3 σύνορα κρατών που είναι ορατά από το διάστημα

Για ορισμένους τα σύνορα είναι απλά κάτι γραμμές στο χάρτη, που σχεδιάζονται από ανθρώπους - και πολλές φορές αυθαίρετα στα πλαίσια ενός παζαριού ερήμην των ανθρώπων, όπως ο χωρισμός των συνόρων στη Μέση Ανατολή με τη συμφωνία Σάικς-Πικότ το Μάιο του 1916, η "μητέρα" των προβλημάτων στην περιοχή. Η αλήθεια είναι ότι διασχίζοντας απλά κάποια σύνορα, ένας άνθρωπος μπορεί να βρεθεί στην κυριολεξία από τη μια στιγμή στην άλλη - μέσα σ' ένα δευτερόλεπτο - σε μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα. 

Ένα παράδειγμα: Κάπου στα τέλη της δεκαετίας του 90 βρέθηκα για πρώτη φορά στη Βουλγαρία, όπου - τότε - είδα αμέσως μετά τη συνοριακή γραμμή να ξεκινάει ένα εγκαταλελειμμένο οδικό δίκτυο - το κεντρικό οδικό δίκτυο της χώρας - γεμάτο μπαλώματα, λακκούβες κλπ., που βρισκόταν σε πολύ μεγάλη αντίθεση με το σχετικά πρόσφατο και καλοδιατηρημένο - τότε - ελληνικό οδικό δίκτυο προς τον Προμαχώνα - άσχετα αν σήμερα αυτό είναι σε ακόμα χειρότερη κατάσταση από το βουλγαρικό της δεκαετίας του 90.

Βέβαια, πολλές φορές τα σύνορα - αυτές οι γραμμές στο χάρτη - σηματοδοτούν το πέρασμα σε μια άλλη πραγματικότητα ακόμα και στα πλαίσια τους ίδιου κράτους. Θα μου επιτρέψετε ακόμη μια σχετική προσωπική αναφορά, που πραγματικά μου έμεινε αξέχαστη. Ήταν λίγα χρόνια μετά από το προηγούμενο ταξίδι στη Βουλγαρία, όταν ένα χειμωνιάτικο κυριακάτικο μεσημέρι το χιόνι άρχισε να ασπρίζει για τα καλά τους δρόμους της πόλης των Σερρών κι έφυγα νωρίς για τη Θεσσαλονίκη, όπου σπούδαζα. Κι ενώ όση ώρα το λεωφορείο ταξίδευε στους δρόμους του νομού, αυτοί ήταν κάτασπροι, με το που περάσαμε τα σύνορα με το νομό Θεσσαλονίκης ξαναείδαμε το χρώμα της ασφάλτου!

Τα σύνορα, λοιπόν, είτε τα δούμε ως απλές γραμμές που μας χωρίζουν από ανθρώπους σαν κι εμάς είτε ως φρούρια που μας προστατεύουν από πραγματικούς και φανταστικούς εχθρούς, συχνά δείχνουν δύο διαφορετικές πραγματικότητες. Κάποιες φορές, αυτές οι διαφορετικές πραγματικότητες είναι τόσο έντονες, ώστε αυτά φαίνονται ακόμη κι από το διάστημα. Δεν αναφέρομαι στα φυσικά σύνορα (η κορυφογραμμή μιας οροσειράς, η κοίτη ενός ποταμού, μια θάλασσα), αλλά στα σύνορα που έφτιαξαν οι άνθρωποι και αποτυπώνουν τη διαφορετική πραγματικότητα μεταξύ δύο γειτονικών κρατών τόσο εμφατικά, ώστε αυτή να φαίνεται και σε φωτογραφίες της NASA.

1. Τα σύνορα της Βόρειας Κορέας με την Κίνα και τη Νότια Κορέα

Η Βόρειος Κορέα είναι το πιο σκοτεινό κράτος του πλανήτη τόσο μεταφορικά (δεδομένων των ελάχιστων και σε πολύ μεγάλο βαθμό κατευθυνόμενων πληροφοριών που γνωρίζουμε για τον τρόπο ζωής) όσο και κυριολεκτικά. Η μεγάλη φτώχεια, ίσως και μια υπέρμετρη μυστικοπάθεια, προδίδει τη χώρα από χιλιάδες χιλιόμετρα ύψους, καθώς τα βράδια η Βόρειος Κορέα είναι ολοσκότεινη σαν μια μαύρη τρύπα στο χάρτη, που με την ανατολή του ήλιου εμφανίζεται και με τη δύση του βυθίζεται στο απόλυτο σκοτάδι. 

Φωτογραφία ληφθείσα στις 30 Ιανουαρίου 2014 (πηγή: visibleearth.nasa.gov)

2. Τα σύνορα Κίνας - Καζακστάν

Από τη μια βρίσκεται μια χώρα, η Κίνα, που όσο ραγδαία κι αν έχει βιομηχανοποιηθεί τις τελευταίες δεκαετίες σέβεται την αγροτική οικονομία - ιδιαίτερα στα σύνορά της - και από την άλλη μια ακόμη πιο βιομηχανοποιημένη χώρα, το Καζακστάν, από την επικράτεια του οποίου καλλιεργείται μόλις το 0.03%! Μετά απ' αυτό, δεν νομίζω ότι δυσκολεύεστε να ξεχωρίσετε πού σταματάει η επικράτεια της Κίνας και που ξεκινάει εκείνη του Καζακστάν!

Φωτογραφία ληφθείσα στις 9 Σεπτεμβρίου 2013 (πηγή: visibleearth.nasa.gov)

3. Τα σύνορα Ινδίας - Πακιστάν

Αν υπάρχει μια περιοχή του πλανήτη πιο εύφλεκτη από τη λωρίδα της Γάζας, αυτή είναι χωρίς αμφιβολία τα σύνορα της Ινδίας με το Πακιστάν. Δεν είναι απλά το ζήτημα του Κασμίρ, τα τραύματα από τις εθνοτικές και θρησκευτικές συγκρούσεις μετά την ανεξαρτησία των δύο κρατών από τη βρετανική αυτοκρατορία το 1947 ούτε και οι τρεις πόλεμοι που έγιναν από τότε, αλλά το γεγονός ότι και οι δύο χώρες κατέχουν πυρηνικά όπλα, κάτι που καθιστά εξαιρετικά επικίνδυνη ακόμη και την υποψία ενδεχόμενου μελλοντικού πολέμου και φυσικά μεγαλώνει την ανησυχία της διεθνούς κοινότητας για την άνοδο ακραίων στοιχείων - ειδικά στο Πακιστάν, που έχει παράδοση στα στρατιωτικά πραξικοπήματα. 

Οι δύο χώρες πάντως κάνουν ό,τι μπορούν για να τονίσουν τις διαφορές τους. Απόδειξη, ο πολύ καλά φυλασσόμενος φράχτης κατά μήκος των 2.000 χιλιομέτρων των συνόρων τους, που το βράδυ λάμπει σε ύψος χιλιάδων χιλιομέτρων!

Φωτογραφία ληφθείσα στις 23 Σεπτεμβρίου 2015 (πηγή: visibleearth.nasa.gov)