Η γυναίκα που θυμάται τι έκανε όταν ήταν... 12 ημερών

Facebook/Rebecca Sharrock

Αν κάποιος σας ζητούσε ν΄ανακαλέσετε στη μνήμη σας τις πρώτες  σας αναμνήσεις, θα γυρίσετε στην ηλικία των τεσσάρων με πέντε ετών, ίσως και λίγο νωρίτερα, αν έχετε στιγματιστεί από κάποιο πολύ σημαντικό για την ζωή σας γεγονός. Γενικότερα, οι αναμνήσεις ενός μέσου ανθρώπου είναι γενικές, αόριστες και ο καθένας από μας αδυνατεί να περιγράψει με λεπτομέρειες μια τυχαία μέρα της ζωής του, πολύ περισσότερο μια μέρα από την οποία έχουν παρέλθει πολλά έτη ή μια από τις.. πρώτες μέρες της ζωής του. Εξαίρεση σ' αυτόν τον κανόνα, που για τους περισσότερους φαντάζει αυτονόητος, αποτελεί η περίπτωση της 26χρονης Ρεμπέκα Σάροκ από το Μπρισμπέιν της Αυστραλίας, η οποία έχει μια εξαιρετικά καλή μνήμη, ώστε μπορεί ν' ανακαλέσει εικόνες από την εποχή που ήταν λίγων μόνο ημερών!

Η Ρεμπέκα δεν είναι η μοναδική. Υπάρχουν συνολικά 80 άνθρωποι στον πλανήτη, που έχουν υπερθυμησία (αλλιώς "ανώτερη αυτιοβιογραφική μνήμη - ή HSAM στα αγγλικά από τα αρχικά των λέξεων Highly Superior Autobiographical Memory). Οι άνθρωποι αυτοί θυμούνται κάθε λεπτομέρεια της ζωής τους, ανεξάρτητα από το πόσο πίσω στο χρόνο πρέπει να ανατρέξουν: τι ρούχα φορούσαν, τι καιρό έκανε, τα πάντα. Τι μπορεί να προκαλέσει αυτές τις αναμνήσεις; Ένα οποιοδήποτε ερέθισμα: από μια φωτογραφία ή ένα ημερολόγιο μέχρι μια μυρωδιά, ένας ήχος, ακόμη κι ένα χρώμα ή κι ένα οποιοδήποτε αντικείμενο, π.χ. ένα φύλλο δέντρου.

Η Ρεμπέκα, για παράδειγμα, μπορεί να διηγηθεί τι συνέβαινε γύρω της, όταν μόλις 12 ημερών. Έχει αναμνήσεις ακόμη παλιότερες - όσο περίεργο κι αν ακούγεται αυτό - αλλά η διαφορά είναι ότι δεν μπορεί να τις προσδιορίσει χρονικά! Για κάποιο λόγο, χρονικός προσδιορισμός των αναμνήσεών της ξεκινά από τη δωδέκατη μέρα της ζωής της κι έπειτα. Θυμάται όλα τα όνειρα που έχει δει στον ύπνο της. Το πρώτο το είδε σε ηλικία ενάμιση έτους και, σύμφωνα με την αφήγησή της, κοιτούσε από ένα στρόγγυλο παράθυρο σ' ένα δωμάτιο γεμάτο πορτοκάλια, που ήταν το αγαπημένο της φρούτο.

Τα άτομα με υπερθυμησία δεν θυμούνται απλά λεπτομέρειες όλης τους της ζωής, αλλά ξαναβιώνουν τα ίδια συναισθήματα που βίωναν στο παρελθόν, κάτι που κάνει τις αναμνήσεις όχι απλή επαναφορά εικόνων, αλλά επαναφορά και των συναισθημάτων, θετικών ή αρνητικών ανάλογα με την εμπειρία που επανέρχεται στη μνήμη. Αν για παράδειγμα ο πάσχων θυμηθεί μια πτώση από ποδήλατο στην παιδική του ηλικία, θα βιώσει τον ίδιο πόνο, που είχε αισθανθεί τότε.

Ακόμη χειρότερη είναι η επαναφορά στη μνήμη έντονων ψυχικών τραυμάτων. Στην περίπτωση της Ρεμπέκας, που σε μικρή ηλικία είχε διαγνωστεί με αυτισμό, είναι ανυπόφορη η αναδρομή στα μαθητικά χρόνια, γιατί θυμάται όχι απλά τις επιθέσεις των συμμαθητών της, αλλά βιώνει ξανά τα ίδια έντονα αρνητικά συναισθήματα σαν να υφίσταται το μπούλινγκ τώρα.

Από την άλλη, βέβαια, κάθε φορά που ανακαλεί στη μνήμη της τις χριστουγεννιάτικες και τις πασχαλινές διακοπές των παιδικών της χρόνων, η Ρεμπέκα βιώνει την ίδια  ανυπέρβλητη χαρά που αισθανόταν ως παιδί, ενώ - λόγω της υπερθυμησίας - μπορεί να περηφανεύεται ότι ξέρει απ' έξω, λέξη προς λέξη, όλα τα βιβλία της σειράς "Χάρι Πότερ", που είναι και τα αγαπημένα της!



Κάτι άλλο περί μνήμης:
Ο άνθρωπος χωρίς μνήμη, που θα τον θυμούνται ακόμη και τα εγγόνια μας!