Δεν είναι πολλές οι περιπτώσεις αρχηγών κρατών που υποχρεώθηκαν σε ατιμωτική υποβολή παραίτησης υπό το βάρος κάποιου σκανδάλου. Στην ιστορία των ΗΠΑ αυτό συνέβη μόνο μία φορά, στις 8 Αυγούστου του 1974, όταν ο Ρίτσαρντ Νίξον, ο 37ος πρόεδρος της χώρας, ανακοίνωσε την παραίτησή του ύστερα από την απόφαση της Δικαστικής Επιτροπής του νομοθετικού σώματος να τον παραπέμψει σε δίκη σχετικά με το σκάνδαλο υποκλοπών των γραφείων του Δημοκρατικού κόμματος, που έμεινε στην ιστορία ως "Γουότεργκεϊτ" - έτσι ονομαζόταν το κτιριακό συγκρότημα, όπου βρίσκονταν τα γραφεία των Δημοκρατικών.
Αυτό ήταν το 37ο διάγγελμα του 37ου αμερικανού προέδρου προς τον αμερικανικό λαό, που ήταν και το τελευταίο του και στο οποίο, εκτός από τους λόγους που τον οδήγησαν στην απόφαση να παραιτηθεί, ο Νίξον προχώρησε και σ' έναν απολογισμό της προεδρίας του, όπως τουλάχιστον τον αντιλαμβανόταν ο ίδιος - και λίγοι συμπατριώτες του συμφωνούσαν μαζί του.
"Αυτή είναι η 37η φορά που σας απευθύνομαι από αυτό το γραφείο, το οποίο έχουν ληφθεί τόσες αποφάσεις, που διαμόρφωσαν την ιστορία αυτού του έθνους. Κάθε φορά που το έκανα, ήταν για να συζητήσω μαζί σας κάποιο θέμα, το οποίο πιστεύω πως επηρεάζει το εθνικό συμφέρον.
Σ' όλες τις αποφάσεις που πήρα στη δημόσια ζωή μου, προσπάθησα πάντοτε να πράξω αυτό, το οποίο ήταν καλύτερο για το έθνος. Κατά τη διάρκεια της μακράς και δύσκολης περιόδου του Γουότεργκεϊτ αισθάνθηκα πως ήταν καθήκον μου να επιμείνω, να καταβάλλω κάθε δυνατή προσπάθεια για την ολοκλήρωση της θητείας μου στο αξίωμα, στο οποίο εσείς με εκλέξατε.
Τις τελευταίες ημέρες, ωστόσο, μου κατέστη ολοφάνερο ότι δεν διαθέτω πια ισχυρή πολιτική βάση στο Κογκρέσο, που να δικαιολογεί τη συνέχιση αυτής της προσπάθειας. Όσο υπήρχε αυτή η βάση, αισθανόμουν έντονα πως ήταν απαραίτητο να φροντίσω να φτάσει αυτή συνταγματική διαδικασία στο τέλος της, πως πράττοντας διαφορετικά θα ήμουν ασυνεπής στο πνεύμα αυτής της σκόπιμα δύσκολης διαδικασίας και πως θα επρόκειτο για ένα επικίνδυνα αποσταθεροποιητικό προηγούμενο για το μέλλον.
Με την εξαφάνιση, όμως, αυτής της βάσης, πιστεύω πια πως η συνταγματική σκοπιμότητα έχει εξυπηρετηθεί και δεν υπάρχει πια η ανάγκη συνέχισης της διαδικασίας. Θα προτιμούσα να συνεχίσω ως το τέλος, ανεξάρτητα από το προσωπικό μαρτύριο, που αυτό θα συνεπαγόταν, και ολόκληρη η οικογένειά μου με παρότρυνε να το κάνω. Όμως, τα συμφέροντα του έθνους πρέπει πάντα να μπαίνουν μπροστά από οποιαδήποτε προσωπικά ζητήματα.
Από τις συζητήσεις που είχα με ηγέτες του Κογκρέσου, όπως και με άλλους, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι εξαιτίας του ζητήματος του Γουότεργκεϊτ ίσως να μην έχω την υποστήριξη του Κογκρέσου, την οποία θα περίμενα οπωσδήποτε, ώστε να στηρίξω τις πολύ δύσκολες αποφάσεις και να φέρω εις πέρας τα καθήκοντα αυτού του αξιώματος, κατά τρόπο που θα απαιτούσαν τα συμφέροντα του έθνους.
Ποτέ δεν ήμουν άνθρωπος που εγκαταλείπει. Η εγκατάλειψη του αξιώματος πριν τη συμπλήρωση της θητείας μου είναι απεχθής από κάθε κύτταρο του σώματός μου. Ως πρόεδρος, όμως, πρέπει να βάλω πρώτα το συμφέρον της Αμερικής. Η Αμερική χρειάζεται έναν πρόεδρο πλήρους απασχόλησης κι ένα Κογκρέσο πλήρους απασχόλησης, ειδικά αυτόν τον καιρό με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε εντός και εκτός χώρας.
Η συνέχιση του αγώνα μου για την προσωπική μου δικαίωση κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών θα απορροφούσε σχεδόν αποκλειστικά το χρόνο και την προσοχή τόσο του προέδρου όσο και του Κογκρέσου, σε μια περίοδο κατά την οποίαν όλη μας η προσοχή θα πρέπει να είναι στα μεγάλα θέματα της ειρήνης στο εξωτερικό και της ευμάρειας χωρίς πληθωρισμό στη χώρα μας.
Επομένως, θα παραιτηθώ από την προεδρία αύριο το μεσημέρι. Ο αντιπρόεδρος Φορντ θα ορκιστεί πρόεδρος την ίδια στιγμή σ' αυτό εδώ το γραφείο.
Ανακαλώντας στη μνήμη μου τις μεγάλες ελπίδες για την Αμερική, με τις οποίες ξεκινήσαμε αυτή τη δεύτερη θητεία, αισθάνομαι μεγάλη λύπη που δεν θα βρίσκομαι εδώ, σ' αυτό το γραφείο, προκειμένου να εργαστώ για εσάς, για την επίτευξη αυτών των ελπίδων τα επόμενα δυόμισι χρόνια. Παραδίδοντας, όμως, τα ηνία της κυβέρνησης στον αντιπρόεδρο Φορντ γνωρίζω, όπως είπα στο έθνος όταν τον επέλεξα γι' αυτή τη θέση πριν δέκα μήνες, ότι η ηγεσία της Αμερικής θα είναι σε καλά χέρια. Παραδίδοντας αυτό το αξίωμα στον αντιπρόεδρο, το κάνω με βαθιά συναίσθηση του βάρους της ευθύνης που θα πέσει στους ώμους του αύριο και επομένως της κατανόησης, της υπομονής, της συνεργασίας που θα χρειαστεί απ' όλους τους Αμερικανούς.
Όταν θ' αναλάβει αυτήν την ευθύνη, θα δικαιούται τη βοήθεια και τη στήριξη όλων μας. Καθώς ατενίζουμε στο μέλλον, η άμεση προτεραιότητα είναι να ξεκινήσουμε τη θεραπεία των πληγών αυτού του έθνους, αφήνοντας πίσω τις πικρίες και τις διαχωριστικές γραμμές του πρόσφατου παρελθόντος πίσω μας και ν' ανακαλύψουμε ξανά αυτά τα κοινά ιδανικά, που βρίσκονται στην καρδιά της δύναμης και της ενότητάς μας ως ένας μεγάλος κι ελεύθερος λαός. Με την πράξη μου αυτή ελπίζω ότι θα επισπεύσω την έναρξη αυτής της θεραπευτικής διαδικασίας,που τόσο απελπισμένα χρειάζεται η Αμερική.
Λυπάμαι βαθιά για όποιες ζημιές τυχόν έγιναν κατά τη διάρκεια των γεγονότων που οδήγησαν σ' αυτήν την απόφαση. Θα λεγα μόνο πως αν κάποιες από τις αποφάσεις μου ήταν λανθασμένες, ελήφθησαν σύμφωνα με ό,τι πίστευα εκείνη την εποχή ως το καλύτερο για το συμφέρον του έθνους.
Σ' αυτούς που στάθηκαν δίπλα μου κατά τη διάρκεια των δύσκολων αυτών μηνών, στην οικογένειά μου, στους φίλους μου, σε πολλούς άλλους που στήριξαν τον αγώνα μου, επειδή πίστευαν ότι ήταν δίκαιος, θα είμαι αιώνια ευγνώμων.
Σ' όσους δεν αισθάνθηκαν ικανοί να μου προσφέρουν την υποστήριξή τους, θα ήθελα να πω ότι δεν φεύγω με πικρία απέναντι σ' εκείνους που μου αντιτάχθηκαν, γιατί όλοι μας σε τελική ανάλυση ανησυχούσαμε για το καλό της χώρας, αν και οι απόψεις μας μπορεί να διέφεραν.
Λοιπόν, ας ενωθούμε τώρα όλοι για να επιβεβαιώσουμε αυτήν την κοινή δέσμευση και να βοηθήσουμε το νέο μας πρόεδρο να επιτύχει το καλό όλων των Αμερικανών.
Θα εγκαταλείψω αυτό το αξίωμα με λύπη, επειδή δεν εξάντλησα τη θητεία μου, όμως και με ευγνωμοσύνη για το προνόμιο να υπηρετήσω ως πρόεδρός σας τα πεντέμισι τελευταία χρόνια. Αυτά τα χρόνια υπήρξαν βαρυσήμαντο διάστημα στην ιστορία του έθνους μας και ολόκληρου του κόσμου. Ήταν διάστημα επιτευγμάτων, για τα οποία μπορούμε όλοι να είμαστε υπερήφανοι, επιτεύγματα που αντιπροσωπεύουν τις κοινές προσπάθειες της κυβέρνησης, του Κογκρέσου και του λαού....
... Για περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα στη δημόσια ζωή, συμμετείχα στην ταραγμένη ιστορία αυτής της εποχής. Πολέμησα για ό,τι πίστευα. Προσπάθησα όσο καλύτερα μπορούσα να εκπληρώσω τα καθήκοντα και ν' αναλάβω τις ευθύνες που μου ανατέθηκαν.
Μερικές φορές πέτυχα και κάποιες άλλες απέτυχα, αλλά πάντα έπαιρνα θάρρος από αυτό που είπε κάποτε ο Θεόδωρος Ρούσβελτ σχετικά με τον άντρα στην αρένα, "ο οποίος με πρόσωπο βρώμικο από σκόνη, ιδρώτα και αίμα μάχεται γενναία, κάνει λάθη και υστερεί συνεχώς, επειδή δεν υπάρχει προσπάθεια χωρίς λάθη και αδυναμίες, όμως μάχεται για να πετύχει τον άθλο· ο οποίος γνωρίζει τις μεγάλες χαρές, τη μεγάλη αφοσίωση που εξαντλείται για έναν άξιο σκοπό και στην καλύτερη περίπτωση γνωρίζει στο τέλος το θρίαμβο ή τα μεγάλα επιτεύγματα, ενώ στη χειρότερη μπορεί να πέσει, αλλά τουλάχιστον πέφτει, αφού έχει δώσει τη μάχη".
Δεσμεύομαι ενώπιον σας απόψε πως όσο υπάρχει ίχνος ζωής στο σώμα μου, θα συνεχίσω με αυτό το πνεύμα. Θα συνεχίσω να εργάζομαι για τους μεγάλους σκοπούς, στους οποίους αφιερώθηκα όλα μου τα χρόνια ως μέλος του Κογκρέσου, ως γερουσιαστής, ως αντιπρόεδρος και πρόεδρος, το σκοπό της ειρήνης όχι μόνο για την Αμερική, αλλά και για όλα τα έθνη, καθώς και για ευημερία, δικαιοσύνη και ευκαιρίες για ολόκληρο το λαό μας.
Υπάρχει ένας σκοπός πάνω απ' όλους τους άλλους, στον οποίο έχω αφιερωθεί και στον οποίο θα είμαι αφιερωμένος, όσο ζω. Όταν ορκίστηκα για πρώτη φορά ως πρόεδρος πριν από πεντέμισι χρόνια, έκανα αυτήν την ιερή δέσμευση, να "αφιερώσω το αξίωμά μου, τις ενέργειές μου και όλη τη σοφία, που μπορώ να συγκεντρώσω, για το σκοπό της ειρήνης μεταξύ των εθνών".
Έβαλα τα δυνατά μου όλες τις μέρες από τότε, ώστε να μείνω πιστός σ' αυτόν τον όρκο. Ως αποτέλεσμα των προσπαθειών αυτών, αισιοδοξώ ότι ο κόσμος είναι πιο ασφαλής σήμερα, όχι μόνο για το λαό της Αμερικής, αλλά για όλους τους λαούς όλων των εθνών και ότι όλα τα παιδιά μας έχουν τώρα περισσότερες πιθανότητες να ζήσουν ειρηνικά, παρά να πεθάνουν σε κάποιο πόλεμο.
Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, αυτό είναι που έλπιζα να πετύχω, όταν ανέλαβα την προεδρία. Αυτό, περισσότερο από κάθε τι άλλο, είναι που ελπίζω ότι θ' αποτελέσει την κληροδοσία μου σ' εσάς, στη χώρα μας, εγκαταλείποντας την προεδρία.
Το να έχεις υπηρετήσει αυτό το αξίωμα, σε κάνει να νιώθεις μια πολύ προσωπική αίσθηση συγγένειας με κάθε Αμερικανό ξεχωριστά. Εγκαταλείποντάς το, το κάνω με μια ευχή: Είθε η χάρη του Θεού να είναι μαζί ας όλες τις μέρες που θ' ακολουθήσουν".
Με το μελοδραματικό αυτό φινάλε, ολοκληρώθηκε η παραίτηση του Νίξον, ο οποίος πάντως δεν βγήκε χαμένος από την κίνησή του αυτή. Ακριβώς ένα μήνα μετά, στις 8 Σεπτεμβρίου 1974, ο διάδοχός του, Τζέραλντ Φορντ, ν' απονείμει δυνάμει του άρθρου ΙΙ, παρ. 2 του αμερικανικού Συντάγματος "ολοκληρωτική και απεριόριστη χάρη στον Ρίτσαρντ Νίξον για όλα τα παραπτώματα που εκείνος έχει διαπράξει ή ενδέχεται να έχει διαπράξει ή έχει συνεργήσει στη διάπραξή τους την περίοδο από τις 20 Ιανουαρίου 1969 έως τις 9 Αυγούστου 1974".
Ο λόγος; "Η προοπτική μιας τέτοιας δίκης θα προκαλέσει μακρόχρονη και διαιρετική αντιπαράθεση ως προς την ορθότητα μιας περαιτέρω τιμωρίας και ταπείνωσης ενός άνδρα, ο οποίος έχει ήδη πληρώσει ένα πρωτοφανές αντίτιμο μες την κίνησή του να εγκαταλείψει το ύψιστο αξίωμα του προέδρου των ΗΠΑ".
Κι έτσι, το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ έκλεισε και παρέμεινε αναπάντητο, ενώ ο Ρίτσαρντ Νίξον παραμένει μέχρι σήμερα ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους προέδρους της αμερικανικής ιστορίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου