιχμαλώτων, εξ ων αρκετοί αξιωματικοί. Επίσης περιήλθεν εις χείρας μας πολύ υλικόν πάσης φύσεως.
Σήμερον έντονος δράσις της εχθρικής αεροπορίας εις το μέτωπον και εις το εσωτερικόν της χώρας. Εβομβαρδίσθησαν παρά ταύτης σημεία τινά του ημετέρου μετώπου ανεπιτυχώς.
Εις το εσωτερικόν εβομβαρδίσθησαν παρά της εχθρικής αεροπορίας πόλεις και χωρία. Ουδείς στρατιωτικός στόχος εβλήθη. Υπάρχουσιν εκ του αμάχου πληθυσμού νεκροί τινες και τραυματίαι.
Η ημετέρα αεροπορία εξετέλεσεν αναγνωρίσεις υπεράνω του εχθρικού εδάφους και εβομβάρδισε τας λιμενικάς εγκαταστάσεις της Αυλώνος και τα εν αυτή ελλιμενισμένα πλοία".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.17, 12.11.1940:
"Ο αριθμός των συλλαμβανομένων Ιταλών εις την περιοχήν Πίνδου συνεχώς αυξάνει. Μεταξύ του πεσόντος εις χείρας μας υλικού υπάρχουσι πυροβόλα των 7.5, πολλοί όλμοι, πυροβόλα και άλλα υλικά. Εκυριεύθησαν δύο πολεμικαί σημαίαι. Ο αριθμός των εγκαταλειφθέντων παρά του εχθρού τραυματιών εις διάφορα σημεία, υπερβαίνει μέχρι τούδε τους 150. Εις τούτους παρέχεται πάσα περίθαλψις παρά των ημετέρων στρατευμάτων. Τα ανακαταληφθέντα παρά των στρατευμάτων μας χωρία ευρέθησαν πλήρως λεηλατημένα. Εις τας ημετέρας γραμμάς ηυτομόλησεν πλήρης λόχος εξ Αλβανών στρατιωτών μετά των αξιωματικών του. Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισεν χωρία τινά. Υπάρχουσι ελάχιστοι τραυματίαι".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.18, 13.11.1940:
"Ημέτερα αεροπλάνα εβομβάρδισαν τα αεροδρόμια Κορυτσάς, καταστρέψαντα επί του εδάφους σημαντικόν αριθμόν αεροπλάνων. Μέγα οίκημα ανετινάχθη. Εχθρικόν αεροπλάνον διώξεως επιτεθέν κατά των ημετέρων κατερρίφθη κατόπιν αερομαχίας. Επίσης εβλήθησαν διά βομβών εχθρικοί καταυλισμοί.
Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε πόλεις και χωρία του εσωτερικού άνευ στρατιωτικής σημασίας. Υπάρχουν ολίγοι νεκροί και τραυματίαι. Εχθρικόν αεροσκάφος ανευρέθη απνθρακωμένον εις το Ιόνιον Πέλαγος. Δι' επιτυχούς επιθέσεως ημετέρων τμημάτων εις την περιοχήν Πίνδου κατελάβομεν, κατόπιν αγώνος, νέαν σειράν υψωμάτων επί Αλβανικού εδάφους".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.19, 14.11.1940:
"Εφ' ολοκλήρου του Μετώπου ζωηρά δράσις πεζικού, πυροβολικού και αεροπορίας. Συνελάβομεν άνω των διακοσίων αιχμαλώτων και περιήλθεν εις χείρας μας παντοειδές πολεμικόν υλικόν.
Η αεροπορία μας εβομβάρδισε τα αεροδρόμια Κορυτσάς και Αργυροκάστρου καταστρέψασα επί του εδάφους εχθρικά αεροπλάνα. Επίσης εβομβαρδίσθησαν εχθρικαί φάλαγγες εν κινήσει.
Κατά αερομαχίας κατερρίφθησαν ένδεκα εχθρικά αεροπλάνα. Πιθανώς έτερα δέκα εβλάβησαν ανεπανορθώτως. Εκ των ημετέρων μόνον εν δεν επέστρεψεν εις την βάσιν του.
Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισεν αδιακρίτως πόλεις τινάς του εσωτερικού, πλήξασα και νοσοκομεία. Ουδείς στρατιωτικός στόχος εβλήθη. Υπάρχουσιν νεκροί τινές, και τραυματίαι εκ του αμάχου πληθυσμού. Οικίαι τινές κατέρρευσαν".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.20, 15.11.1940:
"Εφ' ολοκλήρου του Μετώπου συνεχίζεται ζωηρά δράσις Πεζικού, Πυροβολικού και Αεροπορίας. Συνελάβομεν επίερ τους 700 αιχμαλώτους και περιήλθον εις χείρας μας 10 πυροβόλα. Η Αεροπορία μας εβομβάρδισε εχθρικά τμήματα εν δράσει και κατέρριψεν εις αερομαχίας τρία εχθρικά αεροπλάνα. Δύο εκ των ημετέρων δεν επανήλθον εις τας βάσεις των. Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε αδιακρίτως πόλεις και χωρία του εσωτερικού. Ουδείς στρατιωτικός στόχος εβλήθη. Υπάρχουσι ελάχιστοι τραυματίαι".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.21, 16.11.1940:
"Εφ' όλου του Μετώπου ιδία εν Ηπείρω και κυρίως εις ορεινήν περιοχήν αμέσως ανατολικώς Κορυτσάς, σοβαροί αγώνες καθ' όλην την ημέραν, καθ' ην συνελήφθησαν παρ' ημών πολλοί αιχμάλωτοι και εκυριεύθησαν πυροβόλα, όλμοι και παντοειδές υλικόν.
Ο εχθρός υποχωρών εκ Κονίτσης επυρπόλησε ταύτην κατά το ήμισυ. Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισεν και πάλιν πόλεις και χωρία άνευ στρατιωτικού ενδιαφέροντος, αλλ' ουδέν θύμα εσημειώθη".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.22, 17.11.1940:
"Εφ' όλου του Μετώπο διεξήχθησαν και σήμερον μάχαι τόσον εις την Ήπειρον όσον και εις την ορεινήν περιοχήν ανατολικώς Κορυτσάς. Νέοι αιχμάλωτοι, πυροβόλα, όλμοι και παντοειδές υλικόν περιήλθον εις χείρας μας. Υψώματα σοβαράς στρατιωτικής σημασίας κατελήφθησαν παρά την σφοδράν αντίστασιν ιδία της εχθρικής αεροπορίας. Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε και επολυβόλισε πόλεις και χωρία του εσωτερικού. Δεν υπάρχουσι ζημίαι ή θύματα".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.23, 18.11.1940:
"Εις την Ήπειρον και εις την περιοχήν ανατολικώς Κορυτσάς συνήφθησαν και σήμερον σφοδροί αγώνες. Τα στρατεύματά μας έσχον νέας επιτυχίας αποκρούσαντα εχθρικάς αντεπιθέσεις και καταλαβόντα θέσεις του αντιπάλου ως ημύνετο μετά πείσματος. Εχθρικά τμήματα άτινα προ ημερών είχον εισδύσει εις την περιοχήν νοτίως του ποταμού Καλαμά, απωθήθησαν άπαντα βορείως του ποταμού.
Ημέτερα τμήματα επιδραμόντα εις βάθος εντός εχθρικού εδάφους κατέστρεψαν αποθήκας στρατιωτικών εφοδίων και καυσίμων υλών εις Εσρσεκλάν και Μπροβάν και συνέλαβον αιχμαλώτους τινάς.
Η εχθρική αεροπορία διά σοβαρών δυνάμεων εβομβάρδισε τας επί του μετώπου θέσεις μας. Κατ' αερομαχίας άνωθεν του μετώπου η ημετέρα αεροπορία κατέρριψε 7 βομβαρδιστικά εχθρικά αεροπλάνα και 2 διώξεως. Δύο εκ των ημετέρων δεν επανήλθον εις τας βάσεις των.
Η ημετέρα αερπορία εξετέλεσεν αναγνωρίσεις εις βάθος εντός του εχθρικού εδάφους και εβομβάρδισεν το αεροδρόμιον Αργυροκάστρου και εχθρικάς φάλαγγας εν κινήσει. Εις το εσωτερικόν εβομβαρδίσθη παρ' εχθρικής αεροπορίας η Πρέβεζα ανεπιτυχώς".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.24, 19.11.1940:
"Εις την περιφέρειαν της Κονίτσης τα στρατεύματά μας απώθησαν διά της λόγχης τον εχθρόν εξ ισχυρών θέσεων, των οποίων ημύνετο μετά πείσματος. Επί του ορεινού όγκου της Μαρόβας συνεχίσθησαν επιτυχώς αι επιθετικαί μας ενέργειαι. Κατ' αερομαχίας άνωθεν του μετώπου κατερρίφθησαν 11 εχθρικά αεροπλάνα. Άπαντα τα ημέτερα επέστρεψαν άνευ απωλειών εις τας βάσεις των".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.25, 20.11.1940:
"Εις την Ήπειρον τα στρατεύματά μας κατόπιν επιτυχών αγώνων των τελευταίων ημερών ανέτρεψαν τον εχθρόν επί ευρέος μετώπου και κινούνται προς βορράν. Άρματα μάχης, 200 αυτοκίνητα, παντοειδές υλικόν και αιχμάλωτοι περιήλθον εις χείρας μας.
Εις την περιοχήν Κορυτσάς τα στρατεύματά μας εσημείωσαν νέας σημαντικάς επιτυχίας. Υπερέβησαν την υψηλήν κορυφογραμμήν του ορεινού όγκου της Μαρόβας και επροχώρησαν επί των δυτικών αντερεισμάτων αυτής.
Η αεροπορία μας εβομβάρδισεν επιτυχώς το αεροδρόμιον Αργυροκάστρου, επί δε του πεδίου της μάχης εβομβάρδισε και επολυβόλησε εχθρικάς φάλαγγας εν υποχωρήσει.
Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε δύο πόλεις εν Ηπείρω και Θεσσαλία. Υπάρχουσιν ελάχιστοι νεκροί και τραυματίαι".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.26, 21.11.1940:
"Εφ' όλου του μετώπου ο αγών συνεχίσθη καθ' όλην την ημέραν και τα στρατεύματά μας εσημείωσαν νέας επιτυχίας. Περιήλθον εις χείραςμας 15 πυροβόλα, ως 7 βαρέα, 4 αντιαεροπορικά πυροβόλα, δεκάδες πολυβόλων, πολλοί όλμοι και παντοειδή υλικά. Επίσης αποθήκαι τροφίμων και καυσίμων υλών. Η αεροπορία μας εξετέλεσεν επιτυχείς αναγνωρίσεις και βομβαρδισμούς επί του πεδίου της μάχης".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.27, 22.11.1940 (Κατάληψη της Κορυτσάς):
"Κατά την σημερινήν ημέραν τα στρατεύματά μας επέτυχον την ολοκλήρωσιν του ορεινού όγκου της Μάροβας, την κατάληψιν του όρους Ιβάν και του αυχένος Καφ-ε-Καρίτ. Κατελήφθη η Κορυτσά.
Νοτιώτερον εις τον τομέα της Πίνδου τα στρατεύματά μας κατέλαβον το Λεσκοβίκι και επροχώρησαν πέραν των συνόρων.
Η αεροπορία μας εβομβάρδισεν εχθρικάς φάλαγγας εν υποχωρήσει μετά μεγάλης επιτυχίας, παρά την δραστηρίαν αντίδρασιν της εχθρικής αεροπορίας.
Κατά την μάχην της Κορυτσάς ήτις διήρκεσεν επί εννέα ημέρας, τα στρατεύματά μας, παρά την ισχυροτάτην αντίδρασιν της εχθρικής αεροπορίας, κατήγαγον λαμπράν νίκην, ανατρέψαντα μεγάλας δυνάμεις του εχθρού εγκατεστημένας επί φυσικώς οχυρών θέσεων ενισχυμένων εν πολλοίς υπό ανθεκτικών οργανώσεων εκ σιδηροπαγούς σκυροδέματος μετά συρματοπλεγμάτων.
Την Κορυτσάν υπερήσπιζον αι εξής δυνάμεις: Η 2α μεραρχία αλπινιστών Τριεστίνο, η 19η μεραρχία Βενέτσια, η 29 μεραρχία Πιεμόντε, η 49 μεραρχία Πάρμας, η 53η μεαρχίας Αρέντζο, τα ανεξάρτητα τάγματα Τομόρι και Ταραμπός, το 109ον και 166ον τάγματα μελανοχιτώνων, το 4ον σύνταγμα των Βερσαλλιέρων, το 101ον τάγμα πολυβόλων θέσεως, διαθέτουσαι επί πλέον ως συμπληρωματικά πολλάς πυροβολαρχίας βαρέος πυροβολικού και σημαντικόν αριθμόν αρμάτων μάχης.
Οι κατά την μάχης ταύτην περιελθόντες εις χείρας μαι αιχμάλωτοι και τα κυριευθέντα υλικά δεν κατεμετρήθησαν εισέτι".
Ανοίγοντας μια παρένθεση λίγο πριν την ολοκλήρωση του αφιερώματος, αξίζει να σταθούμε στην περιγραφή του απεσταλμένου της εφημερίδας "Ακρόπολις" (Ε. Θωμόπουλος) σχετικά με τις εντυπώσεις του από την κατάληψη της πόλης από τον ελληνικό στρατό και την υποδοχή των κατοίκων. Η ανταπόκριση δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 24.11.1940:
"Η απελευθερωθείσα πόλις συνέχιζε καθ' όλην την ημέραν σήμερον τας εκδηλώσεις διά την απολύτρωσίν της από τον ιταλικόν ζυγόν. Οι κώδωνες των εκκλησιών ήχουν συνεχώς χαρμοσύνως και Ελληνικαί σημαίαι είχον αναρτηθή παντού. Οι Έλληνες και Αλβανοί ησπάζοντο αλλήλους και τους στρατιώτας μας εις τους οποίους προσέφερον διάφορα δώρα....
Χαρακτηριστικόν της εσπευσμένης φυγής των Ιταλών είνε το γεγονός ότι οι Ιταλοί αποχωρούντες αφήκαν εις τα γραφεία των όλον το υλικόν, γραφομηχανάς, καυσόξυλα κλπ. Εις τα ίδια γραφεία ανευρέθησαν προκηρύξεις εις ιταλικήν, αλβανικήν και ελληνικήν γλώσσας, προοριζόμεναι διά τας Ελληνικάς πόλεις και χωρία, τας οποίας οι Ιταλοί, κατά τους λογαριασμούς των επρόκειτο να καταλάβουν.
Σήμερον εγκατεστάθη εις την πόλιν νέα δημοτική αρχή με δήμαρχον τον κ. Επ. Χαρισιάδην, διακεκριμένον Κορυτσαίον, ο οποίος είχεν υποστή τα πάνδεινα από τους εκδιωχθέντας φασίστας τυράννους και απεφυλακίσθη χθες υπό τον Ελληνικών Στρατευμάτων. Το δημοτικόν συμβούλιον κατηρτίσθη από 4 χριστιανούς και 11 οθωμανούς....
Μεταξύ των άλλων χαρακτηριστικών γεγονότων, τα οποία αποδεικνύουν τον ηρωισμόν και την αυτοθυσίαν των μαχομένων στρατιωτών μας, είνε και τα ακόλουθα επεισόδια: Ένας στρατιώτης μας, με κίνδυνον να πνιγή, έπεσεν εις τον ποταμόν Δεβόλη και κατώρθωσε την τελευταίαν στιγμήν να κόψη την θρυαλλίδα, την οποίαν οι Ιταλοί είχον ανάψει διά να ανατινάξουν μίαν γέφυραν.
Άλλος στρατιώτης, έξω της Κορυτσάς, αψηφών το θεριστικόν πυρ μιας φωλεάς πολυβόλων, τα οποία εχειρίζοντο τρεις Ιταλοί αξιωματικοί, τους οποίους είχον εγκαταλείψει οι στρατιώται των, επέτυχε να πλησιάση και να φονεύση τους δύο, να συλλάβη δεν τον άλλον αιχμάλωτον. Ο στρατιώτης μας αυτός εκινδύνευσε να σκοτωθή και από τα Ελληνικά βλήματα, τα οποία κατευθύνοντο προς την φωλεάν αυτήν των ιταλικών πολυβόλων. Αλλά τα επεισόδια αυτά είνε άπειρα, όσοι και οι μαχόμενοι στρατιώται μας".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.28, 23.11.1940:
"Η προχώρησις των Στρατευμάτων μας συνεχίζεται εφ' ολοκλήρου του μετώπου. Το ποσόν των εγκαταλειπομένων εις χείρας μας λαφύρων συνεχώς αυξάνει. Αεροπορική δράσις δεν έλαβε χώραν επί του μετώπου λόγω κακοκαιρίας. Εις το εσωτερικόν η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε πόλεις τινάς άνευ ζημιών και άνευ θυμάτων. Εχθρικά πολεμικά πλοία επέδραμον αργά το απόγευμα κατά της νήσου Σάμου καθ' ης έβαλον διά του πυροβολικού των άνευ αποτελέσματος".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.29, 24.11.1940:
"Τα Στρατεύματά μας συνεχίζουσι την προχώρησίν των εφ' ολοκλήρου του μετώπου. Η Μοσχόπολις κατελήφθη. Κατά την εκκαθάρισιν της περιοχής Κορυτσάς, περισυνελέγησαν 1.500 αιχμάλωτοι, 12 πυροβόλα, πολλοί όλμοι και λοιπά υλικά. Η Αεροπορία μας εβομβάρδισε μετά μεγάλης επιτυχίας τρεις εχθρικάς φάλαγγας εν υποχωρήσει".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.30, 25.11.1940:
"Τα Στρατεύματά μας συνεχίζοντα την προχώρησίν των κατέλαβον νέα τινά σημεία. Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε πόλεις τινάς και χωρία του εσωτερικού. Υπάρχουν νεκροί τινες και τραυματίαι. Ουδείς στρατιωτικός στόχος εβλήθη".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.31, 26.11.1940:
"Αι κινήσεις των Στρατευμάτων μας συνεχίζονται μετά επιτυχίας επί του αλβανικού εδάφους. Εις την περιοχήν της Κορυτσάς περιήλθον εις χείρας μας μεταξύ άλλου πολεμικού υλικού και 6 εχθρικά αεροπλάνα εγκαταλειμμένα.
Η εχθρική αεροπορία επέδειξε δραστηριότητα επί του μετώπου και ενήργησε βομβαρδισμούς κατά δεκάδος χωρών εν Ηπείρω και κατά μη στρατιωτικών στόχων εις τας νήσους Κέρκυραν και Κεφαλληνίαν".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.32, 27.11.1940:
"Τα Στρατεύματά μας συνεχίζουν επιτυχώς την δράσιν των επί αλβανικού εδάφους. Η αερποροία μας εβομβάρδισεν επιτυχώς εχθρικάς συγκεντρώσεις, φάλαγγας και πυροβολαρχίας εν δράσει.
Η εχθρική αεροπορία επέδειξε δραστηριότητα επί του μετώπου και ενήργησε βομβαρδισμούς χωρίων εν Ηπείρω, εις Κέρκυραν, Κεφαλληνίαν και Κρήτην. Εβομβάρδισε τας Πάτρας. Υπάρχουν νεκροί και τραυματίαι μεταξύ του αμάχου πληθυσμού. Επίσης κατέρρευσαν οικίαι τινές".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.33, 28.11.1940:
"Επί του μετώπου αγώνες κατά τόπους οίτινες υπήρξαν επιτυχείς δι' ημάς. Η αεροπορία μας εξετέλεσεν αναγνωρίσεις και περιπολίας διώξεως προς κάλυψιν των στρατευμάτων μας. Κατ' αερομαχίας κατερρίφθη σημαντικός αριθμός εχθρικών αεροπλάνων.
Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε σημεία τινά επί του μετώπου ως και πόλεις και χωρία τινά της Ηπείρου, της Κέρκυρας, της Κεφαλληνίας και της δυτικής ακτής της Πελοποννήσου. Υπάρχουν ελάχιστα θύματα μεταξύ του αμάχου πληθυσμού και μικραί ζημίαι.
Εχθρικά αντιτορπιλλικά έρριψαν αριθμόν τινα οβίδων κατά των βορείων ακτών της Κέρκυρας. Απεμακρύνθησαν καλυφθέντα διά προπετάσματος καπνού άμα τη εμφανίσει φιλίων αεροσκαφών".
Στις 29 Νοεμβρίου 1940, το Υφυπουργείο Δημοσίας Ασφαλείας επιχειρούσε έναν απολογισμό των θυμάτων, καθώς και των υλικών ζημιών από τις ιταλικές επιθέσεις κατά τον πρώτο μήνα του πολέμου:
"Ο απολογισμός των ζημιών και των θυμάτων εκ του αμάχου πληθυσμού, λόγω των επιδρομών της ιταλικής αεροπορίας κατά τον πρώτον μήνα του πολέμου, ήτοι από 28 Οκτωβρίου μέχρι 28 Νοεμβρίου 1940 έχει ως εξής:
1) Νεκροί 604. Εκ τούτων γυναίκες 274. Παιδία 120. Βρέφη 32.
2) Τραυματίαι 1070. Εκ τούτων γυναίκες 425. Παιδία 147. Βρέφη 58.
3) Κατέρρευσαν οικίαι εις πόλεις και χωρία 1200. Αι καταστάσαι ετοιμόρροποι και συνεπώς ακατοίκητοι δεν εξηκριβώθησαν πλήρως.
4) Εβλήθησαν διά βομβών: Σχολεία εξ. Νοσοκομεία επτά. Κλινικαί τέσσαρες. Φυλακαί μία. Ψυχιατρείον εν. Εκκλησίαι εννέα".
Σχετικά θέματα:
Ιστορικά κείμενα: Οι εκκλήσεις των πνευματικών ανθρώπων προς όλον τον πλανήτη λίγες μέρες μετά την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου
Η πρώτη πολεμική ανταπόκριση από το αλβανικό μέτωπο, που δημοσιεύτηκε σε ελληνική εφημερίδα
Οι πρώτες μέρες του ελληνοϊταλικού πολέμου στην πρώτη σελίδα μιας ιταλικής εφημερίδας
Ιστορικές ομιλίες: Τα διαγγέλματα που συνόδευσαν την κήρυξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
Κατά διαφόρους τοπικάς επιχειρήσεις αίτινες έλαβον χώραν χθες και σήμερον εις διάφορα σημεία του μετώπου παρά των ημετέρων τμημάτων συνελήφθησαν περί τους 150 αιχμάλωτοι, ων 4 αξιωματικοί και περιήλθον εις χείρας μας 5 όλμοι, 7 πολυβόλα και λοιπά υλικά
Η δράσις της εχθρικής αεροπορίας ασήμαντος. Εβομβαρδίσθη παρά ταύτης εν χωρίον. Εχθρικόν αεροπλάνον κατερρίφθη παρ' ημετέρων αντιαεροπορικών μέσων".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.14, 9.11.1940:
"Τυπική εχθρική επίθεσις εις το δεξιόν του μετώπου, υποστηριζομένη υπό πυροβολικού, απεκρούσθη υπό των ημετέρων. Έτεραι τινές κατά τόπους γενόμεναι συγκρούσεις απέβησαν υπέρ ημών, του εχθρού αφήσαντος εις χείρας μας ογδοήκοντα αιχμαλώτους".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.15, 10.11.1940:
"1.- Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε χωρία τινα της Κρήτης. Δεν υπάρχουν υλικαί ζημίαι.
2. - Εις το Μέτωπον της Ηπείρου πυροβολικόν έβαλε λίαν επιτυχώς εχθρικάς συγκεντρώσεις, αίτινες υπέστησαν σοβαράς ζημίας και διελύθησαν, αφήσασαι εις την κατοχήν μας πολεμικά υλικά πάσης φύσεως.
3. - Μεταξύ 28ης Οκτωβρίου και 10ης Νοεμβρίου εις τας ορεινάς και δασώσεις περιοχάς του Σμόλικα και του Γράμμου επί της βορείου Πίνδου έλαβον χώραν επιχειρήσεις σοβαράς εκτάσεως καταλήξασαι εις πλήρη ήραν και αποσύνθεσιν της Μεραρχίας Αλπινιστών, μιας των επιλέκτων μεραρχιών του εχθρού, ενισχυμένης και δι' ιππικού, Βερσαλλιέρων και σχηματισμών της φασιστικής εθνοφρουράς. Η 3η μεραρχία Αλπινιστών, από καιρού επιστρατευμένη και εμπειροπόλεμος, ευρίσκετο από έτους εις Αλβανίαν και ήτο πλήρως κατατοπισμένη με τας εδαφικάς συνθήκας του θεάτρου τούτου.
Διά της μεγάλης ταύτης Μονάδος που ο εχθρός επεδίωξε να επιφέρη ταχύ και αποφασιστικόν πλήγμα κατά των εν Ηπείρω δυνάμεών μας. Επεζήτησε, τουτέστι, συγκρατών αυτάς κατά μέτωπον δι' ετέρων ισχυρών δυνάμεων, ιδία πυροβολικού και αρμάτων, ν' αποκόψη τας συγκοινωνίας των. Η 3η μεραρχία Αλπινιστών, ενεργούσα από της πρώτης στιγμής δι' όλων αυτής των δυνάμεων, επεχείρησε να διασχίση τας προαναφερθείσας ορεινάς περιοχάς και να αζθή ταχύτατα εις Μέτσοβον επί της μεγάλης οδού ήτις συνδέει την Ήπειρον με την Θεσσαλίαν. Αρχικώς η εχθρική αύτη δύναμις συνήντησεν ελαφράς προκαλυπτικάς δυνάμεις ημών, αίτινες πιεσθείσαι ισχυρώς, συνεπτύχθησαν επιβραδύνουσαι τον εχθρόν.
Εν τω μεταξύ ήρχισαν ταχύτατα να συρρέουν διά κοπιωδεστάτων πορειών, άλλαι δυνάμεις εξ ημών εξ όλων των όπλων εκ των προτέρων προοριζόμεναι διά τον τομέα τούτον ως και έτεραι τοιαύται εγκαίρως προς την κατεύθυνσιν ταύτην προσανατολισθείσαι. Ανελήφθη ούτως εκ μέρους μας σφοδρά αντεπίθεσις, ήτις διεξήχθη μετά πείσματος, υπό σκληράς εδαφικάς και καιρικάς συνθήκας και δυσχερεστάτας τοιαύτας ανεφοδιασμού και αναχορηγίας. Μετά σκληρόν αγώνα αι εχθρικαί δυνάμεις ανετράπησαν και σπέυδουσαι να διαφυγώσι την πλήρη κύκλωσιν, υπεχώρησαν εν διαλύσει, κατεδιωκόμεναι κατά πόδας. Παρέσυρον εις φυγήν και τας αποσταλείσας προς ενίσχυίν των εχθρικάς δυνάμεις, αίτινες άρι αποβιβασθείσαι εις Αυλώνα, μετεφέρθησαν εσπευσμένως δι' αυτοκινήτων προς ενίσχυσιν των υποχωρουσών.
Αι απώλειαι του εχθρού εις νεκρούς και τραυματίας υπήρξαν βαρείαι. Πολυπληθείς αιχμάλωτοι και παντοειδές υλικόν μη καταμετρηθέν εισέτι, έπεσαν εις χείρας μας. Εχθρός προέβη εις λεηλασίας των χωρίων εις τα οποία είχεν εισέλθει, τινά των οποίων παρουσιάζουν θέαμα αληθούς καταστροφής".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.16, 11.11.1940:
"Κατά τας μέχρι τούδε πληροφορίας, συνελήφθη παρά των ημετέρων τμημάτων εις την περιοχήν Πίνδου χθες και σήμερον μέγας αριθμός αιχμαλώτων, εξ ων αρκετοί αξιωματικοί. Επίσης περιήλθεν εις χείρας μας πολύ υλικόν πάσης φύσεως.
Σήμερον έντονος δράσις της εχθρικής αεροπορίας εις το μέτωπον και εις το εσωτερικόν της χώρας. Εβομβαρδίσθησαν παρά ταύτης σημεία τινά του ημετέρου μετώπου ανεπιτυχώς.
Εις το εσωτερικόν εβομβαρδίσθησαν παρά της εχθρικής αεροπορίας πόλεις και χωρία. Ουδείς στρατιωτικός στόχος εβλήθη. Υπάρχουσιν εκ του αμάχου πληθυσμού νεκροί τινες και τραυματίαι.
Η ημετέρα αεροπορία εξετέλεσεν αναγνωρίσεις υπεράνω του εχθρικού εδάφους και εβομβάρδισε τας λιμενικάς εγκαταστάσεις της Αυλώνος και τα εν αυτή ελλιμενισμένα πλοία".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.17, 12.11.1940:
"Ο αριθμός των συλλαμβανομένων Ιταλών εις την περιοχήν Πίνδου συνεχώς αυξάνει. Μεταξύ του πεσόντος εις χείρας μας υλικού υπάρχουσι πυροβόλα των 7.5, πολλοί όλμοι, πυροβόλα και άλλα υλικά. Εκυριεύθησαν δύο πολεμικαί σημαίαι. Ο αριθμός των εγκαταλειφθέντων παρά του εχθρού τραυματιών εις διάφορα σημεία, υπερβαίνει μέχρι τούδε τους 150. Εις τούτους παρέχεται πάσα περίθαλψις παρά των ημετέρων στρατευμάτων. Τα ανακαταληφθέντα παρά των στρατευμάτων μας χωρία ευρέθησαν πλήρως λεηλατημένα. Εις τας ημετέρας γραμμάς ηυτομόλησεν πλήρης λόχος εξ Αλβανών στρατιωτών μετά των αξιωματικών του. Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισεν χωρία τινά. Υπάρχουσι ελάχιστοι τραυματίαι".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.18, 13.11.1940:
"Ημέτερα αεροπλάνα εβομβάρδισαν τα αεροδρόμια Κορυτσάς, καταστρέψαντα επί του εδάφους σημαντικόν αριθμόν αεροπλάνων. Μέγα οίκημα ανετινάχθη. Εχθρικόν αεροπλάνον διώξεως επιτεθέν κατά των ημετέρων κατερρίφθη κατόπιν αερομαχίας. Επίσης εβλήθησαν διά βομβών εχθρικοί καταυλισμοί.
Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε πόλεις και χωρία του εσωτερικού άνευ στρατιωτικής σημασίας. Υπάρχουν ολίγοι νεκροί και τραυματίαι. Εχθρικόν αεροσκάφος ανευρέθη απνθρακωμένον εις το Ιόνιον Πέλαγος. Δι' επιτυχούς επιθέσεως ημετέρων τμημάτων εις την περιοχήν Πίνδου κατελάβομεν, κατόπιν αγώνος, νέαν σειράν υψωμάτων επί Αλβανικού εδάφους".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.19, 14.11.1940:
"Εφ' ολοκλήρου του Μετώπου ζωηρά δράσις πεζικού, πυροβολικού και αεροπορίας. Συνελάβομεν άνω των διακοσίων αιχμαλώτων και περιήλθεν εις χείρας μας παντοειδές πολεμικόν υλικόν.
Η αεροπορία μας εβομβάρδισε τα αεροδρόμια Κορυτσάς και Αργυροκάστρου καταστρέψασα επί του εδάφους εχθρικά αεροπλάνα. Επίσης εβομβαρδίσθησαν εχθρικαί φάλαγγες εν κινήσει.
Κατά αερομαχίας κατερρίφθησαν ένδεκα εχθρικά αεροπλάνα. Πιθανώς έτερα δέκα εβλάβησαν ανεπανορθώτως. Εκ των ημετέρων μόνον εν δεν επέστρεψεν εις την βάσιν του.
Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισεν αδιακρίτως πόλεις τινάς του εσωτερικού, πλήξασα και νοσοκομεία. Ουδείς στρατιωτικός στόχος εβλήθη. Υπάρχουσιν νεκροί τινές, και τραυματίαι εκ του αμάχου πληθυσμού. Οικίαι τινές κατέρρευσαν".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.20, 15.11.1940:
"Εφ' ολοκλήρου του Μετώπου συνεχίζεται ζωηρά δράσις Πεζικού, Πυροβολικού και Αεροπορίας. Συνελάβομεν επίερ τους 700 αιχμαλώτους και περιήλθον εις χείρας μας 10 πυροβόλα. Η Αεροπορία μας εβομβάρδισε εχθρικά τμήματα εν δράσει και κατέρριψεν εις αερομαχίας τρία εχθρικά αεροπλάνα. Δύο εκ των ημετέρων δεν επανήλθον εις τας βάσεις των. Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε αδιακρίτως πόλεις και χωρία του εσωτερικού. Ουδείς στρατιωτικός στόχος εβλήθη. Υπάρχουσι ελάχιστοι τραυματίαι".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.21, 16.11.1940:
"Εφ' όλου του Μετώπου ιδία εν Ηπείρω και κυρίως εις ορεινήν περιοχήν αμέσως ανατολικώς Κορυτσάς, σοβαροί αγώνες καθ' όλην την ημέραν, καθ' ην συνελήφθησαν παρ' ημών πολλοί αιχμάλωτοι και εκυριεύθησαν πυροβόλα, όλμοι και παντοειδές υλικόν.
Ο εχθρός υποχωρών εκ Κονίτσης επυρπόλησε ταύτην κατά το ήμισυ. Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισεν και πάλιν πόλεις και χωρία άνευ στρατιωτικού ενδιαφέροντος, αλλ' ουδέν θύμα εσημειώθη".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.22, 17.11.1940:
"Εφ' όλου του Μετώπο διεξήχθησαν και σήμερον μάχαι τόσον εις την Ήπειρον όσον και εις την ορεινήν περιοχήν ανατολικώς Κορυτσάς. Νέοι αιχμάλωτοι, πυροβόλα, όλμοι και παντοειδές υλικόν περιήλθον εις χείρας μας. Υψώματα σοβαράς στρατιωτικής σημασίας κατελήφθησαν παρά την σφοδράν αντίστασιν ιδία της εχθρικής αεροπορίας. Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε και επολυβόλισε πόλεις και χωρία του εσωτερικού. Δεν υπάρχουσι ζημίαι ή θύματα".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.23, 18.11.1940:
"Εις την Ήπειρον και εις την περιοχήν ανατολικώς Κορυτσάς συνήφθησαν και σήμερον σφοδροί αγώνες. Τα στρατεύματά μας έσχον νέας επιτυχίας αποκρούσαντα εχθρικάς αντεπιθέσεις και καταλαβόντα θέσεις του αντιπάλου ως ημύνετο μετά πείσματος. Εχθρικά τμήματα άτινα προ ημερών είχον εισδύσει εις την περιοχήν νοτίως του ποταμού Καλαμά, απωθήθησαν άπαντα βορείως του ποταμού.
Ημέτερα τμήματα επιδραμόντα εις βάθος εντός εχθρικού εδάφους κατέστρεψαν αποθήκας στρατιωτικών εφοδίων και καυσίμων υλών εις Εσρσεκλάν και Μπροβάν και συνέλαβον αιχμαλώτους τινάς.
Η εχθρική αεροπορία διά σοβαρών δυνάμεων εβομβάρδισε τας επί του μετώπου θέσεις μας. Κατ' αερομαχίας άνωθεν του μετώπου η ημετέρα αεροπορία κατέρριψε 7 βομβαρδιστικά εχθρικά αεροπλάνα και 2 διώξεως. Δύο εκ των ημετέρων δεν επανήλθον εις τας βάσεις των.
Η ημετέρα αερπορία εξετέλεσεν αναγνωρίσεις εις βάθος εντός του εχθρικού εδάφους και εβομβάρδισεν το αεροδρόμιον Αργυροκάστρου και εχθρικάς φάλαγγας εν κινήσει. Εις το εσωτερικόν εβομβαρδίσθη παρ' εχθρικής αεροπορίας η Πρέβεζα ανεπιτυχώς".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.24, 19.11.1940:
"Εις την περιφέρειαν της Κονίτσης τα στρατεύματά μας απώθησαν διά της λόγχης τον εχθρόν εξ ισχυρών θέσεων, των οποίων ημύνετο μετά πείσματος. Επί του ορεινού όγκου της Μαρόβας συνεχίσθησαν επιτυχώς αι επιθετικαί μας ενέργειαι. Κατ' αερομαχίας άνωθεν του μετώπου κατερρίφθησαν 11 εχθρικά αεροπλάνα. Άπαντα τα ημέτερα επέστρεψαν άνευ απωλειών εις τας βάσεις των".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.25, 20.11.1940:
"Εις την Ήπειρον τα στρατεύματά μας κατόπιν επιτυχών αγώνων των τελευταίων ημερών ανέτρεψαν τον εχθρόν επί ευρέος μετώπου και κινούνται προς βορράν. Άρματα μάχης, 200 αυτοκίνητα, παντοειδές υλικόν και αιχμάλωτοι περιήλθον εις χείρας μας.
Εις την περιοχήν Κορυτσάς τα στρατεύματά μας εσημείωσαν νέας σημαντικάς επιτυχίας. Υπερέβησαν την υψηλήν κορυφογραμμήν του ορεινού όγκου της Μαρόβας και επροχώρησαν επί των δυτικών αντερεισμάτων αυτής.
Η αεροπορία μας εβομβάρδισεν επιτυχώς το αεροδρόμιον Αργυροκάστρου, επί δε του πεδίου της μάχης εβομβάρδισε και επολυβόλησε εχθρικάς φάλαγγας εν υποχωρήσει.
Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε δύο πόλεις εν Ηπείρω και Θεσσαλία. Υπάρχουσιν ελάχιστοι νεκροί και τραυματίαι".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.26, 21.11.1940:
"Εφ' όλου του μετώπου ο αγών συνεχίσθη καθ' όλην την ημέραν και τα στρατεύματά μας εσημείωσαν νέας επιτυχίας. Περιήλθον εις χείραςμας 15 πυροβόλα, ως 7 βαρέα, 4 αντιαεροπορικά πυροβόλα, δεκάδες πολυβόλων, πολλοί όλμοι και παντοειδή υλικά. Επίσης αποθήκαι τροφίμων και καυσίμων υλών. Η αεροπορία μας εξετέλεσεν επιτυχείς αναγνωρίσεις και βομβαρδισμούς επί του πεδίου της μάχης".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.27, 22.11.1940 (Κατάληψη της Κορυτσάς):
"Κατά την σημερινήν ημέραν τα στρατεύματά μας επέτυχον την ολοκλήρωσιν του ορεινού όγκου της Μάροβας, την κατάληψιν του όρους Ιβάν και του αυχένος Καφ-ε-Καρίτ. Κατελήφθη η Κορυτσά.
Νοτιώτερον εις τον τομέα της Πίνδου τα στρατεύματά μας κατέλαβον το Λεσκοβίκι και επροχώρησαν πέραν των συνόρων.
Η αεροπορία μας εβομβάρδισεν εχθρικάς φάλαγγας εν υποχωρήσει μετά μεγάλης επιτυχίας, παρά την δραστηρίαν αντίδρασιν της εχθρικής αεροπορίας.
Κατά την μάχην της Κορυτσάς ήτις διήρκεσεν επί εννέα ημέρας, τα στρατεύματά μας, παρά την ισχυροτάτην αντίδρασιν της εχθρικής αεροπορίας, κατήγαγον λαμπράν νίκην, ανατρέψαντα μεγάλας δυνάμεις του εχθρού εγκατεστημένας επί φυσικώς οχυρών θέσεων ενισχυμένων εν πολλοίς υπό ανθεκτικών οργανώσεων εκ σιδηροπαγούς σκυροδέματος μετά συρματοπλεγμάτων.
Την Κορυτσάν υπερήσπιζον αι εξής δυνάμεις: Η 2α μεραρχία αλπινιστών Τριεστίνο, η 19η μεραρχία Βενέτσια, η 29 μεραρχία Πιεμόντε, η 49 μεραρχία Πάρμας, η 53η μεαρχίας Αρέντζο, τα ανεξάρτητα τάγματα Τομόρι και Ταραμπός, το 109ον και 166ον τάγματα μελανοχιτώνων, το 4ον σύνταγμα των Βερσαλλιέρων, το 101ον τάγμα πολυβόλων θέσεως, διαθέτουσαι επί πλέον ως συμπληρωματικά πολλάς πυροβολαρχίας βαρέος πυροβολικού και σημαντικόν αριθμόν αρμάτων μάχης.
Οι κατά την μάχης ταύτην περιελθόντες εις χείρας μαι αιχμάλωτοι και τα κυριευθέντα υλικά δεν κατεμετρήθησαν εισέτι".
Ανοίγοντας μια παρένθεση λίγο πριν την ολοκλήρωση του αφιερώματος, αξίζει να σταθούμε στην περιγραφή του απεσταλμένου της εφημερίδας "Ακρόπολις" (Ε. Θωμόπουλος) σχετικά με τις εντυπώσεις του από την κατάληψη της πόλης από τον ελληνικό στρατό και την υποδοχή των κατοίκων. Η ανταπόκριση δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 24.11.1940:
"Η απελευθερωθείσα πόλις συνέχιζε καθ' όλην την ημέραν σήμερον τας εκδηλώσεις διά την απολύτρωσίν της από τον ιταλικόν ζυγόν. Οι κώδωνες των εκκλησιών ήχουν συνεχώς χαρμοσύνως και Ελληνικαί σημαίαι είχον αναρτηθή παντού. Οι Έλληνες και Αλβανοί ησπάζοντο αλλήλους και τους στρατιώτας μας εις τους οποίους προσέφερον διάφορα δώρα....
Χαρακτηριστικόν της εσπευσμένης φυγής των Ιταλών είνε το γεγονός ότι οι Ιταλοί αποχωρούντες αφήκαν εις τα γραφεία των όλον το υλικόν, γραφομηχανάς, καυσόξυλα κλπ. Εις τα ίδια γραφεία ανευρέθησαν προκηρύξεις εις ιταλικήν, αλβανικήν και ελληνικήν γλώσσας, προοριζόμεναι διά τας Ελληνικάς πόλεις και χωρία, τας οποίας οι Ιταλοί, κατά τους λογαριασμούς των επρόκειτο να καταλάβουν.
Σήμερον εγκατεστάθη εις την πόλιν νέα δημοτική αρχή με δήμαρχον τον κ. Επ. Χαρισιάδην, διακεκριμένον Κορυτσαίον, ο οποίος είχεν υποστή τα πάνδεινα από τους εκδιωχθέντας φασίστας τυράννους και απεφυλακίσθη χθες υπό τον Ελληνικών Στρατευμάτων. Το δημοτικόν συμβούλιον κατηρτίσθη από 4 χριστιανούς και 11 οθωμανούς....
Μεταξύ των άλλων χαρακτηριστικών γεγονότων, τα οποία αποδεικνύουν τον ηρωισμόν και την αυτοθυσίαν των μαχομένων στρατιωτών μας, είνε και τα ακόλουθα επεισόδια: Ένας στρατιώτης μας, με κίνδυνον να πνιγή, έπεσεν εις τον ποταμόν Δεβόλη και κατώρθωσε την τελευταίαν στιγμήν να κόψη την θρυαλλίδα, την οποίαν οι Ιταλοί είχον ανάψει διά να ανατινάξουν μίαν γέφυραν.
Άλλος στρατιώτης, έξω της Κορυτσάς, αψηφών το θεριστικόν πυρ μιας φωλεάς πολυβόλων, τα οποία εχειρίζοντο τρεις Ιταλοί αξιωματικοί, τους οποίους είχον εγκαταλείψει οι στρατιώται των, επέτυχε να πλησιάση και να φονεύση τους δύο, να συλλάβη δεν τον άλλον αιχμάλωτον. Ο στρατιώτης μας αυτός εκινδύνευσε να σκοτωθή και από τα Ελληνικά βλήματα, τα οποία κατευθύνοντο προς την φωλεάν αυτήν των ιταλικών πολυβόλων. Αλλά τα επεισόδια αυτά είνε άπειρα, όσοι και οι μαχόμενοι στρατιώται μας".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.28, 23.11.1940:
"Η προχώρησις των Στρατευμάτων μας συνεχίζεται εφ' ολοκλήρου του μετώπου. Το ποσόν των εγκαταλειπομένων εις χείρας μας λαφύρων συνεχώς αυξάνει. Αεροπορική δράσις δεν έλαβε χώραν επί του μετώπου λόγω κακοκαιρίας. Εις το εσωτερικόν η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε πόλεις τινάς άνευ ζημιών και άνευ θυμάτων. Εχθρικά πολεμικά πλοία επέδραμον αργά το απόγευμα κατά της νήσου Σάμου καθ' ης έβαλον διά του πυροβολικού των άνευ αποτελέσματος".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.29, 24.11.1940:
"Τα Στρατεύματά μας συνεχίζουσι την προχώρησίν των εφ' ολοκλήρου του μετώπου. Η Μοσχόπολις κατελήφθη. Κατά την εκκαθάρισιν της περιοχής Κορυτσάς, περισυνελέγησαν 1.500 αιχμάλωτοι, 12 πυροβόλα, πολλοί όλμοι και λοιπά υλικά. Η Αεροπορία μας εβομβάρδισε μετά μεγάλης επιτυχίας τρεις εχθρικάς φάλαγγας εν υποχωρήσει".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.30, 25.11.1940:
"Τα Στρατεύματά μας συνεχίζοντα την προχώρησίν των κατέλαβον νέα τινά σημεία. Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε πόλεις τινάς και χωρία του εσωτερικού. Υπάρχουν νεκροί τινες και τραυματίαι. Ουδείς στρατιωτικός στόχος εβλήθη".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.31, 26.11.1940:
"Αι κινήσεις των Στρατευμάτων μας συνεχίζονται μετά επιτυχίας επί του αλβανικού εδάφους. Εις την περιοχήν της Κορυτσάς περιήλθον εις χείρας μας μεταξύ άλλου πολεμικού υλικού και 6 εχθρικά αεροπλάνα εγκαταλειμμένα.
Η εχθρική αεροπορία επέδειξε δραστηριότητα επί του μετώπου και ενήργησε βομβαρδισμούς κατά δεκάδος χωρών εν Ηπείρω και κατά μη στρατιωτικών στόχων εις τας νήσους Κέρκυραν και Κεφαλληνίαν".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.32, 27.11.1940:
"Τα Στρατεύματά μας συνεχίζουν επιτυχώς την δράσιν των επί αλβανικού εδάφους. Η αερποροία μας εβομβάρδισεν επιτυχώς εχθρικάς συγκεντρώσεις, φάλαγγας και πυροβολαρχίας εν δράσει.
Η εχθρική αεροπορία επέδειξε δραστηριότητα επί του μετώπου και ενήργησε βομβαρδισμούς χωρίων εν Ηπείρω, εις Κέρκυραν, Κεφαλληνίαν και Κρήτην. Εβομβάρδισε τας Πάτρας. Υπάρχουν νεκροί και τραυματίαι μεταξύ του αμάχου πληθυσμού. Επίσης κατέρρευσαν οικίαι τινές".
πολεμικό ανακοινωθέν νο.33, 28.11.1940:
"Επί του μετώπου αγώνες κατά τόπους οίτινες υπήρξαν επιτυχείς δι' ημάς. Η αεροπορία μας εξετέλεσεν αναγνωρίσεις και περιπολίας διώξεως προς κάλυψιν των στρατευμάτων μας. Κατ' αερομαχίας κατερρίφθη σημαντικός αριθμός εχθρικών αεροπλάνων.
Η εχθρική αεροπορία εβομβάρδισε σημεία τινά επί του μετώπου ως και πόλεις και χωρία τινά της Ηπείρου, της Κέρκυρας, της Κεφαλληνίας και της δυτικής ακτής της Πελοποννήσου. Υπάρχουν ελάχιστα θύματα μεταξύ του αμάχου πληθυσμού και μικραί ζημίαι.
Εχθρικά αντιτορπιλλικά έρριψαν αριθμόν τινα οβίδων κατά των βορείων ακτών της Κέρκυρας. Απεμακρύνθησαν καλυφθέντα διά προπετάσματος καπνού άμα τη εμφανίσει φιλίων αεροσκαφών".
Στις 29 Νοεμβρίου 1940, το Υφυπουργείο Δημοσίας Ασφαλείας επιχειρούσε έναν απολογισμό των θυμάτων, καθώς και των υλικών ζημιών από τις ιταλικές επιθέσεις κατά τον πρώτο μήνα του πολέμου:
"Ο απολογισμός των ζημιών και των θυμάτων εκ του αμάχου πληθυσμού, λόγω των επιδρομών της ιταλικής αεροπορίας κατά τον πρώτον μήνα του πολέμου, ήτοι από 28 Οκτωβρίου μέχρι 28 Νοεμβρίου 1940 έχει ως εξής:
1) Νεκροί 604. Εκ τούτων γυναίκες 274. Παιδία 120. Βρέφη 32.
2) Τραυματίαι 1070. Εκ τούτων γυναίκες 425. Παιδία 147. Βρέφη 58.
3) Κατέρρευσαν οικίαι εις πόλεις και χωρία 1200. Αι καταστάσαι ετοιμόρροποι και συνεπώς ακατοίκητοι δεν εξηκριβώθησαν πλήρως.
4) Εβλήθησαν διά βομβών: Σχολεία εξ. Νοσοκομεία επτά. Κλινικαί τέσσαρες. Φυλακαί μία. Ψυχιατρείον εν. Εκκλησίαι εννέα".
Σχετικά θέματα:
Ιστορικά κείμενα: Οι εκκλήσεις των πνευματικών ανθρώπων προς όλον τον πλανήτη λίγες μέρες μετά την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου
Η πρώτη πολεμική ανταπόκριση από το αλβανικό μέτωπο, που δημοσιεύτηκε σε ελληνική εφημερίδα
Οι πρώτες μέρες του ελληνοϊταλικού πολέμου στην πρώτη σελίδα μιας ιταλικής εφημερίδας
Ιστορικές ομιλίες: Τα διαγγέλματα που συνόδευσαν την κήρυξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου