Πολλοί είναι οι ηθοποιοί που σε συνεντεύξεις τους δηλώνουν πόσο θα ήθελαν να πεθάνουν πάνω στη σκηνή. Για έναν καλλιτέχνη, που είναι ολοκληρωτικά δοσμένος στην τέχνη του και πολύ περισσότερο για έναν ηθοποιό, που αναπαριστώντας έναν ρόλο στο θεατρικό σανίδι συνδυάζει ταυτόχρονα την ζωή και το θάνατο της υποκριτικής τέχνης, ένας τέτοιος θάνατος θεωρείται τιμητικός. Δεν έχω υπόψη πότε κάτι τέτοιο συνέβη για τελευταία φορά στην Ελλάδα, όμως ένας από τους λίγους ηθοποιούς που είχε ένα τόσο σπάνιο τέλος την ώρα της παράστασης ήταν ο Γρηγόριος Σταυρόπουλος. Το περιστατικό συνέβη στις 26 Ιουνίου (π.η.) 1914 σε θέατρο των Αθηνών.
Ο Γρηγόριος Σταυρόπουλος είναι ένας ξεχασμένος σήμερα ηθοποιός - και πώς όχι, αφού είχε την τύχη ή την ατυχία να παίζει μόνο θεατρικούς ρόλους, σε μια εποχή που δεν υπήρχαν κάμερες βιντεοσκόπησης, αλλά η καλλιτεχνική δημιουργία ήταν καταδικασμένη να σβήσει τη στιγμή της δημιουργίας της. Ωστόσο, ο Σταυρόπουλος ήταν από εκείνους τους ηθοποιούς, που ενώ είχαν γνωρίσει την αποδοχή του κόσμου στα νιάτα τους, το φθινόπωρο της ζωής τους το πέρασαν σχεδόν ξεχασμένοι και από τους συγχρόνους τους, συμμετέχοντας σε παραστάσεις που ανέβαιναν από συνοικιακούς θιάσους και όχι πια στα μεγάλα θέατρα της Αθήνας.
Τις τελευταίες μέρες πριν τη μοιραία, τελευταία παράσταση της ζωής του, ο Σταυρόπουλος είχε μικροενοχλήσεις, ενώ η σύζυγός του επέμενε να σταματήσει να πηγαίνει στο θέατρο, ώστε να μην κουράζεται. Όμως αυτό δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση για έναν ηθοποιό που αγαπάει βαθιά το θέατρο και είναι πλήρως αφοσιωμένος σ' αυτό. Έτσι, το βράδυ της 26ης Ιουνίου 1914, ο Σταυρόπουλος πήγε κανονικά στο θέατρο "Αθήναιον", όπου δινόταν η παράσταση "Νεφέλες" του Αριστοφάνη σε μετάφραση Γεωργίου Σουρή. Ντύθηκε τον αρχαίο χιτώνα και τα σανδάλια, βγήκε στην σκηνή, άρχισε να υποδύεται το ρόλο του ως Δίκαιος Λόγος, αλλά... δεν τα κατάφερε. Άρχισε να χάνει τα λόγια του, κιτρίνισε το πρόσωπό του και έπεσε αναίσθητος στο θεατρικό σανίδι.
Μεταξύ των θεατών ήταν κι ο γιατρός Χαραμής, που αμέσως ανέβηκε στη σκηνή και διαπίστωσε το θάνατο του ηθοποιού από συγκοπή καρδιάς. Η παράσταση τελείωσε πρόωρα, οι θεατές αποχώρησαν συγκλονισμένοι και το επόμενο μεσημέρι πραγματοποιήθηκε η κηδεία του Σταυρόπουλου στο ναό Αγίου Κωνσταντίνου με δαπάνες του συλλόγου των ηθοποιών και με την παρουσία πολλών συναδέλφων του νεκρού, ενώ τον επικήδειο εκφώνησε ο Δημήτριος Κοτοπούλης. Σύμφωνα με την περιγραφή των εφημερίδων της εποχής, πλήθος στεφάνων κατατέθηκαν στη σωρό του νεκρού ηθοποιού, ενώ τριάντα άμαξες παρακολούθησαν την εκφορά.
Δυστυχώς, δεν μπόρεσα να βρω κάποια φωτογραφία ή περισσότερα βιογραφικά στοιχεία για τον Γρηγόριο Σταυρόπουλο με τα λιγοστά μέσα έρευνας που έχω στη διάθεσή μου. Από την εφημερίδα Πατρίς κι ένα μικρό κείμενο που ήταν αφιερωμένο σ' εκείνον με αφορμή το θάνατό του, μαθαίνουμε ότι ο Σταυρόπουλος ήταν εργάτης του θεάτρου επί μια τριακονταετία, θεωρούνταν πετυχημένος στα έργα της ρομαντικής σχολής και ιδιαίτερα σε ρόλους ραδιούργων, ενώ είχε υποδυθεί με "επιτυχίαν αξιοθαύμαστον" τον Κολοκοτρώνη στο έργο του Ποταμιάνου. Όπως σχολίαζε η εφημερίδα "Όλοι ανεγνώρισαν τότε ότι ήτο πράγματι η πιστή εικών του Γέρου του Μωρηά".
Ο Σταυρόπουλος είχε μεγάλη φήμη στους Έλληνες του εξωτερικού, όπου περιόδευσε με τους θιάσους Αλεξιάδου, Ταβουλάρη και της Αικατερίνης Βερώνη. Με τη Βερώνη, εξάλλου, είχε συνεργαστεί το Σεπτέμβριο του 1893 στην περίφημη "Φαύστα" του Βερναρδάκη, μια παράσταση που άφησε ιστορία, επειδή παιζόταν την ίδια περίοδο και από το θίασο της άλλης αγαπημένης ηθοποιού της εποχής, της Ευαγγελίας Παρασκευοπούλου, με αποτέλεσμα το θεατρικό κοινό να χωριστεί σε "παρασκευοπουλικούς" και "βερωνικούς" - η πρώτη μεγάλη κόντρα του ελληνικού θεάτρου.
"Στρατιώτη της ελληνικής σκηνής" τον χαρακτήρισε ο δημοσιογράφος Τιμολέων Σταθόπουλος σε άρθρο του στο Έθνος δυο μέρες μετά το θάνατο του ηθοποιού, τον οποίο επαινούσε ως έναν "από τους παλαιοτέρους εκείνους ηθοποιούς, που χάνονται ένας-ένας για να μη ξαναγίνουν πειά". Όπως έγραφε ο δημοσιογράφος, ένας από τους σημαντικότερους κριτικούς θεάτρου εκείνης της εποχής, ο Σταυρόπουλος έζησε "εις άλλην εποχήν. Την καλή του θεάτρου εποχήν... Τώρα η αριστοκρατική Αθήνα για να πάη στο θέατρο θέλει επιθεωρήσεις, ξεβρακώματα... Η Εγγλέζες με τα κορμιά εδιώξανε τους Σταυρόπουλους από τα κεντρικά θέατρα. Μα αυτοί ακατάβλητοι υπεχώρησαν σαν νικημένοι Γρεναδιέροι του Ναπολέοντος, αλλά και υπερήφανοι, ίνα αντιτάξουν εις τα εξωτερικά χαρακώματα των συνοικιακών θεάτρων την τελευταίαν αντίστασιν κατά της θεατρικής διαφθοράς".
Σύμφωνα δε με την Πατρίς ο Σταυρόπουλος ήταν "εκ των σκαπανέων εκείνων, οι οποίοι εμόχθησαν φιά το θέατρον, εργάτης της σκηνής από τους πλέον ευσυνειδήτους, υπέροχος χαρακτήρ, ακηλίδωτος εις τας συναλλαγάς του, στοιχείο πρωτεύον πάντοτε, αξιαγάπητος μεταξύ των συναδέλφων του".
Για έναν "τόσον τραγικόν, αλλά και τόσον ωραίον συγχρόνως θάνατον", που βρήκε έναν "παλαιό και καλό εργάτη της σκηνής", έκανε λόγο η Ακρόπολις δημοσιεύοντας την είδηση του θανάτου του ηθοποιού την ώρα που εκείνος υποδυόταν το ρόλο του. Στο ίδιο πνεύμα και ο Τιμολέων Σταθόπουλος στο χρονογράφημά του στο Έθνος σχολίασε ότι "Ωραιότερον θάνατον από αυτόν, δεν μπορούσε να εύρη ένας από τους παλαιοτέρους καλούς ηθοποιούς, οι οποίοι έζησαν σαράντα χρόνια επάνω εις την σκηνήν με αυτό το ένδυμα". Λιγότερο ρομαντικός ο χρονογράφος του Σκριπ απέδωσε το θάνατο του ηθοποιού στο χέρι της "σκληράς θεατρικής Μοίρας που εξαπολύει τους κεραυνούς των παθών και φονεύει και μ' ένα τραγικό γέλιο", ώστε "... η καρδία του ηθοποιού η γνωρίσασα όλους τους έρωτας και όλα τα πάθη εις μίαν στιγμήν συντρίβεται και ο πολυτλήμων κάτοχός της σωριάζεται επάνω στας αχαρίστους σανίδας νεκρός".
Δεν θα συμφωνήσω μαζί του. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία για έναν ηθοποιό από τη στιγμή που είναι αφιερωμένος ψυχή τε και σώματι στο ρόλο που υποδύεται. Και τουλάχιστον ο Γρηγόριος Σταυρόπουλος έφυγε ευτυχισμένος και γι' αυτό δοξασμένος, όσο λίγοι.
Διαβάστε επίσης:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου