Γνώριζε το μουρουνέλαιο Μόλερς όποιος έζησε στα χρόνια του Κωνσταντίνου Κανάρη, του μπουρλοτιέρη;

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια μεγάλη διαφημιστική εκστρατεία γύρω από το μουρουνέλαιο, κυρίως από την εταιρία Moller’s, η οποία μάλιστα έχει παρουσιάσει αρκετά επιτυχημένα κλιπάκια, υπό την έννοια ότι έχουν γίνει αντικείμενο συζήτησης. Τώρα, το αν θα επιλέξετε το μουρουνέλαιο Μόλερς ή κάποιας άλλης εταιρίας, αυτό είναι δική σας επιλογή· πιθανόν να μπορεί να σας διαφωτίσει σχετικά ο φαρμακοποιός που εμπιστεύεστε, αλλά δεν θα μπω στη διαδικασία να σας συστήσω το ένα ή το άλλο προϊόν, γιατί δεν είναι αυτός ο σκοπός του αφιερώματος που διαβάζετε.

Αφορμή αποτελεί ένα από τα διαφημιστικά σποτ της εταιρίας Moller’s, εκείνο στο οποίο ένας παππούς συζητάει με τον εγγονό του σε μια βάρκα την ώρα του ψαρέματος και του αποκαλύπτει ότι ακόμα και ο δικός του παππούς (δηλαδή ο προ προπάππους του μικρού) έπινε το μουρουνέλαιο της συγκεκριμένης εταιρίας. Εντυπωσιασμένο το παιδάκι αναφωνεί: «Κι ο παππούς σου;», για ν’ αναρωτηθεί στη συνέχεια: «Και πότε έζησε ο παππούς σου;» και ν’ ακολουθήσει ο παρακάτω διάλογος μεταξύ παππού και εγγονού: «Τον καιρό του Κωνσταντίνου Κανάρη!»· «Του μπουρλοτιέρη;»· «Ναιιιιι, του μπουρλοτιέρη! Μπαμ! μπαμ! μπαμ!». Και το ερώτημα είναι… είχε έρθει το μουρουνέλαιο Μόλερς στην Ελλάδα όσο ζούσε ο Κωνσταντίνος Κανάρης ή τέλος πάντων θα μπορούσε να το γνωρίζει κάποιος που έζησε στα χρόνια του μπουρλοτιέρη;

Κατ’ αρχάς, θυμίζω ότι ο Κωνσταντίνος Κανάρης πέθανε στις 2 Σεπτεμβρίου 1877 σε ηλικία 84 ετών, όντας εν ενεργεία πρωθυπουργός οικουμενικής κυβέρνησης για κάτι παραπάνω από τρεις μήνες ως πρόσωπο κοινής αποδοχής, παρότι είχε αποσυρθεί από το δημόσιο βίο της χώρας αρκετά χρόνια νωρίτερα.

Όσον αφορά το μουρουνέλαιο Μόλερς, θα στραφούμε στις διαφημιστικές καταχωρήσεις στις εφημερίδες της εποχής. Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότερες εφημερίδες της εποχής εκείνης δεν φιλοξενούσαν πομπώδεις διαφημιστικές ανακοινώσεις, αλλά περιορίζονταν σε λίγες και λιτές αγγελίες. Μεταξύ των ελάχιστων εξαιρέσεων συγκαταλέγεται μια από τις πρώτες καθημερινές ελληνικές εφημερίδες, η Στοά, που συχνότατα φιλοξενούσε διαφημίσεις του φαρμακεμπόρου Κωνσταντίνου Ολύμπιου στην τελευταία της σελίδα.

Ο Ολύμπιος άλλοτε διαφήμιζε με μακρές καταχωρήσεις τα γενικότερα προϊόντα του μαγαζιού του, που λειτουργούσε από το 1861 και την περίοδο που μας ενδιαφέρει βρισκόταν επί της οδού Ερμού 206, άλλοτε πάλι επικέντρωνε τις διαφημιστικές του καταχωρήσεις σε συγκεκριμένα προϊόντα, των οποίων διέθετε την αποκλειστική αντιπροσωπεία για όλη την Ελλάδα, όπως το μεταλλικό νερό Vichy, ένα συμπυκνωμένο γάλα ελβετικής εταιρίας, το αμερικανικό έμπλαστρο Allcock κλπ.

Μια τυπική διαφήμιση του φαρμακεμπορείου του Κωνσταντίνου Ολύμπιου στην εφημερίδα Στοά τον Αύγουστο του 1877:

Στις 19 Οκτωβρίου 1877 διαφημίζεται για πρώτη φορά – στην εφημερίδα Στοά τουλάχιστον – το «έλαιον του ήπατος του Ονίσκου (Μουρούνας)», κοινώς μουρουνέλαιο, του Πέτερ Μόλλερ, το οποίο από λάθος περιγραφόταν ως «γνήσιον Αγγλικόν της Χριστιανίας», μόνο που Χριστιανία ήταν η τότε ονομασία της πόλης που σήμερα γνωρίζουμε ως Όσλο, το οποίο φυσικά δεν ήταν αγγλικό, αλλά... σουηδικό (αφού δεν υπήρχε ανεξάρτητη Νορβηγία, αλλά αυτή υπαγόταν στο βασίλειο της Σουηδίας).

Ώστε τυπικά η πρώτη διαφήμιση του μουρουνέλαιου Μόλερς εμφανίζεται περίπου ενάμιση μήνα μετά το θάνατο του ένδοξου μπουρλοτιέρη - θεωρητικά βέβαια θα μπορούσε νωρίτερα να πωλείται σε άλλα φαρμακεία χωρίς να διαφημίζεται ως προϊόν, προτού ο Κωνσταντίνος Ολύμπιος αποκτήσει την αποκλειστική αντιπροσωπεία! Σε κάθε περίπτωση όμως, αν μπούμε στη δραματική συνθήκη της διαφήμισης που έδωσε την αφορμή γι’ αυτήν την ανάρτηση και δεχτούμε ως πραγματικό το διάλογο παππού και εγγονού, θεωρητικά θα μπορούσε ο παππούς του παππού της εν λόγω διαφήμισης να ζούσε στα χρόνια του Κωνσταντίνου Κανάρη και όντως να γνώριζε το μουρουνέλαιο Μόλερς, ακόμη και αν το δοκίμασε μετά το θάνατο του μπουρλοτιέρη. Ε, στο κάτω κάτω δεν δίνουν μουρουνέλαιο στα νεογέννητα ή στα βρέφη, αλλά λογικά θα είχε μια άλφα ηλικία ο φανταστικός αυτός προ προπάππους! Η υπόθεση έκλεισε!

Κι επειδή γίνεται λόγος περί του μουρουνέλαιου Μόλερς, ας αναφερθεί - η άχρηστη πληροφορία της ημέρας - και το ότι στα τέλη του 1879 ο Ολύμπιος, που στο μεταξύ είχε προσθέσει στα προϊόντα του φαρμακεμπορείου του και τη φαρίν λακτέ, άρχισε να διαθέτει στο κοινό του και «κομφέττα του ελαίου του ονίσκου» (δηλαδή μουρουνέλαιο σε χαπάκια, αν κατάλαβα καλά), δίνοντας αφορμή στο συντάκτη της σατιρικής εφημερίδας Ρόπαλο να τον περιγράψει ως «ζαχαροπλάστη»! 

Εδώ μια διαφήμιση του μουρουνέλαιου Μόλερς που χρονολογείται τον Ιανουάριο του 1882: