Χωρίς να τηρεί τα προσχήματα, διαθέτει παρουσιαστές που ξεκάθαρα προέρχονται από το χώρο του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, υπέρ του οποίου προπαγανδίζουν, ενώ επιτίθενται με σφοδρότητα εναντίον κάθε απόφασης του Μπαράκ Ομπάμα από την πρώτη μέρα της προεδρίας του. Παράλληλα, οι παρουσιαστές του Fox News ξιφουλκούν εναντίον των "φιλελεύθερων" μίντια (ο όρος "liberal" είναι γι' αυτούς συνώνυμο του "communist" κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου) και μάλιστα οι εκπομπές του σταθμού έχουν ειδικές ενότητες επισήμανσης των "μεροληπτικών" ειδήσεων των άλλων καναλιών/εφημερίδων/ιστοσελίδων σε παναμερικανικό επίπεδο, απλά και μόνο επειδή ιεραρχούν αλλιώς τις ειδήσεις, εκφράζουν διαφορετικές "μη παραδοσιακές" απόψεις κλπ. - παραβλέποντας φυσικά τη δική του, μεροληπτικότατη κάλυψη της ειδησιογραφίας (π.χ. υποβαθμίζοντας τα περιστατικά αστυνομικής βίας εναντίον Αφροαμερικανών)..
Έχουν βέβαια αναδείξει κάποιες περίεργες υποθέσεις (π.χ. ελλιπής δράση σε θέματα εθνικής ασφάλειας, επίμονους ελέγχους της αμερικανικής εφορίας σε συντηρητικούς οργανισμούς κλπ.) αφού οι δημοσιογράφοι του ξεψαχνίζουν σαν λαγωνικά κάθε λεπτομέρεια δήλωσης ή πράξης οποιοδήποτε στελέχους του Δημοκρατικού κόμματος. Ωστόσο, δεν έχουν αποφύγει πολλές φορές τις γκάφες, όπως όταν εκδόθηκε η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, που έκρινε νόμιμο το μεταρρυθμιστικό νόμο "Obamacare" υπέρ της παροχής υγειονομικής ασφάλισης και στα φτωχότερα στρώματα - ένας νόμος που πολεμήθηκε και εξακολουθεί να πολεμιέται σφοδρά από τα λόμπι των φαρμακοβιομηχανιών. Η ρεπόρτερ του σταθμού ήταν τόσο απρόσεχτη, ώστε διάβασε ένα επουσιώδες σημείο της δικαστικής απόφασης, το ερμήνευσε λάθος και βιάστηκε ν' αναγγείλει ότι ο νόμος είχε δήθεν κηρυχθεί αντισυνταγματικός!
Ο φανατισμός των παρουσιαστών του Fox News είναι τόσο τυφλός, ώστε μετά την επανεκλογή του Ομπάμα στην προεδρία της Αμερικής το Νοέμβριο του 2012, ένας από τους βασικούς σχολιαστές του σταθμού εκτίμησε ότι στην πραγματικότητα ο Ομπάμα ήταν... χαμένος, επειδή για πρώτη φορά ένας αμερικανός πρόεδρος επανεκλέχτηκε με μικρότερο ποσοστό σε σχέση με την πρώτη προεδρία του! Όχι τυχαία, ο μέσος τηλεθεατής του Fox News είναι λευκός, συνταξιούχος, σχετικά ευκατάστατος, ψηφίζει Ρεπουμπλικανικό κόμμα και πιστεύει ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται στα πρόθυρα της πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής και ηθικής καταστροφής όσο ένας Δημοκρατικός ηγέτης κατοικεί στο Λευκό Οίκο.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί παρουσιαστές του σταθμού είχαν πρωτοστατήσει στις διαδηλώσεις του κινήματος Tea Party κατά την πρώτη τετραετία της διακυβέρνησης Ομπάμα, προερχόμενοι από την πλέον συντηρητική πτέρυγα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, ενώ συχνά έφταναν στο σημείο να αγωνιούν για τον κίνδυνο... εμφυλίου πολέμου (!) λόγω των "διαχαστικών" πολιτικών της αμερικανικής κυβέρνησης.
Πολλοί αναρωτιούνται πώς είναι δυνατό να έχει τόσο μεγάλη τηλεθέαση ένα τέτοιο δίκτυο, που δεν εκφράζει το μέσο Αμερικανό τηλεθεατή, αλλά απευθύνεται σε μια πολύ συγκεκριμένη ομάδα του πληθυσμού. Η εξήγηση είναι ίσως απλή. Το κοινό του Fox News είναι πολιτικά φανατισμένο, νιώθει παραγκωνισμένο από τις εξελίξεις που αλλάζουν τον κόσμο με ταχύτητα φωτός και βρίσκουν διέξοδο σ' ένα κανάλι που τους προσφέρει ακριβώς αυτό που ψάχνουν: πολιτική πόλωση, που εκθρέφει το φανατισμό τους και τους βοηθάει να εκτονωθούν μέσω των τηλεστάρ του σταθμού. Έτσι, αν και κοινωνική μειοψηφία, οι τηλεθεατές είναι αρκετοί αριθμητικά - και πάνω απ' όλα αρκετά φανατισμένοι - ώστε να χαρίσουν την πρωτιά στο συγκεκριμένο δίκτυο.
Αντίθετα, οι πιο προοδευτικοί Αμερικανοί είναι λιγότερο φανατισμένοι, αναγνωρίζουν μεν ως τηλεοπτικό τους σύμβολο του MSNBC, αλλά δεν θα μπουν στη διαδικασία να κολλήσουν στις οθόνες των τηλεοράσεών τους είτε για εκτόνωση είτε για να πάρουν γραμμή. Απλά, μέσα από διάφορες ιστοσελίδες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνηθίζουν να περιγελούν τους παρουσιαστές του Fox News, του καναλιού που αγαπούν να μισούν, με σειρά από βίντεο που γίνονται viral.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ενημερωτικά κανάλια επί 24ώρου βάσεως, ωστόσο πολλοί τηλεοπτικοί σταθμοί ζήλεψαν τη δόξα του αμερικανικού δικτύου: από το ημι-ενημερωτικό ACTION 24 τους τελευταίους μήνες μέχρι τα ιδιωτικά κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας, που σύσσωμα σχεδόν την εβδομάδα πριν το δημοψήφισμα επιδόθηκαν σε μια άνευ προηγουμένου απροκάλυπτη προπαγάνδα (αντίστοιχη του αμερικανικού Fox News, αν και σε άλλα πλαίσια και συνθήκες) υπέρ μιας συγκεκριμένης πολιτικής γραμμής, σε βαθμό που εξόργισε και τους πιο μετριοπαθείς και κομματικά αφανάτιστους.
Η μεγάλη διαφορά των ελληνικών καναλιών σε σχέση με το αμερικανικό δίκτυο είναι ότι το τελευταίο, που πολλές φορές βρέθηκε στο στόχαστρο του Μπαράκ Ομπάμα με αιχμηρές δηλώσεις, ποτέ δεν έκρυψε τι πραγματικά πρεσβεύει. Αντίθετα, τα ελληνικά κανάλια προσπάθησαν να καλύψουν τη σαφέστατα μεροληπτική ενημέρωση που προσέφεραν με τον μανδύα μιας υποτιθέμενης "αμεροληψίας". Έτσι, οι δημοσιογράφοι των ελληνικών καναλιών δικαιολογούνταν ότι "δεν βρήκαμε φορείς που να υποστηρίζουν το όχι στο δημοψήφισμα" ή "δεν υπήρχαν πολίτες στις ουρές των ΑΤΜ, οι οποίοι να μην βρίζουν την κυβέρνηση", σε βαθμό που να απορεί κανείς πώς το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου ήταν 61% υπέρ του "όχι"! Τόσο ανίκανοι είναι οι ρεπόρτερ των ιδιωτικών καναλιών της χώρας; Μάλλον όχι...
Βέβαια, πολλοί τηλεθεατές έκλεισαν τις τηλεοράσεις τους, όμως οι λίγοι που έμειναν κολλημένοι στις οθόνες τους - πολλοί από τυφλό φανατισμό σαν το μέσο τηλεθεατή του Fox News, άλλοι πάλι από ανία ή.. μαζοχισμό - ήταν αρκετοί ώστε να χαρίσουν μεγάλα μερίδια στα κανάλια, που περηφανεύονταν ότι "κέρδισαν τη μάχη της τηλεθέασης". (Ναι, μπορεί να έκανε 20% ένα δελτίο τρομοειδήσεων, όμως τι πραγματική αξία έχει το ποσοστό αυτό, όταν μεταφράζεται σε.... 400.000 τηλεθεατές μιας χώρας με πάνω από 10 εκατομμύρια κατοίκους;)
Για να είμαστε ξεκάθαροι. Κάθε ενημερωτικός, τηλεοπτικός σταθμός έχει την ελευθερία να δίνει το πολιτικό του στίγμα. Είναι λάθος και φτάνει στα όρια του ολοκληρωτισμού η άποψη ότι επειδή ένας τηλεοπτικός σταθμός κατέχει δημόσια συχνότητα εκπομπής, θα πρέπει να συμπεριφέρεται ως δημόσια τηλεόραση. Η αρχή της ελευθερίας της έκφρασης - και της ελευθεροτυπίας ειδικότερα - διασφαλίζει αυτό το απαράγραπτο δικαίωμα. Βέβαια, είναι ένα μεγάλο ερώτημα πώς γίνεται όλοι σχεδόν οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί να έχουν περίπου την ίδια πολιτική γραμμή, η οποία μάλιστα δεν συμπίπτει ούτε κατ' ελάχιστο με την τάση της κοινής γνώμης, αλλ' αυτό είναι μια στρέβλωση, που πρέπει ν' απαντηθεί μάλλον από κάποιους ειδικότερους.
Πρόβλημα υπάρχει όταν ένα κανάλι προσπαθεί να βαφτίσει την ξεκάθαρα και απροσχημάτιστα μεροληπτική του προσέγγιση ως δήθεν "αντικειμενική". Αυτός είναι ο λόγος που έχει τρωθεί τόσο πολύ η αξιοπιστία των τηλεοπτικών σταθμών (και του δημοσιογραφικού επαγγέλματος κατ' επέκταση), ώστε πολλοί πολίτες παίρνουν γραμμή όχι υιοθετώντας τα σχόλια των δελτίων ειδήσεων, αλλά ακριβώς απορρίπτοντάς τα. Θέλουν να μάθουν τι θα πει ο τάδε ή ο δείνα τηλεσχολιαστής, ώστε να πιστέψουν το ακριβώς αντίθετο. Φυσικά, αυτό αποτελεί στρέβλωση, που πολλές φορές αδικεί ίσως και την ουσία των επιχειρημάτων, αλλά δεν θα αντιμετωπιστεί, όσο οι δημοσιογράφοι δεν κάνουν την αυτοκριτική τους και δεν υιοθετήσουν μια πιο ειλικρινή στάση, ώστε τελικά να χτίσουν μια σχέση πραγματικής εμπιστοσύνης με τους τηλεθεατές τους.
Και βέβαια, καλό είναι να τηρούνται και τα προσχήματα. Είναι άλλο η διατύπωση άποψης και άλλο η προπαγάνδα. Μπορεί ελεύθερα ένα κανάλι να τηρήσει μια σαφή πολιτική γραμμή πριν από ένα κρίσιμο - για το μέλλον της χώρας - δημοψήφισμα, αλλά αυτό μπορεί να το κάνει κάλλιστα ακόμη και μοιράζοντας ισομερώς (ή έστω σχεδόν ισομερώς) το χρόνο ανάμεσα στις αντιπαρατιθέμενες απόψεις. Δεν είναι ο χρόνος προβολής, αλλά η ουσία των επιχειρημάτων που πείθουν τους πολίτες. Πολλές φορές, ακόμη και μια φράση αρκεί για ν' αλλάξει το ρου της ιστορίας. Αντίθετα, η υπερβολή κάθε είδους απαξιώνει τον φορέα της. Αποκαλύπτει έναν φανατισμό σε βάρος της αντικειμενικότητας και απωθεί την πλειοψηφία του πραγματικά σοβαρού - και όχι σοβαρά φανατισμένου - κόσμου. Και αυτό έχει συμβεί το τελευταίο διάστημα στην ελληνική τηλεόραση - η κορυφή ενός παγόβουνου, που άρχισε να γιγαντώνεται σταθερά τα τελευταία 5 χρόνια της οικονομικής κρίσης.
Έχουν βέβαια αναδείξει κάποιες περίεργες υποθέσεις (π.χ. ελλιπής δράση σε θέματα εθνικής ασφάλειας, επίμονους ελέγχους της αμερικανικής εφορίας σε συντηρητικούς οργανισμούς κλπ.) αφού οι δημοσιογράφοι του ξεψαχνίζουν σαν λαγωνικά κάθε λεπτομέρεια δήλωσης ή πράξης οποιοδήποτε στελέχους του Δημοκρατικού κόμματος. Ωστόσο, δεν έχουν αποφύγει πολλές φορές τις γκάφες, όπως όταν εκδόθηκε η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, που έκρινε νόμιμο το μεταρρυθμιστικό νόμο "Obamacare" υπέρ της παροχής υγειονομικής ασφάλισης και στα φτωχότερα στρώματα - ένας νόμος που πολεμήθηκε και εξακολουθεί να πολεμιέται σφοδρά από τα λόμπι των φαρμακοβιομηχανιών. Η ρεπόρτερ του σταθμού ήταν τόσο απρόσεχτη, ώστε διάβασε ένα επουσιώδες σημείο της δικαστικής απόφασης, το ερμήνευσε λάθος και βιάστηκε ν' αναγγείλει ότι ο νόμος είχε δήθεν κηρυχθεί αντισυνταγματικός!
Ο φανατισμός των παρουσιαστών του Fox News είναι τόσο τυφλός, ώστε μετά την επανεκλογή του Ομπάμα στην προεδρία της Αμερικής το Νοέμβριο του 2012, ένας από τους βασικούς σχολιαστές του σταθμού εκτίμησε ότι στην πραγματικότητα ο Ομπάμα ήταν... χαμένος, επειδή για πρώτη φορά ένας αμερικανός πρόεδρος επανεκλέχτηκε με μικρότερο ποσοστό σε σχέση με την πρώτη προεδρία του! Όχι τυχαία, ο μέσος τηλεθεατής του Fox News είναι λευκός, συνταξιούχος, σχετικά ευκατάστατος, ψηφίζει Ρεπουμπλικανικό κόμμα και πιστεύει ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται στα πρόθυρα της πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής και ηθικής καταστροφής όσο ένας Δημοκρατικός ηγέτης κατοικεί στο Λευκό Οίκο.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί παρουσιαστές του σταθμού είχαν πρωτοστατήσει στις διαδηλώσεις του κινήματος Tea Party κατά την πρώτη τετραετία της διακυβέρνησης Ομπάμα, προερχόμενοι από την πλέον συντηρητική πτέρυγα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, ενώ συχνά έφταναν στο σημείο να αγωνιούν για τον κίνδυνο... εμφυλίου πολέμου (!) λόγω των "διαχαστικών" πολιτικών της αμερικανικής κυβέρνησης.
Πολλοί αναρωτιούνται πώς είναι δυνατό να έχει τόσο μεγάλη τηλεθέαση ένα τέτοιο δίκτυο, που δεν εκφράζει το μέσο Αμερικανό τηλεθεατή, αλλά απευθύνεται σε μια πολύ συγκεκριμένη ομάδα του πληθυσμού. Η εξήγηση είναι ίσως απλή. Το κοινό του Fox News είναι πολιτικά φανατισμένο, νιώθει παραγκωνισμένο από τις εξελίξεις που αλλάζουν τον κόσμο με ταχύτητα φωτός και βρίσκουν διέξοδο σ' ένα κανάλι που τους προσφέρει ακριβώς αυτό που ψάχνουν: πολιτική πόλωση, που εκθρέφει το φανατισμό τους και τους βοηθάει να εκτονωθούν μέσω των τηλεστάρ του σταθμού. Έτσι, αν και κοινωνική μειοψηφία, οι τηλεθεατές είναι αρκετοί αριθμητικά - και πάνω απ' όλα αρκετά φανατισμένοι - ώστε να χαρίσουν την πρωτιά στο συγκεκριμένο δίκτυο.
Αντίθετα, οι πιο προοδευτικοί Αμερικανοί είναι λιγότερο φανατισμένοι, αναγνωρίζουν μεν ως τηλεοπτικό τους σύμβολο του MSNBC, αλλά δεν θα μπουν στη διαδικασία να κολλήσουν στις οθόνες των τηλεοράσεών τους είτε για εκτόνωση είτε για να πάρουν γραμμή. Απλά, μέσα από διάφορες ιστοσελίδες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνηθίζουν να περιγελούν τους παρουσιαστές του Fox News, του καναλιού που αγαπούν να μισούν, με σειρά από βίντεο που γίνονται viral.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ενημερωτικά κανάλια επί 24ώρου βάσεως, ωστόσο πολλοί τηλεοπτικοί σταθμοί ζήλεψαν τη δόξα του αμερικανικού δικτύου: από το ημι-ενημερωτικό ACTION 24 τους τελευταίους μήνες μέχρι τα ιδιωτικά κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας, που σύσσωμα σχεδόν την εβδομάδα πριν το δημοψήφισμα επιδόθηκαν σε μια άνευ προηγουμένου απροκάλυπτη προπαγάνδα (αντίστοιχη του αμερικανικού Fox News, αν και σε άλλα πλαίσια και συνθήκες) υπέρ μιας συγκεκριμένης πολιτικής γραμμής, σε βαθμό που εξόργισε και τους πιο μετριοπαθείς και κομματικά αφανάτιστους.
Η μεγάλη διαφορά των ελληνικών καναλιών σε σχέση με το αμερικανικό δίκτυο είναι ότι το τελευταίο, που πολλές φορές βρέθηκε στο στόχαστρο του Μπαράκ Ομπάμα με αιχμηρές δηλώσεις, ποτέ δεν έκρυψε τι πραγματικά πρεσβεύει. Αντίθετα, τα ελληνικά κανάλια προσπάθησαν να καλύψουν τη σαφέστατα μεροληπτική ενημέρωση που προσέφεραν με τον μανδύα μιας υποτιθέμενης "αμεροληψίας". Έτσι, οι δημοσιογράφοι των ελληνικών καναλιών δικαιολογούνταν ότι "δεν βρήκαμε φορείς που να υποστηρίζουν το όχι στο δημοψήφισμα" ή "δεν υπήρχαν πολίτες στις ουρές των ΑΤΜ, οι οποίοι να μην βρίζουν την κυβέρνηση", σε βαθμό που να απορεί κανείς πώς το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου ήταν 61% υπέρ του "όχι"! Τόσο ανίκανοι είναι οι ρεπόρτερ των ιδιωτικών καναλιών της χώρας; Μάλλον όχι...
Βέβαια, πολλοί τηλεθεατές έκλεισαν τις τηλεοράσεις τους, όμως οι λίγοι που έμειναν κολλημένοι στις οθόνες τους - πολλοί από τυφλό φανατισμό σαν το μέσο τηλεθεατή του Fox News, άλλοι πάλι από ανία ή.. μαζοχισμό - ήταν αρκετοί ώστε να χαρίσουν μεγάλα μερίδια στα κανάλια, που περηφανεύονταν ότι "κέρδισαν τη μάχη της τηλεθέασης". (Ναι, μπορεί να έκανε 20% ένα δελτίο τρομοειδήσεων, όμως τι πραγματική αξία έχει το ποσοστό αυτό, όταν μεταφράζεται σε.... 400.000 τηλεθεατές μιας χώρας με πάνω από 10 εκατομμύρια κατοίκους;)
Για να είμαστε ξεκάθαροι. Κάθε ενημερωτικός, τηλεοπτικός σταθμός έχει την ελευθερία να δίνει το πολιτικό του στίγμα. Είναι λάθος και φτάνει στα όρια του ολοκληρωτισμού η άποψη ότι επειδή ένας τηλεοπτικός σταθμός κατέχει δημόσια συχνότητα εκπομπής, θα πρέπει να συμπεριφέρεται ως δημόσια τηλεόραση. Η αρχή της ελευθερίας της έκφρασης - και της ελευθεροτυπίας ειδικότερα - διασφαλίζει αυτό το απαράγραπτο δικαίωμα. Βέβαια, είναι ένα μεγάλο ερώτημα πώς γίνεται όλοι σχεδόν οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί να έχουν περίπου την ίδια πολιτική γραμμή, η οποία μάλιστα δεν συμπίπτει ούτε κατ' ελάχιστο με την τάση της κοινής γνώμης, αλλ' αυτό είναι μια στρέβλωση, που πρέπει ν' απαντηθεί μάλλον από κάποιους ειδικότερους.
Πρόβλημα υπάρχει όταν ένα κανάλι προσπαθεί να βαφτίσει την ξεκάθαρα και απροσχημάτιστα μεροληπτική του προσέγγιση ως δήθεν "αντικειμενική". Αυτός είναι ο λόγος που έχει τρωθεί τόσο πολύ η αξιοπιστία των τηλεοπτικών σταθμών (και του δημοσιογραφικού επαγγέλματος κατ' επέκταση), ώστε πολλοί πολίτες παίρνουν γραμμή όχι υιοθετώντας τα σχόλια των δελτίων ειδήσεων, αλλά ακριβώς απορρίπτοντάς τα. Θέλουν να μάθουν τι θα πει ο τάδε ή ο δείνα τηλεσχολιαστής, ώστε να πιστέψουν το ακριβώς αντίθετο. Φυσικά, αυτό αποτελεί στρέβλωση, που πολλές φορές αδικεί ίσως και την ουσία των επιχειρημάτων, αλλά δεν θα αντιμετωπιστεί, όσο οι δημοσιογράφοι δεν κάνουν την αυτοκριτική τους και δεν υιοθετήσουν μια πιο ειλικρινή στάση, ώστε τελικά να χτίσουν μια σχέση πραγματικής εμπιστοσύνης με τους τηλεθεατές τους.
Και βέβαια, καλό είναι να τηρούνται και τα προσχήματα. Είναι άλλο η διατύπωση άποψης και άλλο η προπαγάνδα. Μπορεί ελεύθερα ένα κανάλι να τηρήσει μια σαφή πολιτική γραμμή πριν από ένα κρίσιμο - για το μέλλον της χώρας - δημοψήφισμα, αλλά αυτό μπορεί να το κάνει κάλλιστα ακόμη και μοιράζοντας ισομερώς (ή έστω σχεδόν ισομερώς) το χρόνο ανάμεσα στις αντιπαρατιθέμενες απόψεις. Δεν είναι ο χρόνος προβολής, αλλά η ουσία των επιχειρημάτων που πείθουν τους πολίτες. Πολλές φορές, ακόμη και μια φράση αρκεί για ν' αλλάξει το ρου της ιστορίας. Αντίθετα, η υπερβολή κάθε είδους απαξιώνει τον φορέα της. Αποκαλύπτει έναν φανατισμό σε βάρος της αντικειμενικότητας και απωθεί την πλειοψηφία του πραγματικά σοβαρού - και όχι σοβαρά φανατισμένου - κόσμου. Και αυτό έχει συμβεί το τελευταίο διάστημα στην ελληνική τηλεόραση - η κορυφή ενός παγόβουνου, που άρχισε να γιγαντώνεται σταθερά τα τελευταία 5 χρόνια της οικονομικής κρίσης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου