Μια ενδιαφέρουσα ανταπόκριση από την πρωτεύουσα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας δημοσιεύτηκε πριν λίγες ημέρες στη γαλλόφωνη ελβετική εφημερίδα LE TEMPS. Οι δημοσιογράφοι Jean Arnault Dérenset και Laurent Geslin επισκέφτηκαν τα Σκόπια και περιγράφουν το έκτρωμα στο οποίο τείνει να μετατραπεί η γειτονική πρωτεύουσα, η κεντρική πλατεία της οποίας (η πλατεία Μακεδονίας, όπως ονομάζεται) έχει γεμίσει από αγάλματα ιστορικών προσωπικοτήτων.
Θα ξενίσει πολλούς το γεγονός ότι η χώρα αναγράφεται στο ρεπορτάζ ως "Μακεδονία" αντί της επίσημης ονομασίας - άλλωστε η Ελβετία περιλαμβάνεται μεταξύ των 133 κρατών που έχουν αναγνωρίσει το γειτονικό κράτος ως "Δημοκρατία της Μακεδονίας". Ωστόσο, το ρεπορτάζ δεν παρασύρεται στο εθνικιστικό παιχνίδι που επιχειρεί να στήσει η ηγεσία της γειτονικής χώρας, αλλά αποκαλύπτει πώς ο πρωθυπουργός Νικόλα Γκρούεφσκι προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή των πολιτών από τα πολλά και σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Π.Γ.Δ.Μ. καλλιεργώντας μια απύθμενη "μακεδονολατρεία" και καταφεύγοντας σε αυταρχικές μεθόδους άσκησης εξουσίας.
Το ρεπορτάζ της εφημερίδας LE TEMPS έχει ως εξής:
"Τα φλας αστράφτουν στην πλατεία Μακεδονίας. Δεν υπάρχουν ορδές ξένων τουριστών στα Σκόπια, αλλά η "μακεδονική" διασπορά, που επιστρέφει στη χώρα για τις διακοπές, δεν μπορεί να πιστέψει στα μάτια της. Ένας τεράστιος πολεμιστής έχει αναγερθεί στο κέντρο της πρωτεύουσας κραδαίνοντας το ξίφος του προς τον ουρανό: μετρώντας το βάθρο, το μνημείο έχει ύψος 24 μέτρων.
Κατά τα τελευταία δύο χρόνια, οι αρχές έχουν αναγείρει επίσης μια νεοκλασική ροτόντα και μεγαλοπρεπή αγάλματα του τσάρου Σαμουήλ, του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουστινιανού και του Μετόντια Αντόνοφ Τσέντο, του πρώτου κομμουνιστή προέδρου της "Δημοκρατίας της Μακεδονίας", ενός πρώην γιουγκοσλαβικού κράτους.
Την είσοδο της παλιάς οθωμανικής γέφυρας φυλάνε αγάλματα έφιππων επαναστατών των αρχών του 20ου αιώνα, μαχητές της Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης (VMRO), οι οποίοι ξεκίνησαν μια εξέγερση εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας το 1903. Το VMRO αναγεννήθηκε από τις στάχτες του το 1990, όταν η γιουγκοσλαβική Μακεδονία έγινε ανεξάρτητο κράτος.
Το κόμμα ήρθε στην εξουσία το 2006, προσηλωμένο στην απόφαση του να παραμείνει εκεί. Ο νέος πρωθυπουργός, Νίκολα Γκρούεφσκι, ήταν 36 ετών και ηγείτο μιας ομάδας από πολύ νέους ανθρώπους που συμμερίζονταν την ισχυρή πίστη στην ελεύθερη αγορά. Πολλαπλασιάζοντας το φορολογικό και το κοινωνικό ντάμπινγκ (δηλ. την εξαγωγή και πώληση αγαθών σε τιμές χαμηλότερες απ' ότι στην εγχώρια αγορά, ενδεχομένως και κάτω του κόστους, ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικά) ήλπιζε να προσελκύσει ξένους επενδυτές. Ωστόσο, τίποτα δεν εισέρρευσε και η οικονομική κρίση κατέστρεψε τις ασθενικές οικονομικές δυνατότητες της χώρας.
Η "Μακεδονία" έχει δύο εκατομμύρια κατοίκους με δύο ομάδες που ζουν δίπλα-δίπλα, αλλά αγνοούν η μία την άλλη - η σλαβομακεδονική πλειοψηφία και η αλβανική μειονότητα, το ένα τέταρτο του πληθυσμού της χώρας. Είναι ένα μικρό κράτος με εύθραυστη ταυτότητα, κολλημένο στην καρδιά των Βαλακνίων και εξακολουθεί να αμφισβητείται από τους γείτονες της.
Η χώρα είναι επισήμως υποωήφιο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το Δεκέμβριο του 2006, αλλά η διαδικασία ένταξης έχει μπλοκαριστεί εξ αιτίας της σύγκρουσης με την Ελλάδα. Η Αθήνα αρνείται ότι ένα κράτος μπορεί να ονομαστεί "Μακεδονία", η οποία θεωρείται "αναπόσπαστο τμήμα της ελληνικής κληρονομιάς". Η "Δημοκρατία της Μακεδονίας" έχει εγκαταλειφθεί στο κατώφλι τόσο της Ε.Ε. όσο και του ΝΑΤΟ, την ώρα που οι Βούλγαροι γείτονες εξακολουθούν να θεωρούν τους "Μακεδόνες ξαδέλφους τους" ως "δυτικούς Βούλγαρους".
Χωρίς την οποιαδήποτε οικονομική βελτίωση ή αναβίωση της ενταξιακής διαδικασίας, η κυβέρνηση Γκρούεφσκι νομίζει ότι έχει βρει τη λύση: εφηύρε από το μηδέν έναν "εθνικό μύθο", θέλοντας να καθησυχάσει τους πολίτες για την ταυτότητα τους. Αγάλματα φύτρωσαν σε κάθε πόλη, ενώ το αεροδρόμιο των Σκοπίων και η εθνική οδός που οδηγεί στην Ελλάδα μετονομάστηκαν από τον Μέγα Αλέξανδρο.
Ο Πάσκο Κούμαν, εθνικός διευθυντής των αρχαιολογικών ανασκαφών, μας υποδέχεται σ' ένα ακατάστατο γραφείο στη σοφίτα του Υπουργείου Πολιτισμού. Είναι ένας από τους κύριους εμπνευστές του προγράμματος "Σκόπια 2014". "Έχω κατηγορηθεί ότι είμαι υπεύθυνος για την Antikvizatzija, την αρχαιοποίηση, της χώρας, που δεν είναι αλήθεια", λέει. "Στόχος είναι να δείξουμε την ιστορική συνέχεια της χώρας μας".
Ο αρχαιολόγος απορρίπτει το ενδεχόμενο να προσβληθεί η αλβανική μειονότητα: στην πλατεία Μακεδονίας θα υπάρξει σύντομα ένα γιγάντιο άγαλμα της Μητέρας Τερέζας, υψηλότερο απ' ότι του Αλεξάνδρου. Η αγία γεννήθηκε στη μικρή καθολική κοινότητα των Αλβανών των Σκοπίων.
Δεν υπάρχει συνολικός αριθμός ως προς το κόστος του έργου. "Η κυβέρνηση είπε 80 εκατομμύρια ευρώ. Σύμφωνα με πολλούς υπολογισμούς, έχουμε φτάσει τουλάχιστον 370 εκατομμύρια ευρώ, αλλά τα έξοδα είναι εγγεγραμμένα στη μισθοδοσία διαφόρων φορέων, όπως στον κρατικό προϋπολογισμό ή σε δωρεές του δήμου. Αυτά είναι εκπληκτικά ποσά για μια μικρή χώρα, (που βρίσκεται) στα πρόθυρα της χρεωκοπίας", λέει ο Βλαντιμίρ Ο Μίλτσιν, διευθυντής του ιδρύματος Ανοικτή Κοινωνία της Μακεδονίας, που στα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχει παρουσιαστεί τόσο ως "Γιουγκοσλάβος κομμουνιστής" όσο και ως "Έλληνας πράκτορας".
Το γράψιμο του παρελθόντος από την αρχή συνδυάζεται με μια ανησυχητική τάση αυταρχισμού. Ο Βέλια Ρακόμφσκι, διευθυντής του μεγαλύτερου ιδιωτικού τηλεοπτικού σταθμού της χώρας, ο οποίος ήταν φιλικός προς την κυβέρνηση, καταδικάστηκε τον περασμένο Μάρτιο σε 14 χρόνια φυλάκιση για φορολογική απάτη, όταν άρχισε να ασκεί κριτική στο καθεστώς. Ο Λιούμπε Μπόσκοφσκι, πρώην Υπουργός Εσωτερικών και μέλος τη εσωκομματικής αντιπολίτευσης, καταδικάστηκε σε 7 χρόνια φυλάκιση για "παράνομη χρηματοδότηση" της τελευταίας προεκλογικής του εκστρατείας.
Στα Σκόπια όλο και λιγότεροι άνθρωποι τολμούν να μιλήσουν ανοιχτά. Ο Ν. εργαζόταν σε μια μικρή ξένη εταιρία, η οποία αναγκάστηκε να προσλάβει ένα νέο διαχειριστή που ελέγχεται από το κόμμα τς εξουσίας, υπό την απειλή του φορολογικού ελέγχου. Ο νέος διευθυντής απέλυσε αμέσως όσους εργαζόμενους θεωρούνταν προσκείμενοι στην αντιπολίτευση.
Ο Ν. παρουσιάζει τα σχολικά βιβλία της 10χρονης κόρης του με φόβο. Η ιστορία του Μ. Αλεξάνδρου καταλαμβάνει πολύ περισσότερο απ' ότι της Γιουγκοσλαβίας. "Δεν είναι αφελείς οι δάσκαλοι, αλλά δεν έχουν καμία άλλη επιλογή από το να διδάξουν αυτές τις ανοησίες, καθώς ρισκάρουν να χάσουν τις δουλειές τους"".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου